Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Οι νύχτες των “κρυστάλλων”

ℹ️    Σημα­δια­κή μέρα η 9η Νοέμ­βρη για την παγκό­σμια ιστο­ρία.

  • Στη Ρωσία του Λένιν ένας νέος δρό­μος χαρά­χτη­κεκαρ­πός σύν­θε­της και απαι­τη­τι­κής προ­σπά­θειας, συν­δυα­σμού της πρω­το­πό­ρας θεω­ρη­τι­κής δου­λειάς με την πρω­το­πό­ρα μαχη­τι­κή επα­να­στα­τι­κή δράση.
    Οι μπολ­σε­βί­κοι νίκη­σαν
    για­τί κατά­φε­ραν να αντα­πο­κρι­θούν στο ρόλο τους ως επα­να­στα­τι­κής πρω­το­πο­ρί­ας σκέ­ψης και δρά­σης, επα­να­στα­τι­κής θεω­ρί­ας και επα­να­στα­τι­κής πολι­τι­κής πράξης.
  • Ο Χίτλερ (8–9 Νοε 1923), έκα­νε το δικό του απο­τυ­χη­μέ­νο πρα­ξι­κό­πη­μα «της μπι­ρα­ρί­ας» (Bürgerbräu-Putsch του Μονά­χου), για την ανα­τρο­πή της –ήδη πεθα­μέ­νης, «Δημο­κρα­τί­ας της Βαϊμάρης»
  • Τέλος, τέτοια μέρα το 1989 έπε­σε το Τεί­χος (του Βερο­λί­νου), σημα­το­δο­τώ­ντας τις πρώ­τες ανα­τρο­πές στη Σοβιε­τι­κή Ένωση.
    Δυο χρό­νια μετά, ανή­με­ρα Χρι­στού­γεν­να του 1991, η κόκ­κι­νη σημαία με το σφυ­ρο­δρέ­πα­νο, σύμ­βο­λο του πρώ­του εργα­τι­κού κρά­τους στον κόσμο –ταξι­κή πατρί­δα κάθε γης κολα­σμέ­νου– υπο­στέλ­λο­νταν από την κορυ­φή του Κρεμ­λί­νου μέλαν σημείο της ιστο­ρί­ας με την καπι­τα­λι­στι­κή παλι­νόρ­θω­ση και τη νίκη της αντεπανάστασης.
    Ήταν εκεί­νες τις μέρες που έβγα­ζε «βρώ­μα η ιστο­ρία ότι ξοφλή­σα­με», πως ο σοσια­λι­σμός ήταν «το παρα­τρά­γου­δο στα ωραία (ιμπε­ρια­λι­στι­κά) άσμα­τα» και οι κάθε λογής Φου­κου­γιά­μα δια­τυ­μπά­νι­ζαν το τέλος της ιστο­ρί­ας και την ορι­στι­κή επι­κρά­τη­ση του καπιταλισμού.

Η πατρί­δα που έχτι­σαν οι ηρω­ι­κοί μπολ­σε­βί­κοι, η πατρί­δα του Λένιν, του Στά­λιν, του Στα­χά­νοφ, του Ζού­κωφ, του Γκα­γκά­ριν, του Σοστα­κό­βιτς, η πατρί­δα του σοβιε­τι­κού λαού μετα­τρέ­πο­νταν σε λάφυ­ρο της νέας, αστι­κής Ρωσί­ας που ανα­δύ­ο­νταν από το βούρ­κο της περεστρόικα…Kristallnacht

«Νύχτα των Κρυστάλλων»

Δίπλα σ’ αυτά τα ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα, το οργα­νω­μέ­νο «αντι­ση­μι­τι­κό πογκρόμ» που οργα­νώ­θη­κε από το ναζι­στι­κό καθε­στώς στη Γερ­μα­νία και την Αυστρία το 1938 και έμει­νε γνω­στό ως «Νύχτα των Κρυ­στάλ­λων» (Kristallnacht), με ανα­φο­ρές κυρί­ως σε σπα­σμέ­νες βιτρί­νες κατα­στη­μά­των ‑πάνω από 7.000 και 29 πολυ­κα­τα­στή­μα­τα ανή­καν σε Εβραί­ους, που λεη­λα­τή­θη­καν από τα Ες Ες (εξ ου και το όνομα)

«Κόκκινος» & Μαύρος φασισμόςΜαύροςκόκκινος φασισμός communism nazism

Επί­ση­μη ιδε­ο­λο­γία της ΕΕ ο αντι­κομ­μου­νι­σμός, από τις αρχές της 10ετίας του 2000 με τη θεω­ρία των «δύο άκρων», του «δεξιού και αρι­στε­ρού εξτρε­μι­σμού», της «κατα­δί­κης της βίας απ’ όπου κι αν προ­έρ­χε­ται», θεω­ρί­ες που έχουν ως βάση τους την εξί­σω­ση του φασι­σμού με τον κομ­μου­νι­σμό, του λεγό­με­νου «μαύ­ρου και κόκ­κι­νου ολο­κλη­ρω­τι­σμού», που χρό­νια πριν επε­ξερ­γά­στη­κε η «Μαύ­ρη Βίβλος» της

GUE NGL Die Linke logoΤο αντι­κομ­μου­νι­στι­κό μένος και λάσπη ξεχει­λί­ζει στο Ευρω­κοι­νο­βού­λιο με κάθε ευκαι­ρία, κατά τη διάρ­κεια των χυδαί­ων συζη­τή­σε­ων κατά τη μέρα της Αντι­φα­σι­στι­κής Νίκης (9 Μάη 1945) που ονο­μά­στη­κε «Ημέ­ρα της Ευρώ­πης» ή για το Τεί­χος του Βερο­λί­νου κλπ.
Αβα­ντα­δό­ροι πλάι-πλάι με τους αστούς οι οπορ­του­νι­στές ευρω­βου­λευ­τές (πχ η ομά­δα GUE/NGL, και η «Die Linke», αδελ­φό κόμ­μα του ΣΥΡΙΖΑ), σε ειδι­κό ρόλο για­τί –λέει, η DDR (Ανα­το­λι­κή Γερ­μα­νία) «δε δεχό­ταν ότι υπάρ­χουν άλλοι που σκέ­φτο­νται δια­φο­ρε­τι­κά»,… για εμάς και για πολ­λούς άλλους πολί­τες, «αυτό ήταν το μήνυ­μα ότι το μέλ­λον της ΛΔΓ δε θα μπο­ρού­σε να συνε­χι­στεί ως είχε» (…)
«Με τη Νύχτα των Κρυ­στάλ­λων το 1938 και με την πτώ­ση του Τεί­χους το 1989, η Ευρώ­πη κατόρ­θω­σε να ξεπε­ρά­σει πάρα πολ­λά πράγ­μα­τα», για εμάς, «η 9η Νοέμ­βρη παρα­μέ­νει (…) μια ημέ­ρα για την οποία πρέ­πει να χαι­ρό­μα­στε».
Τότε έκλει­σε ένα σκο­τει­νό κεφά­λαιο της Γερ­μα­νι­κής και της Ευρω­παϊ­κής Ιστο­ρί­ας.
Χαι­ρό­μα­στε, λοι­πόν, για­τί με την πτώ­ση του Τεί­χους κατέ­στη σαφής μια αντί­φα­ση: Δεν μπο­ρεί κανείς να οικο­δο­μή­σει καλύ­τε­ρη κοι­νω­νία τη στιγ­μή που προ­σπα­θεί να επι­βά­λει τη βού­λη­ση των πολ­λών στο μεμο­νω­μέ­νο άτο­μο (…) δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει σοσια­λι­σμός χωρίς ελευ­θε­ρία (…) οι κυβερ­νώ­ντες έκα­ναν λάθος όταν πίστευαν ότι θα μπο­ρού­σαν να επι­βά­λουν πάση θυσία το σοσια­λι­σμό».
ℹ️ |>Γκα­μπριέ­λε Τσί­μερ<| (Gabriele Zimmer GUE/NGL -«Die Linke») ομι­λία της 9‑Νοε-2014Kristallnacht RIZOSPASTIS ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ΕΕΕ 3EΕφτά χρό­νια νωρί­τε­ρα από τη «Νύχτα των Κρυ­στάλ­λων» στη Γερ­μα­νία και την Αυστρία είχε προη­γη­θεί ένα άλλο πογκρόμ, στη Θεσ­σα­λο­νί­κη –το 1931.
Ανα­φέ­ρε­ται μετα­ξύ άλλων και στο βιβλίο του Μιχά­λη Τρε­μό­που­λου «Τα τρία Ε (ΕΕΕ) και ο εμπρη­σμός του Κάμπελ»Μιχάλη Τρεμόπουλου «Τα τρία Ε ΕΕΕ και ο εμπρησμός του Κάμπελ»ℹ️ Η «Εθνι­κή Ένω­σις “Ελλάς”» (ΕΕΕ ή 3Ε) εμφα­νί­στη­κε με ανά­πτυ­ξη αντί­στοι­χη των εξε­λί­ξε­ων στην Ελλά­δα ‑και στην Ευρώ­πη (άνο­δος του φασι­σμού-ναζι­σμού) με ορα­τές και «αόρα­τες» πολι­τι­κές δια­συν­δέ­σεις, που θα ανα­δει­χθεί μετά το 1929 σε σημα­ντι­κή εθνι­κι­στι­κή, αντι­ση­μι­τι­κή και αντι­κο­μου­νι­στι­κή οργά­νω­ση, συσπει­ρώ­νο­ντας χιλιά­δες μέλη και δημιουρ­γώ­ντας δεκά­δες παραρ­τή­μα­τα στην Ελλά­δα καθώς και δορυ­φο­ρι­κές ή συνερ­γα­ζό­με­νες οργανώσεις.
Κορυ­φαία στιγ­μή της αντι­ση­μι­τι­κής και φασί­ζου­σας δρά­σης της απο­τε­λεί το πογκρόμ στο Κάμπελ αλλά και στους άλλους εβραϊ­κούς συνοι­κι­σμούς της Θεσ­σα­λο­νί­κης τον Ιού­νη του 1931.
Επι­θέ­σεις, εμπρη­σμοί, νεκροί και τραυ­μα­τί­ες με ξερι­ζω­μός των φτω­χών εβραί­ων, γεγο­νό­τα που απω­θή­θη­καν στο συλ­λο­γι­κό ασυ­νεί­δη­το, είχαν ανά­γκη από λεπτο­με­ρή κατα­γρα­φή, όπως και η στά­ση του Τύπου, των πολι­τι­κών, των κομ­μά­των, της Δικαιο­σύ­νης κτλ.Kristallnacht ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ eee 3E«Η Θεσ­σα­λο­νί­κη έχει ανά­γκην εθνι­κι­στι­κών οργανώσεων
και προς τας οργα­νώ­σεις ταύτας
η Κυβέρ­νη­σις οφεί­λει να παρέ­χη ενθάρ­ρυν­σιν και προστασίαν»
|>                («Καθη­με­ρι­νή» 26/6/1931)
«Προ­κει­μέ­νου περί της Θεσ­σα­λο­νί­κης δικαιού­με­θα ανα­ντιρ­ρή­τως να επι­δει­κνύ­ω­μεν πάσαν καχυ­πο­ψί­αν απέ­να­ντι παντός ξένου. Εάν επρό­κει­το περί της πόλε­ως των Πατρών και αν εκεί συνέ­βαι­νεν οιον­δή­πο­τε μισαλ­λό­δο­ξον κρού­σμα, θα εδι­καιού­το βεβαί­ως η Κυβέρ­νη­σις να επέμ­βη και μετά πάσης της δυνα­τής αυστη­ρό­τη­τος ενα­ντί­ον των ταρα­ξιών. Και να θεω­ρή­ση ως αξί­ους παρα­δειγ­μα­τι­κής τιμω­ρί­ας τους υπαι­τί­ους. Αλλ’ εν Θεσ­σα­λο­νί­κη, ως είπο­μεν, η θέσις των πραγ­μά­των είνε κάπως δια­φο­ρε­τι­κή. Η Θεσ­σα­λο­νί­κη έχει ανά­γκην εθνι­κι­στι­κών οργα­νώ­σε­ων και προς τας οργα­νώ­σεις ταύ­τας η Κυβέρ­νη­σις οφεί­λει να παρέ­χη ενθάρ­ρυν­σιν και προ­στα­σί­αν… Οι Ισραη­λί­ται οφεί­λουν να έχουν στα­θε­ρώς υπ’ όψιν των ότι εν Θεσ­σα­λο­νί­κη, κατ’ εξαί­ρε­σιν από τας λοι­πάς πόλεις της Ελλά­δος, η θέσις των είνε κάπως λεπτή».

Τύπος της εποχής και φασισμός

Kristallnacht Χαλυβδόκρανοι

Οι θύτες: «τριε­ψι­λί­της» με την επί­ση­μη στο­λή της φασι­στι­κής οργά­νω­σης, «χαλυ­βδό­κρα­νοι» των ταγ­μά­των εφό­δου στις σελί­δες του φιλι­κού προς την οργά­νω­ση Τύπου των ημε­ρών εκείνων

Kristallnacht Χαλυβδόκρανοι Φλώρινα

Προ­πα­γαν­δι­στι­κή εξόρ­μη­ση των «χαλυ­βδό­κρα­νων» στη Φλώ­ρι­να υπεν­θυ­μί­ζει τη χρη­σι­μό­τη­τα των φασι­στι­κών ταγ­μά­των για τον σωφρο­νι­σμό τουεσω­τε­ρι­κού εχθρού” (16/8/1931)

«Ολος ο κόσμος γνω­ρί­ζει ότι εις την Ελλά­δα δεν υπάρ­χει αντι­ση­μι­τι­σμός» έγρα­φε η «Μακε­δο­νία» στις 25/6/1931, μόλις τέσ­σε­ρις μέρες πριν από την κορύ­φω­ση του πογκρόμ, στο οποίο η ίδια πρωτοστάτησε.
Ενδια­φέ­ρον είναι και το γεγο­νός ότι, όπως παρα­τη­ρεί ο Τρε­μό­που­λος, «την ίδια στιγ­μή που η Βου­λή κατα­δί­κα­ζε και ο Τύπος διχα­ζό­ταν για τις ευθύ­νες και τα αίτια του πογκρόμ ενα­ντί­ον των Εβραί­ων της Θεσ­σα­λο­νί­κης, κάποιες υπη­ρε­σί­ες του κρά­τους είχαν τη δική τους ατζέ­ντα και άπο­ψη. Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ένα από τα εμπι­στευ­τι­κά υπο­μνή­μα­τα του διευ­θυ­ντή του γρα­φεί­ου Τύπου Θεσ­σα­λο­νί­κης Ι. Μινάρ­δου, δηλα­δή του επι­κε­φα­λής της υπη­ρε­σί­ας πλη­ρο­φο­ριών του υπουρ­γεί­ου Εξω­τε­ρι­κών, που παρα­κο­λου­θού­σε τις εξε­λί­ξεις στην εβραϊ­κή κοι­νό­τη­τα και μετέ­φρα­ζε τον εβραϊ­κό Τύπο της πόλης.
Ο Μινάρ­δος, στις 5 Ιου­λί­ου 1931, ανα­λύ­ο­ντας το πλαί­σιο του εμπρη­σμού του Κάμπελ, θεω­ρού­σε ως αιτία τις επί σει­ρά ετών εβραϊ­κές “προ­κλή­σεις” προς τα αισθή­μα­τα των Ελλή­νων. Τέθη­κε θέμα να διω­χτεί ως φυσι­κός αυτουρ­γός, αλλά απαλ­λά­χτη­κε με άνω­θεν εντολή».

Η απόδοση των ευθυνών για τη βία στα θύματά της από το αστικό κράτος είναι κάτι που έχουμε ξαναζήσει και τα τελευταία χρόνια.

Προσφυγικός συνοικισμός «Στυλιανού Γονατά» εγκαίνια 1932

Ο επί­λο­γος του πογκρόμ. Ενα χρό­νο μετά το Κάμπελ μετα­τρέ­πε­ται στον προ­σφυ­γι­κό συνοι­κι­σμό «Στυ­λια­νού Γονα­τά» (νυν Ναυάρ­χου Βότση). Τα εγκαί­νια της «πλα­τεί­ας Λ. Ιασω­νί­δου» (1932) από τον μητρο­πο­λί­τη Γεν­νά­διο, τον γενι­κό διοι­κη­τή Μακε­δο­νί­ας Γονα­τά και τον τιμώ­με­νο (βου­λευ­τή) Λεω­νί­δα Ιασωνίδη

Τα κυρί­αρ­χα αστι­κά “δημο­κρα­τι­κά” ΜΜΕ πάσχι­σαν να δικαιο­λο­γή­σουν τη στά­ση των Τριε­ψι­λι­τών: «Ο εμπρη­σμός του συνοι­κι­σμού του Κάμπελ θα επρο­λαμ­βά­νε­το αν εις την έξα­ψιν των εθνι­κών οργα­νώ­σε­ων οι Ισραη­λί­ται δεν αντέ­τασ­σον την όλως προ­κλη­τι­κήν των στά­σιν.…» έγρα­φε το φιλε­λεύ­θε­ρο «Ελεύ­θε­ρον Βήμα» την επο­μέ­νη του πογκρόμ (1/7/1931).
Η εφη­με­ρί­δα, σημειώ­νει ο Τρε­μό­που­λος, «ξεχνού­σε ότι αυτή δημο­σί­ευε πρώ­τη, 10 μήνες νωρί­τε­ρα, παρα­ποι­η­μέ­να τα γεγο­νό­τα της Σόφιας» που απο­τέ­λε­σαν τη δικαιο­λο­γη­τι­κή βάση της ρατσι­στι­κής έκρηξης.

Κοκκορομαχίες

Ο Βενι­ζέ­λος, που είχε ανα­λά­βει και το χαρ­το­φυ­λά­κιο του υπουρ­γεί­ου Δικαιο­σύ­νης μετά την παραί­τη­ση του Αβρα­άμ, ρώτη­σε αν καταγ­γέλ­θη­κε ο εκβια­σμός αυτός, για να πάρει από τον Παπα­να­στα­σί­ου την απά­ντη­ση: «Δεν κατηγ­γέλ­θη, διό­τι δεν κατέ­στη δυνα­τόν να εξα­κρι­βω­θούν τα ονό­μα­τα των εκβια­στών».
Ο Παπα­να­στα­σί­ου απέ­δω­σε ευθύ­νες στην κυβέρ­νη­ση Βενι­ζέ­λου, για­τί ενώ γίνο­νται έρα­νοι και «τελού­νται μνη­μό­συ­να εθνι­κά, ως το των Κυπρί­ων, οι χαλυ­βδό­κρα­νοι λαμ­βά­νουν θέσιν επί­ση­μον μετα­ξύ των επι­σή­μων. Αφ’ ενός λοι­πόν εκτε­λούν αξιο­ποί­νους και εγκλη­μα­τι­κάς πρά­ξεις και αφ’ ετέ­ρου ανα­γνω­ρί­ζο­νται υπό των κρα­τι­κών αρχών».
Αυτή η συνύ­παρ­ξη, η υπό­γεια ταύ­τι­ση, μιας εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σης με ένα νόμι­μο σωμα­τείο στοι­χειώ­νει και τη σημε­ρι­νή πολι­τι­κή σκη­νή ‑η δίκη της Χρυ­σής Αυγής “τρέ­χει” ακόμη.

Kristallnacht Θεσσαλονίκη Τα θύματα του πογκρόμ

Θεσ­σα­λο­νί­κηθύμα­τα του πογκρόμ — πρώ­ην κάτοι­κοι του πυρ­πο­λη­μέ­νου οικι­σμού, με ό,τι απέ­μει­νε απ’ το βιος τους, σε ανα­ζή­τη­ση νέας “ζωής”

Μάλι­στα ο Παπα­να­στα­σί­ου απο­κά­λυ­ψε και μια μυστι­κή εγκύ­κλιο της ΕΕΕ, την οποία διέ­θε­τε σε φωτο­γρα­φία, που απο­δεί­κνυε ότι «πρό­κει­ται περί σωμα­τεί­ου καθα­ρώς συνω­μο­τι­κού» και τότε παρε­νέ­βη ο Στυ­λια­νός Γονα­τάς και υπε­ρα­σπί­ζε­ται τα στε­λέ­χη της 3Ε: «Δεν κρύ­πτο­νται. Είναι γνω­στά τα ονό­μα­τά των».
Ο Παπα­να­στα­σί­ου τού απα­ντά ειρω­νι­κά: «Αφή­στε, κύριε Γενι­κέ Διοι­κη­τά, έχω και κάτι άλλο φυλά­ξει διά να σας ευχα­ρι­στή­σω. Το Σωμα­τεί­ον αυτό λέγει, ότι είναι εκτός και υπε­ρά­νω των κομ­μά­των και απα­γο­ρεύ­ει εις τα μέλη του να είναι ενερ­γά μέλη άλλων κομ­μά­των. Ως εάν όλα τα άλλα κόμ­μα­τα είναι κόμ­μα­τα μη ενδια­φε­ρό­με­να διά την Πατρίδα».
Μάλι­στα ο Παπα­να­στα­σί­ου κατήγ­γει­λε ότι μερί­δα του κόμ­μα­τος των Φιλε­λευ­θέ­ρων προ­σπα­θού­σε να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει τους «τριε­ψι­λί­τες» για εκλο­γι­κούς λόγους: «Επι­θυ­μώ να ίδω αν η Κυβέρ­νη­σις δύνα­ται να εφαρ­μό­ση τον νόμον και να δια­τά­ξη τας αρχάς να μην συνερ­γά­ζω­νται με παρο­μοί­ας οργα­νώ­σεις, διό­τι δεν θέλω να πιστεύ­σω εις την άλλην διά­δο­σιν, ότι υπάρ­χει μία μερίς η οποία θέλει να επω­φε­λη­θή των ανθρώ­πων αυτών διά να αντι­με­τω­πί­ση τον προ­σε­χή εκλο­γι­κόν αγώνα».


Kristallnacht Stamp DDR

DDR — Γερ­μα­νι­κή Λαο­κρα­τι­κή Δημο­κρα­τία (Ανα­το­λι­κή Γερ­μα­νία) Ανα­μνη­στι­κό γραμ­μα­τό­ση­μο της “Kristallnacht”


«Ποία διά­δο­σις;» τον ρωτά­ει ο Βενι­ζέ­λος, για να γίνει τελι­κά πιο σαφής η καταγ­γε­λία του πρώ­ην πρω­θυ­πουρ­γού: «Οτι μία μερίς του κόμ­μα­τος των Φιλε­λευ­θέ­ρων προ­σπα­θεί να χρη­σι­μο­ποι­ή­ση αυτήν την οργάνωσιν».
Η απά­ντη­ση του Ε. Βενι­ζέ­λου περιο­ρί­στη­κε μόνο στις παρε­λά­σεις της 3Ε και ήταν πανο­μοιό­τυ­πη με όσα ακού­γα­με επί χρό­νια για τα σύγ­χρο­να Τάγ­μα­τα Εφό­δου, μέχρι τη δολο­φο­νία του Φύσ­σα: «Την εμφά­νι­σί των εις τας εορ­τάς δεν ημπο­ρού­μεν να την απα­γο­ρεύ­σω­μεν και εδώ έχο­μεν εμφα­νί­σεις άλλων οργα­νώ­σε­ων όπως των παλαιών πολεμιστών».
Ο Παπα­να­στα­σί­ου αντα­πά­ντη­σε σε υψη­λούς τόνους: «Αλλ’ αυτοί εξε­δή­λω­σαν τάσεις ωργα­νω­μέ­νης στρα­το­κρα­τί­ας. Συνέ­βη­σαν εμπρη­σμοί και φόνοι, τι θέλε­τε άλλο να κάμουν διά να θεω­ρη­θή η δρά­σις των έκνο­μος, να ανα­τι­νά­ξουν εις τον αέρα την πόλιν;»

Kristallnacht G5

Φρανκφούρτη‑Η συνα­γω­γή στην Boemestrasse καί­γε­ται (Kristallnacht, 10/11/1938)


ℹ️   12 χρό­νια μετά (7‑Σεπ-1943) ο Γερ­μα­νός στρα­τιω­τι­κός διοι­κη­τής Στρό­οπ, κηρύσ­σει με δια­τα­γή του ‑και επί­ση­μα πια- το διωγ­μό των Εβραί­ων στην Ελλά­δα.
Μέχρι το τέλος του πολέ­μου, από το σύνο­λο 77.000 Εβραί­ων στην Ελλά­δα, πιά­στη­καν 68.000, θανα­τώ­θη­καν 66.000 και επέ­ζη­σαν περί τα 2.000 άτομα.
Οι περισ­σό­τε­ροι σώθη­καν από το ΕΑΜ που κοι­νη­το­ποί­η­σε τις οργα­νώ­σεις του και φυγά­δευ­σε πολ­λούς Εβραί­ους στις ελεύ­θε­ρες περιοχές.

prosfores2

📄  🔖 Βιβλιοπροτάσεις για την περίοδο της καραντίνας

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο