Τα τραγούδια της Παρισινής Κομμούνας

Στο σύντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα των 72 ημε­ρών ύπαρ­ξης της Κομ­μού­νας, οι κομ­μου­νά­ροι συνει­δη­το­ποί­η­σαν ακό­μα και σ’ αυτά τα πρώ­τα βήμα­τα ότι δεν μπο­ρεί να έρθει το και­νού­ριο, χωρίς οι Επι­στή­μες, οι Τέχνες και η Λογο­τε­χνία να συν­δε­θούν με το λαό, εκφρά­ζο­ντάς τον, χωρίς να εξυ­πη­ρε­τούν τις ιστο­ρι­κές και κοι­νω­νι­κές του ανά­γκες, τους πραγ­μα­τι­κούς στό­χους του. Κατα­νο­ού­σαν την επί­δρα­ση που έχει το πολι­τι­στι­κό εποι­κο­δό­μη­μα στη συνεί­δη­ση του ανθρώ­που, αλλά και τις δυνα­τό­τη­τες που ανοί­γο­νται με τη λει­τουρ­γία αυτού του εποι­κο­δο­μή­μα­τος προς όφε­λος των λαϊ­κών συμφερόντων.

Μπο­ρεί το διά­στη­μα της ζωής της Κομ­μού­νας να μην ήταν αρκε­τό για να εκφρα­στεί ολό­κλη­ρος ο Πολι­τι­σμός της, καθώς και τα περι­θώ­ρια να δοθεί ένα απο­φα­σι­στι­κό χτύ­πη­μα σε παρα­δο­σια­κές ξεπε­ρα­σμέ­νες αντι­λή­ψεις για το ρόλο της Τέχνης στην κοι­νω­νία, ωστό­σο ακό­μα και σε αυτό το σύντο­μο διά­στη­μα μπό­ρε­σε ν’ αρχί­σει να ανα­δύ­ε­ται η νέα αντί­λη­ψη για την Τέχνη.

Αυτό εκφρά­στη­κε και πρα­κτι­κά, με ειδι­κά άρθρα του Δια­τάγ­μα­τος, με τη δημιουρ­γία θεσμών και τη λήψη πρω­το­βου­λιών. Για παρά­δειγ­μα, η Κομμούνα:

• Παρέ­δω­σε στην Ένω­ση Ζωγρά­φων, Γλυ­πτών, Αρχι­τε­κτό­νων και άλλων εικα­στι­κών καλ­λι­τε­χνών τον τερά­στιο πλού­το των μου­σεί­ων και των γκα­λε­ρί του Παρι­σιού. Στη διοί­κη­ση της Ένω­σης εκλέ­χτη­καν 47 άτο­μα, μετα­ξύ των οποί­ων οι μεγα­λύ­τε­ροι καλ­λι­τέ­χνες της Γαλ­λί­ας, όπως ο Κουρ­μπέ, που ήταν και ο αντι­πρό­σω­πός της, οι Κιρό, Ντο­μιέ, Μανέ, Μιλέ, Νταλ, Μπα­λί (γιος), ο Ευγέ­νιος Ποτιέ και άλλοι.
• Κατάρ­γη­σε την ανι­σο­τι­μία των κρα­τι­κών επι­χο­ρη­γή­σε­ων στα θέα­τρα και την εκμε­τάλ­λευ­ση μέχρι εξευ­τε­λι­σμού των ηθο­ποιών από τους ιδιο­κτή­τες και τους διευ­θυ­ντές, επι­βάλ­λο­ντας διά νόμου το σύστη­μα των «ίσων δυνα­το­τή­των» για όλους, με λαϊ­κό έλεγχο.
• Απε­λευ­θέ­ρω­σε από την οικο­νο­μι­κή και κυβερ­νη­τι­κή επι­βο­λή του γού­στου και των ενδια­φε­ρό­ντων των κυρί­αρ­χων τάξε­ων τους μου­σι­κούς και τα τρα­γού­δια τους, με απο­τέ­λε­σμα αυτοί να ξεχυ­θούν στους δρό­μους, στις πλα­τεί­ες, στις λέσχες και στα οδο­φράγ­μα­τα, ακό­μα και σε κάποιες εκκλη­σί­ες, βάζο­ντας ωρά­ριο εναλ­λα­κτι­κής λει­τουρ­γί­ας τους.
• Ταυ­τό­χρο­να ίδρυ­σε δεκά­δες επα­να­στα­τι­κές λέσχες, σαν Λαϊ­κά Πανε­πι­στή­μια, σ’ όλο το Παρί­σι, ακό­μα και μέσα στις εκκλη­σί­ες. Το περι­βάλ­λον τους δια­μορ­φώ­νε­ται λαμπρό, δια­κο­σμη­τι­κό, κόντρα στο κατα­θλι­πτι­κό και αυστη­ρό κλί­μα των κρα­τι­κών ιδρυ­μά­των. Το κόκ­κι­νο χρώ­μα επι­κρα­τεί παντού, αντι­προ­σω­πεύ­ο­ντας την αισθη­τι­κή έννοια της ομορ­φιάς της Κομμούνας.

Τα επι­τεύγ­μα­τα που κατορ­θώ­θη­καν στις 72 ημέ­ρες ζωής της Κομ­μού­νας άφη­σαν κλη­ρο­νο­μιά κάτω από ποιες συν­θή­κες μπο­ρεί η Τέχνη να απο­δο­θεί εξ ολο­κλή­ρου στον αλη­θι­νό δημιουρ­γό της, το λαό, σπά­ζο­ντας όλα τα φράγ­μα­τα που την κρα­τά­νε μακριά του, ενώ ταυ­τό­χρο­να απο­τέ­λε­σαν έμπνευ­ση για ανθρώ­πους της Τέχνης.

Ένα μικρό δείγ­μα απο­τε­λούν τα τρα­γού­δια που γρά­φτη­καν κατά τη διάρ­κεια ή και μετά την Κομμούνα.

Η «Διεθνής»