Κακοκαιρία: χιόνια ‑καταιγίδες αλλαγές στην έλευση του υποτροπικού αεροχείμαρρου με φαινόμενα “ψυχρής λίμνης”

Το φαινόμενο “ψυχρής λίμνης” που θα κορυφωθεί σήμερα Τρίτη στη χώρα συνεχίζει να προκαλεί χιόνια, παγετό και καταιγίδες.

Με μεγά­λη σφο­δρό­τη­τα φέτος δεχθή­κα­με τις ψυχρές κατα­βά­σεις αερί­ων μαζών στη Βαλ­κα­νι­κή και τη χώρα μας από την ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη καθώς δημιουρ­γή­θη­κε ισχυ­ρός εμπο­δι­σμός (blocking) των αερί­ων μαζών με την παρου­σία ισχυ­ρού αντι­κυ­κλώ­να στη Βόρεια Ευρώπη.

Στο πλα­νη­τι­κό ατμο­σφαι­ρι­κό σύστη­μα οι αντι­κυ­κλώ­νες εμπο­δι­σμού είναι τα μεγά­λης κλί­μα­κας μοτί­βα της ατμο­σφαι­ρι­κής πίε­σης, τα οποία είναι σχε­δόν στά­σι­μα, μπλο­κά­ρο­ντας ουσια­στι­κά ή ανα­κα­τευ­θύ­νο­ντας τα χαμη­λά. Τέτοιου είδους αντι­κυ­κλώ­νες μπο­ρούν να παρα­μεί­νουν στην ίδια θέση για αρκε­τές ημέ­ρες ή ακό­μα και εβδο­μά­δες, προ­κα­λώ­ντας στις περιο­χές που επη­ρε­ά­ζο­νται από αυτούς το ίδιο είδος καιρού.

Ως απο­τέ­λε­σμα, σήμε­ρα Τρί­τη, θα έχου­με κατά τόπους ισχυ­ρές βρο­χές ή καται­γί­δες μετά το μεση­μέ­ρι, στα παρα­θα­λάσ­σια κυρί­ως, της ανα­το­λι­κής ηπει­ρω­τι­κής χώρας, στα νησιά του βορεί­ου Αιγαί­ου, στην Εύβοια, στις Κυκλά­δες, τη βόρεια Κρή­τη και στα Δωδεκάνησα.

Οι χιο­νο­πτώ­σεις, βαθ­μιαία από τις προ­με­σημ­βρι­νές ώρες θα εντα­θούν, θα σημειω­θούν στα ορει­νά — ημιο­ρει­νά, αλλά και σε περιο­χές με χαμη­λό­τε­ρο υψό­με­τρο (ενδει­κτι­κά στα 400μ) της ανα­το­λι­κής Στε­ρε­άς, Εύβοιας, ανα­το­λι­κής Πελο­πον­νή­σου και Κρήτης

Σύμ­φω­να με τα τελευ­ταία προ­γνω­στι­κά στοι­χεία ωστό­σο, το σκη­νι­κό του και­ρού προς τα τέλη της εβδο­μά­δος θα αλλά­ξει καθώς προ­βλέ­πε­ται αλλα­γή στην κυκλο­φο­ρία των αερί­ων μαζών και θα αρχί­σουν να μας επη­ρε­ά­ζουν θερ­μό­τε­ρες μάζες από την Αφρική.

Τι είναι οι υποτροπικοί αεροχείμαρροι  που έρχονται  αλλάζοντας το σκηνικό του καιρού

H αλλα­γή αυτή οφεί­λε­ται στην παρου­σία του υπο­τρο­πι­κού αερο­χεί­μαρ­ρου ο οποί­ος για πρώ­τη φορά φέτος θα κάνει αισθη­τή την παρου­σία του στη περιο­χή μας.

Ο αερο­χεί­μαρ­ρος (Jet stream) είναι ένα «ποτά­μι» στην ατμό­σφαι­ρα που μετα­φέ­ρει αέριες μάζες στα ανώ­τε­ρα στρώ­μα­τα της ατμό­σφαι­ρας επη­ρε­ά­ζο­ντας όμως σημα­ντι­κά και τις κατώ­τε­ρες στάθμες.

Κινεί­ται γρή­γο­ρα σαν ένα μακρό­στε­νο σωλη­νω­τό ρεύ­μα πολύ ισχυ­ρών ανέ­μων σε μεγά­λα υψό­με­τρα. Δημιουρ­γεί­ται από συν­δυα­σμό της ατμο­σφαι­ρι­κής θέρ­μαν­σης και της περι­στρο­φής του πλα­νή­τη γύρω από τον άξο­νά του.

Οι αερο­χεί­μαρ­ροι μοιά­ζουν με τερά­στια ομο­α­ξο­νι­κά σωλη­νω­τά «ποτά­μια» — ρεύ­μα­τα αέρος με αυξα­νό­με­νη ταχύ­τη­τα της κεντρι­κό­τε­ρης ροής. Το μήκος τους κυμαί­νε­ται μετα­ξύ ~1.500 | 4.500km, το πλά­τος τους 150 |  400km και το υψο­με­τρι­κό τους πάχος 1,5 | 5km.

Η ταχύ­τη­τα των ανέ­μων εξαρ­τά­ται από το σημείο μέσα στον αερο­χεί­μαρ­ρο και την θερ­μο­κρα­σία. Σχε­δόν πάντα υπερ­βαί­νει τα 90–100km/h (χιλμ/ω ~50 κόμ­βους), αν και στον πυρή­να των αερο­χει­μάρ­ρων έχουν κατά και­ρούς ανι­χνευ­θεί ταχύ­τη­τες άνω των 400 χιλιο­μέ­τρων, αλλά όχι στην Ευρώ­πη. Η κίνη­σή τους είναι περισ­σό­τε­ρο μαιαν­δρι­κή και για τον λόγο αυτό απο­κα­λού­νται επί­σης αερομαίανδροι.

Η αλλα­γή της ατμο­σφαι­ρι­κής ροής θα φέρει κανο­νι­κές πλέ­ον για την επο­χή θερ­μο­κρα­σί­ες σε όλη τη χώρα, ενώ κατά περιό­δους θα έχου­με και υψη­λό­τε­ρες από τους 20^οC.

σσ. Παρα­θέ­του­με με απλά λόγια –όσο αυτό είναι δυνα­τό, μια σύντο­μη περι­γρα­φή, δεδο­μέ­νου ότι από μια  Google_έρευνα “στο φτε­ρό” δια­πι­στώ­σα­με πολ­λές ανακρίβειες…

Το φαι­νό­με­νο “ψυχρής λίμνης” –συνο­δεύ­ε­ται συνή­θως με χιό­νια προ­κα­λεί­ται όταν κρύ­ος αέρας (κάτω από 0^οC) περ­νά πάνω από τα θερ­μό­τε­ρα νερά υγρού στοι­χεί­ου προ­κα­λώ­ντας εξά­τμι­ση του νερού και θέρ­μαν­ση του αέρα.

Στη συνέ­χεια, ο υγρός πλέ­ον αέρας απο­μα­κρύ­νε­ται απορ­ρί­πτο­ντας την υγρα­σία του στο έδα­φος, πιθα­νώς –αλλά όχι ανα­γκα­στι­κά, σαν χιόνι.

Είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποί­ους περιο­χές κοντά σε μεγά­λες λίμνες, έχουν αξιο­ση­μεί­ω­τες χιο­νο­θύ­ελ­λες | καται­γί­δες, που συμ­βαί­νουν συνή­θως μετα­ξύ Νοεμ­βρί­ου | Φεβρουα­ρί­ου (σπα­νιό­τε­ρα Μάρ­τη και σχε­δόν ποτέ  Οκτώ­βρη), ανα­λό­γως και της περιο­χής (γεω­γρα­φι­κού πλά­τους …άλλο Φιν­λαν­δία –άλλο Ελλάδα).

Εάν οι άνε­μοι και οι θερ­μο­κρα­σί­ες είναι “σωστοί” (κατάλ­λη­λες συν­θή­κες θερ­μο­κρα­σί­ας και πίε­σης που λέγα­με στο γυμνά­σιο), ο αέρας λει­τουρ­γεί σαν ένα μεγά­λο σφουγ­γά­ρι που απορ­ρο­φά νερό από το υγρό στοι­χείο και το “στύ­βει” στη στε­ριά. Η κατεύ­θυν­ση του ανέ­μου είναι σημα­ντι­κή —αν ο άνε­μος φυσά σε κατεύ­θυν­ση που καλύ­πτει μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της λίμνης, ο αέρας θα πάρει περισ­σό­τε­ρο νερό, επί­σης όσο μεγα­λύ­τε­ρη είναι η δια­φο­ρά θερ­μο­κρα­σί­ας τόσο περισ­σό­τε­ρο νερό θα πάρει ο αέρας.

Όλο αυτό το νερό που συλ­λέ­γε­ται από τη λίμνη ταξι­δεύ­ει συνή­θως όχι περισ­σό­τε­ρο από περί­που 40km πριν πέσει, αλλά μερι­κές φορές μπο­ρεί να ταξι­δέ­ψει έως και 150km μακριά! Αυτή η υγρα­σία μπο­ρεί να δημιουρ­γή­σει πολύ χιό­νι. Ευτυ­χώς για τους ανθρώ­πους που ζουν κοντά σε μεγά­λες λίμνες, το φαι­νό­με­νο επι­βρα­δύ­νε­ται γύρω στον Φεβρουά­ριο. Τότε είναι που οι λίμνες παγώ­νουν, καθι­στώ­ντας αδύ­να­το για τον αέρα να “κλέ­ψει” την υγρα­σία από τη λίμνη.

Το έχου­με ζήσει στη χώρα μας και καλο­καί­ρι (με πολύ βρο­χή –όχι με χιό­νια φυσι­κά) στη Χαλ­κι­δι­κή (τον Ιού­λη του 2019) –δεί­τε και Κατα­στρο­φές εγκλη­μα­τι­κής πολι­τι­κής — στο περι­θώ­ριο η προ­στα­σία του λαού.

Θυμί­ζου­με πως και το περα­σμέ­νο καλο­καί­ρι (μέσα Ιού­λη), το φαι­νό­με­νο που προ­κά­λε­σε εκτε­τα­μέ­νες πλημ­μύ­ρες σε Γερ­μα­νία Βέλ­γιο και Ιτα­λία με πολύ μεγά­λα ύψη βρο­χής | καται­γί­δες στις ανα­το­λι­κές Άλπεις (Αυστρία), στα δυτι­κά τμή­μα­τα της Βαλ­κα­νι­κής (Κρο­α­τία, Σλο­βε­νία, Βοσ­νία Σερ­βία) και στην Ελλά­δα (16 Ιου­λί­ου ‑τελευ­ταία ημέ­ρα καύσωνα).

Ναζίμ Χικ­μέτ Ποι­ή­μα­τα εκλο­γή από το έργο του