Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Η 22η Διε­θνής Συνά­ντη­ση των Κομ­μου­νι­στι­κών και Εργα­τι­κών Κομ­μά­των (ΔΣΚΕΚ) που έλα­βε χώρα στην Αβά­να στις 27–29 Οκτώ­βρη απο­τύ­πω­σε την ύπαρ­ξη μιας διαρ­κούς και εντει­νό­με­νης ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής δια­πά­λης εντός του διε­θνούς κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος. Από τις παρεμ­βά­σεις των κομ­μά­των που συμ­με­τεί­χαν στην Συνά­ντη­ση, καθώς και από κοι­νές ανα­κοι­νώ­σεις, γίνο­νται σαφείς οι δια­φο­ρε­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις σε μια σει­ρά ζητή­μα­τα, με κυρί­αρ­χο – λόγω επι­και­ρό­τη­τας — το ζήτη­μα της στά­σης των κομ­μου­νι­στών απέ­να­ντι στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο που διε­ξά­γε­ται στην Ουκρανία.

Σχε­δόν εννιά μήνες μετά την έναρ­ξη της ρωσι­κής στρα­τιω­τι­κής επι­χεί­ρη­σης, εντός του ΔΚΚ κυριαρ­χούν δύο γραμμές:

1) Από τη μια είναι η συνε­πής λενι­νι­στι­κή γραμ­μή που ανα­δει­κνύ­ει ο πόλε­μος ανά­με­σα σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ και την καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία είναι ιμπε­ρια­λι­στι­κός και απ’ τις δυο πλευ­ρές, διε­ξά­γε­ται και διευ­θύ­νε­ται από τις αστι­κές τάξεις των χωρών αυτών, υπο­γραμ­μί­ζο­ντας ότι η βάση της δια­μά­χης των δυο μπλοκ είναι ο αντα­γω­νι­σμός για το μοί­ρα­σμα των αγο­ρών, τον έλεγ­χο των πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κών πηγών και στρα­τη­γι­κής σημα­σί­ας περιο­χών στο πλαί­σιο ενός ευρύ­τε­ρου αντα­γω­νι­σμού για την πρω­το­κα­θε­δρία στο διε­θνές ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα. Στο πλαί­σιο αυτό, τα προ­σχή­μα­τα που χρη­σι­μο­ποιού­νται και απ’ τις δυο πλευ­ρές είναι παρα­πλα­νη­τι­κά και απο­σκο­πούν στην χει­ρα­γώ­γη­ση των λαϊ­κών μαζών. Η άπο­ψη αυτή εκφρά­στη­κε, μετα­ξύ άλλων, στην Κοι­νή Ανα­κοί­νω­ση 43 Κομ­μου­νι­στι­κών Κομ­μά­των και 30 Κομ­μου­νι­στι­κών Νεο­λαιών (26/2/2022), η οποία εκδό­θη­κε με πρω­το­βου­λία του ΚΚΕ, του ΚΚ Τουρ­κί­ας, του ΚΚ Μεξι­κού και του ΚΚ των Εργα­ζό­με­νων της Ισπανίας.

2) Από την άλλη, με ευθύ­νη του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος της Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας (ΚΚΡΟ) και του Κομ­μου­νι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος Ρωσί­ας (ΚΕΚΡ), γίνε­ται προ­σπά­θεια να δημιουρ­γη­θεί εντός του ΔΚΚ ένας πόλος ο οποί­ος επί της ουσί­ας στη­ρί­ζει τις επι­διώ­ξεις της καπι­τα­λι­στι­κής Ρωσί­ας στον πόλε­μο, καλ­λιερ­γώ­ντας αυτα­πά­τες και συγ­χύ­σεις για την στά­ση των κομ­μου­νι­στών σε ένα τόσο ζωτι­κής σημα­σί­ας ζήτη­μα. Σε παλαιό­τε­ρο άρθρο μας είχα­με ανα­φερ­θεί στην διο­λί­σθη­ση του ΚΚΡΟ και του ΚΕΚΡ σε πλή­ρως αντι­λε­νι­νι­στι­κές, σοσιαλ­σω­βι­νι­στι­κές θέσεις, που τα καθι­στά αρι­στε­ρά «εξα­πτέ­ρυ­γα» της αστι­κής κυβέρ­νη­σης Πού­τιν. Κι’ αν για το ΚΚΡΟ η πορεία ήταν προ­δια­γε­γραμ­μέ­νη εδώ και πολ­λά χρό­νια, η στά­ση του ΚΕΚΡ (συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της πρό­σφα­της αντι­συ­ντρο­φι­κής επί­θε­σής του στο ΚΚΕ) μόνο λύπη και ερω­τη­μα­τι­κά προκαλεί.

Η οπορ­του­νι­στι­κή γραμ­μή που καλεί τους λαούς να δια­λέ­ξουν στρα­τό­πε­δο ιμπε­ρια­λι­στών και να ταχθούν κάτω από τις σημαί­ες του ρωσι­κού κεφα­λαί­ου υπό το πρό­σχη­μα του «αντι­φα­σι­στι­κού πολέ­μου» εκφρά­στη­κε πρό­σφα­τα σε κοι­νό ανα­κοι­νω­θέν που συνυ­πέ­γρα­ψαν 19 κόμ­μα­τα. Η εν λόγω ανα­κοί­νω­ση θα μπο­ρού­σε κάλ­λι­στα να είχε γρα­φτεί από το υπουρ­γείο Εξω­τε­ρι­κών της Ρωσί­ας η ακό­μη και τον ίδιο τον Πού­τιν, καθώς σε αυτήν δε γίνε­ται η παρα­μι­κρή ανα­φο­ρά στις επι­διώ­ξεις και ευθύ­νες της ρωσι­κής αστι­κής τάξης! Αντί­θε­τα, η καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία παρου­σιά­ζε­ται περί­που ως ενα είδος… νέας Σοβιε­τι­κής Ένω­σης που υπε­ρα­σπί­ζε­ται τα ιερά και όσια των λαών απέ­να­ντι στους δυτι­κούς ιμπε­ρια­λι­στές. Που­θε­νά δεν υπάρ­χει ανα­φο­ρά για το γεγο­νός ότι η ρωσι­κή κρα­τι­κή ηγε­σία είναι απο­τέ­λε­σμα της αντε­πα­νά­στα­σης και ένο­χη για την αρπα­γή της περιου­σί­ας του σοβιε­τι­κού λαού. Σε κανέ­να σημείο δεν υπάρ­χει μισή λέξη για το γεγο­νός ότι η κυβέρ­νη­ση Πού­τιν, που κατά τα λοι­πά διε­ξά­γει… «αντι­φα­σι­στι­κό αγώ­να», έχει χρη­σι­μο­ποι­ή­σει κατά και­ρούς τα ίδια εμε­τι­κά αντι­κομ­μου­νι­στι­κά επι­χει­ρή­μα­τα των ουκρα­νών νεο­να­ζί ενά­ντια στο Λένιν, τη Μεγά­λη Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση και την σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση στην ΕΣΣΔ.

Η ανα­κοί­νω­ση των «19» κατα­λή­γει με την δια­πί­στω­ση ότι «η θέση των κομ­μου­νι­στών είναι αμε­τά­βλη­τη: ο μόνος τρό­πος για να μπει τέλος για πάντα στον φασι­σμό και στην απει­λή ενός πυρη­νι­κού πολέ­μου είναι η εξά­λει­ψη του καπι­τα­λι­σμού». Σωστό! Αλλά τι σόι αντι­κα­πι­τα­λι­σμός είναι αυτός που καλεί τους εργα­ζό­με­νους να δια­λέ­ξουν στρα­τό­πε­δο ληστών (διό­τι ληστές του λαϊ­κού πλού­του είναι και οι ΗΠΑ-ΕΕ και η καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία); Πως συν­δέ­ε­ται ο στό­χος της «εξά­λει­ψης του καπι­τα­λι­σμού» με την απρο­κά­λυ­πτη στή­ρι­ξη των επι­διώ­ξε­ων της μιας αστι­κής τάξης (ρωσι­κής) ένα­ντι των αντα­γω­νι­στών της (ΗΠΑ-ΕΕ);

Η αντίληψη για το «τι είναι ιμπεριαλισμός»

Η βάση πάνω στην οποία ανα­πτύσ­σε­ται η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή δια­πά­λη για την στά­ση των κομ­μου­νι­στών στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο της Ουκρα­νί­ας είναι η αντί­λη­ψη για το «τι είναι ιμπε­ρια­λι­σμός». Απέ­να­ντι στην συνε­πή λενι­νι­στι­κή γραμ­μή του ΚΚΕ και των 73 Κομ­μου­νι­στι­κών Κόμ­μα­των και Νεο­λαιών που συνυ­πέ­γρα­ψαν την Κοι­νή Ανα­κοί­νω­ση της 26ης Φλε­βά­ρη, ορθώ­νε­ται μια αντί­λη­ψη που δεν αντι­με­τω­πί­ζει τον ιμπε­ρια­λι­σμό ως τον καπι­τα­λι­σμό στο μονο­πω­λια­κό του στά­διο, αλλά ως έκφρα­ση επι­θε­τι­κής εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής. Παρα­βλέ­πε­ται ότι ο αντα­γω­νι­σμός μετα­ξύ των μονο­πω­λί­ων απο­τε­λεί το υπό­βα­θρο της όξυν­σης των διε­θνών αντι­θέ­σε­ων και αντι­πα­ρα­θέ­σε­ων. Έτσι, ο ιμπε­ρια­λι­σμός περιο­ρί­ζε­ται στην επι­θε­τι­κή πολι­τι­κή των ΗΠΑ και των ισχυ­ρών κρα­τών της ΕΕ, προ­σπερ­νώ­ντας το οικο­νο­μι­κό και κοι­νω­νι­κό περιε­χό­με­νο του ιμπεριαλισμού.

Οι βασι­κές λαν­θα­σμέ­νες αντι­λή­ψεις που καλ­λιερ­γού­νται σε ενα τμή­μα του διε­θνούς κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος για το ζήτη­μα του ιμπε­ρια­λι­σμού είναι κωδι­κο­ποι­η­μέ­να οι εξής:

α ) Ερμη­νεύ­ουν τον ιμπε­ρια­λι­σμό δια­χω­ρί­ζο­ντας την οικο­νο­μία από την πολι­τι­κή. Έτσι επι­κε­ντρώ­νουν σε πολι­τι­κά γνω­ρί­σμα­τα χωρών (στρα­τιω­τι­κές επεμ­βά­σεις, επι­θε­τι­κή εξω­τε­ρι­κή πολι­τι­κή, ανι­σο­τι­μία στην δια­μόρ­φω­ση και λήψη απο­φά­σε­ων), βάζο­ντας σε δεύ­τε­ρη μοί­ρα το κυρί­αρ­χο στοι­χείο του ιμπε­ρια­λι­σμού, την οικο­νο­μι­κή του ουσία, την δια­μόρ­φω­ση και κυριαρ­χία του μονοπωλίου.

β ) Αρνού­νται το γεγο­νός ότι η μονο­πω­λια­κή, αντι­δρα­στι­κή επο­χή του καπι­τα­λι­σμού είναι ενιαία και, ως εκ τού­του, περιο­ρί­ζουν τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά του ιμπε­ρια­λι­σμού απο­κλει­στι­κά και μόνο στα κρά­τη που βρί­σκο­νται στην κορυ­φή της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πυρα­μί­δας. Αδυ­να­τούν, ή ακό­μη χει­ρό­τε­ρα δεν θέλουν, να αντι­λη­φθούν ότι κάθε καπι­τα­λι­στι­κό κρά­τος είναι ενταγ­μέ­νο στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα και ασκεί ιμπε­ρια­λι­στι­κή πολι­τι­κή ανά­λο­γα με την δεδο­μέ­νη οικο­νο­μι­κή, πολι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή του ισχύ, μέσα σε ένα πλαί­σιο διαρ­κών ανα­δια­τά­ξε­ων που προ­κα­λού­νται από το νόμο της ανι­σό­με­τρης ανάπτυξης.

γ ) Αδυ­να­τούν, ή χει­ρό­τε­ρα απο­φεύ­γουν, να αντι­λη­φθούν ότι τα ενιαία χαρα­κτη­ρι­στι­κά όλων των καπι­τα­λι­στι­κών χωρών, ασχέ­τως των ποσο­τι­κών και ποιο­τι­κών χαρα­κτη­ρι­στι­κών που συνυ­πάρ­χουν δια­λε­κτι­κά, προ­κύ­πτουν στη βάση της οικο­νο­μι­κής ουσί­ας του ιμπε­ρια­λι­σμού, δηλα­δή του μονοπωλίου.

δ ) Θέτουν ως προ­τε­ραιό­τη­τα την δημιουρ­γία «αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κών-αντι­φα­σι­στι­κών μετώ­πων» απο­συν­δέ­ο­ντας επί της ουσί­ας την πάλη του εργα­τι­κού-λαϊ­κού κινή­μα­τος από τον στό­χο της ανα­τρο­πής της εξου­σί­ας του κεφα­λαί­ου. Έτσι, η κύρια αντί­θε­ση (κεφά­λαιο-εργα­σία) περ­νά σε δεύ­τε­ρη μοί­ρα και την θέση της παίρ­νουν άλλα σχή­μα­τα (π.χ. Ιμπε­ρια­λι­σμός-αντι­ι­μπε­ρια­λι­σμός, φασι­σμός-αντι­φα­σι­σμός) που με την σει­ρά τους οδη­γούν νομο­τε­λεια­κά σε συμ­μα­χί­ες με μερί­δες της αστι­κής τάξης.

Κάτω από ξένες σημαίες;

Ποια, λοι­πόν, πρέ­πει να είναι η στά­ση των κομ­μου­νι­στών απέ­να­ντι στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο; Αυτό είναι το κρί­σι­μο ζήτη­μα. Για να απα­ντη­θεί όμως το εν λόγω ερώ­τη­μα πρέ­πει να γίνει κατα­νοη­τό ότι στην επο­χή του μονο­πω­λια­κού καπι­τα­λι­σμού οι πόλε­μοι που διε­ξά­γουν οι αστι­κές τάξεις είναι εξ’ ορι­σμού πόλε­μοι ιμπε­ρια­λι­στι­κοί και άδι­κοι. Οι όποιες συγκρί­σεις της σημε­ρι­νής κατά­στα­σης με τον Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο είναι άστο­χες, δεδο­μέ­νου ότι σήμε­ρα δεν υπάρ­χει η Σοβιε­τι­κή Ένω­ση, η μονα­δι­κή χώρα που διε­ξή­γα­γε δίκαιο πόλε­μο και η οποία δεν είχε κανέ­να συμ­φέ­ρον από το ξανα­μοί­ρα­σμα του κόσμου που επι­χει­ρού­σαν τόσο οι καπι­τα­λι­στι­κές «δημο­κρα­τι­κές» χώρες (Αγγλία, Γαλ­λία, ΗΠΑ, κλπ), όσο και τα καπι­τα­λι­στι­κά φασι­στι­κά κρά­τη (Γερ­μα­νία, Ιτα­λία, Ιαπωνία).

Ο πόλε­μος που διε­ξά­γε­ται σήμε­ρα στην Ουκρα­νία εκδη­λώ­νε­ται στο έδα­φος των σφο­δρών ενδοι­μπε­ρια­λι­στι­κών αντι­θέ­σε­ων ανά­με­σα στις ΗΠΑ, τις χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ από τη μια και την καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία από την άλλη. Οι μεν αξιο­ποιούν τις φασι­στι­κές δυνά­μεις στην Ουκρα­νία ως «πολιορ­κη­τι­κό κριό» για την προ­ώ­θη­ση των οικο­νο­μι­κών και γεω­στρα­τη­γι­κών συμ­φε­ρό­ντων τους, ενώ η ρωσι­κή αστι­κή τάξη χρη­σι­μο­ποιεί τους λαούς του Ντον­μπάς ως πρό­σχη­μα για την προ­ώ­θη­ση των δικών της μονο­πω­λί­ων. Ο πόλε­μος τους, δηλα­δή, είναι άδι­κος και ιμπε­ρια­λι­στι­κός και από τις δυο πλευ­ρές, ασχέ­τως του ποιος επι­τέ­θη­κε πρώτος.

Οι κομ­μου­νι­στές, η εργα­τι­κή τάξη δεν έχουν κανέ­να απο­λύ­τως συμ­φέ­ρον να συντα­χθούν κάτω από τις σημαί­ες κανε­νός ιμπε­ρια­λι­στή. Στην επο­χή του μονο­πω­λια­κού καπι­τα­λι­σμού δεν υπάρ­χει φιλει­ρη­νι­κή αστι­κή τάξη. Και αυτό διό­τι κάθε αστι­κή τάξη είναι επι­θε­τι­κή πρώ­τα και κύρια σε βάρος των ίδιων των εργα­ζό­με­νων της χώρας της, τους οποί­ους εκμα­τελ­λεύ­ε­ται και κατα­πιέ­ζει. Παρα­δε­χό­με­νοι την αλή­θεια αυτή δεν σημαί­νει ότι εξι­σώ­νου­με τις ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυνά­μεις. Οι ΗΠΑ παρα­μέ­νουν σήμε­ρα η ισχυ­ρό­τε­ρη καπι­τα­λι­στι­κή δύνα­μη που ευθύ­νε­ται για τα μεγα­λύ­τε­ρα εγκλή­μα­τα κατά των λαών μετά το Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο. Η ιστο­ρία της δολο­φο­νι­κής συμ­μα­χί­ας του ΝΑΤΟ, όπως και της ΕΕ, έχει γρα­φτεί με το αίμα δεκά­δε­ων λαών, από τη Γιου­γκο­σλα­βία και το Ιράκ μέχρι τη Λιβύη και την Συρία. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα αυτή, όμως, δεν αναι­ρεί καθό­λου το γεγο­νός ότι η καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία είναι σήμε­ρα η 2η ισχυ­ρό­τε­ρη στρα­τιω­τι­κή δύνα­μη στον κόσμο, μέλος του Συμ­βου­λί­ου Ασφα­λεί­ας του ΟΗΕ με δικαί­ω­μα βέτο, μια χώρα με ισχυ­ρό­τα­τα μονο­πώ­λια και ενερ­γεια­κή ισχύ, 6η σε μερί­διο στο παγκό­σμιο ΑΕΠ και 11η στο ονο­μα­στι­κό μερί­διο του παγκό­σμιου ΑΕΠ.

Τα κρι­τή­ρια με τα οποία οι κομ­μου­νι­στές, συνο­λι­κά το εργα­τι­κό-λαϊ­κό κίνη­μα οφεί­λουν να δουν τον πόλε­μο στην Ουκρα­νία και να δια­μορ­φώ­σουν την στά­ση τους πρέ­πει να είναι ταξι­κά. «Οι κομ­μου­νι­στές» — σημειώ­νει ο Γ. Μαρί­νος στην τοπο­θέ­τη­σή του από το βήμα της 22ης ΔΣΚΕΚ«αντι­τί­θε­νται στη φρί­κη του πολέ­μου αλλά δεν καλ­λιερ­γούν αυτα­πά­τες. Προσ­διο­ρί­ζουν το κοι­νω­νι­κό — ταξι­κό περιε­χό­με­νο και τους όρους που μπο­ρούν να δια­σφα­λί­σουν την πραγ­μα­τι­κή ειρή­νη, την ανά­πτυ­ξη της φιλί­ας ανά­με­σα στους λαούς, ξεκα­θα­ρί­ζο­ντας ότι στο πλαί­σιο της «ιμπε­ρια­λι­στι­κής ειρή­νης» οξύ­νο­νται οι αντα­γω­νι­σμοί και δια­μορ­φώ­νο­νται οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς πολέ­μους».

Ασχέ­τως, λοι­πόν, των όποιων προ­σχη­μά­των αξιο­ποιούν οι αστι­κές τάξεις, οι εργα­ζό­με­νοι, η νεο­λαία, δεν έχουν κανέ­να συμ­φέ­ρον να συντα­χθούν με τους σχε­δια­σμούς των καπι­τα­λι­στών που με των λαών το αίμα τη γη ξανα­μοι­ρά­ζουν, χαρά­ζο­ντας νέα σύνο­ρα. Απέ­να­ντι σε οπορ­του­νι­στι­κές αυτα­πά­τες και αντι­λε­νι­νι­στι­κές αμπε­λο­φι­λο­σο­φί­ες «επα­να­στα­τών» του γλυ­κού νερού, η στά­ση των κομ­μου­νι­στών έχει ορι­στεί με κρυ­στάλ­λι­νη σαφή­νεια από τις παρεμ­βά­σεις του ΚΚΕ, στην Ελλά­δα και το εξω­τε­ρι­κό, καθώς και από την Κοι­νή Ανα­κοί­νω­ση των 73 Κομ­μου­νι­στι­κών Κόμ­μα­των και Νεο­λαιών η οποία κατα­λή­γει ως εξής: «Το συμ­φέ­ρον της εργα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών στρω­μά­των επι­βάλ­λει να ενι­σχυ­θεί το ταξι­κό κρι­τή­ριο στην ανά­λυ­ση των εξε­λί­ξε­ων, να χαρά­ξου­με τον δικό μας αυτο­τε­λή δρό­μο ενά­ντια στα μονο­πώ­λια, στις αστι­κές τάξεις, για την ανα­τρο­πή του καπι­τα­λι­σμού, την ενί­σχυ­ση της ταξι­κής πάλης ενά­ντια στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο, για τον σοσια­λι­σμό, που παρα­μέ­νει επί­και­ρος και ανα­γκαί­ος όσο ποτέ».

ΚΚΕ: Απά­ντη­ση στην ανα­κοί­νω­ση του Κομ­μου­νι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος Ρωσί­ας (ΚΕΚΡ)

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο