Στις 10 Αυγού­στου, την επο­μέ­νη των λευ­κο­ρω­σι­κών προ­ε­δρι­κών εκλο­γών, στο λιμά­νι της λιθουα­νι­κής πόλης Κλάι­πε­ντα έδε­σε τάν­κερ με 76 χιλιά­δες τόνους ακα­τέρ­γα­στου αμε­ρι­κα­νι­κού πετρε­λαί­ου, που είχε παραγ­γεί­λει ο «τελευ­ταί­ος δικτά­το­ρας της Ευρώ­πης», όπως δυτι­κά ΜΜΕ απο­κα­λούν τον Πρό­ε­δρο της Λευ­κο­ρω­σί­ας, Αλε­ξά­ντερ Λου­κα­σέν­κο.

Αυτό ήταν το δεύ­τε­ρο αμε­ρι­κα­νι­κό φορ­τίο, που παρέ­λα­βε η Λευ­κο­ρω­σία. Αρχές καλο­και­ριού παρα­λή­φθη­καν, μέσω σιδη­ρο­δρο­μι­κού δικτύ­ου κι από το ίδιο λιμά­νι, 77 χιλιά­δες τόνοι.

Η Λευ­κο­ρω­σία εξέ­τα­ζε το ενδε­χό­με­νο να παρα­λαμ­βά­νει μέσω και πολω­νι­κών λιμα­νιών αμε­ρι­κα­νι­κό ή σαου­δα­ρα­βι­κό πετρέ­λαιο, στο πλαί­σιο της «απε­ξάρ­τη­σής» της από το ρωσι­κό πετρέλαιο.
Αυτά είχαν κατα­λη­χθεί στην επί­σκε­ψη του Αμε­ρι­κα­νού ΥΠΕΞ, Μ. Πομπέο, στη Λευ­κο­ρω­σία τον περα­σμέ­νο Φλεβάρη.

Βεβαί­ως, μετά τις τελευ­ταί­ες εξε­λί­ξεις, που ακο­λού­θη­σαν τις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές, όλα αυτά τα σχέ­δια δεί­χνουν μετέ­ω­ρα. ‘Η μήπως όχι;

Λευκορωσία

Η χώρα αυτή έχει περί­που 10 εκα­τομ­μύ­ρια κατοί­κους. Συνο­ρεύ­ει δυτι­κά με 3 χώρες της ΕΕ (Λιθουα­νία, Λετο­νία, Πολω­νία), νότια με Ουκρα­νία και ανα­το­λι­κά με Ρωσία. Θεω­ρεί­ται το μεγα­λύ­τε­ρο περί­κλει­στο κρά­τος της Ευρώ­πης, μιας και δεν βρέ­χε­ται από θάλασσα.

Προ­ήλ­θε από τη διά­λυ­ση της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης και «κλη­ρο­νό­μη­σε» ανε­πτυγ­μέ­νες υπο­δο­μές αγρο­το­κτη­νο­τρο­φι­κής και βιο­μη­χα­νι­κής παρα­γω­γής.
Δια­τη­ρεί πολύ στε­νές πολι­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κές και στρα­τιω­τι­κές σχέ­σεις με τη Ρωσία.

Σύνα­ψε μαζί της συμ­φω­νία για ίδρυ­ση ενιαί­ου κρά­τους, ωστό­σο παρά διά­φο­ρους «οδι­κούς χάρ­τες» που έχουν συμ­φω­νη­θεί, αυτή η δια­δι­κα­σία βρί­σκε­ται στις ελλη­νι­κές καλέν­δες. Συμ­με­τέ­χει σε περι­φε­ρεια­κές ενώ­σεις, στις οποί­ες «ατμο­μη­χα­νή» είναι η Ρωσία, όπως η Ευρα­σια­τι­κή Οικο­νο­μι­κή Ενω­ση (ΕΟΕ) και ο Οργα­νι­σμός του Συμ­φώ­νου Συλ­λο­γι­κής Ασφά­λειας (ΟΣΣΑ).

Μετά από πρό­τα­ση του Αλ. Λου­κα­σέν­κο, εγκρί­θη­κε σε δημο­ψή­φι­σμα (1996) η μετα­φο­ρά της Μέρας της «Ανε­ξαρ­τη­σί­ας» από τις 27-Ιουλ (μέρα εξό­δου της από την ΕΣΣΔ) στις 3‑Ιούλη, μέρα που ο Κόκ­κι­νος Στρα­τός απε­λευ­θέ­ρω­σε την πρω­τεύ­ου­σα Μινσκ (3‑Ιουλ-44) στον 2^ο Παγκό­σμιο Πόλε­μο, κατά τη διάρ­κεια του οποί­ου η Λευ­κο­ρω­σία απώ­λε­σε το ¹/₃ του πλη­θυ­σμού της.

Οι σχέσεις με Ρωσία και Κίνα

Η Λευ­κο­ρω­σία εξαρ­τά­ται σε μεγά­λο βαθ­μό από ρωσι­κές ενερ­γεια­κές πηγές και παί­ζει σημα­ντι­κό ρόλο στην εξα­γω­γή ρωσι­κών υδρο­γο­ναν­θρά­κων στην Ευρώ­πη. «Κλη­ρο­νό­μη­σε» από την ΕΣΣΔ σημα­ντι­κό τμή­μα αγω­γών πετρε­λαί­ου και φυσι­κού αερί­ου από τους οποί­ους ετη­σί­ως εξά­γο­νταν περί­που το 50% του ρωσι­κού πετρε­λαί­ου και το 30% του ρωσι­κού φυσι­κού αερί­ου προς Ευρώπη.

Ταυ­τό­χρο­να, κερ­δί­ζει σημα­ντι­κά έσο­δα από την επε­ξερ­γα­σία ρωσι­κού ακα­τέρ­γα­στου πετρε­λαί­ου, αφού δια­θέ­τει μεγά­λα διυ­λι­στή­ρια, τα οποία παρά­γουν βεν­ζί­νη και ντί­ζελ, που μετα­πω­λεί σε ευρω­παϊ­κές χώρες, εξα­σφα­λί­ζο­ντας έως και το 25% των εσό­δων του κρα­τι­κού προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού (8 δισ. ευρώ το χρό­νο). Επί­σης, έχει λάβει μια σει­ρά από οικο­νο­μι­κές ενι­σχύ­σεις και δάνεια από τη Ρωσία, που φτά­νουν σήμε­ρα το 40% του εξω­τε­ρι­κού χρέ­ους της, ενώ ο δεύ­τε­ρος χρη­μα­το­δό­της είναι η Κίνα (26%).

Την ίδια ώρα, η Ρωσία είναι ο βασι­κός εισα­γω­γέ­ας των λευ­κο­ρω­σι­κών προ­ϊ­ό­ντων (π.χ. γαλα­κτο­κο­μι­κά, τρα­κτέρ, λεω­φο­ρεία), ενώ η Κίνα είναι ο 2^ος μεγα­λύ­τε­ρος εισα­γω­γέ­ας.

Οι βασι­κοί ξένοι επεν­δυ­τές το 2019 προ­έρ­χο­νταν από Ρωσία (44,2% όλων των επεν­δύ­σε­ων), κι ακο­λου­θούν Βρε­τα­νία (19,7%), Κύπρος (6,6%), χώρες όπου δρα­στη­ριο­ποιεί­ται έντο­να το ρωσι­κό κεφάλαιο.

Η Κίνα αντι­με­τω­πί­ζει τη Λευ­κο­ρω­σία ως την «τελευ­ταία στά­ση» του «Δρό­μου του μετα­ξιού» πριν από την ΕΕ. Ετσι και αυτή τα τελευ­ταία χρό­νια προ­χω­ρά σε επεν­δύ­σεις και χρη­μα­το­δό­τη­ση της λευ­κο­ρω­σι­κής οικο­νο­μί­ας, προς όφε­λος των δικών της μονοπωλίων.

Οι σχέ­σεις Λευ­κο­ρω­σί­ας — Ρωσί­ας, τα τελευ­ταία 26 χρό­νια, που Πρό­ε­δρος της χώρας είναι ο Αλ. Λου­κα­σέν­κο, θυμί­ζουν εναλ­λα­γή «κρύ­ου και ζεστού ντους». Από τη μια, η Λευ­κο­ρω­σία έχει ανα­δει­χτεί ο στε­νό­τε­ρος «σύμ­μα­χος» της Ρωσί­ας. Από την άλλη, οι δύο χώρες έχουν αυτά τα χρό­νια εμπλα­κεί σε μια σει­ρά από εμπο­ρι­κούς «πολέ­μους». Πότε για τις τιμές τράν­ζιτ των ρωσι­κών υδρο­γο­ναν­θρά­κων, ή για τις τιμές με τις οποί­ες η Λευ­κο­ρω­σία αγο­ρά­ζει τους ρωσι­κούς υδρο­γο­νάν­θρα­κες, πότε για τις εισα­γω­γές των λευ­κο­ρω­σι­κών γαλα­κτο­κο­μι­κών στη Ρωσία (τα ρωσι­κά ΜΜΕ θεω­ρούν πως το λευ­κο­ρω­σι­κό κρά­τος πρι­μο­δο­τεί την παρα­γω­γή τους σε πολύ μεγα­λύ­τε­ρο βαθ­μό απ’ ό,τι το ρωσι­κό κρά­τος, με απο­τέ­λε­σμα τον άνι­σο αντα­γω­νι­σμό για τις αντί­στοι­χες ρωσι­κές εται­ρεί­ες). Ενώ τα φιλο­κυ­βερ­νη­τι­κά λευ­κο­ρω­σι­κά ΜΜΕ εστιά­ζουν στις επι­διώ­ξεις του ρωσι­κού κεφα­λαί­ου να «απλώ­σει χέρι» σε τομείς της οικο­νο­μί­ας της χώρας, που δεν έχουν ακό­μη ιδιωτικοποιηθεί.

Ο Αλ. Λου­κα­σέν­κο έχει βάλει αρκε­τές φορές «φουρ­νέ­λο» στα ρωσι­κά σχέ­δια εμβά­θυν­σης της καπι­τα­λι­στι­κής ενο­ποί­η­σης των χωρών της Ευρα­σια­τι­κής Οικο­νο­μι­κής Ενω­σης (ΕΟΕ), π.χ. τινά­ζο­ντας στον αέρα τα σχέ­δια για κοι­νό νόμισμα.

Στην τελευ­ταία τηλε­διά­σκε­ψη κορυ­φής της ΕΟΕ (Μάης 2020), Λευ­κο­ρω­σία και Αρμε­νία εμπό­δι­σαν τη ρωσι­κή πρό­τα­ση για «στρα­τη­γι­κή ανά­πτυ­ξη έως το 2025», προ­βάλ­λο­ντας την ανά­γκη πρω­τί­στως να υπάρ­χουν ίδιες τιμές για τους υδρο­γο­νάν­θρα­κες στα εδά­φη της ΕΟΕ.

Επι­πλέ­ον, ο Λου­κα­σέν­κο σε κρί­σι­μες πολι­τι­κές απο­φά­σεις δεν στή­ρι­ξε τη Ρωσία, όπως π.χ. ήταν η ενσω­μά­τω­ση της Κρι­μαί­ας στη σύν­θε­ση της Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας, ή η στρα­τιω­τι­κή επι­χεί­ρη­ση της Ρωσί­ας στη Νότια Οσε­τία, ή στη Συρία.

Η Ρωσία, όλα αυτά τα χρό­νια, συνει­δη­το­ποιού­σε τη σημα­σία της στρα­τη­γι­κής συμ­μα­χί­ας της με τη Λευ­κο­ρω­σία, που απο­τε­λεί έναν φραγ­μό στον «ενα­γκα­λι­σμό» των ρωσι­κών εδα­φών από το ΝΑΤΟ κι από την άλλη είναι το δυτι­κό­τε­ρο «φιλι­κό έδα­φος», μέσω του οποί­ου η Ρωσία προ­σεγ­γί­ζει το «θύλα­κα» του Καλί­νιν­γκραντ, όπως και «δίο­δος» των υδρο­γο­ναν­θρά­κων της στην Ευρώ­πη. Κατα­λά­βαι­νε την προ­σπά­θεια της λευ­κο­ρω­σι­κής αστι­κής τάξης και της ηγε­σί­ας της να ελι­χθεί, να παζα­ρέ­ψει καλύ­τε­ρους όρους στη δια­δι­κα­σία καπι­τα­λι­στι­κής ενο­ποί­η­σης, που βρί­σκε­ται σε εξέ­λι­ξη στα εδά­φη της πρώ­ην ΕΣΣΔ, ωστό­σο, θεω­ρού­σε πολύ περιο­ρι­σμέ­να τα γεω­πο­λι­τι­κά περι­θώ­ρια αυτών των ελιγ­μών. Δεν έλει­ψαν και στιγ­μές όπου η ρωσι­κή πλευ­ρά φαι­νό­ταν να χάνει την ψυχραι­μία της σε αυτό το «παζά­ρι», όπως για παρά­δειγ­μα το καλο­καί­ρι του 2002, όταν ο Βλ. Πού­τιν πρό­τει­νε τη διά­λυ­ση της Λευ­κο­ρω­σί­ας σε 7 περι­φέ­ρειες και την ενσω­μά­τω­σή τους στη Ρωσι­κή Ομοσπονδία.

Οι σχεδιασμοί του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού

Σαφώς πολύ­χρο­νες επι­διώ­ξεις έχει και το δυτι­κό (ευρω­παϊ­κό και αμε­ρι­κα­νι­κό) κεφά­λαιο, που επί Προ­ε­δρί­ας Λου­κα­σέν­κο δυσκο­λεύ­ε­ται περισ­σό­τε­ρο από το ρωσι­κό και κινε­ζι­κό κεφά­λαιο να διεισ­δύ­σει στη χώρα.

ΕΕ και ΗΠΑ χρό­νια τώρα βλέ­πουν τη Λευ­κο­ρω­σία ως «απα­γο­ρευ­μέ­νο καρ­πό». Ετσι πίε­ζαν τον Λου­κα­σέν­κο να «ανοί­ξει» τη χώρα του στη Δύση, να προ­χω­ρή­σει σε πολι­τι­κές και οικο­νο­μι­κές «μεταρ­ρυθ­μί­σεις». Πίε­ζαν για δεκα­ε­τί­ες, πότε με το «καρό­το» (βλέ­πε «Ανα­το­λι­κή Εται­ρι­κή Σχέ­ση της ΕΕ»), αλλά κυρί­ως με το «μαστί­γιο», χρη­μα­το­δο­τώ­ντας και εκπαι­δεύ­ο­ντας δυνά­μεις της αντι­πο­λί­τευ­σης, επι­βάλ­λο­ντας κυρώ­σεις στην ηγε­σία της Λευ­κο­ρω­σί­ας, ανα­πτύσ­σο­ντας και ενι­σχύ­ο­ντας τις ΝΑΤΟι­κές δυνά­μεις στα σύνο­ρά της. Αυτές οι προ­σπά­θειες δεν είχαν ορα­τό απο­τέ­λε­σμα. Μάλι­στα, σε πρό­σφα­τες εκθέ­σεις της ΕΕ υπήρ­χαν εκτι­μή­σεις πως δεν ανα­μέ­νουν άμε­σα πολι­τι­κές αλλα­γές στη χώρα αυτή.

Την ίδια ώρα που η κρί­ση σε όλο τον καπι­τα­λι­στι­κό κόσμο δυνα­μώ­νει, την όξυν­ση που παρα­τη­ρή­θη­κε στις σχέ­σεις της Λευ­κο­ρω­σί­ας με τη Ρωσία έγι­νε προ­σπά­θεια να εκμε­ταλ­λευ­τούν οι ΗΠΑ. Κάτι ανά­λο­γο, δηλα­δή, με αυτό που κάνει η Ρωσία με την Τουρ­κία, αξιο­ποιώ­ντας τη δια­τά­ρα­ξη των σχέ­σε­ών της με τις ΗΠΑ.

Το Φλε­βά­ρη 2020 τη Λευ­κο­ρω­σία επι­σκέ­φτη­κε ο Αμε­ρι­κα­νός ΥΠΕΞ, Μ. Πομπέο, δηλώ­νο­ντας πως οι ΗΠΑ μπο­ρούν να εξα­σφα­λί­σουν το 100% των ενερ­γεια­κών ανα­γκών της χώρας σε υδρο­γο­νάν­θρα­κες. Ο Αλ. Λου­κα­σέν­κο δήλω­σε πως η Λευ­κο­ρω­σία θα περιο­ρί­σει τις εισα­γω­γές ρωσι­κών υδρο­γο­ναν­θρά­κων στο 30–40% των ανα­γκών της, προ­χω­ρώ­ντας στην αγο­ρά αμε­ρι­κα­νι­κού, ακό­μη και σαου­δα­ρα­βι­κού πετρε­λαί­ου. Η επί­σκε­ψη Πομπέο συνο­δεύ­τη­κε από συγκε­κρι­μέ­να βήμα­τα και σε χαλά­ρω­ση, αλλά όχι άρση των κυρώ­σε­ων, που έχουν επι­βά­λει οι ΗΠΑ στη Λευ­κο­ρω­σία. Η συγκε­κρι­μέ­νη επί­σκε­ψη είχε περισ­σό­τε­ρο πολι­τι­κή, απ’ ό,τι οικο­νο­μι­κή, σημα­σία. Εδει­ξε πως η ηγε­σία της Λευ­κο­ρω­σί­ας επι­διώ­κει να αξιο­ποι­ή­σει την προ­σέγ­γι­ση με τις ΗΠΑ ως «εργα­λείο» πίε­σης στη Ρωσία.

Η πολιτική Λουκασένκο και το κομμουνιστικό κίνημα

Πριν από 26 χρό­νια το κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα στη Λευ­κο­ρω­σία χαι­ρέ­τι­σε την ανά­δει­ξη του Λου­κα­σέν­κο στην Προ­ε­δρία, την άρνη­σή του να οδη­γή­σει τη χώρα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, να απορ­ρί­ψει τις «οδη­γί­ες» του ΔΝΤ για ραγδαί­ες μεταρ­ρυθ­μί­σεις της αγο­ράς. Χαι­ρέ­τι­σε φιλο­σο­βιε­τι­κές δηλώ­σεις του Προ­έ­δρου, αλλά την ίδια ώρα στά­θη­κε επι­φυ­λα­κτι­κό και κρι­τι­κό απέ­να­ντι στην επι­δί­ω­ξή του να ενι­σχύ­σει τις αρμο­διό­τη­τές του ένα­ντι του Κοι­νο­βου­λί­ου, να διο­λι­σθή­σει σε έναν όλο και πιο προ­σω­πο­πα­γή και αυταρ­χι­κό τρό­πο διαχείρισης.

Στα 1996 στη βάση αυτή προ­έ­κυ­ψε διά­σπα­ση στο Κόμ­μα των κομ­μου­νι­στών της Λευ­κο­ρω­σί­ας (ΚκΛ), που πέρα­σε στην αντι­πο­λί­τευ­ση, ενώ το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα Λευ­κο­ρω­σί­ας (ΚΚΛ), που προ­έ­κυ­ψε από τη διά­σπα­ση, μέχρι και σήμε­ρα στη­ρί­ζει τον Αλ. Λου­κα­σέν­κο. Το ΚκΛ μετε­ξε­λί­χθη­κε σε ένα σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό κόμ­μα, που τελι­κά άλλα­ξε και τίτλο σε «Λευ­κο­ρω­σι­κό αρι­στε­ρό κόμ­μα Δίκαιος Κόσμος» Белорусская партия левых «Справедливый мир» και εντά­χθη­κε στο «Κόμ­μα της Ευρω­παϊ­κής Αριστεράς».

Αντί­θε­τα, το ΚΚΛ συμ­με­τέ­χει στις Διε­θνείς Συνα­ντή­σεις των ΚΚ και στην Ένω­ση ΚΚ-ΚΚΣΕ, στη­ρί­ζει ανε­πι­φύ­λα­κτα τον Λου­κα­σέν­κο, έχει 11 στους 110 βου­λευ­τές, ενώ στε­λέ­χη του, όπως ο πρώ­ην Α’ Γραμ­μα­τέ­ας του, Ι. Καρ­πέν­κο, που τώρα είναι υπουρ­γός Παι­δεί­ας, έχουν ανα­λά­βει κυβερ­νη­τι­κές θέσεις. Ανά­λο­γη στά­ση έχουν και άλλα κόμ­μα­τα, από την πρώ­ην ΕΣΣΔ, όπως το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας (ΚΚΡΟ), η Ένω­ση ΚΚ-ΚΚΣΕ (ΕΚΚ-ΚΚΣΕ), που απο­τε­λεί μορ­φή συνερ­γα­σί­ας τους και τα οποία στη­ρί­ζο­νται στην παλαιά στρα­τη­γι­κή του διε­θνούς κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος, των «στα­δί­ων», της συμ­με­το­χής σε κυβερ­νή­σεις της «κεντρο­α­ρι­στε­ράς», στο πλαί­σιο του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος, στη βάση ισχυ­ρού κρα­τι­κού τομέα, που θα «ελέγ­χει» και θα «ρυθ­μί­ζει» την αγορά.

Βεβαί­ως, η καπι­τα­λι­στι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και στη Λευ­κο­ρω­σία, όπου ένα μεγά­λο κομ­μά­τι της οικο­νο­μί­ας παρα­μέ­νει στα χέρια του κρά­τους, είναι αδυ­σώ­πη­τη. Οι κατα­κτή­σεις που υπήρ­χαν επί ΕΣΣΔ, ίσως με μικρό­τε­ρη ταχύ­τη­τα από άλλες χώρες, συρ­ρι­κνώ­νο­νται ή εξα­νε­μί­ζο­νται. Ετσι, π.χ. τα όρια συντα­ξιο­δό­τη­σης και σε αυτήν τη χώρα αυξή­θη­καν, η εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­ση κοι­νω­νι­κών ανα­γκών, όπως η Υγεία και η Παι­δεία, προ­χω­ρά κι εκεί. Χιλιά­δες άνθρω­ποι ανα­γκά­ζο­νται να εγκα­τα­λεί­ψουν τα σπί­τια τους και να ψάξουν για δου­λειά σε Ρωσία, Πολω­νία, Λιθουα­νία, Τσε­χία κ.α.

Τα επί­ση­μα στοι­χεία δεί­χνουν πως περί­που το 60% των εργα­ζο­μέ­νων εργά­ζο­νται σήμε­ρα σε μη κρα­τι­κές επι­χει­ρή­σεις, που είναι μεγα­λύ­τε­ρο από το αντί­στοι­χο ποσο­στό στη Ρωσία. Μάλι­στα, σε σχέ­ση με πριν από 20 χρό­νια, είναι σαφείς αυτή η μετα­στρο­φή και η άνο­δος του ιδιω­τι­κού τομέα, όπως και η αύξη­ση των κοι­νω­νι­κών ανι­σο­τή­των στη χώρα.
Μόνο το 2020 στη λίστα των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων βρί­σκο­νται δεκά­δες επι­χει­ρή­σεις.

Στη χώρα υπάρ­χουν και άλλες μικρό­τε­ρες κομ­μου­νι­στι­κές δυνά­μεις (βλ εδώ όλα τα κόμ­μα­τα της χώρας σήμε­ρα), όπως το Κομ­μου­νι­στι­κό Εργα­τι­κό Κόμ­μα Λευ­κο­ρω­σί­ας, που συν­δέ­ε­ται με το Κομ­μου­νι­στι­κό Εργα­τι­κό Κόμ­μα Ρωσί­ας (ΚΕΚΡ), το οποίο κρα­τά στά­ση «κρι­τι­κής στή­ρι­ξης» στον Λου­κα­σέν­κο, δεν έχει ανα­γνω­ρι­στεί από τις αρχές ως πολι­τι­κό κόμ­μα και δεν μπο­ρεί να λάβει μέρος σε πολι­τι­κές δια­δι­κα­σί­ες, αντι­με­τω­πι­ζό­ταν το προη­γού­με­νο διά­στη­μα, όπως και οι όποιοι εργα­τι­κοί αγώ­νες, με πρα­κτι­κές κατα­στο­λής από το αστι­κό κράτος.

Οι προεδρικές εκλογές 2020.
Παρασκήνιο και αποτελέσματα

Κατά τη διάρ­κεια της προ­ε­κλο­γι­κής περιό­δου οι αρχές της Λευ­κο­ρω­σί­ας απέ­κλει­σαν με διά­φο­ρα προ­σχή­μα­τα αρκε­τούς υπο­ψή­φιους Προ­έ­δρους από την κάθο­δο στις εκλογές.
Ετσι, π.χ. απο­κλεί­στη­κε ο Βίκτωρ Μπα­μπά­ρι­κο, τρα­πε­ζί­της, πρό­ε­δρος έως το Μάη 2020 της τρά­πε­ζας «Belgazprombank», που κατά 49% ανή­κει στη ρωσι­κή εται­ρεία «Gazprom» και κατά 49% στην επί­σης ρωσι­κή τρά­πε­ζα Gazprombank.

Ο συγκε­κρι­μέ­νος, μετά την απόρ­ρι­ψη της υπο­ψη­φιό­τη­τάς του, φυλα­κί­στη­κε από τις αρχές της Λευ­κο­ρω­σί­ας για εμπλο­κή σε οικο­νο­μι­κό σκάνδαλο.
Επί­σης, δεν επι­τρά­πη­κε η κάθο­δος στις εκλο­γές στον Βαλέ­ρι Τσεπ­κά­λο, πρώ­ην διπλω­μά­τη, πρώ­ην πρέ­σβη της Λευ­κο­ρω­σί­ας στις ΗΠΑ, πρώ­ην υφυ­πουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών και νυν επι­χει­ρη­μα­τία, που βρή­κε κατα­φύ­γιο όχι σε κάποια δυτι­κή χώρα αλλά στη Ρωσία, από την οποία κι εξα­πέ­λυ­σε «μύδρους» για τον Λουκασένκο.

Λίγες μέρες πριν από τις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές συνε­λή­φθη­σαν από τις λευ­κο­ρω­σι­κές αρχές 32 Ρώσοι πολί­τες, «του­ρί­στες του πολέ­μου», όπως είναι το παρα­τσού­κλι όσων στε­λε­χώ­νουν ιδιω­τι­κούς στρατούς.

Οι αρχές της Λευ­κο­ρω­σί­ας ευθέ­ως τους κατη­γό­ρη­σαν για «τρο­μο­κρα­τία», προ­σπά­θεια να δημιουρ­γή­σουν κλί­μα «απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης», ζητώ­ντας εξη­γή­σεις από τη Ρωσία, μιας και είναι γνω­στό πως οι διά­φο­ροι «ιδιω­τι­κοί στρα­τοί», που έχουν εμφα­νι­στεί στη Ρωσία, όπως και στις ΗΠΑ, συν­δέ­ο­νται πολυ­πλό­κα­μα με επί­ση­μες κρα­τι­κές δομές. Μάλι­στα, ο Λου­κα­σέν­κο κατη­γό­ρη­σε τη ρωσι­κή ολι­γαρ­χία και τις νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πολι­τι­κές δυνά­μεις της Ρωσί­ας για προ­σπά­θεια ανα­τρο­πής του.

Η όλη πλο­κή αυτής της υπό­θε­σης, τα διά­φο­ρα «γαρ­γα­λι­στι­κά» σενά­ρια θα μπο­ρού­σαν να πιά­σουν σελί­δες, οπό­τε εδώ θα σημειώ­σου­με μόνο πως η επί­ση­μη εκδο­χή, που έγι­νε γνω­στή μετά την παρά­δο­σή τους στις ρωσι­κές αρχές, είναι πως έπε­σαν «θύμα­τα» των ουκρα­νι­κών μυστι­κών υπη­ρε­σιών, που εξα­πα­τώ­ντας τους, τους κατεύ­θυ­ναν στη Λευ­κο­ρω­σία, ώστε να προ­κα­λέ­σουν κρί­ση στις σχέ­σεις Λευ­κο­ρω­σί­ας — Ρωσίας.

Τελι­κά οι εκλο­γές πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν και σύμ­φω­να με τα επί­ση­μα στοι­χεία έλα­βε μέρος πάνω από το 84% των εγγε­γραμ­μέ­νων, επα­νε­κλέ­χτη­κε με 80,1% των ψήφων ο Αλε­ξά­ντερ Λου­κα­σέν­κο, που εκλέ­γε­ται αδιά­λει­πτα Πρό­ε­δρος της χώρας από το 1994.

Η βασι­κή αντί­πα­λός του, Σβε­τλά­να Τιχα­νόφ­σκα­για, σύζυ­γος του επί­σης απο­κλει­σμέ­νου από τις εκλο­γές Σερ­γκέι Τιχα­νόφ­σκι, κατέ­γρα­ψε το 10,1%, αλλά αμφι­σβη­τεί πλή­ρως τα απο­τε­λέ­σμα­τα που δίνει η Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή της χώρας και ισχυ­ρί­ζε­ται ότι είναι η νική­τρια με βάση την κατα­μέ­τρη­ση των αντι­προ­σώ­πων της αντι­πο­λί­τευ­σης. Το επι­χει­ρη­μα­τι­κό ζεύ­γος Τιχα­νόφ­σκι έχει σαφώς πιο φιλο­δυ­τι­κή «ατζέ­ντα» απ’ ό,τι οι δύο άλλοι απο­κλει­σμέ­νοι υπο­ψή­φιοι, που τάσ­σο­νταν «υπέρ της διε­θνούς συνερ­γα­σί­ας με όλες τις πλευρές».

Ολοι τους, όμως, προ­βάλ­λουν ως «πανά­κεια» την εμβά­θυν­ση των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων. Τελι­κά η Τιχα­νόφ­σκα­για κατέ­φυ­γε στη Λιθουα­νία, όπου συγκρό­τη­σε «Συντο­νι­στι­κό Συμ­βού­λιο», το οποίο ζητά από τον Αλ. Λου­κα­σέν­κο να της παρα­δώ­σει την εξουσία.

Μετεκλογικές εξελίξεις

Μετά από την ανα­κοί­νω­ση της επα­νε­κλο­γής του Αλ. Λου­κα­σέν­κο ξέσπα­σαν πολυ­ή­με­ρες καθη­με­ρι­νές δια­δη­λώ­σεις στο κέντρο του Μινσκ και σε άλλες πόλεις, με εθνι­κι­στι­κές σημαί­ες και αντι­κυ­βερ­νη­τι­κά συν­θή­μα­τα, όπως «Φύγε!». Υπήρ­ξαν συγκρού­σεις μετα­ξύ δια­δη­λω­τών και αστυ­νο­μί­ας, έντο­νη κατα­στο­λή και χρή­ση χει­ρο­βομ­βί­δων κρό­του — λάμ­ψης, γκλομπ, πλα­στι­κών σφαι­ρών κ.ά., με περί­που 6.000 — 7.000 συλ­λή­ψεις και το θάνα­το 2 δια­δη­λω­τών. Ταυ­τό­χρο­να, σε αρκε­τές μεγά­λες επι­χει­ρή­σεις της χώρας οι δυνά­μεις της αντι­πο­λί­τευ­σης μπό­ρε­σαν να οργα­νώ­σουν μαζι­κές απεργίες.

Στοι­χείο που καταγ­γέλ­θη­κε από τις αρχές ως επι­δί­ω­ξη «έγχρω­μης επα­νά­στα­σης» ήταν η ανά­μει­ξη άλλων κρα­τών στη στή­ρι­ξη των δυνά­με­ων της αντι­πο­λί­τευ­σης, κυρί­ως των Βαλ­τι­κών Χωρών, πρω­τί­στως της Λιθουα­νί­ας, καθώς και της Πολω­νί­ας, δηλα­δή χωρών της ΕΕ, στις οποί­ες σημειώ­νο­νται κατά­φω­ρες παρα­βιά­σεις δημο­κρα­τι­κών δικαιω­μά­των και ελευ­θε­ριών, όπως είναι οι διώ­ξεις σε βάρος των κομ­μου­νι­στών. Μάλι­στα, στις 13-Αυγ οι πρε­σβευ­τές των χωρών της ΕΕ και των ΗΠΑ κατέ­θε­σαν λου­λού­δια στο σημείο όπου έπε­σε νεκρός αντι­κυ­βερ­νη­τι­κός διαδηλωτής.

Σε ό,τι αφο­ρά τη διε­θνή ανα­γνώ­ρι­ση των απο­τε­λε­σμά­των των εκλο­γών, μέχρι στιγ­μής, οι ηγέ­τες Ρωσί­ας, Κίνας, Καζακ­στάν, Ουζ­μπε­κι­στάν, Μολ­δα­βί­ας, Αζερ­μπαϊ­τζάν, Τατζι­κι­στάν, Κιρ­γι­στάν, Συρί­ας, Βενε­ζου­έ­λας, Νικα­ρά­γουας, Βιετ­νάμ, Τουρ­κί­ας, Αρμε­νί­ας (ο πρω­θυ­πουρ­γός, αλλά όχι ο Πρό­ε­δρος) έστει­λαν συγ­χα­ρη­τή­ρια μηνύ­μα­τα στον Αλ. Λου­κα­σέν­κο. Σε αντί­θε­τη κατεύ­θυν­ση κινή­θη­κε η ΕΕ, που δεν ανα­γνω­ρί­ζει το απο­τέ­λε­σμα, επι­βάλ­λο­ντας κυρώ­σεις, όπως και οι ΗΠΑ, αν και με χαμη­λό­τε­ρους τόνους απ’ ό,τι είχα­με συνη­θί­σει τα προη­γού­με­να χρόνια.

Να σημειω­θεί πως και οι δυνά­μεις που στη­ρί­ζουν τον Λου­κα­σέν­κο, ξεπερ­νώ­ντας τον πρώ­το αιφ­νι­δια­σμό, οργά­νω­σαν συγκε­ντρώ­σεις με τις κρα­τι­κές σημαί­ες και το σύν­θη­μα «Δεν θα αφή­σου­με να δια­λυ­θεί η χώρα».

Ο Αλ. Λου­κα­σέν­κο μίλη­σε σε μια από αυτές, ενώ πήγε και μίλη­σε και σε απερ­γούς σε μια μεγά­λη επι­χεί­ρη­ση στο Μινσκ. Πήγε και έφυ­γε με ελι­κό­πτε­ρο, κατά τη διάρ­κεια της ομι­λί­ας του κάλε­σε τους εργά­τες να κοι­τά­ξουν να μη χάσουν τη δου­λειά τους, για «να μη δια­λυ­θεί η χώρα» και να μεί­νουν «μακριά από την πολι­τι­κή». Βεβαί­ως, δεν απέ­φυ­γε τις απο­δο­κι­μα­σί­ες από τμή­μα των απεργών.

Ταυ­τό­χρο­να, ο Λευ­κο­ρώ­σος Πρό­ε­δρος, μετά την όξυν­ση της πολι­τι­κής κατά­στα­σης, έκα­νε διά­φο­ρες «φιλο­ρω­σι­κές» δηλώ­σεις και επι­πλέ­ον τόνι­σε πως είναι σε στα­θε­ρή επα­φή με τον Ρώσο Πρό­ε­δρο, Βλ. Πού­τιν, και δυνά­μεις του ΟΣΣΑ θα μπο­ρού­σαν να επέμ­βουν στη Λευ­κο­ρω­σία, εάν κλι­μα­κω­θεί η επέμ­βα­ση της Δύσης. Αφη­σε, τέλος, ένα «παρά­θυ­ρο» επα­νά­λη­ψης των εκλο­γών, μετά από έγκρι­ση νέου Συντάγ­μα­τος της χώρας σε δημοψήφισμα.

Ο Λου­κα­σέν­κο κινη­το­ποί­η­σε τις στρα­τιω­τι­κές δυνά­μεις της χώρας στα δυτι­κά, επι­κα­λού­με­νος ενί­σχυ­ση των δυνά­με­ων του ΝΑΤΟ και ταυ­τό­χρο­να έδει­ξε απο­φα­σι­σμέ­νος να διώ­ξει ποι­νι­κά όσους εντά­χθη­καν στο «Συντο­νι­στι­κό Συμ­βού­λιο», που ίδρυ­σε η Τιχα­νόφ­σκα­για, ζητώ­ντας την «παρά­δο­ση της εξουσίας».

Βεβαί­ως, τα πράγ­μα­τα είναι ακό­μη ρευ­στά, υπάρ­χει μεγά­λη κινη­τι­κό­τη­τα. Ετσι π.χ. επι­στο­λή στον Πού­τιν έστει­λε ο φυλα­κι­σμέ­νος Β. Μπα­μπά­ρι­κο, ενώ και το λεγό­με­νο «Συντο­νι­στι­κό Συμ­βού­λιο» δεσμεύ­τη­κε πως δεν προ­τί­θε­ται να δια­τα­ρά­ξει τις σχέ­σεις με τη Ρωσία. Αξί­ζει εδώ να ανα­φέ­ρου­με τη δήλω­ση του πρώ­ην Προ­έ­δρου της Πολω­νί­ας, Α. Κβασ­νιέφ­σκι, που είχε παί­ξει «ειδι­κό ρόλο» στη βίαιη ανα­τρο­πή στην Ουκρα­νία. Ο συγκε­κρι­μέ­νος προει­δο­ποί­η­σε την ΕΕ πως «παλεύ­ο­ντας για την ανα­τρο­πή του Λου­κα­σέν­κο, μπο­ρεί, απροσ­δό­κη­τα γι’ αυτήν, να ανα­δεί­ξει στη Λευ­κο­ρω­σία κάποιον φιλο­ρώ­σο ηγέτη».

Ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα

Οι εξελίξεις στη Λευκορωσία σαφώς και αναδεικνύουν
πως η «σκυτάλη» στη σειρά των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων
των ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ στην περιοχή της Ευρασίας έφτασε και στη Λευκορωσία.

Στό­χος τους είναι να «σφί­ξει» ακό­μη περισ­σό­τε­ρο ο «κλοιός» γύρω από τη Ρωσία, να κερ­δη­θούν από τις δυνά­μεις του ευρω­α­τλα­ντι­σμού οικο­νο­μι­κά και γεω­πο­λι­τι­κά «στη­ρίγ­μα­τα» στους σκλη­ρούς ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς με τις άλλες δυνά­μεις της ιμπε­ρια­λι­στι­κής «πυρα­μί­δας», όπως είναι Ρωσία και Κίνα.

Για άλλη μια φορά αξιο­ποιούν δυνά­μεις που χρη­μα­το­δό­τη­σαν αδρά κι εκπαί­δευ­σαν γι’ αυτήν τη δου­λειά, όπως έκα­ναν και στην Ουκρα­νία και «κου­βα­λούν» μαζί τους ό,τι το πιο αντι­δρα­στι­κό και εθνι­κι­στι­κό υπάρ­χει στη Λευ­κο­ρω­σία. Ολες αυτές οι δυνά­μεις «φού­ντω­σαν», μαζί με την αστι­κή τάξη, που «εκτρά­φη­κε» στα χρό­νια δια­κυ­βέρ­νη­σης του Λουκασένκο.

«Εύφλε­κτη ύλη» βρή­καν κάμπο­ση στα κοι­νω­νι­κά προ­βλή­μα­τα και αδιέ­ξο­δα, που δημιούρ­γη­σε ο καπι­τα­λι­στι­κός δρό­μος και στη Λευ­κο­ρω­σία τα τελευ­ταία 26 χρό­νια, επί Προ­ε­δρί­ας Λου­κα­σέν­κο, ενώ το «φιτί­λι» άνα­ψαν η κυνι­κό­τη­τα και η κατα­στο­λή με την οποία η κυρί­αρ­χη πολι­τι­κή ελίτ επι­δί­ω­ξε να δια­χει­ρι­στεί τις αστι­κές εκλο­γές και το εκλο­γι­κό αποτέλεσμα.

Επι­πλέ­ον, η ηγε­σία της Λευ­κο­ρω­σί­ας «σφή­νω­σε» και κοντεύ­ει να συντρι­βεί μέσα στις ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κές αντι­θέ­σεις ισχυ­ρό­τε­ρων δυνά­με­ων, τις οποί­ες επι­δί­ω­ξε να εκμεταλλευθεί.

Σ’ αυτές τις συν­θή­κες ιδιαί­τε­ρη σημα­σία έχει η αλλη­λεγ­γύη στους κομ­μου­νι­στές και στον εργα­ζό­με­νο λαό της Λευ­κο­ρω­σί­ας, που μπο­ρεί και πρέ­πει να οργα­νώ­σει τη δική του αυτο­τε­λή πάλη με κρι­τή­ριο τα συμ­φέ­ρο­ντά του, να απο­κρού­σει τις ξένες επεμ­βά­σεις, να διεκ­δι­κή­σει την ικα­νο­ποί­η­ση των σύγ­χρο­νων λαϊ­κών ανα­γκών του, να χαρά­ξει το δρό­μο για το σοσια­λι­σμό, που απο­τε­λεί τη μονα­δι­κή εναλ­λα­κτι­κή λύση στα αδιέ­ξο­δα του καπι­τα­λι­στι­κού δρό­μου ανάπτυξης.

Tου Ελι­σαί­ου Βαγε­νά μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ
και υπεύ­θυ­νου του Τμή­μα­τος Διε­θνών Σχέ­σε­ων της ΚΕ