Η Βιολέτα Πάρα _“Gracias a la vida”, μπήκε κι έμεινε στην καρδιά μας

Αν κάποιος αυτό­μα­τα δεν ανα­γνω­ρί­σει το όνο­μα Βιο­λέ­τα Πάρα, ας φέρει στο μυα­λό του το τρα­γού­δι της ‑ύμνο στην χιλια­νή παρα­δο­σια­κή μου­σι­κή, που γλι­στρά­ει χρο­νο­λο­γι­κά σε ταχεί­ες μετα­βά­σεις βρί­σκο­ντας τρό­πους να μας πλη­ρο­φο­ρεί συνε­χώς για τα νετός-εκτός χρό­νου και τόπου σε ένα “ταξί­δι” ήπιο και ποι­η­τι­κό, με το δικό της τέμπο, με τον χρό­νο να εναλ­λάσ­σε­ται και τις μνή­μες να συγ­χω­νεύ­ο­νται σε ένα με την πραγματικότητα.

«Γρά­φε όπως θέλεις, χρη­σι­μο­ποί­η­σε όποιους ρυθ­μούς σου βγαί­νουν, δοκί­μα­σε δια­φο­ρε­τι­κά όργα­να, κάτσε στο πιά­νο, κατά­στρε­ψε το μέτρο, φώνα­ξε αντί να τρα­γου­δή­σεις, φύσα την κιθά­ρα και χτύ­πα το κόρ­νο. Μίση­σε τα μαθη­μα­τι­κά κι αγά­πη­σε τους στρο­βί­λους. Η δημιουρ­γία είναι ένα που­λί που δεν έχει σχέ­διο πτή­σης, που ποτέ δεν θα πετά­ξει σε ευθεία γραμ­μή».

Αυτό το μότο χρη­σι­μο­ποί­η­σε σε όλη της  τη ζωή η Βιο­λέ­τα Πάρα, που γεν­νή­θη­κε σε ένα φτω­χό χιλια­νό χωριό σαν σήμε­ρα 4‑Οκτ-1917 και «έφυ­γε» στα 50 της χρό­νια (5‑Φεβ-1967). Η ζωή της ποτέ δεν υπήρ­ξε εύκο­λη, αντί­θε­τα όλη της η ύπαρ­ξη ήταν ένας συνε­χής και σκλη­ρός αγώ­νας. Μία γυναί­κα που ασχο­λή­θη­κε με το προ­ο­δευ­τι­κό κίνη­μα και ήταν μέλος του ΚΚ Χιλής και έδει­ξε τον δρό­μο για πολ­λούς καλλιτέχνες …

Συν­θέ­της, τρα­γου­δί­στρια, λαο­γρά­φος, ζωγρά­φος, αγω­νί­στρια. Σε όσους προ­σπά­θη­σαν να υπο­βαθ­μί­σουν την αξία της, στο­χευ­μέ­να χρη­σι­μο­ποιώ­ντας την πολι­τι­κή της δρά­ση εκεί­νη απα­ντού­σε πολύ έξυπνα:
«..Τρέ­χει στις φλέ­βες μου κόκ­κι­νο αίμα. Αν και σε σας, τότε είμα­στε σύντρο­φοι».

Η Βιο­λέ­τα Πάρα έζη­σε στην Χιλή την περί­ο­δο των μεγά­λων πολι­τι­κών ανα­κα­τα­τά­ξε­ων που οδή­γη­σαν στη δυσα­ρέ­σκεια του λαού λόγω πανύ­ψη­λου πλη­θω­ρι­σμού, ανερ­γί­ας και φτώχειας.
Γεγο­νό­τα που είχαν μετα­τρέ­ψει κυρί­ως την ύπαι­θρο σε παρα­γκου­πό­λεις. Σε μία από αυτές μεγά­λω­σε και η Βιο­λέ­τα Πάρα. Σε μικρή ηλι­κία πήρε την κιθά­ρα της και άρχι­σε να γρά­φει τρα­γού­δια με τα αδέλ­φια της.
Ξεκί­νη­σε την καριέ­ρα της σε μικρούς χώρους, γυρί­ζο­ντας αργό­τε­ρα τη Χιλή με ένα μαγνη­τό­φω­νο και ένα τετρά­διο στο χέρι, όπως η δική μας Δόμνα Σαμί­ου, για να κατα­γρά­ψει ένα μεγά­λο εύρος παρα­δο­σια­κής χιλια­νής λαϊ­κής μουσικής.
Η αυξα­νό­με­νη δημο­τι­κό­τη­τά της τελι­κά κέρ­δι­σε τη δική της ραδιο­φω­νι­κή εκπο­μπή και μια πρό­σκλη­ση να εμφα­νι­στεί σε ένα φεστι­βάλ νεο­λαί­ας στην Πολω­νία. Η Βιο­λέ­τα Πάρα δεν είναι η εξ ορι­σμού παρα­δο­σια­κή καλ­λι­τέ­χνι­δα μόνον της Χιλής, αλλά ολό­κλη­ρης της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής. Κόρη, αδελ­φή και μητέ­ρα μου­σι­κών, έκα­νε την τέχνη τρό­πο ζωής της. Ο μεγα­λύ­τε­ρος αδελ­φός της, ο ποι­η­τής Νικά­νορ Πάρα (Βρα­βείο Cervantes Λογο­τε­χνί­ας) την στή­ρι­ξε πολύ στην ανα­ζή­τη­ση της τέχνης της.

Ήταν μια εντυ­πω­σια­κά πολυ­τά­λα­ντη δημιουρ­γός. Τρα­γου­δο­ποιός, τρα­γου­δί­στρια, συν­θέ­τρια, ποι­ή­τρια, γλύ­πτρια, ζωγρά­φος και υφά­ντρα. Μια χαρι­σμα­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα. Το ίδιο χαρι­σμα­τι­κός ήταν ο συνο­δοι­πό­ρος της, συν­θέ­της, στι­χουρ­γός, μου­σι­κός, ποι­η­τής, θεα­τρι­κός συγ­γρα­φέ­ας και σκη­νο­θέ­της, Βίκτορ Χάρα.  Στη δια­μόρ­φω­ση αυτής της τερά­στιας προ­σω­πι­κό­τη­τας του Νέου Χιλια­νού Τρα­γου­διού η Βιο­λέ­τα Πάρα είχε κατα­λυ­τι­κή επίδραση.
Ο Βίκτορ Χάρα απο­τε­λεί ταυ­τό­χρο­να παρά­δειγ­μα ηρω­ι­κής μορ­φής στη σύγ­χρο­νη πολι­τι­κή ιστο­ρία της Χιλής, αφού τα όργα­να της στρα­τιω­τι­κής χού­ντας, πριν τον δολο­φο­νή­σουν άναν­δρα, απο­φά­σι­σαν να του κόψουν εκεί­να τα θαυ­μα­τουρ­γά δάχτυ­λά του με τα οποία μάγευε με τη μου­σι­κή που έπαι­ζαν εμψυ­χώ­νο­ντας τους συμπα­τριώ­τες του στους κοι­νω­νι­κούς και πολι­τι­κούς αγώνες.

5 από τα πιο γνω­στά τρα­γού­δια της Βιο­λέ­τας Πάρρα

Σκληρή κι απόλυτη η Βιολέτα Πάρα
δεν ανήκε στο συναισθηματικό είδος…

Έβα­λε τέρ­μα στη ζωή, στις 5 Φεβρουα­ρί­ου 1967, στην πιο δημιουρ­γι­κή περί­ο­δο της πολυ­σχι­δούς καλ­λι­τε­χνι­κής δια­δρο­μής της. Πίσω της άφη­σε πλού­σιο κλη­ρο­δό­τη­μα, παρα­δο­σια­κή μου­σι­κή στην οποία εμφύ­ση­σε νέα ζωή, λαο­γρα­φι­κό έργο, αλλά και δικά της τρα­γού­δια που κατέ­κτη­σαν τον κόσμο όλο.

Επι­λεγ­μέ­νη Δισκογραφία

• Chants et danses du chili Vol.1 (1956)
• Chants et danses du chili. 2 (1956)
• Violeta Parra, Canto y guitarra. El Folklore de Chile, Vol. I (1956)
• Violeta Parra, acompañada de guitarra. El Folklore de Chile, Vol. II (1958)
• La cueca presentada por Violeta Parra: El Folklore de Chile, Vol. III. (1958)
• La tonada presentada por Violeta Parra: El Folklore de Chile, Vol. IV. (1958)
• Toda Violeta Parra: El Folklore de Chile, Vol. VIII (1960)
• Violeta Parra, guitare et chant: Chants et danses du Chili. (1963)
• Recordandeo a Chile (Una Chilena en París). (1965)
• Carpa de la Reina (1966)
• Las últimas composiciones de Violeta Parra (1967)

Μετά θάνα­τον

• Violeta Parra y sus canciones reencontradas en París (1971)
• Canciones de Violeta Parra (1971)
• Le Chili de Violeta Parra (1974)
• Un río de sangre (1975)
• Presente \ Ausente (1975)
• Décimas (1976)
• Chants & rythmes du Chili (1991)
• El hombre con su razón (1992)
• Décimas y Centésimas (1993)
• El folklore y la pasión (1994)
• Haciendo Historia: La jardinera y su canto (1997)
• Violeta Parra: Antología (1998)
• Canciones reencontradas en París (1999)
• Composiciones para guitarra (1999)
• Violeta Parra – En Ginebra, En Vivo, 1965 (1999)
• Violeta Parra: Cantos Campesinos (1999)

Τα έργα της Βιο­λέ­τα Πάρα αντι­προ­σω­πεύ­ουν αυτήν ακρι­βώς την Χιλή. Την Χιλή των φτω­χών χωρι­κών και των εργα­τών που τόσο φοβή­θη­καν οι επί­δο­ξοι εκμε­ταλ­λευ­τές τους. Καθώς η ζωή της Βιο­λέ­τα Πάρα ερχό­ταν στο τρα­γι­κό αυτό τέλος που η ίδια επέ­λε­ξε, ερχό­μα­σταν και στην αρχή ενός μεθο­δευ­μέ­νου τέλους μιας επα­νά­στα­σης που με σαμπο­τάζ θα οδη­γού­σε στην δικτα­το­ρία του Πινο­σέτ, στο τέλος του ονεί­ρου, στο τέλος μιας ουτο­πι­κής ιδέ­ας του Αλιέ­ντε περί ειρη­νι­κής συμ­βί­ω­σης εργα­τών και αφε­ντι­κών.

Δεί­τε και Violeta se fue a los cielos _

Η Βιο­λέ­τα πήγε στον ουρα­νό πρό­λα­βε όμως, μπή­κε και έμει­νε στην καρ­διά μας
Ποι­ή­τρια, τρα­γου­δί­στρια και συν­θέ­τρια, συλ­λέ­κτρια παρα­δο­σια­κών τρα­γου­διών, υφά­ντρια και γλύ­πτρια. Δεν είναι η εξ ορι­σμού παρα­δο­σια­κή καλ­λι­τέ­χνι­δα μόνον της Χιλής, αλλά ολό­κλη­ρης της Λατι­νι­κής Αμερικής.

🎶🎶  Κλεί­νου­με με το εμβλη­μα­τι­κό­τε­ρο τρα­γού­δι της, με το οποίο θα γίνει παγκο­σμί­ως γνω­στή το Gracias a la vida (Ευχα­ρι­στώ τη Ζωή), που θα το ερμη­νεύ­σει το 1971 η Μερ­σέ­ντες Σόσα, η μεγά­λη φωνή της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής, όπως επί­σης και η Τζό­αν Μπα­έζ.

Ευχα­ρι­στώ τη ζωή, που μου έχει δώσει τόσα πολλά
Μου έδω­σε δύο αστέ­ρια, που όταν τα ανοίγω
Ξεχω­ρί­ζω τέλεια το μαύ­ρο από το λευκό
Και στον ψηλό ουρα­νό το ένα­στρο φόντο του

Και μέσα στα πλή­θη ο άντρας που αγαπώ
Ευχα­ρι­στώ στη ζωή, που μου έχει δώσει τόσα πολλά
Μου έδω­σε τα ακού­σμα­τα και το αλφάβητο
Και μαζί τα λόγια που σκέ­φτο­μαι και φωνάζω

Μάνα, φίλος_η, αδελφός_ή και φως που λάμπει
Η δια­δρο­μή της ψυχής αυτού που αγαπώ
Ευχα­ρι­στώ  τη ζωή …
Μου έχεις δώσει ένα αυτί σε όλη του την γκάμα
Να κατα­γρά­φω νύχτα και μέρα, γρύ­λους και καναρίνια
Σφυ­ριά, τουρ­μπί­νες, φλοιούς και γουρ­γού­ρι­μα νερών,
Και την τρυ­φε­ρή φωνή που τόσο αγάπησα

Ευχα­ρι­στώ ζωή, που μου έχεις δώσει τόσα πολλά

Την πορεία των κου­ρα­σμέ­νων ποδιών μου…
Μαζί τους περ­πά­τη­σα πόλεις και λακκούβες
Παρα­λί­ες και ερή­μους, βου­νά και πεδιάδες
Και το σπί­τι σας, το δρό­μο και το αίθριο
Ευχα­ρι­στώ ζωή, που μου έχεις δώσει τόσα πολλά

Με έχεις κάνει να γελά­σω και να κλάψω
Έτσι ξεχω­ρί­ζω την ευτυ­χία από τη φθορά
Τα δύο υλι­κά που συν­θέ­τουν το τρα­γού­δι μου
Και το τρα­γού­δι σου είναι το δικό μου τραγούδι

Ευχα­ρι­στώ ζωή,
Ευχα­ρι­στώ ζωή, που μου έχεις δώσει τόσα…

Πηγή _περισσότερα + video 🎥