Εκλογές στην Τουρκία: Τα βασικά στοιχεία των εκλογών με μια ματιά

Σε συν­θή­κες έντο­νων διερ­γα­σιών μέχρι και την τελευ­ταία στιγ­μή, σε άμε­ση δια­σύν­δε­ση με τους οξυ­μέ­νους καπι­τα­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς εντός και εκτός συνό­ρων, άνοι­ξαν το πρωί της Κυρια­κής 14 Μάη, οι κάλ­πες για τις προ­ε­δρι­κές και βου­λευ­τι­κές εκλο­γές στην Τουρκία.

Οι εκλο­γές πραγ­μα­το­ποιού­νται με τα αστι­κά κόμ­μα­τα να έχουν φου­ντώ­σει την αντι­πα­ρά­θε­ση γύρω από το πώς μπο­ρεί να δια­σφα­λι­στεί απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τε­ρα η «ανα­βάθ­μι­ση» του τουρ­κι­κού κεφα­λαί­ου στα παζά­ρια και τους εντει­νό­με­νους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς στην περιο­χή, ενώ παράλ­λη­λα ανέ­βη­καν οι τόνοι και η προ­σπά­θεια εγκλω­βι­σμού του τουρ­κι­κού λαού σε κάλ­πι­κα διλήμματα.

Στο επί­κε­ντρο της αντι­πα­ρά­θε­σης των βασι­κών μπλοκ των αστι­κών κομ­μά­των, με ηγέ­τες τον νυν Πρό­ε­δρο και εκ νέου υπο­ψή­φιο, Ρ. Τ. Ερντο­γάν, και τον υπο­ψή­φιο της αντι­πο­λί­τευ­σης, Κ. Κιλιτσ­ντά­ρο­γλου, βρέ­θη­κε ο δια­γκω­νι­σμός για το πώς μπο­ρεί να υπη­ρε­τη­θεί απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τε­ρα ο στό­χος της παρα­πέ­ρα «γεω­πο­λι­τι­κής ανα­βάθ­μι­σης» του τουρ­κι­κού κεφα­λαί­ου, στο πλαί­σιο των σύν­θε­των παζα­ριών που δυνα­μώ­νει, αξιο­ποιώ­ντας τη συμ­με­το­χή του στο ΝΑΤΟ, αλλά και την πολυ­ε­πί­πε­δη συνερ­γα­σία που ανα­πτύσ­σει με τη Ρωσία και την Κίνα.

Πηγή: 902.gr

Τα βασικά στοιχεία των εκλογών με μια ματιά

Οι τούρ­κοι ψηφο­φό­ροι προ­σέρ­χο­νται στις κάλ­πες για να ανα­δεί­ξουν νέο πρό­ε­δρο και τα μέλη του νέου κοι­νο­βου­λί­ου της χώρας.

Τα εκλο­γι­κά τμή­μα­τα άνοι­ξαν στις 08:00 [σ.σ. τοπι­κή ώρα και ώρα Ελλά­δας] και θα κλεί­σουν στις 17:00. Βάσει της τουρ­κι­κής νομο­θε­σί­ας, απα­γο­ρεύ­ε­ται αυστη­ρά η μετά­δο­ση των απο­τε­λε­σμά­των πριν από τις 21:00. Αργά το βρά­δυ πάντως ανα­μέ­νε­ται να έχει ξεκα­θα­ρί­σει το εάν θα χρεια­στεί να διε­ξα­χθεί δεύ­τε­ρος γύρος των προ­ε­δρι­κών εκλογών.

Ακο­λου­θούν ορι­σμέ­να βασι­κά δεδομένα.

Ψηφο­φό­ροι για πρώ­τη φορά

Στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους είναι εγγε­γραμ­μέ­νοι κάπου 64 εκα­τομ­μύ­ρια ψηφο­φό­ροι (επί συνό­λου 85 εκατ. κατοίκων).

Από αυτούς, 3,4 εκατ. έχουν ήδη ψηφί­σει στο εξωτερικό.

Άλλοι 5,2 εκα­τομ­μύ­ρια είναι νέοι, που θα ψηφί­σουν για πρώ­τη φορά. Δεν έχουν γνω­ρί­σει κανέ­ναν άλλο ηγέ­τη παρά τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντο­γάν, που κατη­γο­ρεί­ται για αυταρ­χι­κή παρέκ­κλι­ση μετά τις μαζι­κές κινη­το­ποι­ή­σεις του 2013 και το απο­τυ­χη­μέ­νο στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα του 2016.

Η ψήφος των Κούρ­δων, που αντι­προ­σω­πεύ­ουν το 15–20% του εκλο­γι­κού σώμα­τος, θα κρί­νει πολλά.

Παρα­τη­ρη­τές

Εκα­το­ντά­δες παρα­τη­ρη­τές βρί­σκο­νται στα 50.000 εκλο­γι­κά κέντρα που άνοι­ξαν στις 08:00 και θα κλεί­σουν στις 17:00 [τοπι­κές ώρες και ώρες Ελλά­δας], συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων περιο­χών της νότιας Τουρ­κί­ας, που υπέ­στη­σαν τρο­μα­κτι­κή κατα­στρο­φή όταν χτύ­πη­σε ο σει­σμός της 6ης Φεβρουαρίου.

Το Συμ­βού­λιο της Ευρώ­πης ανα­με­νό­ταν να ανα­πτύ­ξει 350 παρα­τη­ρη­τές, πέραν των εκλο­γι­κών αντι­προ­σώ­πων που έχουν ορι­στεί από τα κόμ­μα­τα, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων 300.000 από την αντιπολίτευση.

Στις εκλο­γές του 2018, το ποσο­στό συμ­με­το­χής ξεπέ­ρα­σε το 86%.

Μάχη για δυο

Στα ψηφο­δέλ­τια για τις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές φιγου­ρά­ρουν τέσ­σε­ρις υποψήφιοι.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντο­γάν, 69 ετών, στην εξου­σία για 20 χρό­νια, είναι υπο­ψή­φιος για την επα­νε­κλο­γή του. Είναι ο υπο­ψή­φιος του ισλα­μο­συ­ντη­ρη­τι­κού Κόμ­μα­τος Δικαιο­σύ­νης και Ανά­πτυ­ξης (AKP).

Ο βασι­κός αντί­πα­λός του είναι ο Κεμάλ Κιλιτσ­ντά­ρο­γλου, ηγέ­της του Ρεπου­μπλι­κα­νι­κού Λαϊ­κού Κόμ­μα­τος (CHP, σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό, το ίδρυ­σε ο Μου­στα­φά Κεμάλ στα συντρίμ­μια της Οθω­μα­νι­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας). Ο 74χρονος άλλο­τε δημό­σιος λει­τουρ­γός είναι υπο­ψή­φιος της Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας, ετε­ρό­κλι­του συνα­σπι­σμού έξι παρα­τά­ξε­ων, που κινού­νται στο φάσμα από την εθνι­κι­στι­κή δεξιά ως τη φιλε­λεύ­θε­ρη κεντρο­α­ρι­στε­ρά περ­νώ­ντας από το πολι­τι­κό ισλάμ.

Ο Σινάν Ογάν, πρώ­ην βου­λευ­τής της άκρας δεξιάς, είναι επί­σης υπο­ψή­φιος, όμως οι πιο πρό­σφα­τες δημο­σκο­πή­σεις δεν του πιστώ­νουν παρά το 5% των προ­θέ­σε­ων ψήφου.

Ο τέταρ­τος είναι ο Μου­χα­ρέμ Ιντζέ, που απέ­συ­ρε την υπο­ψη­φιό­τη­τά του την Πέμ­πτη, αλλά ήταν πια πολύ αργά για να απο­συρ­θεί το όνο­μά του από τα ψηφοδέλτια.

Οι δημο­σκο­πή­σεις θέλουν τον βασι­κό αντί­πα­λο του προ­έ­δρου Ερντο­γάν, τον Κεμάλ Κιλιτσ­ντά­ρο­γλου, υπο­ψή­φιο συμ­μα­χί­ας έξι κομ­μά­των της αντι­πο­λί­τευ­σης, να έχει ‑ορια­κό- προ­βά­δι­σμα. Πάντως, αν κανέ­νας από τους δύο δεν εξα­σφα­λί­σει ποσο­στό υψη­λό­τε­ρο του 50%, θα διε­ξα­χθεί δεύ­τε­ρος γύρος την 28η Μαΐου.

Το δια­κύ­βευ­μα των βου­λευ­τι­κών εκλογών

Στις εκλο­γές θα ανα­δει­χθούν με ανα­λο­γι­κό σύστη­μα τα 600 μέλη του τουρ­κι­κού κοι­νο­βου­λί­ου, ο ρόλος του οποί­ου υπο­βαθ­μί­στη­κε μετά την ανα­θε­ώ­ρη­ση του Συντάγ­μα­τος το 2017 και τη θέσπι­ση προ­ε­δρι­κού συστήματος.

Η συμ­μα­χία του AKP του κ. Ερντο­γάν και των συμ­μά­χων του, του Κινή­μα­τος Εθνι­κι­στι­κής Δρά­σης (MHP), έχει την πλειοψηφία.

Η αντι­πο­λί­τευ­ση φιλο­δο­ξεί όχι μόνο να ανα­τρέ­ψει την ισορ­ρο­πία ισχύ­ος αλλά να εξα­σφα­λί­σει πλειο­ψη­φία δύο τρί­των, ώστε να μπο­ρεί να προ­χω­ρή­σει σε νέα ανα­θε­ώ­ρη­ση του Συντάγματος.

Η Εθνι­κή Συμ­μα­χία δεν ανα­μέ­νε­ται να εξα­σφα­λί­σει την πλειο­ψη­φία των εδρών στην τουρ­κι­κή εθνι­κή αντιπροσωπεία.

Η συγκα­τοί­κη­ση είναι πιθα­νή, αλλά δυσκο­λέ­ψει τη διακυβέρνηση.

Το Κόμ­μα Δημο­κρα­τί­ας των Λαών (HDP) δεν εντά­χθη­κε στον ετε­ρό­κλι­το συνα­σπι­σμό του κ. Κιλιτσ­ντά­ρο­γλου, μολο­νό­τι ενα­ντιώ­νε­ται σθε­να­ρά στον απερ­χό­με­νο πρό­ε­δρο Ερντο­γάν, ειδι­κά μετά τη φυλά­κι­ση ηγε­τών του και τον διωγ­μό του τα τελευ­ταία χρό­νια. Τάχθη­κε απο­φα­σι­στι­κά υπέρ του κ. Κιλιτσ­ντά­ρο­γλου στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές. Συμ­με­τέ­χει στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές υπό τα λάβα­ρα του μικρού Κόμ­μα­τος Πρά­σι­νης Αρι­στε­ράς, καθώς εκκρε­μεί στη δικαιο­σύ­νη δίω­ξη που ίσως οδη­γή­σει στην απα­γό­ρευ­σή του, για δεσμούς με την «τρο­μο­κρα­τία» ‑με το ένο­πλο κουρ­δι­κό αυτο­νο­μι­στι­κό κίνη­μα PKK‑, που δια­ψεύ­δει κατηγορηματικά.

Πρό­ε­δρος ως το 2028;

Ο πρό­ε­δρος θεω­ρη­τι­κά δεν μπο­ρεί να ανα­δει­χθεί παρά για δυο πεντα­ε­τείς θητείες.

Όμως ο κ. Ερντο­γάν διεκ­δι­κεί τρί­τη διό­τι δεν λαμ­βά­νε­ται υπό­ψη η νίκη του στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές του 2014, που έγι­νε όταν ακό­μα το σύστη­μα ήταν κοι­νο­βου­λευ­τι­κό, έπει­τα από τα 12 χρό­νια που παρέ­μει­νε στο αξί­ω­μα του πρω­θυ­πουρ­γού της Τουρκίας.

Ο κ. Ερντο­γάν, αν εκλε­γεί, θα παρα­μεί­νει πρό­ε­δρος ως το 2028.

Ο κ. Κιλιτσ­ντά­ρο­γλου, που θέλει να αλλά­ξει ξανά το σύστη­μα από προ­ε­δρι­κό σε κοι­νο­βου­λευ­τι­κό και να θεσπι­στεί μια μόνο επτα­ε­τής θητεία στην προ­ε­δρία, έχει υπο­νο­ή­σει πως θα παρα­μεί­νει αρχη­γός του κρά­τους μόνο για μια θητεία.

Πηγή: ΑΠΕ

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα