Οι καλύτερες επανεκδόσεις του καλοκαιριού — Δέκα κλασικές ταινίες στα θερινά σινεμά

Όπου κι αν βρί­σκο­νται τα θερι­νά σινε­μά απο­τε­λούν σημείο συνά­ντη­σης και σταθ­μός ενός ιδιό­τυ­που δρο­σε­ρού ταξι­διού μακριά από την καθη­με­ρι­νό­τη­τα, αν και τις περισ­σό­τε­ρες φορές βρί­σκο­νται στην καρ­διά της πόλης, λίγα μέτρα από την αχνι­στή άσφαλ­το, τις γκρί­ζες πολυ­κα­τοι­κί­ες, το βου­η­τό της αέναης μετακίνησης.

Για μια ακό­μη φορά τα γρα­φεία δια­νο­μής και οι ιδιο­κτή­τες των θερι­νών σινε­μά έχουν προ­γραμ­μα­τί­σει μία σει­ρά από επα­νεκ­δό­σεις για να μας θυμί­σουν τις καλύ­τε­ρες στιγ­μές του παγκό­σμιου κινη­μα­το­γρά­φου, να γνω­ρί­σουν οι νεό­τε­ροι σπου­δαί­ους δημιουρ­γούς και πρω­τα­γω­νι­στές του παρελθόντος.

Μπο­ρεί εδώ και περί­που 30 χρό­νια, να έχουν περιο­ρι­στεί οι επα­νεκ­δό­σεις παλαιών ται­νιών, να έχουν σχε­δόν εξα­φα­νι­στεί οι μαγι­κές νύχτες που προ­σέ­φε­ραν τα κλα­σι­κά γου­έ­στερν (Τζον Φορντ, Άντο­νι Μαν, Σαμ Πέκιν­πα κλπ), οι κωμω­δί­ες αλά ιτα­λι­κά (Μονι­τσέ­λι, Ρίζι κλπ), αφιε­ρώ­μα­τα σε σκη­νο­θέ­τες, από Αϊζεν­στάιν και Ταρ­κόφ­σκι μέχρι Κου­ρο­σά­βα και Ντέι­βιντ Λιν, αξέ­χα­στες περι­πέ­τειες κατα­ξιω­μέ­νων σκη­νο­θε­τών με λαμπε­ρούς σταρ, αθά­να­τα ρομάν­τζα, φιλμ νουάρ ή πολι­τι­κά δρά­μα­τα, αλλά πάντα οι επα­νεκ­δό­σεις έχουν τη χάρη τους και δίνουν πολ­λές φορές μία ανά­σα στους γνή­σιους σινε­φίλ και μία οικο­νο­μι­κή τόνω­ση στους δοκι­μα­ζό­με­νους πολ­λές φορές ιδιο­κτή­τες των σινεμά.

Έτσι, ενό­ψει του καλο­και­ριού, επι­λέ­ξα­με τις δέκα καλύ­τε­ρες επα­νεκ­δό­σεις, που ανα­μέ­νε­ται να προ­σελ­κύ­σουν τους κινη­μα­το­γρα­φό­φι­λους, αλλά και που αξί­ζει να ανα­κα­λύ­ψουν οι νεό­τε­ροι, για να μπουν βαθύ­τε­ρα στην κινη­μα­το­γρα­φι­κή μαγεία, να κάνουν συγκρί­σεις με τη σημε­ρι­νή επο­χή, να αρχί­σουν να κρα­τά­νε απο­στά­σεις από την εκτε­τα­μέ­νη μετριό­τη­τα, που προ­βάλ­λε­ται ως κάτι σπουδαίο.

Σκοτεινοί Δολοφόνοι

(“Sweet Smell of Success”) Αρι­στουρ­γη­μα­τι­κό δρά­μα, που δένει δεξιο­τε­χνι­κά με το φιλμ νουάρ, γυρι­σμέ­νο το 1957 από τον Αλε­ξά­ντερ Μακέ­ντρικ, με τον Τόνι Κέρ­τις και τον Μπαρτ Λάν­κα­στερ, του οποί­ου η εται­ρεία ανέ­λα­βε και την παρα­γω­γή. Θαυ­μά­σιο σενά­ριο, βασι­σμέ­νο σε διή­γη­μα του Έρνεστ Λέμαν, που σκια­γρα­φεί αρι­στο­τε­χνι­κά τους δυο βασι­κούς χαρα­κτή­ρες και τα παρα­σκή­νια στο χώρο του θεά­μα­τος και της δημο­σιο­γρα­φί­ας. Ο Λάν­κα­στερ είναι ο πανί­σχυ­ρος Νεο­ϋ­ορ­κέ­ζος αρθρο­γρά­φος που χει­ρα­γω­γεί την κοι­νή γνώ­μη και κάνει ό,τι μπο­ρεί για να μην παντρευ­τεί η αδελ­φή του έναν μου­σι­κό της τζαζ, ενώ ο Κέρ­τις είναι ένας νεα­ρός φιλό­δο­ξος ατζέ­ντης, ένας αρι­βί­στας που θέλει να κατα­ξιω­θεί με κάθε κόστος στο θεα­τρι­κό χώρο. Πανέ­μορ­φη ται­νία, η οποία δεν άρε­σε αρχι­κά στο κοι­νό της επο­χής, λόγω της απαι­σιο­δο­ξί­ας της και των δυο αρνη­τι­κών πρω­τα­γω­νι­στι­κών χαρα­κτή­ρων και κυρί­ως του Τόνι Κέρ­τις, που για πρώ­τη φορά έδει­ξε ότι μπο­ρεί να συντα­ρά­ξει σε ένα δρα­μα­τι­κό ρόλο.

Umberto D.

Από τις πλέ­ον τρυ­φε­ρές ανθρώ­πι­νες στιγ­μές του ιτα­λι­κού νεο­ρε­α­λι­σμού, από τον «πατέ­ρα» του είδους Βιτό­ριο ντε Σίκα. Τέσσε­ρα χρό­νια έπει­τα από το κορυ­φαίο αρι­στούρ­γη­μα «Κλέ­φτης Ποδη­λά­των», το 1952, ο ντε Σίκα θα παρα­δώ­σει ένα συγκλο­νι­στι­κό πορ­τρέ­το ενός γηραιού φτω­χού συντα­ξιού­χου, που έχει για μονα­δι­κή συντρο­φιά ένα σκυ­λά­κι και κιν­δυ­νεύ­ει με έξω­ση, ενώ ταυ­τό­χρο­να σχο­λιά­ζει, με τον δικό του, μονα­δι­κό τρό­πο, τη μετα­πο­λε­μι­κή Ιτα­λία, τα τραύ­μα­τά της, το επερ­χό­με­νο «οικο­νο­μι­κό θαύ­μα», την αγριό­τη­τα των επο­χών που θα ακο­λου­θή­σουν. Το σενά­ριο του μέγι­στου Τσέ­ζα­ρε Τζα­βα­τί­νι ήταν υπο­ψή­φιο για Όσκαρ, ενώ τον βασι­κό ρόλο κρα­τά ο ερα­σι­τέ­χνης ηθο­ποιός Κάρ­λο Μπατίστι.

Ρεβέκκα

(“Rebecca”) Η φημι­σμέ­νη ται­νία του Άλφρεντ Χίτσκοκ, η πρώ­τη που έκα­νε στην Αμε­ρι­κή (1940), σε παρα­γω­γή του πανί­σχυ­ρου και ιδιο­φυούς παρα­γω­γού Ντέι­βιντ Ο. Σέλζ­νικ, ο οποί­ος κέρ­δι­σε το Όσκαρ Καλύ­τε­ρης Ται­νί­ας. Η ται­νία προ­τά­θη­κε για έντε­κα Όσκαρ και ανά­με­σά τους ήταν και αυτό της καλύ­τε­ρης σκη­νο­θε­σί­ας, το οποίο έχα­σε τελι­κά και δίκαια ο Χίτσκοκ από τον Τζον Φορντ για «Τα Στα­φύ­λια της Οργής». Ωστό­σο και το περισ­σό­τε­ρο δρα­μα­τι­κό παρά θρί­λερ του «μετρ» είναι αξιο­θαύ­μα­στο, έχο­ντας ένα άψο­γο σενά­ριο, βασι­σμέ­νο στο ομώ­νυ­μο μυθι­στό­ρη­μα της Δάφ­νης Ντι Μοριέ. Μια γκου­βερ­νά­ντα παντρεύ­ε­ται έναν Άγγλο αρι­στο­κρά­τη, για ν’ ανα­κα­λύ­ψει πως ο ίδιος και η οικο­νό­μος του παρά­ξε­νου πύρ­γου του, είναι ακό­μα επη­ρε­α­σμέ­νοι από την πρώ­τη γυναί­κα του, τη Ρεβέκ­κα, που πέθα­νε κάτω από μυστη­ριώ­δεις συν­θή­κες. Πρω­τα­γω­νι­στούν οι Λόρενς Ολι­βιέ, Τζό­αν Φοντέν, Τζού­ντιθ Άντερ­σον και Τζορτζ Σάντερς.

Έγκλη­μα στο Οριάν Εξπρές

(“Murder on the Orient Express”) Η καλύ­τε­ρη μετα­φο­ρά του μπεστ σέλερ της Αγκά­θα Κρί­στι, από τον Σίντ­νεϊ Λιού­μετ, που προ­σφέ­ρει μυστή­ριο και αρκε­τή αγω­νία, στι­βα­ρή σκη­νο­θε­σία και ένα αξιο­θαύ­μα­στο καστ, με τους Σον Κόνε­ρι, Ίνγκριντ Μπέρ­γκ­μαν (Όσκαρ Β Γυναι­κεί­ου Ρόλου), Άλμπερτ Φίνεϊ, Μάικλ Γιορκ, Άντο­νι Πέρ­κινς, Λορίν Μπα­κόλ, Βανέ­σα Ρεντ­γκρέιβ, Ρίτσαρντ Γουί­τμαρκ κα. Ο Ηρα­κλής Πουα­ρό καλεί­ται να λύσει το αίνιγ­μα της δολο­φο­νί­ας ενός μυστη­ριώ­δους επι­χει­ρη­μα­τία που γίνε­ται μέσα στο «Οριάν Εξπρές», το οποίο έχει ακι­νη­το­ποι­η­θεί στη χιο­νι­σμέ­νη Γιου­γκο­σλα­βία. Η ται­νία ήταν υπο­ψή­φια για έξι Όσκαρ το 1974.

Διακοπές στη Ρώμη

(“Roman Holiday”) Νοσταλ­γι­κή και γοη­τευ­τι­κό­τα­τη ρομα­ντι­κή κομε­ντί του 1953, απ’ αυτές που δεν θέλεις να τελειώ­σουν ποτέ. Εκτός από την πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νη Όντρεϊ Χέπ­μπορν, η οποία κέρ­δι­σε και το Όσκαρ Α’ Γυναι­κεί­ου Ρόλου, εξαι­ρε­τι­κός και ο Γκρέ­γκο­ρι Πεκ, αν και όλα τα λεφτά είναι η Ρώμη. Ο Ντό­ναλντ Τράμπ υπο­γρά­φει το σενά­ριο και ο Γουί­λιαμ Γουάι­λερ του δίνει πνοή, ενώ κατα­φέρ­νει να απο­φύ­γει και το μελό, όπως επι­βά­λει το Χόλι­γουντ και η επο­χή. Μια όμορ­φη νεα­ρά πρι­γκί­πισ­σα απο­φα­σί­ζει να το σκά­σει από το ασφυ­κτι­κό περι­βάλ­λον της, κατά τη διάρ­κεια μίας επί­σκε­ψής της στη Ρώμη, για να γνω­ρί­σει έναν μπο­έμ δημο­σιο­γρά­φο που θα της προ­σφέ­ρει τις απο­λαύ­σεις της πραγ­μα­τι­κής ζωής.

Η Θηλιά

(“The Rope”) Το κλα­σι­κό θρί­λερ του Χίτσκοκ, που γύρι­σε το 1950 και έμει­νε στην ιστο­ρία για την τεχνι­κή των μονο­πλά­νων του. Ένα φιλμ, πάνω στη δια­στρέ­βλω­ση της θεω­ρί­ας του Νίτσε για τον «Υπε­ράν­θρω­πο» και το τέλειο έγκλη­μα. Και βεβαί­ως για την ομο­φυ­λο­φι­λία, τη χει­ρα­γώ­γη­ση, τη διε­στραμ­μέ­νη ελι­τί­στι­κη άπο­ψη για την ανω­τε­ρό­τη­τα. Δυο ευκα­τά­στα­τοι νεα­ροί σκο­τώ­νουν ένα φίλο τους που τον θεω­ρούν ανά­ξιο να ζει και καλούν τους γονείς και τους φίλους τους σε ένα πάρ­τι, για να απο­δεί­ξουν ότι υπάρ­χει το τέλειο έγκλη­μα. Έξο­χος ο Τζί­μι Στιού­αρτ, στον ρόλο του καθη­γη­τή που θα ανα­κα­λύ­ψει το φονικό.

Έγκλημα στο Νείλο

(“Death on the Nile”) Ται­νία μυστη­ρί­ου, βασι­σμέ­νη στο ομώ­νυ­μο μπεστ σέλερ της Αγκά­θα Κρί­στι, γυρι­σμέ­νο το 1978 από τον συμ­βα­τι­κό Τζον Γκί­λερ­μιν, που, όμως, δίνει μια γοη­τεία στο θέμα του, φωτί­ζο­ντας την ομορ­φιά της Αιγύ­πτου κι έχο­ντας στη διά­θε­σή του τον καλύ­τε­ρο κινη­μα­το­γρα­φι­κό Πουα­ρό, τον Πίτερ Ουστί­νοφ. Ο Ηρα­κλής Πουα­ρό απο­λαμ­βά­νει την κρουα­ζιέ­ρα στον Νεί­λο, όμως η δολο­φο­νία της πανέ­μορ­φης κλη­ρο­νό­μου μιας αμύ­θη­της περιου­σί­ας, στα­μα­τά από­το­μα τις δια­κο­πές του. Από το πολυ­πρό­σω­πο καστ, ξεχω­ρί­ζουν οι Μπέ­τι Ντέι­βις, Μάγκι Σμιθ, Τζον Φιντς, Τζορτζ Κένε­ντι, Άντζε­λα Λάν­σμπε­ρι και Τζέιν Μπίρκιν.

Όλα Πάνε Καλά

(“Tout Va Bien”) Ψυχο­λο­γι­κό δρά­μα (1972) με την υπο­γρα­φή του Ζαν Λικ Γκο­ντάρ και πρω­τα­γω­νι­στές τους Ιβ Μοντάν και Τζέιν Φόντα. Κοι­νω­νι­κός, πολι­τι­κός και συναι­σθη­μα­τι­κός σχο­λια­σμός για μια επο­χή στο μεταίχ­μιο, από το «τρο­με­ρό παι­δί» της νου­βέλ βαγκ. Με φόντο την κατά­λη­ψη ενός εργο­στα­σί­ου από τους εργά­τες του, ένας Γάλ­λος σκη­νο­θέ­της και μια Αμε­ρι­κά­να δημο­σιο­γρά­φος ανα­ρω­τιού­νται αν όλα πάνε καλά στην πολι­τι­κή, την τέχνη και τις προ­σω­πι­κές τους σχέσεις.

Τονί

(“Toni”) Μια από τις πρώ­τες σημα­ντι­κό­τα­τες δημιουρ­γί­ες (1935) του κορυ­φαί­ου Γάλ­λου σκη­νο­θέ­τη Ζαν Ρενουάρ, που θα μπο­ρού­σε να χαρα­κτη­ρι­στεί και πρό­δρο­μος του ιτα­λι­κού νεο­ρε­α­λι­σμού. Ρομα­ντι­κό, λαϊ­κό, κοι­νω­νι­κό πεσι­μι­στι­κό, δρά­μα, που περι­γρά­φει τη θυσία ενός Ιτα­λού εργά­τη για τον έρω­τά του. Βασι­σμέ­νος σε μια αλη­θι­νή ιστο­ρία, ο Ρενουάρ θα γυρί­σει το φιλμ σε αλη­θι­νούς χώρους, με ημιε­ρα­σι­τέ­χνες ηθο­ποιούς, χωρίς ιδιαί­τε­ρο φωτι­σμό και αδού­λευ­τη φωτο­γρα­φία, που σε κερ­δί­ζει με την αυθε­ντι­κό­τη­τά του και τα γνή­σια συναι­σθή­μα­τά του.

Ένας Καταδικασμένος σε Θάνατο Δραπέτευσε

(“Un Condamné à Mort s’est échappé”) Αρι­στουρ­γη­μα­τι­κό δρά­μα (1956) του Ρομπέν Μπρε­σόν, γύρω από τις περι­πέ­τειες ενός φυλα­κι­σμέ­νου στη διάρ­κεια της γερ­μα­νι­κής κατο­χής στη Γαλ­λία, που κατα­φέρ­νει να δρα­πε­τεύ­σει από τις φυλα­κές των ναζί. Η αφη­γη­μα­τι­κή της δύνα­μη και απλό­τη­τα θεω­ρεί­ται αξε­πέ­ρα­στη, ενώ ο ήρω­ας του Μπρε­σόν, Φραν­σουά Λετε­ριέ, συμ­βο­λί­ζει τη δύνα­μη και το θάρ­ρος του ανθρώ­πι­νου πνεύματος.

Πηγή: ΑΠΕ / Χ. Αναγνωστάκης

Βλα­ντί­μιρ Μαγια­κόφ­σκι: «Ωδή στην Επανάσταση»