Με αφορ­μή την πρό­σφα­τη Ελλη­νο­γαλ­λι­κή Συμ­φω­νία, τα διά­φο­ρα αστι­κά επι­τε­λεία επι­χεί­ρη­σαν να ωραιο­ποι­ή­σουν τον σημε­ρι­νό και ιστο­ρι­κό ρόλο της καπι­τα­λι­στι­κής Γαλ­λί­ας στο διε­θνές ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστημα.
Επι­χει­ρή­θη­κε να ανα­νε­ω­θεί η ευρέ­ως δια­δε­δο­μέ­νη αντί­λη­ψη περί μιας αστι­κής κοι­νο­βου­λευ­τι­κής δημο­κρα­τί­ας με ισχυ­ρούς θεσμούς και σεβα­σμό των δικαιω­μά­των όλων των πολι­τών, ανε­ξάρ­τη­τα από την ταξι­κή τους θέση και τις πολι­τι­κές τους αντι­λή­ψεις. Και μάλι­στα όλα αυτά υπο­στη­ρί­χτη­καν σε μια χρο­νιά με έντο­νο ιστο­ρι­κό συμ­βο­λι­σμό, αφού φέτος συμπλη­ρώ­νο­νται 150 χρό­νια από τότε που οι στρα­τιω­τι­κές δυνά­μεις της αστι­κής Γαλ­λί­ας, σε συνερ­γα­σία με τις μέχρι πρό­τι­νος αντί­πα­λες δυνά­μεις της αστι­κής Γερ­μα­νί­ας, έπνι­γαν στο αίμα την πρώ­τη από­πει­ρα εργα­τι­κής εξου­σί­ας, εκτε­λώ­ντας μαζι­κά τους υπο­στη­ρι­κτές της Παρι­σι­νής Κομμούνας.

Βέβαια, η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι πολύ δια­φο­ρε­τι­κή. Τα όποια δικαιώ­μα­τα κατέ­κτη­σε η εργα­τι­κή τάξη στο πλαί­σιο του καπι­τα­λι­σμού στη­ρί­χτη­καν δια­χρο­νι­κά στους σκλη­ρούς ταξι­κούς αγώ­νες της, ενώ την ίδια στιγ­μή η εκμε­τάλ­λευ­ση των ιμπε­ρια­λι­στι­κών υπερ­κερ­δών από τις αποι­κί­ες επέ­τρε­ψε στο γαλ­λι­κό κεφά­λαιο να προ­χω­ρά σε περιο­ρι­σμέ­νες παρα­χω­ρή­σεις, ακό­μα και να εξα­γο­ρά­ζει τη συναί­νε­ση τμη­μά­των της εργα­τι­κής τάξης. Αυτός είναι ο λόγος που στα αφιε­ρώ­μα­τα των αστι­κών εφη­με­ρί­δων και δια­χρο­νι­κά στις αστι­κές ανα­λύ­σεις για τη Γαλ­λία απο­σιω­πού­νται οι εγκλη­μα­τι­κές γαλ­λι­κές ευθύ­νες για την αποι­κιο­κρα­τία και την κατα­στο­λή των εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κών κινη­μά­των στην Ασία και την Αφρι­κή και γενι­κό­τε­ρα απο­κρύ­βο­νται οι ενέρ­γειες του καπι­τα­λι­στι­κού κρά­τους που στρά­φη­καν ενά­ντια στις εργα­τι­κές — λαϊ­κές μάζες στην Ελλά­δα και σε άλλες χώρες.

Φυσι­κά, τα προη­γού­με­να απο­τε­λούν μόνο τον πρό­λο­γο για την από­κρυ­ψη των σημε­ρι­νών γαλ­λι­κών συμ­φε­ρό­ντων στη Μεσό­γειο και στην Αφρι­κή. Γι’ αυτό και λοι­δο­ρή­θη­καν οι θέσεις του ΚΚΕ που επι­σή­μα­ναν την όλο και βαθύ­τε­ρη εμπλο­κή της χώρας στους ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς και τους κιν­δύ­νους που προ­κύ­πτουν από αυτή.
Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, «ΤΑ ΝΕΑ» σε δημο­σί­ευ­μα της 8ης Οκτώ­βρη έγραψαν:

«Στην χθε­σι­νή αγό­ρευ­ση από κοι­νο­βου­λευ­τι­κού βήμα­τος για την ελλη­νο­γαλ­λι­κή συμ­φω­νία ο Δημή­τρης Κου­τσού­μπας ζήτη­σε να ρωτή­σου­με κανέ­ναν Μικρα­σιά­τη τι έκα­ναν τα γαλ­λι­κά πλοία 99 χρό­νια πριν στη Σμύρ­νη. Πράγ­μα­τι, η ιστο­ρία έχει κατα­γρά­ψει ότι δεν έκα­ναν τίπο­τα. Ωστό­σο, κάτι που συνέ­βη μια εκα­το­ντα­ε­τία πίσω δεν λογί­ζε­ται ως επι­χεί­ρη­μα σε σημε­ρι­νή πολι­τι­κή κου­βέ­ντα. Εκτός αν ζεις στον προη­γού­με­νο αιώνα».

Απα­ντώ­ντας σε αυτά τα επι­φα­νεια­κά επι­χει­ρή­μα­τα, ο «Ριζο­σπά­στης» ξεκι­νά μια σει­ρά άρθρων όπου θα ανα­δεί­ξει τη δια­χρο­νι­κή πορεία και τα εγκλή­μα­τα του γαλ­λι­κού ιμπεριαλισμού.

«Στο Σηκουάνα, το βάρος των οστών. Ρίχνονται στο Σηκουάνα από το μεγάλο άλμα ».

(-1)
Στις 17 Οκτώ­βρη 1961, σε μια περί­ο­δο που πολ­λές πρώ­ην αποι­κί­ες στην Αφρι­κή είχαν πρό­σφα­τα απο­κτή­σει την ανε­ξαρ­τη­σία τους2 και ενώ μαι­νό­ταν η αλγε­ρι­νή επα­νά­στα­ση από το 1954 -³ και οξύ­νο­νταν οι αντι­δρά­σεις των Γάλ­λων αποί­κων-⁴, σημειώ­θη­κε μία από τις μεγα­λύ­τε­ρες σφα­γές εκ μέρους του γαλ­λι­κού καπι­τα­λι­στι­κού κρά­τους, όταν ισχυ­ρές αστυ­νο­μι­κές δυνά­μεις διέ­λυ­σαν διά της βίας δια­δή­λω­ση κατά του πολέ­μου στην Αλγε­ρία και κατά της επι­βο­λής απα­γό­ρευ­σης κυκλο­φο­ρί­ας τις βρα­δι­νές ώρες.
Ο επί­ση­μος απο­λο­γι­σμός τότε ανέ­φε­ρε 50 έως 200 νεκρούς, κυρί­ως Αλγε­ρι­νούς μετα­νά­στες εργά­τες, πολ­λοί από τους οποί­ους δεν βρέ­θη­καν ποτέ, αφού οι Γάλ­λοι αστυ­νο­μι­κοί τους πέτα­ξαν στον Σηκουάνα.
11.538 δια­δη­λω­τές συνε­λή­φθη­σαν και μετα­φέρ­θη­καν στο Παλέ ντε Σπορ και στο στά­διο Pierre de Coubertin.

Άγρια καταστολή

Η αρχή των γεγο­νό­των της νύχτας της 17ης Οκτώ­βρη πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θεί στην 5η Οκτώ­βρη 1961, όταν ο Μορίς Παπόν⁵, διοι­κη­τής της αστυ­νο­μί­ας στο Παρί­σι, επέ­βα­λε απα­γό­ρευ­ση κυκλο­φο­ρί­ας στους Αλγε­ρι­νούς και μου­σουλ­μά­νους της Γαλ­λί­ας από τις 8.30 μ.μ. έως τις 5.30 π.μ. Οι Αλγε­ρι­νοί μετα­νά­στες (350.000 ζού­σαν στα 1961 στη Γαλ­λία, συγκρο­τώ­ντας τη μεγα­λύ­τε­ρη μετα­να­στευ­τι­κή κοι­νό­τη­τα της Ευρώ­πης) θεώ­ρη­σαν φυσι­κά την απα­γό­ρευ­ση ρατσι­στι­κή και αυθαί­ρε­τη. Περισ­σό­τε­ροι από 30.000 άνθρω­ποι πορεύ­τη­καν ειρη­νι­κά στους δρό­μους τoυ Quartier latin, στις Grands Boulevards, κοντά στα Ηλύ­σια Πεδία, συγκε­ντρω­μέ­νοι στις κεντρι­κές πλα­τεί­ες της πρωτεύουσας.

Σύμ­φω­να με τον ιστο­ρι­κό Jean — Luc Einaudi, ο Παπόν είχε στη διά­θε­σή του, για να εμπο­δί­σει τη δια­δή­λω­ση, 7.000 αστυ­νο­μι­κούς και 1.400 CRS και Gendarmes Mobiles (ΜΑΤ και αστυ­νο­μι­κές δυνά­μεις για την αντι­με­τώ­πι­ση των δια­δη­λώ­σε­ων αντί­στοι­χα). Η αστυ­νο­μία μπλό­κα­ρε όλες τις εισό­δους στην πρω­τεύ­ου­σα, τους σταθ­μούς του μετρό και τους σιδη­ρο­δρο­μι­κούς σταθ­μούς για να εμπο­δί­σει τη μετα­κί­νη­ση του κόσμου. Παρ’ όλα αυτά πολ­λές δεκά­δες χιλιά­δες Αλγε­ρι­νοί μπό­ρε­σαν να πάρουν μέρος στη δια­δή­λω­ση, στην οποία καλού­σε το καθο­δη­γού­με­νο από αστι­κές πολι­τι­κές δυνά­μεις Εθνι­κό Απε­λευ­θε­ρω­τι­κό Μέτω­πο (FLN).

Μαζικές συγκεντρώσεις στο κέντρο του Παρισιού

Οι Αλγε­ρι­νοί δια­δη­λω­τές συγκε­ντρώ­θη­καν στα προ­ά­στια του Παρι­σιού (βόρεια, δυτι­κά και νότια) και κατέ­βη­καν μαζι­κά στους δρό­μους ζητώ­ντας να αρθεί η απα­γό­ρευ­ση κυκλο­φο­ρί­ας και την ανε­ξαρ­τη­σία της Αλγε­ρί­ας με βασι­κά συν­θή­μα­τα: «Οχι στην απα­γό­ρευ­ση κυκλο­φο­ρί­ας!», «Δια­πραγ­μα­τευ­τεί­τε με την προ­σω­ρι­νή κυβέρ­νη­ση της Αλγε­ρί­ας», «Ανε­ξαρ­τη­σία για την Αλγε­ρία», «Ειρή­νη στην Αλγε­ρία», «Ζήτω το Απε­λευ­θε­ρω­τι­κό Μέτωπο».

Ο Moχά­μεντ Ζουα­ουί, στέ­λε­χος του FLN στο Παρί­σι, ανα­λαμ­βά­νει τη διορ­γά­νω­ση της δια­δή­λω­σης. Σχε­διά­ζει να συγκε­ντρώ­σει τα μαζι­κά μπλοκ των δια­δη­λω­τών σε τρεις τομείς: Στην περιο­χή Etoile για τους Αλγε­ρι­νούς των δυτι­κών προ­α­στί­ων, στις λεω­φό­ρους Saint-Michel και Saint-Germain για τα νότια προ­ά­στια και τέλος στα Grands Boulevards για τα βόρεια και βορειο­α­να­το­λι­κά προάστια.

Στις 17 Οκτώ­βρη βρέ­χει αργά το από­γευ­μα. Χιλιά­δες Αλγε­ρι­νοί, άνδρες, γυναί­κες και παι­διά, με κυρια­κά­τι­κα ρού­χα για να υπο­δη­λώ­σουν την επι­θυ­μία τους για αξιο­πρέ­πεια, άρχι­σαν να κινού­νται προς τα σημεία των συγκε­ντρώ­σε­ων. Ορι­σμέ­νες πηγές ανα­φέ­ρουν ότι ο αριθ­μός των δια­δη­λω­τών ήταν 20.000 — 30.000, άλλες ανε­βά­ζουν την εκτί­μη­ση σε 50.000 και δύο εσω­τε­ρι­κές αξιο­λο­γή­σεις του FLN μιλούν για 28.000 και 40.000.

Η Paulette Peju, κομ­μου­νί­στρια δημο­σιο­γρά­φος και υπο­στη­ρί­κτρια του FLN, έγρα­ψε στην εφη­με­ρί­δα «Liberation»: «Τριά­ντα, σαρά­ντα χιλιά­δες Αλγε­ρι­νοί κατέ­κλυ­σαν τις Grands Βoulevards έως το Quartier Latin και την πλα­τεία Concorde έως την πλα­τεία Etoile».

Τα θύματα της Σφαγής

Η αντί­δρα­ση της αστυ­νο­μί­ας ήταν χωρίς προη­γού­με­νο βίαιη. Οι αστυ­νο­μι­κοί περί­με­ναν τους δια­δη­λω­τές στις εξό­δους των σταθ­μών του μετρό και στον δρό­μο για να τους χτυ­πή­σουν. «Οι πιο αδύ­να­μοι χτυ­πή­θη­καν μέχρι θανά­του, το είδα με τα μάτια μου», δήλω­σε ο Αλγε­ρι­νός δια­δη­λω­τής Saad Ouazen το 1997. Αν και δεν είχαν αντι­στα­θεί καθό­λου, δεκά­δες δια­δη­λω­τές σκο­τώ­θη­καν από πυρά, άλλοι πνί­γη­καν στον Σηκουάνα.

«Από τον 19ο αιώ­να είναι μία από τις λίγες φορές που η αστυ­νο­μία πυρο­βό­λη­σε εργά­τες στο Παρί­σι», σημειώ­νει ο ιστο­ρι­κός Benjamin Stora. Τις επό­με­νες βδο­μά­δες αλιεύ­τη­καν στον Σηκουά­να δεκά­δες πτώ­μα­τα Αλγε­ρι­νών με πρη­σμέ­νο πρό­σω­πο. Ο Stora εκτι­μά ότι η αστυ­νο­μι­κή βία και κατα­στο­λή προ­κά­λε­σε εκα­τό θανά­τους, ο Βρε­τα­νός ιστο­ρι­κός Jim House μιλά για «του­λά­χι­στον» 120 — 130 άτο­μα, ενώ για τον Jean — Luc Einaudi, συγ­γρα­φέα του «La bataille de Paris» (Η μάχη του Παρι­σιού), οι δολο­φο­νη­μέ­νοι ήταν πάνω από 150.

Η Fatima Bedar ήταν το νεό­τε­ρο γνω­στό θύμα της αστυ­νο­μι­κής κατα­στο­λής. Γεν­νη­μέ­νη στη μικρή Kabylie, μαθή­τρια στο Γυμνά­σιο College commercial et industriel feminin στο Σεν Ντε­νί ήταν 15 χρό­νων όταν πνί­γη­κε από την αστυ­νο­μία, όπως πολ­λοί Αλγε­ρι­νοί, στις 17 Οκτώ­βρη 1961.

Ο πατέ­ρας της, Χοσίν Μπε­ντάρ, είχε προ­σχω­ρή­σει το 1940 στις Ελεύ­θε­ρες Γαλ­λι­κές Δυνά­μεις του στρα­τη­γού Ντε Γκολ και είχε συμ­με­τά­σχει στις μάχες ενα­ντί­ον του φασι­στι­κού Αξο­να και για την απε­λευ­θέ­ρω­ση της Γαλ­λί­ας. Μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση, ο Χοσίν Μπε­ντάρ, ο οποί­ος εγκα­τα­στά­θη­κε στο Σεν Ντε­νί, έφε­ρε την οικο­γέ­νειά του στη χώρα πριν από τον πόλε­μο της Αλγε­ρί­ας. Οταν ξέσπα­σε η αλγε­ρι­νή επα­νά­στα­ση, ο ίδιος και όλη η οικο­γέ­νεια της Fatima υπο­στή­ρι­ξαν το FLN. Παρ’ όλα αυτά απα­γό­ρευ­σαν στη Fatima να συμ­με­τά­σχει στην ειρη­νι­κή δια­μαρ­τυ­ρία της 17ης Οκτώ­βρη 1961. Η κοπέ­λα αψή­φη­σε την απα­γό­ρευ­ση των γονιών της. Ενώ είπε ότι θα πήγαι­νε στο σχο­λείο της, τελι­κά απο­φά­σι­σε να πάει στη δια­δή­λω­ση. Δεν επέ­στρε­ψε ποτέ. Στις 31 Οκτώ­βρη 1961, το πτώ­μα της βρέ­θη­κε στο κανά­λι του Σεν Ντενί.

Επίσημη αναγνώριση της σφαγής;
Η καθυστερημένη και λειψή αποκατάσταση

Στις 8 Απρί­λη 1962, οι Γάλ­λοι ενέ­κρι­ναν με δημο­ψή­φι­σμα (σε ποσο­στό 91%) την παρα­χώ­ρη­ση ανε­ξαρ­τη­σί­ας στην Αλγε­ρία, ενώ σχε­δόν το 100% των Αλγε­ρι­νών ενέ­κρι­ναν με δημο­ψή­φι­σμα την ανε­ξαρ­τη­σία την 1η Ιού­λη 1962. Η Αλγε­ρία κηρύ­χτη­κε και επί­ση­μα ανε­ξάρ­τη­το κρά­τος στις 5 Ιού­λη 1962 και τα επό­με­να χρό­νια η αστι­κή Αλγε­ρία σύνα­ψε στε­νές εμπο­ρι­κές και άλλες σχέ­σεις με την αστι­κή Γαλ­λία. Παρ’ όλα αυτά έπρε­πε να περά­σει μισός αιώ­νας, ώστε επί προ­ε­δρί­ας Φραν­σουά Ολάντ, το γαλ­λι­κό κρά­τος να προ­χω­ρή­σει σε μια λει­ψή ανα­γνώ­ρι­ση των ευθυ­νών του για τη σφαγή.

Η ιστο­ρι­κός Raphaelle Branche, καθη­γή­τρια στο Πανε­πι­στή­μιο του Παρι­σιού, σημεί­ω­σε τότε:
«Για πρώ­τη φορά, ήταν και­ρός και είναι μία σημα­ντι­κή πρό­ο­δος, ένας Πρό­ε­δρος της Δημο­κρα­τί­ας ανα­γνω­ρί­ζει αυτό που συνέ­βη στις 17 Οκτω­βρί­ου 1961. Αλλά δεν ανα­φέ­ρει ποιος διέ­πρα­ξε την “αιμα­τη­ρή κατα­στο­λή”, στην προ­κει­μέ­νη περί­πτω­ση την αστυ­νο­μία του Παρι­σιού, η οποία ενήρ­γη­σε υπό τις εντο­λές του νομάρ­χη της αστυ­νο­μί­ας, Maurice Papon, ο οποί­ος έδρα­σε υπό την εξου­σία της κυβέρ­νη­σης του στρα­τη­γού de Gaulle».

Η δήλω­ση του Ολάντ δεν ανα­φε­ρό­ταν στα γεγο­νό­τα και στον αριθ­μό των θυμά­των της δια­δή­λω­σης. Επί­σης, αν και στην πινα­κί­δα του Pont Saint — Michel που τοπο­θε­τή­θη­κε σε ανά­μνη­ση της Σφα­γής του Σηκουά­να η δια­δή­λω­ση ανα­φέ­ρε­ται ως «ειρη­νι­κή», ο Φραν­σουά Ολάντ απέ­φυ­γε να την χαρα­κτη­ρί­σει τέτοια.

Αντί επιλόγου

Το 2004, η έκθε­ση «Φωτο­γρα­φί­ζο­ντας τον Πόλε­μο της Αλγε­ρί­ας», στο Παλά­τι Sully στο Παρί­σι, απο­κά­λυ­ψε αδη­μο­σί­ευ­τες φωτο­γρα­φί­ες της 17ης Οκτώ­βρη 1961, που τρα­βή­χτη­καν από τον Γάλ­λο φωτο­γρά­φο της εφη­με­ρί­δας «France Soir». Απει­κο­νί­ζουν τους Αλγε­ρι­νούς δια­δη­λω­τές στοι­βαγ­μέ­νους στην Place de l’ Opera, με τα χέρια τους στο κεφά­λι, άλλους άγρια χτυ­πη­μέ­νους, και πτώ­μα­τα στους δρό­μους του Παρισιού.

Αυτές οι εικό­νες είναι απο­κα­λυ­πτι­κές για το γεγο­νός ότι υπάρ­χουν ακό­μα πράγ­μα­τα που πρέ­πει να ανα­κα­λύ­ψου­με γι’ αυτήν την τρα­γι­κή και αιμα­τη­ρή νύχτα, γι’ αυτήν τη σφα­γή του γαλ­λι­κού ιμπεριαλισμού…

Πηγές

• Maurice Attia, «Το μαύ­ρο Αλγέ­ρι», επί­με­τρο της ελλη­νι­κής έκδο­σης — Ο εκρη­κτι­κός μύθος της γαλ­λι­κής Αλγε­ρί­ας — Michel Winock
• Jean — Paul Brunet, Police contre FLN, le drame d’octobre 1961, Flammarion, 1999.
• Jean — Luc Einaudi and Maurice Rajsfus, Les Silences de la police — 16 juillet 1942, 17 octobre 1961, L’Esprit frappeur, 2001.
• Didier Daeninckx, Meurtres pour memoire, Gallimard, 1983.
• Jim House et Neil MacMaster, «La Federation de France du FLN et l’organisation du 17 octobre 1961», Vingtieme Siecle: Revue d’histoire, no 83, e juillet-septembre 2004, p. 145–160.
• https://web.archive.org/web/20141021121754 /http://www.matisson-consultants.com/affaire-papon/140_Algerien.htm: Λίστα 74 δολο­φο­νη­μέ­νων και 66 αγνο­ου­μέ­νων διαδηλωτών.
• https://www.franceculture.fr/histoire/ici-noie-les-algeriens-la-photo-memoire-du-massacre-du-17-octobre-196123/08/2019

Tαι­νί­ες — Ντοκιμαντέρ

• Icion noie les Algeriens: 17 octobre 1961, Yasmina Adi, 2011.
• Une journee portee disparue, Philip Brooks et Alan Hayling, 1992.
• Vivre au Paradis, Boualem Gerdjou, 1999.

Παρα­πο­μπές

1. Στί­χοι του τρα­γου­διού «Dhaouw» της Camelia Jordana, Αλγε­ρι­νής (τρί­της γενιάς μετα­νά­στριας) συγ­γρα­φέα, στι­χουρ­γού και ηθο­ποιού που ανα­φέ­ρε­ται στη σφα­γή της 17ης Οκτώ­βρη 1961.
2. Από το Γενά­ρη ως το Νοέμ­βρη του 1960, μέσα σε 11 μήνες, πραγ­μα­το­ποιεί­ται μια ριζι­κή αλλα­γή του χάρ­τη της Αφρι­κής με τη δημιουρ­γία 17 ανε­ξάρ­τη­των κρα­τών στη θέση των ευρω­παϊ­κών αποι­κιών. Τα γεγο­νό­τα του 1960 είναι το επι­στέ­γα­σμα μιας δια­δι­κα­σί­ας πολ­λών ετών με πολυαί­μα­κτους αγώ­νες των λαών της Αφρι­κής για την ανε­ξαρ­τη­σία τους.
3. Στις 10 Οκτώ­βρη 1954, η Επα­να­στα­τι­κή Επι­τρο­πή Ενό­τη­τας και Δρά­σης, που συγκρο­τού­νταν από αστι­κές πολι­τι­κές δυνά­μεις, απο­φά­σι­σε να συγκρο­τή­σει το Εθνι­κό Απε­λευ­θε­ρω­τι­κό Μέτω­πο (FLN) και τον Εθνι­κό Απε­λευ­θε­ρω­τι­κό Στρα­τό (ΕΑΣ). Δυνά­μεις του ΕΑΣ τη νύχτα της 31ης Οκτώ­βρη προς 1η Νοέμ­βρη επι­τέ­θη­καν στο «Ράδιο Αλγε­ρία» και σε 70 ακό­μα γαλ­λι­κούς στό­χους. Το FLN εξήγ­γει­λε την 1η Νοέμ­βρη την έναρ­ξη της Αλγε­ρι­νής Επα­νά­στα­σης ενά­ντια στη γαλ­λι­κή αποικιοκρατία.
   Το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα Αλγε­ρί­ας (ΚΚΑ) ενα­ντιώ­θη­κε στις τρο­μο­κρα­τι­κές επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον των Γάλ­λων και στη συνέ­χεια δημιούρ­γη­σε Λαϊ­κή Επι­τρο­πή ενά­ντια στην κατα­στο­λή και υπέρ της αμνη­στί­ας, με απο­τέ­λε­σμα να τεθεί εκτός νόμου στις 12 Σεπτέμ­βρη 1955. Ωστό­σο, οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για την προ­σχώ­ρη­σή του στο FLN δεν τελε­σφό­ρη­σαν, αφού οι αστοί πολι­τι­κοί ζητού­σαν την αυτο­διά­λυ­σή του. Παρ’ όλα αυτά, το ΚΚΑ κάλε­σε τους μαχη­τές του να εντα­χθούν στον ΕΑΣ και μετά την ίδρυ­ση της Γενι­κής Ενω­σης των Αλγε­ρι­νών Εργα­ζο­μέ­νων που καθο­δη­γού­νταν από το FLN, διέ­λυ­σε τη συν­δι­κα­λι­στι­κή ομο­σπον­δία που καθο­δη­γού­νταν από αυτό.
4. Στην Αλγε­ρία, τελευ­ταία αποι­κία της Γαλ­λί­ας στις βορειο­α­φρι­κα­νι­κές χώρες του Μαγκρέμπ (Μαρό­κο — Αλγε­ρία — Τυνη­σία), ο πόλε­μος με τους εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες νεκρούς βρί­σκε­ται στον έκτο χρό­νο. Στις 24 Γενά­ρη του 1960 άρχι­σε η δεύ­τε­ρη εξέ­γερ­ση των Γάλ­λων αποί­κων, που συνι­στού­σε απε­γνω­σμέ­νη προ­σπά­θεια δια­τή­ρη­σης της αποι­κιο­κρα­τί­ας μπρο­στά στην κλι­μά­κω­ση των επι­θέ­σε­ων του αλγε­ρι­νού Εθνι­κού Απε­λευ­θε­ρω­τι­κού Μετώ­που (FLN), αλλά και στη δια­φαι­νό­με­νη πρό­θε­ση του στρα­τη­γού Ντε Γκολ να κλεί­σει το ταχύ­τε­ρο το θέμα της Αλγε­ρί­ας, παρα­χω­ρώ­ντας ανεξαρτησία.
5. 5. Ο Παπόν ήταν στέ­λε­χος του συνερ­γα­ζό­με­νου με τους ναζί καθε­στώ­τος του Βισί και κατα­δι­κά­στη­κε μόλις το 1998 για τον εκτο­πι­σμό άνω των 1.500 Εβραί­ων της Γαλ­λί­ας από το Μπορ­ντό στα ναζι­στι­κά στρα­τό­πε­δα συγκέ­ντρω­σης στη διάρ­κεια του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέμου.