Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Δεν ξεχνώ τη Γιουγκοσλαβία — 20 χρόνια από τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Την προ­σε­χή Κυρια­κή, 24 Μάρ­τη, συμπλη­ρώ­νο­νται 20 χρό­νια από την έναρ­ξη των ΝΑΤΟι­κών βομ­βαρ­δι­σμών στη Γιου­γκο­σλα­βία. Το αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κό μακε­λειό στη Γιου­γκο­σλα­βία απο­τέ­λε­σε την κορύ­φω­ση του κατα­κερ­μα­τι­σμού της Γιου­γκο­σλα­βί­ας — ενός κατα­κερ­μα­τι­σμού που ξεκί­νη­σε και μεθο­δεύ­τη­κε στα­δια­κά έπει­τα από τις αντε­πα­να­στα­τι­κές ανα­τρο­πές στην ΕΣΣΔ και την ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’90. Η κυριαρ­χία των καπι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής στη Γιου­γκο­σλα­βία, έπει­τα από πολ­λές δεκα­ε­τί­ες, έδω­σε το έναυ­σμα για τις προ­σπά­θειες διά­λυ­σης της, με κύριο στρα­τη­γι­κό στό­χο το μοί­ρα­σμα των νέων αγο­ρών που δημιουρ­γή­θη­καν και την αύξη­ση της κερ­δο­φο­ρί­ας των μονο­πω­λια­κών ομί­λων που θα καρ­πώ­νο­νταν τη «λεία» της κατα­κερ­μα­τι­σμέ­νης πρώ­ην ομο­σπον­δια­κής Γιουγκοσλαβίας.

Ήταν το Γενά­ρη του 1999 όταν το ΝΑΤΟ, αξιο­ποιώ­ντας μια από τις πολ­λές προ­βο­κά­τσιες των ιμπε­ρια­λι­στών, ξεκι­νού­σε την επι­χεί­ρη­ση «κατά της εθνο­κά­θαρ­σης» και της «προ­στα­σί­ας των δικαιω­μά­των των Αλβα­νών του Κοσ­συ­φο­πε­δί­ου». Ακο­λού­θη­σαν οι «Συμ­φω­νί­ες ειρή­νης» του Ραμπου­γιέ και του Παρι­σιού, που ουσια­στι­κά οδη­γού­σαν στην πλή­ρη διά­λυ­ση της Γιου­γκο­σλα­βί­ας και την από­σχι­ση του Κοσσυφοπεδίου.

Η άρνη­ση αυτού του εκβια­σμού από την τότε κυβέρ­νη­ση της Γιου­γκο­σλα­βί­ας οδή­γη­σε στην αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κή επέμ­βα­ση στις 24/3/1999, όπου για 78 μέρες βομ­βαρ­δι­ζό­ταν όλη η χώρα. Ρίχτη­καν 500.000 βόμ­βες, από τις οποί­ες οι 35.450 ήταν με απε­μπλου­τι­σμέ­νο ουρά­νιο, απα­γο­ρευ­μέ­νες από τις Διε­θνείς Συν­θή­κες, στο­χεύ­ο­ντας κατοι­κη­μέ­νες περιο­χές, νοσο­κο­μεία, σχο­λεία, νηπια­γω­γεία, καρα­βά­νια άμα­χων προ­σφύ­γων, γηρο­κο­μεία, υποδομές.

Ο απο­λο­γι­σμός ήταν τρα­γι­κός: Πάνω από 2.500 νεκροί άμα­χοι, περισ­σό­τε­ροι από 12.500 τραυ­μα­τί­ες, χιλιά­δες αγνο­ού­με­νοι, ανυ­πο­λό­γι­στες υλι­κές κατα­στρο­φές. Η ερη­μο­ποί­η­ση που προ­κά­λε­σε η ΝΑΤΟι­κή κτη­νω­δία συμπλη­ρώ­θη­κε από το εξευ­τε­λι­στι­κό ξεπού­λη­μα των υπο­δο­μών της χώρας. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι στη μετά-Μιλό­σε­βιτς επο­χή, μέσα σε λιγό­τε­ρο απο μια δεκα­ε­τία, από το 2000 έως το 2009, έλα­βαν χώρα περισ­σό­τε­ρες από 1.800 ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις κρα­τι­κής περιου­σί­ας και επι­χει­ρή­σε­ων, η πλειο­ψη­φία της σερ­βι­κής βιο­μη­χα­νί­ας μετάλ­λου πέρα­σε σε αμε­ρι­κα­νι­κά χέρια ενώ η εθνι­κή αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία «Ζάστα­βα» εξα­γο­ρά­στη­κε από τον ιτα­λι­κό κολοσ­σό Fiat.

Ο αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κός πόλε­μος στη Γιου­γκο­σλα­βία απο­τέ­λε­σε πεδίο εφαρ­μο­γής της γνω­στής και δοκι­μα­σμέ­νης τακτι­κής του «διαί­ρει και βασί­λευε», που στη συνέ­χεια επα­να­λή­φθη­κε από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στο Αφγα­νι­στάν, στο Ιράκ, τη Λιβύη και την Συρία. Η πραγ­μα­τι­κή αιτία του πολέ­μου ήταν ο έλεγ­χος συνο­λι­κά των Βαλ­κα­νί­ων, που απο­τε­λούν σταυ­ρο­δρό­μι τριών ηπεί­ρων (Ευρώ­πη, Ασία, Αφρι­κή) με τερά­στια γεω­στρα­τη­γι­κή σημα­σία για τους δρό­μους δια­κί­νη­σης εμπο­ρευ­μά­των και των δια­δρο­μών των αγω­γών Ενέρ­γειας. Αυτός ο αντα­γω­νι­σμός συνε­χί­ζε­ται και σήμε­ρα (με ενερ­γό συμ­με­το­χή των αστι­κών τάξε­ων στα κρά­τη που δημιουρ­γή­θη­καν από το δια­με­λι­σμό της ΟΔ Γιου­γκο­σλα­βί­ας), ανά­με­σα σε ΗΠΑ — ΕΕ με τη Ρωσία και την Κίνα, που έχουν τα δικά τους ερεί­σμα­τα και σχε­δια­σμούς στην περιο­χή. Όπως επί­σης και μετα­ξύ των κρα­τών — μελών σε ΝΑΤΟ — ΕΕ, που έχουν αντα­γω­νι­στι­κά συμ­φέ­ρο­ντα και όχι ενιαία στά­ση απέ­να­ντι στη Ρωσία.

Στο πλαί­σιο αυτών των αντα­γω­νι­σμών ανα­ζω­πυ­ρώ­νο­νται εθνι­κι­σμοί και αντι­θέ­σεις, με τη συμ­με­το­χή και άλλων κρα­τών όπως, για παρά­δειγ­μα, της Τουρ­κί­ας, με τα σχέ­δια για τη «μεγά­λη Αλβα­νία», τη ΝΑΤΟι­κής κοπής «Συμ­φω­νία των Πρε­σπών» για την ονο­μα­σία της ΠΓΔΜ και αλλού, που δεν μπο­ρούν να ερμη­νευ­τούν απο­κομ­μέ­νες από τις εξε­λί­ξεις στην ευρύ­τε­ρη περιο­χή και μυρί­ζουν κυριο­λε­κτι­κά μπαρούτι.

Το ΚΚΕ ήταν το μονα­δι­κό κόμ­μα που, από την πρώ­τη στιγ­μή, με ξεκά­θα­ρο τρό­πο, κατήγ­γει­λε τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό χαρα­κτή­ρα του πολέ­μου στην πρώ­ην Γιουγκοσλαβία.

Το πρω­το­σέ­λι­δο του «Ριζο­σπά­στη» στις 24 Μάρ­τη 1999.

Λίγα μόλις λεπτά μετά το δολο­φο­νι­κό χτύ­πη­μα των αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κών δυνά­με­ων στη Γιου­γκο­σλα­βία, σε δηλώ­σεις της, η Γεν. Γραμ­μα­τέ­ας της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέ­κα Παπα­ρή­γα σημεί­ω­νε πως ο μόνος δρό­μος είναι η ενα­ντί­ω­ση στα ιμπε­ρια­λι­στι­κά σχέ­δια και καλού­σε το λαό σε ξεση­κω­μό. Έλε­γε, μετα­ξύ άλλων:

Εμείς πιστεύ­ου­με ότι όταν ένας λαός θέλει μπο­ρεί. Και αξί­ζει κάθε θυσία για να στα­μα­τή­σει ο πόλε­μος στα Βαλ­κά­νια. Ο ελλη­νι­κός λαός πρέ­πει να ξέρει ότι αυτός ο πόλε­μος χτί­στη­κε πάνω στο ψέμα, στη συκο­φα­ντία και στην υπερ­βο­λή, πάνω στην παρα­ποί­η­ση. Και κάθε βρώ­μι­κος, επε­κτα­τι­κός πόλε­μος για τη δια­νο­μή των αγο­ρών στη­ρί­ζε­ται, πάντα, στην υπερ­βο­λή, στο ψέμα και στην παρα­ποί­η­ση, το λέμε για μια άλλη φορά.

Το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα Ελλά­δας καλεί επί­σης τον ελλη­νι­κό λαό να πάρει μέρος σε όποιες θετι­κές πρω­το­βου­λί­ες ανα­λη­φθούν, υπε­ρά­σπι­σης του γιου­γκο­σλα­βι­κού λαού και κατα­δί­κης της δολο­φο­νι­κής επί­θε­σης. Να πάρει μέρος σε ό,τι εκδη­λώ­σεις ανα­πτυ­χθούν — κι εμείς θα συμ­βά­λου­με να ανα­πτυ­χθούν τέτοιες εκδη­λώ­σεις — από συν­δι­κά­τα, από νεο­λαι­ί­στι­κες οργα­νώ­σεις, εδώ και τώρα. Αξί­ζει τον κόπο μέρα — νύχτα να είμα­στε στο πόδι.Αν θέλου­με να στα­μα­τή­σου­με την επέ­κτα­ση του πολέ­μου και στην Ελλά­δα, πρέ­πει να στα­θού­με, πριν απ’ όλα, αλλη­λέγ­γυοι στο γιου­γκο­σλα­βι­κό λαό. Ιδιαί­τε­ρα στο σερ­βι­κό λαό που βρί­σκε­ται αυτή τη στιγ­μή στο μάτι του κυκλώ­να. Μόνο μ’ αυτόν τον τρό­πο μπο­ρού­με να υπε­ρα­σπι­στού­με και την εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα της χώρας μας και τα κυριαρ­χι­κά μας δικαιώ­μα­τα. Οχι αδια­φο­ρώ­ντας σ’ αυτό το δρά­μα και με καμία ανο­χή σε όλες τις ευρω­παϊ­κές κυβερ­νή­σεις και το ΝΑΤΟ”.

Στις 25 Μάρ­τη 1999, σε ανα­κοί­νω­ση της, η ΚΕ του ΚΚΕ υπογράμμιζε:

“Αυτή τη στιγ­μή που οι Αμε­ρι­κα­νοί και Ευρω­παί­οι μακε­λά­ρη­δες ξεκί­νη­σαν τη φονι­κή επί­θε­ση, για τον ελλη­νι­κό λαό, τη νεο­λαία, μια επι­λο­γή υπάρ­χει. Να ξεση­κω­θούν, να στα­θούν στο πλευ­ρό του λαού της Γιου­γκο­σλα­βί­ας και να απαι­τή­σουν να φύγει το ΝΑΤΟ από την περιο­χή, να στα­μα­τή­σει ο πόλε­μος […] Ολος ο λαός, όλοι μας, η νεο­λαία, σύσ­σω­μοι τώρα πρέ­πει να υψώ­σου­με φωνή κατα­δί­κης στο ΝΑΤΟ, να απαι­τή­σου­με η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση να παγώ­σει τη συμ­με­το­χή της στον Οργα­νι­σμό. Να κλεί­σουν οι βάσεις, να γυρί­σουν οι Ελλη­νες φαντά­ροι από τη Βοσ­νία και την Αλβα­νία, να μη βγει ούτε ένας Ελλη­νας φαντά­ρος έξω από τα σύνορα.”

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ ρίχτη­καν στη δρά­ση με κάθε τρό­πο, κινη­το­ποιώ­ντας φορείς του αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κού κινή­μα­τος, διορ­γα­νώ­νο­ντας συλ­λα­λη­τή­ρια απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας και στή­νο­ντας ανθρώ­πι­να μπλό­κα στη Βόρεια Ελλά­δα για να εμπο­δί­σουν τη διέ­λευ­ση στο ΝΑΤΟι­κό κομ­βόϊ του θανά­του. Οι κομ­μου­νι­στές βρέ­θη­ξαν στην πρώ­τη γραμ­μή της μάχης ενά­ντια στους ιμπε­ρια­λι­στές φονιά­δες: από το Λιτό­χω­ρο, όπου απο­βι­βά­ζο­νταν ΝΑΤΟι­κά στρα­τεύ­μα­τα με προ­ο­ρι­σμό το Κόσ­σο­βο, μέχρι το λιμά­νι της Θεσ­σα­λο­νί­κης όπου χιλιά­δες εργα­ζό­με­νοι, νέοι και νέες, μέλη του αντι­πο­λε­μι­κού-αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κού κινή­μα­τος δημιούρ­γη­σαν ανθρώ­πι­νες αλυ­σί­δες και μπλό­κα ενά­ντια στους αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κούς μακελάρηδες.

Χαρα­κτη­ρι­στι­κό έχει μεί­νει το περι­στα­τι­κό που συνέ­βη τον Απρί­λη του 1999, όταν αγω­νι­στές άλλα­ξαν τις οδι­κές πινα­κί­δες απο­προ­σα­να­το­λί­ζο­ντας μια φάλαγ­γα από 113 ΝΑΤΟι­κά φορ­τη­γά, τα οποία αντί να πάρουν το δρό­μο για τα σύνο­ρα βρέ­θη­καν να κόβουν βόλ­τες στη… λαχα­να­γο­ρά της Θεσ­σα­λο­νί­κης. Το εν λόγω τρα­γε­λα­φι­κό γεγο­νός δεν άφη­σε ασυ­γκί­νη­το τον ποι­η­τή λαό που σύντο­μα του έδω­σε τη μορ­φή σατυ­ρι­κού τραγουδιού:

Το έτος ’99 το ΝΑΤΟ με τη βία
Για πόλε­μο ξεκί­νη­σε με τη Γιουγκοσλαβία

Στη Σαλο­νί­κη βγήκανε 
και μέσα απ’ το λιμάνι
Για Σκό­πια ξεκινήσανε 
σβέλ­τα και μάνι — μάνι

Γεια σας παι­διά ΝΑΤΟικά
Γεια σας παλικαράδες
κάτι παι­δά­κια κόκκινα
σας κάναν δυο παράδες

Τα σήμα­τα τού άλλαξαν
και χάσα­νε το δρόμο
σ’ όλα τα ζαρζαβατικά
σκορ­πί­σα­νε τον τρόμο 

Μέσα στη λαχαναγορά
μπού­κα­ραν με κανόνια
ντο­μά­τες να σκοτώσουνε,
αγγού­ρια και πεπόνια

Αντε παι­διά μου στο καλό
τρα­βά­τε στη μαμά σας,
εδώ είναι Βαλκάνια
θα βρεί­τε τον μπε­λά σας.

Την ίδια περί­ο­δο, η τότε κυβέρ­νη­ση του ΠΑΣΟΚ, έχο­ντας την συναί­νε­ση της ΝΔ, έδι­νε κυριο­λε­κτι­κά «γη και ύδωρ» στα Νατοϊ­κά στρα­τεύ­μα­τα, μετα­τρέ­πο­ντας τη Βόρεια Ελλά­δα σε ορμη­τή­ριο των δολο­φό­νων του γιου­γκο­σλα­βι­κού λαού. Να θυμή­σου­με ότι, σύμ­φω­να με στοι­χεία του ΓΕΕΘΑ, η κυβέρ­νη­ση του κ.Σημίτη έδω­σε άδεια σε: 60.000 στρα­τιώ­τες, περισ­σό­τε­ρα από 40.000 οχή­μα­τα, 420 ΝΑΤΟι­κά πλοία, 1000 αερο­σκά­φη και περισ­σό­τε­ρους από 500 σιδη­ρο­δρο­μι­κούς συρ­μούς να περά­σουν μέσα από την ελλη­νι­κή επικράτεια.

Από την πλευ­ρά του, ο τότε Συνα­σπι­σμός (ΣΥΝ), μαζί με άλλες οπορ­του­νι­στι­κές δυνά­μεις στην Ευρώ­πη, έπαι­ζαν τους σύγ­χρο­νους Πόντιους Πιλά­τους, κινού­με­νοι στη γραμ­μή των «ίσων απο­στά­σε­ων». Ενώ απ’ τη μια κατα­δί­κα­ζαν τους βομ­βαρ­δι­σμούς, από την άλλη υιο­θε­τού­σαν τα προ­πα­γαν­δι­στι­κά προ­σχή­μα­τα των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ περί «εθνο­κά­θαρ­σης» της αλβα­νι­κής μειο­νό­τη­τας από την κυβέρ­νη­ση Μιλόσεβιτς.

Σήμε­ρα, 20 χρό­νια μετά το σφα­γείο της Γιου­γκο­σλα­βί­ας, δεν ξεχνά­με το φρι­κια­στι­κό έγκλη­μα των ιμπε­ρια­λι­στών και των συμ­μά­χων τους. Δεν ξεχνά­με τα αθώα θύμα­τα του πολέ­μου, το λαό της γει­το­νι­κής χώρας που έζη­σε στο πετσί του τη βαρ­βα­ρό­τη­τα. Όπως δεν ξεχνά­με ότι οι υπαί­τιοι αυτής της βαρ­βα­ρό­τη­τας (Κλί­ντον, Μπλερ, Κλαρκ, Σολά­να, Σρέ­ντερ, Σιράκ και λοι­ποί) δεν κάθι­σαν ποτέ στο εδώ­λιο του κατη­γο­ρου­μέ­νου για τα εγκλή­μα­τα τους.

Η τρα­γι­κή αυτή επέ­τειος έρχε­ται να μας υπεν­θυ­μί­σει πως, σε μια περιο­χή που ανα­ζω­πυ­ρώ­νο­νται οι αντα­γω­νι­σμοί μετα­ξύ των ισχυ­ρών ιμπε­ρια­λι­στι­κών κρα­τών, επα­λη­θεύ­ο­νται οι κίν­δυ­νοι που ελο­χεύ­ουν από την υπο­δαύ­λι­ση των εθνι­κι­στι­κών παθών και την επα­να­χά­ρα­ξη των συνό­ρων. Επι­βε­βαιώ­νε­ται η ανά­γκη να δυνα­μώ­σει η πάλη των εργα­ζό­με­νων, της νεο­λαί­ας, συνο­λι­κά του λαού ενά­ντια στις ιμπε­ρια­λι­στι­κές επεμ­βά­σεις και τους πολέ­μους, για την απε­μπλο­κή της Ελλά­δας απ’ αυτούς, το ορι­στι­κό κλεί­σι­μο των ξένων στρα­τιω­τι­κών βάσε­ων και την απο­δέ­σμευ­ση της χώρας από τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς οργανισμούς.

Αυτός ο αγώ­νας είναι άρρη­κτα δεμέ­νος με την πάλη για την ανα­τρο­πή της εξου­σί­ας του κεφα­λαί­ου και τη συντρι­βή του σάπιου καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος, που απο­τε­λεί τη μήτρα που γεν­νά πολέ­μους, εκμε­τάλ­λευ­ση, φτώ­χεια και προσφυγιά.

«Τσε Γκε­βά­ρα, πρε­σβευ­τής της Επα­νά­στα­σης», του Νίκου Μόττα

Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.
Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο