Μνημείο χαρακτηρίζεται ο κινηματογράφος «Αλκυονίς»

Μνη­μείο χαρα­κτη­ρί­ζε­ται ο κινη­μα­το­γρά­φος «Αλκυο­νίς», μετά την ομό­φω­νη γνω­μο­δό­τη­ση του Κεντρι­κού Συμ­βου­λί­ου Νεο­τέ­ρων Μνη­μεί­ων (ΚΣΝΜ), που συνε­δρί­α­σε σήμε­ρα. Σύμ­φω­να με αυτήν, ο ιστο­ρι­κός κινη­μα­το­γρά­φος επί της οδού Ιου­λια­νού 42 στην Αθή­να απο­τε­λεί χώρο ιδιαί­τε­ρα αξιό­λο­γο για την παρα­γω­γή και διά­θε­ση της καλ­λι­τε­χνι­κής δημιουρ­γί­ας, άμε­σα συν­δε­δε­μέ­νης με τη συλ­λο­γι­κή μνή­μη και την υψη­λή πολι­τι­στι­κή παρα­γω­γή, καθώς και ανα­πό­σπα­στο τμή­μα της σύγ­χρο­νης πολι­τι­στι­κής ιστο­ρί­ας του τόπου. Στον χαρα­κτη­ρι­σμό περι­λαμ­βά­νε­ται και η χρή­ση του κινη­μα­το­γρά­φου με την ονο­μα­σία «Αλκυο­νίς», επι­τρε­πο­μέ­νων και συνα­φών πολι­τι­στι­κών δρα­στη­ριο­τή­των και εκδη­λώ­σε­ων, όπως θέα­τρο, μου­σι­κή, χορός, δια­λέ­ξεις, συνέ­δρια κ.α.

Ο κινη­μα­το­γρά­φος «Αλκυο­νίς», που άρχι­σε να λει­τουρ­γεί το 1968 στο ισό­γειο πολυ­κα­τοι­κί­ας επί της οδού Ιου­λια­νού, κοντά στην πλα­τεία Βικτω­ρί­ας, σχε­διά­στη­κε από τον πολι­τι­κό μηχα­νι­κό Βαγ­γέ­λη Σιδέ­ρη και απο­δό­θη­κε εξαρ­χής η χρή­ση ως αίθου­σα προ­βο­λής. Την αίθου­σα κόσμη­σε το μήκος 60 μ. γλυ­πτό του καλ­λι­τέ­χνη Ιωάν­νη Αρμα­κό­λα, εμπλου­τί­ζο­ντας με αυτό τον τρό­πο τον πολι­τι­στι­κό και καλ­λι­τε­χνι­κό χαρα­κτή­ρα του χώρου.

Η «Αλκυο­νίς» λει­τούρ­γη­σε αδιά­κο­πα μέχρι τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 1990 ως ανε­ξάρ­τη­το κέντρο κινη­μα­το­γρα­φι­κής δημιουρ­γί­ας και κοι­νω­νι­κός χώρος και επα­νι­δρύ­θη­κε πανη­γυ­ρι­κά με τον ίδιο χαρα­κτή­ρα το 2014. Κατά το μεσο­διά­στη­μα λει­τούρ­γη­σε ως θεα­τρι­κή σκη­νή του Γιώρ­γου Μεσ­σά­λα. Ο ρόλος της εν λόγω κινη­μα­το­γρα­φι­κής αίθου­σας συν­δέ­ε­ται δια­χρο­νι­κά τόσο με τη διά­δο­ση της υψη­λής κινη­μα­το­γρα­φι­κής τέχνης και την ελεύ­θε­ρη γρα­φή των δημιουρ­γών, όσο και με την ιστο­ρία του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού κινήματος.

Ευρω­παϊ­κές ται­νί­ες μεγά­λων δημιουρ­γών κυριάρ­χη­σαν στα πρώ­τα χρό­νια λει­τουρ­γί­ας της, όπως Αντο­νιό­νι, Γκο­ντάρ, Φελί­νι, Παζο­λί­νι, Βισκό­ντι και πολ­λών άλλων. Σύντο­μα, όμως, ο κινη­μα­το­γρά­φος απο­φα­σί­ζει να εισά­γει και ο ίδιος ται­νί­ες, οι οποί­ες θα προ­ο­ρί­ζο­νταν για την απο­κλει­στι­κή προ­βο­λή στην αίθου­σά της. Έτσι, ται­νί­ες του Αϊζεν­στάιν («Ιβάν ο Τρο­με­ρός», «Αλέ­ξαν­δρος Νιέφ­σκι») προ­βάλ­λο­νται για πρώ­τη φορά, ενώ το νεό­τε­ρο κοι­νό γνω­ρί­ζει τον Μίκλος Γιάν­τσο («Νικη­μέ­νοι», «Ο ήχος της σιω­πής»), τον Ναγκί­σα Οσί­μα με την «Τελε­τή» και πολ­λούς ακό­μα σπου­δαί­ους σκη­νο­θέ­τες. Δια­κρι­τή ήταν και η παρου­σία του ελλη­νι­κού κινη­μα­το­γρά­φου, που αρχί­ζει να εμφα­νί­ζει έργο ανά­λο­γο με εκεί­νο του καλ­λι­τε­χνι­κού ευρω­παϊ­κού κινηματογράφου.

Από το 1971 και μέχρι την πτώ­ση της δικτα­το­ρί­ας το 1974, προ­βο­λές ελλη­νι­κών ται­νιών, με αντι­συμ­βα­τι­κή γρα­φή και περιε­χό­με­νο, απο­τέ­λε­σαν γεγο­νό­τα σχε­δόν πολι­τι­κής πρά­ξης απέ­να­ντι στη δικτα­το­ρία. Από τα πιο σημα­ντι­κά ήταν η προ­βο­λή της κομ­μέ­νης δυο φορές από τη λογο­κρι­σία ται­νί­ας «Ο Βαρ­θο­λο­μαί­ος» του Μανού­σου Μανου­σά­κη (σήμε­ρα χαμέ­νη), που πήρε άδεια προ­βο­λής για μία μόνο αίθου­σα, την «Αλκυο­νί­δα», με τον χώρο εντός και εκτός της αίθου­σας να ξεχει­λί­ζει από κόσμο. Από τις μεγα­λύ­τε­ρες επι­τυ­χί­ες της περιό­δου ήταν η κατ’ απο­κλει­στι­κό­τη­τα προ­βο­λή της ται­νί­ας του Θ. Αγγε­λό­που­λου «Ανα­πα­ρά­στα­ση», που μόνο την πρώ­τη βδο­μά­δα προ­βο­λής της άγγι­ξε τα 11.000 εισι­τή­ρια. Μετά τη δικτα­το­ρία, η «Αλκυο­νίς» εισή­γα­γε τον εν πολ­λοίς άγνω­στο στην Ελλά­δα κινη­μα­το­γρά­φο του Μεξι­κού, της Πορ­το­γα­λί­ας, της Βουλ­γα­ρί­ας, της Τσε­χί­ας, της Πολω­νί­ας, της Αργε­ντι­νής και της Κού­βας, καθώς και αρι­στουρ­γή­μα­τα του σοβιε­τι­κού κινη­μα­το­γρά­φου. Μετα­ξύ των πολ­λών αφιε­ρω­μά­των που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν στην αίθου­σά της, αξέ­χα­στο παρα­μέ­νει εκεί­νο στις ται­νί­ες του Ράι­νερ Βέρ­νερ Φασμπίντερ.