Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Στην τελευταία συνεδρίαση-μέσω τηλεδιάσκεψης- το Δημοτικό Συμβούλιο Νάουσας αρνήθηκε να ψηφίσει την τεκμηριωμένη και ιστορικά αποδεδειγμένη πρόταση του Θωμά Τσουκαλά της ΛΑΣ για:
1. Καθιέρωση της 10ης Σεπτεμβρίου 1944 ως ημέρα απελευθέρωσης από τα στρατεύματα Κατοχής 1941–1944
2. Αναγνώριση του Στέργιου Φετλή ως του πρώτου εκλεγμένου Δημάρχου μετά την κατοχή 1941–1944
Δυστυχώς η πόλη των αγωνιστικών παραδόσεων, έχει δημοτικούς άρχοντες που αρνούνται χρόνια τώρα (σε αντίθεση με άλλες πόλεις της χώρας)- με διάφορες προφάσεις- να παραδεχτούν το αυτονόητο.
Η δημιουργία «επιτροπής τεκμηρίωσης της ιστορίας του Δήμου» που ακούστηκε ως υπεκφυγή- θυμίζοντας το περίφημο «το στρίβειν δια του αρραβώνος» ‑και να φτιαχτεί δεν πρόκειται να αποδείξει ΤΙΠΟΤΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ. Η αλήθεια είναι μία και δεν σηκώνει «μικροπολιτικές τακτικές».
Η πόλη απελευθερώθηκε από τον ΕΛΑΣ στις 10/9/1944 και δήμαρχος εκλέχτηκε ο Στέργιος Φετλής !
Από κανέναν δεν εκφράστηκε κανένα αντίθετο επιστημονικό επιχείρημα για τα όσα γράφονται εκεί. Άρα η απόφαση του Δ.Σ είναι ξεκάθαρα για ιδεολογικούς-πολιτικούς λόγους. Αυτό οι κάτοικοι της πόλης ας το έχουν υπόψη…
Παρουσιάζουμε παρακάτω ολόκληρη την εισήγηση του Θωμά Τσουκαλά της ΛΑΣ καθώς και τη δήλωση μετά τη καταψήφιση της.
Εισηγήσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο – Εισηγητής Τσουκαλάς
1. Καθιέρωση της 10ης Σεπτεμβρίου 1944 ως ημέρα απελευθέρωσης από τα στρατεύματα Κατοχής 1941–1944
“Μέχρι σήμερα δεν έχει καθιερωθεί επίσημα η ημέρα απελευθέρωσης της Νάουσας από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής. Η Νάουσα, όπως και μεγάλο μέρος της πατρίδας μας, βρισκόταν υπό την κατοχή της Γερμανίας, της ισχυρότερης από τις δυνάμεις του Άξονα της τριπλής (Γερμανικής, Ιταλικής, Βουλγαρικής) Κατοχής κατά τα έτη 1941–1944. Μέχρι σήμερα δεν έχει τιμηθεί καμιά επέτειος που να καταδεικνύει αυτό το καθοριστικό για την Ιστορία της Νάουσας γεγονός. Δεν έχουν τιμηθεί αυτοί που αγωνίστηκαν και έχυσαν το αίμα τους για την απελευθέρωση της πόλης μας αλλά και ολόκληρης της πατρίδας μας, ενώ παράλληλα δεν δόθηκε η ευκαιρία να αναδειχθεί μια πρωτιά της πόλης μας καθώς η Νάουσα ήταν από τις πρώτες πόλεις της Ελλάδας που απελευθερώθηκαν (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λαμία, Βόλος, Λάρισα, Κιλκίς κ.α., ελευθερώθηκαν το επόμενο διάστημα, μέχρι τις αρχές Νόεμβρη 1944).
Αυτό δεν έγινε δυνατό γιατί μια σειρά από ιστορικά και πολιτικά γεγονότα (εμφύλιος πόλεμος, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της μετεμφυλιακής περιόδου, δικτατορία 1967–1974) που ακολούθησαν αμέσως μετά την απελευθέρωση και τις επόμενες δεκαετίες δεν το επέτρεψαν. Μετά την Μεταπολίτευση του 1974 δόθηκε βάρος στη συνολική αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ένα παλλαϊκό αίτημα καθώς η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα της Ευρώπης που δεν την είχε αναγνωρίσει, ενώ μπήκαν σε δεύτερη μοίρα οι κατά τόπους απελευθερώσεις από τις δυνάμεις Κατοχής. Παράλληλα και για τους ίδιους λόγους δεν είχε προχωρήσει η σε βάθος ιστορική έρευνα για όλα αυτά τα γεγονότα.
Σήμερα είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε, να καθιερώσουμε και να αναδείξουμε την 10η Σεπτεμβρίου του 1944 ως ημέρα Απελευθέρωσης της Νάουσας από τις δυνάμεις Κατοχής 1941–1944 . Χάρη στην ενδελεχή έρευνα του ακούραστου ιστορικού – ερευνητή και συγγραφέα πολλών ιστορικών βιβλίων Στέργιου Αποστόλου και την ιστορική τεκμηρίωση από τους ιστορικούς — φιλολόγους των Φίλων του Ιστορικού Αρχείου Νάουσας που διαθέτουν και τα σχετικά ιστορικά και φωτογραφικά ντοκουμέντα αποδεικνύεται ότι αυτή ήταν η μέρα που οι άνδρες του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού εισέρχονταν στη Νάουσα.
Συγκεκριμένα, την 10η Σεπτεμβρίου 1944 και ώρα 06:30μ.μ δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ μαζί με τμήμα της Εθνικής Πολιτοφυλακής (Ε.Π.) εισήλθαν στην πόλη και την απελευθέρωσαν ύστερα από μαρτυρική Κατοχή 3,5 χρόνων. Σημειωτέον ότι το τελευταίο τμήμα από τα αποχωρούντα από τη Νάουσα γερμανικά στρατεύματα ανατίναξε την Βεργοιώτικη γέφυρα ώστε να αποκόψει κάθε δυνατότητα εισόδου στη Νάουσα πάσης φύσης τροχοφόρων. Οι υποχωρούντες Γερμανοί πυρπόλησαν το κτίριο του Ά και ΄Β Δημοτικού Σχολείου στο οποίο ήταν στρατωνισμένη μια μονάδα του γερμανικού στρατού και στο οποίο υπήρχε αποθήκη πυρομαχικών και λοιπού στρατιωτικού υλικού. Από τις συνεχείς εκρήξεις επί αρκετές ώρες δημιουργήθηκε πραγματικό πανδαιμόνιο. Στα πρώτα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. και της Εθνικής Πολιτοφυλακής που μπήκαν θριαμβευτικά στη Νάουσα επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή καθώς όλος ο λαός της πόλης ξεχύθηκε στους δρόμους με κραυγές χαράς και ενθουσιασμού. Άλλοι έραναν με άνθη τους Ελλασίτες, άλλοι τραγουδούσαν αντάρτικα τραγούδια και άλλοι φώναζαν διάφορα πατριωτικά συνθήματα υπέρ της Π.Ε.Ε.Α (Προσωρινή Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), γνωστής και ως «Κυβέρνηση του Βουνού» και του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου – Ε.Α.Μ. Μαζί με τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ που μπήκαν στη Νάουσα μπήκαν και Άγγλοι αξιωματικοί και ομάδα κομάντος – σαμποτέρ της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής (Β.Σ.Α.). Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, και ακολούθησε μεγαλειώδης μαζική συγκέντρωση του λαού της πόλης στην κεντρική πλατεία όπου διάφοροι ομιλητές πήραν το λόγο. Τέλος κατασχέθηκαν όλες οι αποθήκες τροφίμων, ιματισμού, φαρμάκων και άλλων χρήσιμων για το λαό υλικών που είχε εγκαταλείψει η γερμανική φρουρά της πόλης κατά την αναχώρηση της.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, όλα αυτά είναι καταγεγραμμένα και ιστορικά αποδεδειγμένα.
Πέφτει το ιστορικό χρέος στο σημερινό Δημοτικό Συμβούλιο να καθιερώσει τη 10η Σεπτέμβρίου ως ημέρα απελευθέρωσης από τα στρατεύματα κατοχής 1941–1944, ως ύστατο φόρο τιμής σε αυτούς που αγωνίστηκαν και έχυσαν το αίμα τους για την απελευθέρωση μας καταδεικνύοντας ταυτόχρονα στις νέες γενιές ότι ο αγώνας είναι ο δρόμος της κοινωνικής και προσωπικής απελευθέρωσης για τη συνολική πρόοδο της κοινωνίας.
2. Αναγνώριση του Στέργιου Φετλή ως του πρώτου εκλεγμένου Δημάρχου μετά την κατοχή 1941–1944
Η εκλογή των οργάνων της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης στη Νάουσα έλαβε χώρα τη δεύτερη μέρα μετά την απελευθέρωση δηλ. την 12η Σεπτεμβρίου του 1944. Σύμφωνα με τις διατάξεις της Πράξης 55 της Π.Ε.Ε.Α. πραγματοποιήθηκαν από τις Γενικές Συνελεύσεις που έλαβαν χώρα σε όλες τις συνοικίες της πόλης. Από τις Συνελεύσεις αυτές εκλέχτηκαν οι Λαϊκές Επιτροπές, οι οποίες ανέδειξαν το Δημοτικό Συμβούλιο και τη Δημαρχιακή Επιτροπή. Το Δημοτικό Συμβούλιο με τη σειρά του εξέλεξε με ψηφοφορία ως Δήμαρχο της πόλης τον Στέργιο Φετλή, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα τη 14η Σεπτεμβρίου 1944, ύστερα από την τέλεση επίσημης Δοξολογίας στο Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμόρφωσης Του Σωτήρος. Τα κλειδιά του Δημαρχείου ο Στέργιος Φετλής τα παρέλαβε συμβολικά από μια Ναουσαία γυναίκα, τη Μαρία Κυράνου, μάνα του σκοτωμένου στη μάχη της Μονής Προδρόμου αντάρτη Δημητρίου Κυράνου.
Παράλληλα με την εκλογή των οργάνων της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης εξελέγησαν τα όργανα της Λαϊκής Δικαιοσύνης.
Είναι ιστορικό χρέος του σημερινού Δημοτικού Συμβουλίου να αναγνωρίσει το Στέργιο Φετλή ως τον πρώτο εκλεγμένο με υποδειγματικές δημοκρατικές και συμφιλιωτικές λαϊκές διαδικασίες Δήμαρχο μετά την Κατοχή. Ήδη το πρώτο βήμα έχει γίνει μετά την Μεταπολίτευση, όταν το δημοτικό Συμβούλιο της Νάουσας έδωσε το όνομα του σε οδό της πόλης.”
Και η δήλωση του Θωμά Τσουκαλά
Αυτές ήταν οι δύο απλές εισηγήσεις που κατέθεσε η ΛΑ.Σ για την απελευθέρωση της πόλης μας από τους γερμανούς κατακτητές και την αναγνώριση του Στερ. Φετλή σαν πρώτου μετακατοχικού εκλεγμένου Δημάρχου της πόλης. Στον οποίο σημειωτέον έχει δοθεί όνομα οδού της πόλης.
Δυστυχώς στην συντηρητική πλειοψηφία του Δ.Σ. της πόλης τέτοιες «ανατρεπτικές» αποφάσεις που ισχύουν σε πολλές πόλεις της Ελλάδας δεν χωράνε. Είναι το γεγονός ότι η απελευθέρωση έγινε από τον Ε.Λ.Α.Σ ; Είναι το γεγονός ότι ο Φετλής ήταν μέλος του Ε.Α.Μ. ; Είναι το γεγονός ότι η εισήγηση έγινε από τη ΛΑ.Σ ;
Είναι όλα τα παραπάνω μαζί ; Το γεγονός είναι ένα: Απόφαση δεν πάρθηκε και ότι η απόφαση παραπέμφθηκε στις καλένδες, με τη δημιουργία μιας επιτροπής που «θα» δημιουργηθεί και «θα είναι υψηλού επιπέδου». Αλήθεια ποιο ιστορικό γεγονός της πόλης μας καθιερώθηκε μέσω επιτροπής ; Το Ολοκαύτωμα του 1822 ; Ο Μακεδονικός Αγώνας ; Η απελευθέρωση της 17ης Οκτωβρίου 1912 ; Ή ποιο πρόσφατα – αυτό και αν σηκώνει συζήτηση – που μάθαμε στις αρχές του 21ου αιώνα ότι ο ξεσηκωμός του 1822 δεν ήταν αστική εθνικοαπελευθερωτική εξέγερση αλλά θρησκευτικό ξεκλήρισμα ; Βέβαια εδώ δεν χρειάστηκε κάποια ανθρώπινη επιτροπή, αυτό έγινε «Ελέω Θεού».
Η ιστορία έχει τους δικούς της επιστημονικούς κανόνες και δεν τα επιδέχεται όλα αυτά. Καταγράφει τα πραγματικά γεγονότα όπως αυτά τα διαμορφώνουν οι λαοί που είναι η κινητήρια δύναμη της ιστορίας και προχωράει παρακάτω για να γράψει τις επόμενες σελίδες, βάζοντας στην άκρη τη μικροψυχία και τη μικροθυμία των ανθρώπων. Φυσικά έρευνα , μελέτη, διορθώσεις, καινούργια στοιχεία είναι δυνατό να προστεθούν αλλά η απελευθέρωση της πόλης από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής έγινε τη 10η Σεπτεμβρίου 1944 και πρώτος εκλεγμένος μετακατοχικός Δήμαρχος ήταν ο Στ. Φετλής και αυτό δεν αλλάζει με τίποτα. Είναι στοιχεία αποδεδειγμένα και καμιά ψηφοφορία Δ.Σ. δεν είναι σε θέση να τα αλλάξει, ακόμη και αν είναι ομόφωνη. Η Ιστορία δεν γράφεται με ψηφοφορίες στα Δ.Σ., αντίθετα όμως, οι αποφάσεις των Δ.Σ. καταγράφονται από την Ιστορία, και να είμαστε σίγουροι ότι η απόφαση του Δ.Σ. της 10/07/2020 θα αποτελέσει μια από τις πιο μελανές σελίδες στην ιστορία της πόλης μας
Ο κ. Στ. Αποστόλου είχε το κουράγιο και την υπομονή να ερευνήσει ενδελεχώς το θέμα και να καταλήξει στη μελέτη η οποία καταδεικνύει όλα τα παραπάνω στοιχεία. Η εφημερίδα «ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ» και ο εκδότης της Ηρ. Τέσσας είχε το θάρρος, — και λέω είχε το θάρρος γιατί σίγουρα θα αντιμετώπισε μικροπρέπειες και μικροψυχίες σαν αυτές που παρουσιάστηκαν στο Δ.Σ. της 10/07/2020 – να δημοσιεύσει σε τέσσερις (4) συνεχόμενες δημοσιεύσεις τη μελέτη του κ. Στ. Αποστόλου (8–15-22–29/6/2019). Στη συνέχεια ο Σύλλογος των Φίλων του Ιστορικού Αρχείου της Νάουσας σε εκδήλωση που έκανε παρουσίασε επίσημα και δημόσια όλα τα παραπάνω θέματα κάνοντας έμμεσα και τον πρώτο επίσημο εορτασμό. Όλο αυτό το διάστημα, από τότε μέχρι σήμερα, δεν παρουσιάστηκε ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ, ΟΥΤΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΘΗΚΕ ΚΑΤΙ. Κατά συνέπεια όλα αυτά δεν αναιρούνται με μια ψηφοφορία που κάποιοι ίσως δεν μελέτησαν και όπως έπρεπε το θέμα.
Τον Απρίλη του ΄41 όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Ελλάδα, βρέθηκαν παράγοντες, της πολιτικής, οικονομικής, πνευματικής ελίτ και αρκετές εφημερίδες που είδαν την εισβολή των γερμανών σαν απελευθέρωση έναντι του αγγλικού ζυγού. Η Πρυτανεία του Α.Π.Θ. με πρώτο τον Πρύτανη Βιζουκίδη έκαναν πανηγυρική υποδοχή στα γερμανικά στρατεύματα. Σημειωτέον ότι ο Βιζουκίδης κοσμεί με το όνομα του δρόμο της Θεσσαλονίκης, όπως άλλωστε συμβαίνει και στη Νάουσα με κάποιους που ήταν διορισμένοι δήμαρχοι. Αργότερα, τη 10η Σεπτέμβρη 1944 ο Ε.Λ.Α.Σ απελευθέρωσε τη Νάουσα από τα γερμανική στρατεύματα. Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν θα κρατήσουμε ανέπαφη τη γερμανική «απελευθέρωση» ή αν θα γιορτάσουμε τη λαϊκή νίκη.
Προχθές στο Δ.Σ. της 10/07/2020 ο επικεφαλής του «Κοινού Τόπου» κ. Ν. Κουτσογιάννης άφησε τη «βρώμικη δουλειά» να την κάνει ο κ. Θ. Δουλδούρης. Ο κ. Θ. Δουλδούρης αναπτύσσοντας το θέμα με μια άκρως διχαστική ομιλία που είχε παραταξιακές και προσωπικές αιχμές ανακάτεψε τα παραπάνω θέματα με τον κορονοϊό, το Μακεδονικό Αγώνα, την Αγιά Σοφιά, τη Βάρκιζα, την Ακαδημία Αθηνών, κ.α., και έκανε έναν ύπουλο φαιόχρωμο χυλό για να αποπροσανατολιστούν οι δημοτικοί σύμβουλοι. Στη συνέχεια, ο κ. Δήμαρχος για να στρογγυλέψει το θέμα πρότεινε τη δημιουργία – αν είναι δυνατόν – μιας επιτροπής. Αλλά και πάλι στη συνέχεια ο κ. Κουτσογιάννης περιέπλεξε ακόμη περισσότερο το θέμα γιατί άρχισε να διαμαρτύρεται και για την επιτροπή εορτασμού του 1821–1822, (αλήθεια τη σχέση έχουν με τα θέματα της εισήγησης;). Θα μου επιτραπεί η έκφραση ότι στο τέλος επικράτησε ένας «αχταρμάς» (τα πρακτικά του Δ.Σ. στη διάθεση του καθενός).
Το σίγουρο είναι ότι το Δ.Σ. δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και σαν επικεφαλής της ΛΑ.Σ. εκτός από τους Δημ. Συμβούλους θα ήθελα να αναφερθώ ιδιαίτερα στους Δημ. Συμβούλους κ.κ. Τόσιο Άρη, Βασιλείου Γεώργιο και Τσέλιο Σταύρο, που μέσα σε εκείνο το πανδαιμόνιο βρήκαν το θάρρος να ορθώσουν το ανάστημα τους
Εμείς πάντως θα καλέσουμε όλο το λαό της Νάουσας ανεξάρτητα από ιδεολογικούς, πολιτικούς και παραταξιακούς διαχωρισμούς, να γιορτάσουμε τη Νίκη στα Γερμανικά στρατεύματα Κατοχής, την 10η Σεπτεμβρίου στο Πάρκο Εθνικής Αντίστασης και Ειρήνης.
ΥΓ. Μετά το τέλος της ψηφοφορίας η ΛΑ.Σ αποχώρησε. Ο επικεφαλής της Θ. Τσουκαλάς, αποχωρώντας, δήλωσε ότι « ευτυχώς που η πόλη πρόλαβε και άλλαξε το όνομα της κεντρικής πλατείας σε Τσάμη Καρατάσου, γιατί αν ήταν στο χέρι σας, θα κρατούσατε ακόμα το όνομα πλ. Τρούμαν »
Με εκτίμηση
Ο Επικεφαλής της ΛΑ.Σ
ΘΩΜΑΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ