Γιάνης Κορδάτος ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μαρξιστές ιστορικούς

Στις 28 Απρι­λί­ου 1961 πεθαί­νει ο Γιά­νης Κορ­δά­τος, ένας από τους σημα­ντι­κό­τε­ρους Έλλη­νες μαρ­ξι­στές ιστο­ρι­κούς, με πλού­σια βιβλιο­πα­ρα­γω­γή γύρω από το εργα­τι­κό και αγρο­τι­κό κίνη­μα, αλλά και την γενι­κή ιστο­ρία της Ελλά­δας (από την αρχαιό­τη­τα ως τις αρχές του 20ού αιώνα).

Γεν­νή­θη­κε το 1891 στη Ζαγο­ρά Πηλί­ου.  Υπήρ­ξε από τα ιδρυ­τι­κά στε­λέ­χη της “Φοι­τη­τι­κής Συντρο­φιάς” και του Σοσια­λι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος Ελλά­δος — Κομ­μου­νι­στι­κό ή ΣΕΚΕ(Κ) (1920), προ­κα­τό­χου του ΚΚΕ, και διε­τέ­λε­σε γενι­κός γραμ­μα­τέ­ας του (1920–1924) και διευ­θυ­ντής του Ριζο­σπά­στη (1922–1924). Το Μάρ­τη του 1927 (3ο Έκτα­κτο Συνέ­δριο) δια­γρά­φτη­κε από το ΚΚΕ, λόγω αρθρο­γρα­φί­ας του «εις την αντι­κομ­μα­τι­κήν εφη­με­ρί­δα “Ρεβο­λυ­σιόν Προ­λε­τα­ριέν” της εκτός του γαλ­λι­κού κόμ­μα­τος δεξιάς, αντα­πο­κρί­σε­ως στρε­φό­με­νης κατά του Κόμ­μα­τος», καθώς και για το ότι βρι­σκό­ταν «επί ολό­κλη­ρα έτη εκτός της κομ­μα­τι­κής ζωής και δρά­σε­ως» (βλ. ΚΚΕ «Επί­ση­μα Κεί­με­να», τ.2ος, σελ.250).

Συνε­λή­φθη το 1940 για αντι­φα­σι­στι­κή αρθρο­γρα­φία και ξανά το Δεκέμ­βρη του 1944 από τους Άγγλους. Στη διάρ­κεια του Εμφυ­λί­ου φυλα­κί­στη­κε και εξο­ρί­στη­κε. Μετά το 1950 δρα­στη­ριο­ποι­ή­θη­κε στο χώρο της ΕΔΑ .

Αν και αυτο­δί­δα­κτος ιστο­ρι­κός, εντού­τοις ήταν πολυ­γρα­φό­τα­τος. Το ερευ­νη­τι­κό πνεύ­μα δεν το ικα­νο­ποιού­σαν οι κοι­νοί τόποι, έψα­χνε πέρα από την επι­φά­νεια και έσκα­βε σε βάθος. ερευ­νώ­ντας τα ανε­ξε­ρεύ­νη­τα και εκεί που το ένστι­κτό του του έλε­γε πως κρυ­βό­ταν μια αλή­θεια. Έτσι κατά­φε­ρε να ανοί­ξει νέους δρό­μους τόσο στη φιλο­λο­γία όσο και στην ιστορία.

Το βιβλίο του “Η κοι­νω­νι­κή σημα­σία της Ελλη­νι­κής Επα­νά­στα­σης”, που κυκλο­φό­ρη­σε το 1924, ήταν ένα από τα πρώ­τα δείγ­μα­τα του “ιστο­ρι­κού υλι­σμού” στην Ελλά­δα, και προ­κά­λε­σε ποι­κί­λες και έντο­νες αντι­δρά­σεις. Παρό­μοιες αντι­δρά­σεις προ­κά­λε­σε και το βιβλίο του Ιησούς Χρι­στός και Χρι­στια­νι­σμός, μια “κρι­τι­κή έρευ­να”, όπως γρά­φει ο ίδιος, “πάνω στο μεγα­λύ­τε­ρο επα­να­στα­τι­κό κίνη­μα που συγκλό­νι­σε τον κόσμο, τον χρι­στια­νι­σμό και το λαϊ­κό ηγέ­τη και επα­να­στά­τη Χρι­στό”. Το βιβλίο αυτό, αν και απο­τέ­λε­σμα μόχθου 20 ετών, δεν κυκλο­φό­ρη­σε παρά μόνο μετά τον θάνα­τό του, καθώς κανέ­νας εκδό­της δεν τολ­μού­σε να ανα­λά­βει την έκδο­σή του.
Ήταν επί­σης μεγά­λος γνώ­στης της Ελλη­νι­κής Γραμ­μα­τεί­ας, αρχαί­ας και νέας, και ασχο­λή­θη­κε επαγ­γελ­μα­τι­κά ως επι­με­λη­τής των εκδό­σε­ων της κλα­σι­κής Ελλη­νι­κής Γραμ­μα­τεί­ας, που κυκλο­φό­ρη­σαν από τον οίκο του Ι. Χ. Ζαχαρόπουλου.