Πέθανε σε ηλικία 94 ετών ο Ισαάκ Μιζάν, τελευταίος επιζήσας από την Ισραηλιτική Κοινότητα Άρτα

Έφυ­γε από τη ζωή, σε ηλι­κία 94 ετών, ο Ισα­άκ Μιζάν, ο τελευ­ταί­ος επι­ζή­σας του Ολο­καυ­τώ­μα­τος από την (πρώ­ην) Ισραη­λι­τι­κή Κοι­νό­τη­τα Άρτας ‑κι ένας από τους τελευ­ταί­ους επι­ζώ­ντες στην Ελλά­δα. Το εφιαλ­τι­κό οδοι­πο­ρι­κό του από την Άρτα στο Άου­σβιτς και το Μπέρ­γκεν- Μπέλ­ζεν έχει κατα­γρά­ψει βήμα- βήμα ο Δημή­τρης Βλα­χο­πά­νος στο βιβλίο του «Ισα­άκ Μιζάν, Αριθ­μός βρα­χί­ο­να 182641», μέσα από τη χει­μαρ­ρώ­δη αφή­γη­ση του ίδιου.

Ο Ισά­ακ Μιζάν γεν­νή­θη­κε το 1927 στην Άρτα, όπου έζη­σε ως το 1961. Ήταν το τελευ­ταίο από τα έξι παι­διά της οικο­γέ­νειας Ιωσήφ και Ανέ­τας Μιζάν. Τον Μάρ­τιο του 1944 συνε­λή­φθη μαζί με άλλους 351 εβραί­ους της Άρτας και μετα­φέρ­θη­κε στο στρα­τό­πε­δο Άου­σβιτς-Μπίρ­κε­να­ου και στη συνέ­χεια στο Μπέρ­γκεν- Μπέλ­ζεν. Επέ­στρε­ψε στην Ελλά­δα και στην Άρτα τον Αύγου­στο του 1945. Από τα δώδε­κα μέλη της οικο­γέ­νειας Μιζάν που εξα­να­γκά­στη­καν στο ταξί­δι θανά­του προς το Άου­σβιτς επέ­στρε­ψαν μόλις τρεις…

«Η τελευ­ταία του επι­θυ­μία, πριν φύγει από τη ζωή, ήταν να επι­στρέ­ψει στον γενέ­θλιο τόπο του, εδώ όπου σώζε­ται ακό­μη το σπί­τι απ’ όπου πήραν τον ίδιο και την οικο­γέ­νειά του στις 24 Μαρ­τί­ου του 1944», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημή­τρης Βλα­χο­πά­νος, βαθιά συγκι­νη­μέ­νος από τον θάνα­το του Ισα­άκ Μιζάν.

Ο Ισα­άκ Μιζάν ήταν ο τελευ­ταί­ος εβραί­ος της Άρτας (μια κοι­νό­τη­τα Ρωμα­νιω­τών εβραί­ων) που έφυ­γε από τη γενέ­τει­ρά του, σε ηλι­κία 35 ετών, για την Αθή­να, αλλά η αγά­πη του για την πόλη του παρέ­με­νε άσβε­στη ως το τέλος.

«Μας έζω­ναν οι ενο­χές που επιβιώσαμε»

Αφη­γού­με­νος χρό­νια πριν τον εφιάλ­τη που είχε ζήσει, ο Ισά­ακ Μιζάν είχε απο­κα­λύ­ψει το μέγε­θος του τραύ­μα­τος που άφη­σε πίσω του το Ολο­καύ­τω­μα σ’ όσους κατά­φε­ραν να βγουν ζωντα­νοί από τα στα­τό­πε­δα- κολα­στή­ρια του Γ’ Ράιχ. «Κι ήταν στιγ­μές που μας έζω­ναν οι ενο­χές για­τί επι­βιώ­σα­με εμείς οι ελά­χι­στοι τυχε­ροί και χαθή­κα­νε οι άλλοι […] Τώρα δεν ζού­σα μονά­χα ξανά τη φρί­κη των στρα­το­πέ­δων, μα ζού­σα μαζί και τη βαριά και αβά­στα­χτη αίσθη­ση της απου­σί­ας και της ερη­μιάς στο σπί­τι που μεγα­λώ­σα­με και περά­σα­με όμορ­φες κι ευτυ­χι­σμέ­νες στιγ­μές», έλε­γε σ’ εκεί­νη τη χει­μαρ­ρώ­δη αφή­γη­σή του που «έκλει­σε» στις σελί­δες του βιβλί­ου του ο Δημή­τρης Βλαχοπάνος.

«Ψάχνω μέσα σ’ αυτή τη σύνο­ψη της ζωής να βρω αν υπάρ­χει επό­με­νο υπό­γειο σκα­λο­πά­τι για να κατρα­κυ­λή­σει ο κόσμος σ’ άλλη ντρο­πή φοβε­ρό­τε­ρη απ’ αυτή των στρα­το­πέ­δων της φρί­κης. Αν υπάρ­χει άλλη ελε­ει­νό­τε­ρη πρά­ξη που κάνει σκου­πί­δι τον άνθρω­πο […] τον άνθρω­πο θύμα, τον άνθρω­πο ράκος, τον άνθρω­πο μελ­λο­θά­να­το, που έχει προ­σαρ­μο­στεί πια στην ταπεί­νω­ση κάθε μορ­φής και κρέ­με­ται απ’ το στό­μα του τρε­μά­με­νου διπλα­νού του, περι­μέ­νο­ντας με αδη­μο­νία να καταρ­ρεύ­σει πριν από αυτόν, για να του πέσει η μπου­κιά και να την αρπά­ξει εκεί­νος!», σημεί­ω­νε ‑μετα­ξύ άλλων- ο Ισα­άκ Μιζάν, κάνο­ντας απο­λο­γι­σμό ζωής.

Πριν από τον πόλε­μο, σύμ­φω­να με τον κ. Βλα­χο­πά­νο, η εβραϊ­κή κοι­νό­τη­τα της Άρτας διέ­θε­τε δύο συνα­γω­γές κι ένα σχο­λείο και αριθ­μού­σε 500 άτο­μα τη δεκα­ε­τία του ‘30 και πάνω από 400 το ‘40, λίγο προ­τού ξεσπά­σει ο πόλε­μος. Από τους 352 που επι­βι­βά­στη­καν στα τρέ­να θανά­του μόλις 23 επέ­στρε­ψαν κι αυτοί, άλλοι έφυ­γαν για Αθή­να και άλλοι για το νέο (τότε) κρά­τος του Ισραήλ.

Πηγή: ΑΠΕ

Ακο­λου­θή­στε το Ατέ­χνως στο Google News, στο Facebook και στο Twitter

Φώτης Αγγου­λές, ο προ­λε­τά­ριος ποιητής