Ασημάκης Γιαλαμάς: Αγωνιστής της Αντίστασης, της δημοσιογραφίας, της ποίησης, του θεάτρου, της ίδιας της ζωής

Αση­μά­κης Για­λα­μάς, ατα­λά­ντευ­τος αγω­νι­στής της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης — ο «κύριος Τίμιος», όπως τον απο­κά­λε­σαν για τον τρό­πο με τον οποίο δια­φύ­λασ­σε και απέ­δι­δε την οικο­νο­μι­κή ενί­σχυ­ση του ΕΑΜ. Ενας δημιουρ­γός πολυ­τά­λα­ντος και πολύ­τρο­πος. Ενα υπό­δειγ­μα μαχό­με­νου δημο­σιο­γρά­φου και δημιουρ­γού, αφο­σιω­μέ­νου στα δίκια του λαού — και στον πόλε­μο και στην ειρή­νη. Ενας μεγά­λος ουμα­νι­στής, ένας άνθρω­πος που συν­δύ­α­ζε μονα­δι­κά τη μαχη­τι­κό­τη­τα, την πίστη στη δύνα­μη του λαού, την αισιο­δο­ξία και το διδα­κτι­κό και «θερα­πευ­τι­κό» χιούμορ.

Το φτω­χό­παι­δο, που γεν­νή­θη­κε στις 19 του Γενά­ρη 1909 στη Γαράν­τζα Μεσ­ση­νί­ας, όπως λεγό­ταν παλιά η Ανω Μέλ­πεια, μετά το Γυμνά­σιο, ήρθε στην Αθή­να. Μην έχο­ντας οικο­νο­μι­κή δυνα­τό­τη­τα να σπου­δά­σει, ρίχτη­κε στη βιο­πά­λη. Το έμφυ­το συγ­γρα­φι­κό ταλέ­ντο του, το 1930, τον οδή­γη­σε στη δημο­σιο­γρα­φία. Πολ­λές εφη­με­ρί­δες και περιο­δι­κά «ευλο­γή­θη­καν» από το χρο­νο­γρα­φι­κό, ποι­η­τι­κο­σα­τι­ρι­κό, διη­γη­μα­τι­κό ταλέ­ντο του. Γραμ­μα­τέ­ας του ΕΑΜ Δημο­σιο­γρά­φων, έδι­νε το παρά­δειγ­μα γρά­φο­ντας πλή­θος ποι­κί­λων κει­μέ­νων για ΕΑΜι­κά έντυπα.

Βάσως Γεωρ­γί­ου «Δε συμ­βι­βά­στη­κε και δεν υπο­τά­χθη­κε ποτέ στην όποια μορ­φή αντί­δρα­σης και πρώ­τα απ’ όλα της πιο επι­θε­τι­κής εξο­ντω­τι­κής, στα μαύ­ρα χρό­νια της αμε­ρι­κα­νο­κρα­τί­ας. Ο Για­λα­μάς σίγου­ρα δεν πήρε ελα­φρά τη ζωή, φανέ­ρω­σε ωστό­σο από νωρίς μια ευτρά­πε­λη, μια σατι­ρι­κή διά­θε­ση και κλί­ση, μια τάση επί­μο­νη, κυρί­αρ­χη, να δίνει την κωμι­κή όψη των πραγ­μά­των, αλλά και να παρου­σιά­ζει τη βαθύ­τε­ρη ουσία της ζωής και της πάλης, της κοι­νω­νι­κής και της πολι­τι­κής των ανθρώ­πων και των εργα­ζο­μέ­νων. Αφο­σιώ­θη­κε ολό­ψυ­χα στο γρά­ψι­μο, στη διπλή — τρι­πλή συγ­γρα­φή για εφη­με­ρί­δες, περιο­δι­κά, και για το θέα­τρο. Δού­λε­ψε σε πάνω από 10 έως 15 εφη­με­ρί­δες, συνερ­γά­στη­κε σε πολ­λά περιο­δι­κά κι έγρα­ψε ο αθε­ό­φο­βος, μόνος του ή με συνερ­γά­τες, πάνω από 100 θεα­τρι­κά έργα. Και ο κοσμά­κης χάρη­κε, γέλα­σε ειλικρινά».

Το 1940 εμφα­νί­ζε­ται και στο θέα­τρο. Αρχι­κά στην Επι­θε­ώ­ρη­ση. Η πρώ­τη του, γραμ­μέ­νη μαζί με τους Οικο­νο­μί­δη και Θίσβιο, τιτλο­φο­ρού­νταν «Πολε­μι­κές καντρί­λιες». Εγρα­ψε δεκά­δες επι­θε­ω­ρή­σεις μαζί με άλλους, αλλά και ουκ ολί­γες μόνος του. Ανά­με­σά τους και η «μυθι­κή» στα χρό­νια της Κατο­χής και της Εθνι­κής Αντί­στα­σης «Γιού­πι — Γιού­πι». Εγρα­ψε, μαζί με άλλους συγ­γρα­φείς — κυρί­ως με τον Κώστα Πρε­τε­ντέ­ρη — πολ­λές κωμω­δί­ες, αλλά και πολ­λές μόνος του. Οι περισ­σό­τε­ρες από τις κωμω­δί­ες που έγρα­ψε μόνος του γυρί­στη­καν και σε ται­νί­ες, ενώ έγρα­ψε και αρκε­τά κινη­μα­το­γρα­φι­κά σενά­ρια, μετα­ξύ των οποί­ων και το βρα­βευ­μέ­νο στο Φεστι­βάλ Θεσ­σα­λο­νί­κης «Τι έκα­νες στον πόλε­μο Θανά­ση;», με πρω­τα­γω­νι­στή τον Θανά­ση Βέγγο.

Αρι­στού­λα Ελλη­νού­δη: «Ακά­μα­το, ακα­τα­πό­νη­το “εργά­τη” του λαού μας στους αγώ­νες του για τη λευ­τε­ριά, ανε­ξαρ­τη­σία, προ­κο­πή, μόρ­φω­ση, πολι­τι­σμό. Τον παρη­γο­ρη­τή του λαού μας στις ήττες, στους καη­μούς, στα βάσα­νά του. Το χαρο­κό­πο στις κατα­κτή­σεις και τα επι­τεύγ­μα­τά του. Για­τί η λαϊ­κή του “ρίζα”, οι ιδέ­ες και τα ορά­μα­τά του, η ψυχή του όλη, του υπα­γό­ρευ­σαν αυτό που είναι: Αγω­νι­στής της Αντί­στα­σης, της δημο­σιο­γρα­φί­ας, της ποί­η­σης, του θεά­τρου, της ίδιας της ζωής».

Εκτός από τις διώ­ξεις που υπέ­στη ο Για­λα­μάς στα εμφυ­λια­κά χρό­νια, διώ­χθη­κε και από τη χού­ντα. Καλο­καί­ρι του 1967 συλ­λαμ­βά­νε­ται και κρα­τεί­ται πέντε μήνες στα μπου­ντρού­μια της Γενι­κής Ασφά­λειας. 12 Ιου­λί­ου του 1967, η χου­ντο­ε­λεγ­χό­με­νη διοί­κη­ση της ΕΣΗΕΑ τον δια­γρά­φει, με την κατη­γο­ρία περί αδή­λω­της «αλλα­γής κατοι­κί­ας του» και «κομ­μου­νι­στι­κής και αντε­θνι­κής δρά­σης του». Μετά από προ­σφυ­γή του, το Νοέμ­βριο του 1967, το δικα­στή­ριο ακυ­ρώ­νει την από­φα­ση της ΕΣΗΕΑ για δια­γρα­φή του. Ομως, και πάλι, για μια ακό­μη φορά, ο Για­λα­μάς βρί­σκε­ται εκτός δημο­σιο­γρα­φι­κής παιδιάς…

Ο Αση­μά­κης Για­λα­μάς πέθα­νε 19 Οκτω­βρί­ου 2004.