Κούβα: Πώς προχωρά η εφαρμογή του Χωροταξικού και Πολεοδομικού Νόμου και της διαχείρισης γης;

Γρά­φει ο \\ Αστέ­ρης Αλα­μπής _Μίδας

Ένα πρό­βλη­μα, που απο­δει­κνύ­ε­ται “καυ­τή πατά­τα” για τη σοσια­λι­στι­κή Κού­βα βγαί­νει δει­λά στην επι­φά­νεια. Και δεν είναι άλλο, από το ιδιο­κτη­σια­κό καθε­στώς στη γη, με προ­τε­ραιό­τη­τα την αστι­κο­ποί­η­σή της: Η Asamblea Nacional del Poder Popular (Εθνο­συ­νέ­λευ­ση _Λαϊκής Εξου­σί­ας ANPP), ενέ­κρι­νε …ΦΕΚ κλπ. (2022)
Ως βασι­κούς και επι­και­ρο­ποι­η­μέ­νους στό­χους, οι κανο­νι­σμοί ορί­ζουν πτυ­χές όπως τα εδα­φι­κά και πολε­ο­δο­μι­κά μέσα, το περιε­χό­με­νό τους, το πεδίο εφαρ­μο­γής, τους φορείς έγκρι­σης και τη δια­χεί­ρι­σή τους και τις αρμο­διό­τη­τες του Υπουρ­γι­κού Συμ­βου­λί­ου, των τοπι­κών φορέ­ων της ANPP, του Εθνι­κού Ινστι­τού­του Χωρο­τα­ξί­ας και Πολε­ο­δο­μί­ας (Inotu), επαρ­χια­κών αντι­προ­σω­πειών δημο­τι­κών διευ­θύν­σε­ων κλπ. Προ­τεί­νει το νομι­κό και πολε­ο­δο­μι­κό καθε­στώς της γης, με ταξι­νό­μη­ση και χαρα­κτη­ρι­σμό της, σύμ­φω­να με τον ορι­σμό χρή­σης και προ­ο­ρι­σμού της, σε βάση κατο­χής βιώ­σι­μης, δίκαι­ης, ισόρ­ρο­πης και ορθο­λο­γι­κής · το εθνι­κό κτη­μα­το­λό­γιο και περιο­χές με ειδι­κές ρυθ­μί­σεις· τους φορείς που εμπλέ­κο­νται στον χωρο­τα­ξι­κό και πολε­ο­δο­μι­κό σχε­δια­σμό και τη δια­χεί­ρι­ση της γης, τη συμ­με­το­χή και την επι­κοι­νω­νία, τις αρμο­διό­τη­τες και τα καθή­κο­ντα· εδα­φι­κή και πολε­ο­δο­μι­κή επι­θε­ώ­ρη­ση, έλεγ­χος και πει­θαρ­χία· αρμο­διό­τη­τες και καθή­κο­ντα των οργά­νων της Κεντρι­κής Κρα­τι­κής Διοί­κη­σης και άλλων φορέων.

Τα παρα­πά­νω φυσι­κά ξενί­ζουν _ακόμη και τον υπο­φαι­νό­με­νο, δεδο­μέ­νου ότι στη σοσια­λι­στι­κή (σχε­δια­σμέ­νη) οικο­νο­μία απο­τε­λούν στοι­χειώ­δη ζητήματα.

__     παρέν­θε­ση 1^η

Κατοικία στη Σοβιετική Ένωση

Η παρο­χή από το σοσια­λι­στι­κό κρά­τος παντού –μέχρι το πιο απο­μα­κρυ­σμέ­νο «ξεχα­σμέ­νο» χωριό, αξιο­πρε­πούς -μόνι­μης και παρα­θε­ρι­στι­κής, στέ­γα­σης απο­τε­λεί ένα ενιαίο σύνο­λο με την πεμ­πτου­σία του πρώ­του στον κόσμο κρά­τους της εργα­τι­κής τάξης τις εργα­σια­κές και κοι­νω­νι­κές κατα­κτή­σεις των λαών της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης, που απο­πει­ρά­θη­καν ένα πέταγ­μα στους ουρα­νούς για να “ανθρω­πέ­ψει ο άνθρω­πος”: με τις πάμ­φθη­νες έως δωρε­άν υπη­ρε­σί­ες, κρα­τι­κό υγειο­νο­μι­κό σύστη­μα, καθο­λι­κή δημό­σια υπο­χρε­ω­τι­κή Κοι­νω­νι­κή Ασφά­λι­ση και Ασφά­λεια, καθο­ρι­σμέ­νο χρό­νο εργα­σί­ας με πλή­ρη δικαιώ­μα­τα,  ιδιαί­τε­ρη φρο­ντί­δα για την εργα­ζό­με­νη γυναί­κα και το παι­δί κλπ. την ίδια ώρα, που ο καπι­τα­λι­σμός μπο­ρεί να «περη­φα­νεύ­ε­ται» για τα εκα­τομ­μύ­ρια άστε­γους και κολα­σμέ­νους, των απα­στρα­πτου­σών μεγα­λου­πό­λε­ών του, των φαβέ­λων και παρα­γκου­πό­λε­ων, των bairro alto και των quartieri spagnoli.

Στην πρώ­ην ΕΣΣΔ και στις άλλες σοσια­λι­στι­κές χώρες του υπαρ­κτού –ανώ­ρι­μου σοσια­λι­σμού, το κρά­τος θεω­ρού­σε στοι­χειώ­δη υπο­χρέ­ω­σή του την εξα­σφά­λι­ση – παρα­χώ­ρη­ση κατοι­κί­ας για όλους τους πολί­τες, ενώ στο πλαί­σιο της σχε­διο­ποι­η­μέ­νης οικο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ανά­πτυ­ξης, υλο­ποιού­νταν συνε­χώς και προ­γράμ­μα­τα βελ­τί­ω­σης των συν­θη­κών στέ­γα­σης, με έναν ακό­μη μύθο να “αιω­ρεί­ται” πως _δήθεν οι σοβιε­τι­κοί πολί­τες έμε­ναν σε «άθλια κου­τιά», ο ένας πάνω στον άλλον όπου όλα ήταν κοι­νό­χρη­στα και έλει­πε το λεγό­με­νο privacy.

Δυο διατάγματα για την ιδιοκτησία

1918 (Διά­ταγ­μα της Παν­ρω­σι­κής Εκτε­λε­στι­κής Επιτροπής)

• Όλα τα δικαιώ­μα­τα ιδιο­κτη­σί­ας πάνω στο έδα­φος, το υπέ­δα­φος, το νερό, τα δάση… καταρ­γού­νται για πάντα.
• Το δικαί­ω­μα ατο­μι­κής ιδιο­κτη­σί­ας καταρ­γεί­ται χωρίς εξαί­ρε­ση για όλα τα οικό­πε­δα μέσα στα όρια αστι­κών περιο­χών, είτε έχουν χτι­στεί είτε όχι, είτε ανή­κουν σε ιδιώ­τες, επι­χει­ρή­σεις ή οργα­νι­σμούς.
• Σε πόλεις πάνω των 10.000 κατοί­κων, το δικαί­ω­μα ατο­μι­κής ιδιο­κτη­σί­ας καταρ­γεί­ται για όλα τα χτί­σμα­τα και τα οικό­πε­δα που ξεπερ­νούν σε τιμή ή απο­δί­δουν μεγα­λύ­τε­ρο κέρ­δος από αυτό που ορί­ζουν τα τοπι­κά όργα­να εξουσίας.
• Σε πόλεις πάνω από 10.000 κατοί­κους, δικαί­ω­μα κατα­σκευ­ής έχουν μόνο οι τοπι­κές αρχές. Στις πόλεις με μικρό­τε­ρο πλη­θυ­σμό το δικαί­ω­μα αυτό μπο­ρεί να παρα­χω­ρεί­ται σε ιδιώ­τες, με από­φα­ση αρχών.

1992 (Διά­ταγ­μα Γέλ­τσιν «περί ελεύ­θε­ρου εμπο­ρί­ου»)

• Οι αγο­ρα­πω­λη­σί­ες μετα­ξύ ιδιω­τών ή ιδιω­τών και επι­χει­ρή­σε­ων επι­τρέ­πο­νται σε οποια­δή­πο­τε περιο­χή. Εξαι­ρού­νται μόνο:
• Οι αμα­ξι­τοί δρόμοι
• Οι υπό­γειοι σταθ­μοί του μετρό
• Οικό­πε­δα που συνο­ρεύ­ουν με κυβερ­νη­τι­κά και διοι­κη­τι­κά κτίρια.

Κάθε τετρα­γω­νι­κό μέτρο στις πόλεις μετα­τρέ­πε­ται πλέ­ον σε εμπο­ρεύ­σι­μο προ­ϊ­όν.
Εδώ και 30 χρό­νια η ταχύ­τη­τα των αλλα­γών στο δομη­μέ­νο περι­βάλ­λον είναι ιλιγ­γιώ­δης.

Ειδι­κά στη Μόσχα, η μεγά­λη αρχι­τε­κτο­νι­κή κατα­στρο­φή ταυ­τί­στη­κε με τον Γιού­ρι Λούζ­κοφ (πέθα­νε το 2019) δήμαρ­χο της πόλης για 18 χρό­νια (από τις ανα­τρο­πές ως το 2010), εκλεγ­μέ­νος με …95% την πρώ­τη φορά, 70% και 75% στις δύο επό­με­νες δημο­τι­κές εκλογές.
Η δισε­κα­τομ­μυ­ριού­χος σύζυ­γος του Yelena Baturina, που ξεκί­νη­σε ως απλή βιο­μη­χα­νι­κή εργά­τρια, υπήρ­ξε η πλου­σιό­τε­ρη γυναί­κα της Ρωσί­ας και μία από τις πλου­σιό­τε­ρες στον κόσμο (σύμ­φω­να με το Forbes, με περιου­σία 1,2 δις$, ήταν η πλου­σιό­τε­ρη γυναί­κα στη Ρωσία, έως το 2020 όταν η Τατιά­να Μπα­καλ­τσούκ πήρε τη θέση της με 1,4 δις$).
Μετα­ξύ άλλων, έχει μια τερά­στια τεχνι­κή εται­ρεία που σχε­δόν μονο­πω­λού­σε την ανέ­γερ­ση μεγά­λων συγκρο­τη­μά­των στη Μόσχα, ενώ ο Λούζ­κοφ καθαι­ρέ­θη­κε με διά­ταγ­μα του τότε προ­έ­δρου Μεντ­βέ­ντεφ το 2010 με την «υπο­ψία» της δια­φθο­ράς.

Από τότε άρχι­σαν να συντάσ­σο­νται λίστες με δια­τη­ρη­τέα και ένα είδος point system για την αξιο­λό­γη­ση των κτι­ρί­ων ανά­λο­γα με την αρχι­τε­κτο­νι­κή και ιστο­ρι­κή σημα­σία τους.
Όμως η «διά­σω­ση» εξαρ­τά­ται απο­κλει­στι­κά από την ιδιω­τι­κή πρω­το­βου­λία και συγκε­κρι­μέ­να από τη μετα­σο­βιε­τι­κή μαφιό­ζι­κη ελίτ τόσο στη Μόσχα όσο και στην αχα­νή της περιφέρεια.
Ο γκαν­γκ­στε­ρι­κός καπι­τα­λι­σμός έχει γίνει πιο ορθο­λο­γι­κός. Οι χθε­σι­νοί γκάν­γκ­στερ είναι σήμε­ρα ευυ­πό­λη­πτοι επι­χει­ρη­μα­τί­ες – και μην ξεχνά­με ότι η Μόσχα έχει περισ­σό­τε­ρους δισε­κα­τομ­μυ­ριού­χους από όσους η Νέα Υόρκη.

__ξαναγυρνώντας στην Κού­βα και στον νέο νόμο δια­χεί­ρι­σης της ιδιοκτησίας

Σχε­τι­κά με τις θεμε­λιώ­δεις πτυ­χές που πραγ­μα­το­ποιού­νται κατά την εφαρ­μο­γή αυτής της νομο­θε­σί­ας, η Ibis Menéndez-Cuesta González, γενι­κή διευ­θύ­ντρια του Inotu, μίλη­σε στη Granma.

Η οδη­γία έθε­σε _ως συμ­φρα­ζό­με­να ότι ο Νόμος αντι­με­τω­πί­ζει διά­φο­ρες και­νο­τό­μες πτυ­χές, οι οποί­ες ενσω­μα­τώ­θη­καν, όπως η κατα­σκευή κατοι­κιών σε κρα­τι­κή γη· η δήλω­ση ασυμ­βί­βα­στων, λόγω χρή­σε­ων σε ορι­σμέ­νες περιο­χές και που πρέ­πει να δηλώ­νο­νται στις νομι­κές πρά­ξεις · τέλος η κήρυ­ξη υπο­βαθ­μι­σμέ­νων, επι­σφα­λών και άτυ­πων γει­το­νιών, που πρέ­πει να αντι­με­τω­πι­στούν μέσω σχε­δια­σμού, με ενσω­μα­τω­μέ­νες προ­τά­σεις μετα­σχη­μα­τι­σμού. Με ελά­χι­στες προ­ϋ­πο­θέ­σεις τη χάρα­ξη και η οριο­θέ­τη­ση δρό­μων και ιδιο­κτη­σιών και δίκτυα ύδρευ­σης, ενέρ­γειας, απορ­ριμ­μά­των και αποχέτευσης.

Απα­ραί­τη­τη ενη­μέ­ρω­ση για την αστι­κή οργάνωση

• Αυτή τη στιγ­μή και στο πλαί­σιο του Νόμου, ανέ­φε­ρε, βρί­σκο­νται σε δια­δι­κα­σία επι­και­ρο­ποί­η­σης τα όργα­να και τα σχέ­δια ειδι­κά για τον πολε­ο­δο­μι­κό σχε­δια­σμό στη χώρα, αφού τα σοβα­ρό­τε­ρα περι­στα­τι­κά, παρα­νο­μί­ες και ασυμ­βί­βα­στα με τη σοσια­λι­στι­κή ιδιο­κτη­σία συμ­βαί­νουν σε αστι­κές περιο­χές και σπά­νια στην επαρ­χία _ειδικά σε αγρο­τι­κές περιοχές.
• Μέχρι στιγ­μής, διευ­κρί­νι­σε, έχει ήδη εγκρι­θεί το πολε­ο­δο­μι­κό σχέ­διο για την Pinar del Río και τους επό­με­νους μήνες θα προ­χω­ρή­σουν και σε άλλες δημο­τι­κές συνε­λεύ­σεις για τα περαιτέρω.
• Ομοί­ως, επε­σή­μα­νε, μελε­τά­ται παράλ­λη­λα η δυνα­τό­τη­τα ενσω­μά­τω­σης κρα­τι­κών ιδιο­κτη­σιών για να προ­χω­ρή­σουν, με νόμι­μο και εύρυθ­μο τρό­πο, σε αυτά τα όργα­να και τα σχέ­δια που δια­μορ­φώ­νο­νται στους δήμους και τις επαρ­χί­ες της χώρας.
• Το άλλο θέμα που ανα­φέρ­θη­κε, ήταν η γενι­κά η δια­χεί­ρι­ση της γης (σσ. ιδιοκτησίας).

Η Menéndez-Cuesta González τόνι­σε ότι, με βάση τα παρα­πά­νω, “καλά πάμε” και υπάρ­χει “ικα­νο­ποί­η­ση από την αντι­με­τώ­πι­ση των δια­δι­κα­σιών που σχε­τί­ζο­νται με τη γη”, ωστό­σο, επε­σή­μα­νε (σσ. ομο­λό­γη­σε), πως το μεγα­λύ­τε­ρο πρό­βλη­μα είναι η ανά­γκη αστι­κο­ποί­η­σης της γης. Ως εκ τού­του, όταν γίνε­ται μια αυστη­ρή και λεπτο­με­ρής ανά­λυ­ση των αιτη­μά­των για παρά­δο­ση οικο­πέ­δων ανέ­γερ­σης κατοι­κιών, συχνά απορ­ρί­πτο­νται λόγω έλλει­ψης αστι­κο­ποί­η­σης. Ωστό­σο, πάνω από το 90% αυτών των φακέ­λων μετα­φέ­ρο­νται στα Διοι­κη­τι­κά Συμ­βού­λια, τα οποία είναι αυτά που ουσια­στι­κά αξιο­λο­γούν και παρα­δί­δουν τη γη, αλλά πάνω από το 80% απορ­ρί­πτο­νται, ακρι­βώς επει­δή δεν έχουν δια­θέ­σι­μα οικό­πε­δα σε αστι­κές περιοχές.
Ένα άλλο ζήτη­μα που αντι­με­τω­πί­ζε­ται και στο οποίο σημειώ­νε­ται πρό­ο­δος –σύμ­φω­να με την οδη­γία Inotu– είναι η εξά­λει­ψη των παρα­νο­μιών, ακό­μη και δια­πι­στώ­νο­ντας πως δεν είναι δυνα­τό να στα­μα­τή­σει η εμφά­νι­ση νέων, αλλά μια κάποια λύση προ­χω­ρά­ει διστα­κτι­κά, αν και χρο­νί­ζουν εκκρε­μό­τη­τες των προη­γού­με­νων ετών.

Παρέν­θε­ση 2^η _
σσ. για τη Μαρ­ξι­στι­κή Θεω­ρία της γεωπροσόδου.

Το κεφα­λαιο­κρα­τι­κό καθε­στώς στη γεωρ­γία και η ατο­μι­κή ιδιο­κτη­σία της γης: στις αστι­κές χώρες ο καπι­τα­λι­σμός _από γεν­νη­σι­μιού του, κυριαρ­χεί όχι μόνο στη βιο­μη­χα­νία και στις υπη­ρε­σί­ες, αλλά και στην αγρο­τι­κή οικο­νο­μία, με το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της γης να είναι συγκε­ντρω­μέ­νο στα χέρια των μεγά­λων γαιο­κτη­μό­νων, ενώ κύριος όγκος της εμπο­ρεύ­σι­μης αγρο­τι­κής παρα­γω­γής παρά­γε­ται από κεφα­λαιο­κρα­τι­κές επι­χει­ρή­σεις που χρη­σι­μο­ποιούν μισθω­τή εργα­σία. Ωστό­σο στις αστι­κές χώρες το μικρό εμπο­ρευ­μα­τι­κό αγρο­τι­κό νοι­κο­κυ­ριό παρα­μέ­νει σημα­ντι­κή μορ­φή οικονομίας

Δυο δρό­μοι ανά­πτυ­ξης του καπι­τα­λι­σμού στη γεωρ­γία είναι οι πιο χαρακτηριστικοί.

• Ο πρώ­τος συνί­στα­ται στο ότι δια­τη­ρεί­ται βασι­κά η παλιά τσι­φλι­κά­δι­κη οικο­νο­μία και με την εφαρ­μο­γή μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων μετα­τρέ­πε­ται βαθ­μιαία σε κεφα­λαιο­κρα­τι­κή. Περ­νώ­ντας σε κεφα­λαιο­κρα­τι­κές μορ­φές οικο­νο­μί­ας, οι τσι­φλι­κά­δες, παράλ­λη­λα με τη χρη­σι­μο­ποί­η­ση ελεύ­θε­ρης μισθω­τής εργα­σί­ας, χρη­σι­μο­ποιούν και δου­λο­πα­ροι­κια­κές μέθο­δες εκμε­τάλ­λευ­σης. Στην αγρο­τι­κή οικο­νο­μία _ακόμη σήμε­ρα δια­τη­ρού­νται οι υπο­δου­λω­τές μορ­φές εξάρ­τη­σης των αγρο­τών με τη μορ­φή του συστή­μα­τος ξεπλη­ρω­μής με δου­λιά, της κολη­γιάς κλπ. δρό­μος κεφα­λαιο­κρα­τι­κής εξέ­λι­ξης της γεωρ­γί­ας χαρα­κτη­ρι­στι­κός για τη Γερ­μα­νία, αμέ­σως μετά τον πόλε­μο όπως επί­σης την Ιτα­λία την Ιαπω­νία και μια σει­ρά άλλες χώρες στα πρό­τυ­πα (τηρου­μέ­νων των ανα­λο­γιών με την προ­ε­πα­να­στα­τι­κή Ρωσία)
• Ο δεύ­τε­ρος δρό­μος έχει να κάνει με την συντριμ­μέ­νη από την αστι­κή επα­νά­στα­ση τσι­φλι­κά­δι­κη οικο­νο­μία, την αγρο­τι­κή οικο­νο­μία να απε­λευ­θε­ρώ­νε­ται από τα δεσμά της δουλοπαροι­κίας με απο­τέ­λε­σμα να συντε­λεί­ται πιο γρή­γο­ρα η ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων. Έτσι, στη Γαλ­λία, ή αστι­κή επα­νάσταση του 1789—1794 κατάρ­γη­σε τη φεου­δαρ­χι­κή γαιο­χτη­σία και οι δημευ­μέ­νες γαί­ες των ευγε­νών και του κλή­ρου ξεπου­λή­θη­καν. Στη χώρα άρχι­σε να υπε­ρέ­χει το μικρό αγρο­τι­κό νοι­κοκυριό, όμως σημα­ντι­κό μέρος της γης πέρα­σε στα χέρια της αστι­κής τάξης. Στις ΗΠΑ, με τον εμφύ­λιο του 1861—1865 δόθη­κε στα δου­λο­χτη­τι­κά λατι­φού­ντια των νότιων πολι­τειών ένα απο­φα­σι­στι­κό χτύ­πη­μα: άρ­χισαν να τα κατα­τε­μα­χί­ζουν και να τα δίνουν με ενοί­κιο, ενώ στις δυτι­κές πολι­τεί­ες υπήρ­χαν μεγά­λες εκτά­σεις ελεύ­θε­ρων γαιών πού μοι­ρά­στη­καν ένα­ντι μικρής πλη­ρω­μής. Το απο­τέ­λε­σμα ήταν ότι ή αγρο­τι­κή οικο­νο­μία άρχι­σε γρή­γο­ρα ν’ ανα­πτύσ­σε­ται στο δρό­μο της κεφα­λαιο­κρα­τι­κής φάρ­μας, οι και­νούρ­γιοι μικροϊ­διο­χτή­τες κατα­στρέ­φο­νταν και οι γαί­ες περ­νού­σαν στα χέρια των μετοχι­κών εται­ριών και των τρα­πε­ζών. Η μεγά­λη γαιο­χτη­σία ξανα­γεν­νιό­ταν πάνω σε νέα, κεφα­λαιο­κρα­τι­κή βάση και συνά­μα παρ’ όλο πού ή δου­λο­χτη­σία στις ΗΠΑ είχε επί­ση­μα καταρ­γη­θεί, ωστό­σο δια­τη­ρού­νταν στην πρά­ξη οι επι­βιώ­σεις της δου­λεί­ας και ιδιαί­τε­ρα στις νότιες πολι­τεί­ες. Οι νέγροι λευ­τε­ρώ­θη­καν από τη δου­λεία, δίχως όμως να τους δοθεί γη και γι αυτό ανα­γκά­ζο­νταν να νοι­κιά­ζουν κομ­μά­τια γης από τούς μεγά­λους γαιο­χτή­μο­νες και δια­δό­θη­κε σε πλα­τιά κλί­μα­κα ή κοληγιά.

Με το μετα­σχη­μα­τι­σμό των προ­κε­φα­λαιο­κρα­τι­κών μορ­φών γαιο­κτη­σί­ας, η μεγά­λη φεου­δαρ­χι­κή και η μικρο­α­γρο­τι­κή ιδιο­κτη­σία της γης παρα­χω­ρούν όλο και περισ­σό­τε­ρο τη θέση τους στην αστι­κή ιδιο­κτη­σία της. Ένα διαρ­κώς αυξα­νό­με­νο μέ­ρος της γης των τσι­φλι­κά­δων και των αγρο­τών περ­νά στα χέρια των τρα­πε­ζών, της αστι­κής τάξης του “χωριού”, των βιο­μη­χά­νων, των έμπο­ρων και των τοκογλύφων.

Ενδει­κτι­κά για τη συγκέ­ντρω­ση της γαιο­κτη­σί­ας είναι τα παρα­κά­τω στοι­χεία. Στις ΗΠΑ το 1954 τα 73,4% των νοι­κο­κυ­ριών των φάρ­μερς είχαν μόνο τα 19,6% των εκτά­σε­ων γης, ενώ τα 26,6%  συγκέ­ντρω­νε στα χέρια τους τα 80,4% της γης. Ειδι­κά, οι πολύ μεγά­λες αγρο­τι­κές επι­χει­ρή­σεις, με πάνω από 1.000 άκρ (Άκρ —μονά­δα επι­φά­νειας σε Αγγλία και ΗΠΑ, πού ισο­δυ­να­μεί με 4047 τμ. _κάτι παρα­πά­νω από 4 στρέμ­μα­τα) και πού απο­τε­λού­σαν τα 2,7% τού συνό­λου των νοι­κο­κυ­ριών, κατεί­χαν τα 45,9% της γης.

Σύμ­φω­να με στοι­χεία της απο­γρα­φής τού 1950, στην Αγγλία (χωρίς τη Βόρεια ’Ιρλαν­δία), στα 75,9% των νοι­κο­κυ­ριών ανα­λο­γού­σαν μόνο τα 20,4% του συνό­λου των αγρο­τικών εκτά­σε­ων, ενώ στα 24,1% των νοι­κο­κυ­ριών αναλογού­σαν 79,6% της γης, κι απ’ αυτά τα μεγα­λύ­τε­ρα νοικοκυ­ριά πού αντι­προ­σώ­πευαν 2,3% διέ­θε­ταν το 34,6% της γης, ενώ στη Γαλ­λία, το 1956, στα 22,5% των νοι­κο­κυ­ριών ανα­λογούσαν τα 62,7% της καλ­λιερ­γού­με­νης γης.

Τα χρό­νια πέρα­σαν, στην ΕΣΣΔ (και εν μέρει στις υπό­λοι­πες πρώ­ην σοσια­λι­στι­κές χώρες), όπου η ιδιο­κτη­σία της γης ανή­κε στο κρά­τος, ανα­τρά­πη­κε από τα “μέσα και από τα πάνω” και φτά­σα­με στον 21^ο αιώ­να, όπου τα βασι­κά στοι­χεία της ιδέ­ας των κλασ­σι­κών του μαρ­ξι­σμού σχε­τι­κά με το καπι­τα­λι­στι­κό κέρ­δος από την ιδιο­κτη­σία και τις χρή­σεις γης παρα­μέ­νουν και επιπλέον,

• Η πλη­ρω­μή από τους “κάτω” _που δια­θέ­τουν από ελά­χι­στα ως τίπο­τε προς τους ιδιο­κτή­τες γης για το δικαί­ω­μα της χρή­σης της και “συνα­φών” πόρων (ενσω­μα­τω­μέ­νων σε αυτήν _κτίρια κλπ. με τη βίαιη μετα­τρο­πή της αγρο­τι­κής γης σε αστι­κή) προ­σαρ­μό­ζε­ται στους τέσ­σε­ρις τύπους (γεω)προσόδου του Μαρξ σε σχέ­ση με την ιδιο­κτη­σία γης: την από­λυ­τη, τη δια­φο­ρι­κή Ι, τη δια­φο­ρι­κή ΙΙ, και τη μονοπωλιακή.
• Το % κέρ­δους του συνο­λι­κού κοι­νω­νι­κού κεφα­λαί­ου δεν ακο­λου­θεί πάντα τα εμπο­ρεύ­μα­τα που παρά­γο­νται στη γεωρ­γία για λόγους που ξεφεύ­γουν από αυτή την παρου­σία (πάντως αφο­ρά την οργα­νι­κή σύν­θε­ση κεφα­λαί­ου σε αυτούς τους τομείς, όπου η ίδια ποσό­τη­τα επέν­δυ­σης δεν παρά­γει αντί­στοι­χη υπε­ρα­ξία με τη βιο­μη­χα­νία) και παράλ­λη­λα η ιδιο­κτη­σία γης, λει­τουρ­γώ­ντας σαν ένας φραγ­μός στην ελεύ­θε­ρη είσο­δο και κίνη­ση κεφα­λαί­ου, εμπο­δί­ζει την εκροή της επι­πλέ­ον υπε­ρα­ξί­ας (η επι­πλέ­ον υπε­ρα­ξία παρα­μέ­νει εντός της ιδιο­κτη­σί­ας της γης και συλ­λέ­γε­ται από τους μεγα­λο­γαιο­κτή­μο­νες με τη μορ­φή της προσόδου).
• Κεφά­λαιο το οποίο επεν­δύ­ε­ται στη γη με την ανώ­τε­ρη παρα­γω­γι­κό­τη­τα εργα­σί­ας παρά­γει τα εμπο­ρεύ­μα­τά του φτη­νό­τε­ρα αλλά τα πωλεί στην τιμή αγο­ράς που είναι καθο­ρι­σμέ­νη από τη χει­ρό­τε­ρη γη, και επο­μέ­νως, βγά­ζει υπερκέρδος.
• Η μονο­πω­λια­κή πρό­σο­δος μπο­ρεί να είναι και απο­τέ­λε­σμα του ότι ένα εμπό­ρευ­μα παρά­γε­ται κατ’ απο­κλει­στι­κό­τη­τα. Η τιμή της ίδιας της γης, στο βαθ­μό που προ­κύ­πτει από τη μονα­δι­κό­τη­τα του εμπο­ρεύ­μα­τος, κεφα­λο­ποιεί­ται ως μονο­πω­λια­κή όπως ας πού­με ιδιο­κτη­σία ενός πίνα­κα του Βαν Γκονγκ ή του Πικάσο.

Θα επα­νέλ­θου­με