Είδα­με στα προη­γού­με­να πως -σχε­δόν εν τη γενέ­σει της η δια­δι­κα­σία της μετά­βα­σης από το φασι­σμό στη δημο­κρα­τία ήδη από το 1974 οδη­γή­θη­κε στην εναλ­λα­γή, χωρίς ριζι­κές ανα­τρο­πές παρά τις μεγά­λες προσ­δο­κί­ες (ή αυτα­πά­τες).

Απε­λευ­θέ­ρω­ση, δημο­κρα­τία, σοσια­λι­σμός -
Δικαιώ­μα­τα, βελ­τί­ω­ση των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης — κοι­νω­νι­κή πρόοδος
Κατά της εκμε­τάλ­λευ­σης και της φτωχοποίησης.
6 Μάρ­τη 2021
Με τη συμ­με­το­χή του Jerónimo de Sousa, ΓΓ PCP

Στη δια­δι­κα­σία αυτή έπαι­ξε βασι­κό ρόλο -στο μέτρο που του ανα­λο­γού­σε και ο υπο­κει­με­νι­κός παρά­γο­ντας, δηλ το PCP - ΚΚ Πορ­το­γα­λί­ας (γιορ­τά­ζει φέτος τα 100χρονα), που ‑από μια στιγ­μή και μετά διο­λί­σθη­σε στο δίλημ­μα «δεξιά-αντι­δε­ξιά» μέχρι που ‑γύρω στο 1986–87 γίνε­ται επί­ση­μη πολι­τι­κή του.
Το 1987, μπρο­στά στις εκλο­γι­κές λεγκα­λι­στι­κές αυτα­πά­τες το PCP, δημιουρ­γεί ένα ακό­μη συνα­σπι­σμό την Coligação Democrática Unitária ή CDU, μαζί με οικο­λό­γους ‑Partido Ecologista «Os Verdes» PEV και με τη Intervenção Democrática — ID (Δημο­κρα­τι­κή παρέμ­βα­ση), όπου χάνει τους μισούς του ψήφους (παίρ­νουν όλοι μαζί 12,18%)

Οι Ανατροπές στην ΕΣΣΔ

Το 1988, το PCP πραγ­μα­το­ποί­η­σε άλλο ένα συνέ­δριο, το ΧΙΙ, στο οποίο συμ­με­τεί­χαν περισ­σό­τε­ροι από 2.000 αντι­πρό­σω­ποι και το οποίο παρου­σί­α­σε το νέο ‑σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό πλέ­ον πρό­γραμ­μα με τίτλο «Πορ­το­γα­λία, μια προηγ­μέ­νη δημο­κρα­τία για τον 21ο αιώ­να» και αμέ­σως μετά με τις ανα­τρο­πές, ανέ­τοι­μο πολι­τι­κά και ιδε­ο­λο­γι­κά αντι­με­τώ­πι­σε μία από τις μεγα­λύ­τε­ρες κρί­σεις στην ιστο­ρία του.
Με την απο­χώ­ρη­ση πολ­λών μελών, το κόμ­μα κάλε­σε το 13ο συνέ­δριο τον Μάιο του 1990, όπου δόθη­κε μια τερά­στια ιδε­ο­λο­γι­κή μάχη με την πλειο­ψη­φία των περισ­σό­τε­ρων από τους συνέ­δρους να προ­τεί­νει συνέ­χι­ση του «επα­να­στα­τι­κού σοσια­λι­σμού», ζητώ­ντας να δια­τη­ρή­σει τη λενι­νι­στι­κή του ιδε­ο­λο­γία (όπως του­λά­χι­στον την αντι­λαμ­βά­νο­νταν), σε αντί­θε­ση σε κάθε περί­πτω­ση με αυτό που έκα­ναν τα περισ­σό­τε­ρα κομ­μου­νι­στι­κά κόμ­μα­τα ‑την άνευ όρων παρά­δο­ση και υπο­στο­λή της κόκ­κι­νης σημαίας.
Το συνέ­δριο πάντως απο­φά­σι­σε πως ο σοσια­λι­σμός στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση είχε απο­τύ­χει, αλλά απο­τέ­λε­σε μια μονα­δι­κή ιστο­ρι­κή εμπει­ρία, που βοή­θη­σε το εργα­τι­κό κίνη­μα και τις κοι­νω­νι­κές αλλα­γές. Ο Álvaro Cunhal Cunhal επα­νε­κλέ­χθη­κε ΓΓ με ανα­πλη­ρω­τή τον Carlos Carvalhas
Στο μετα­ξύ, ένα χρό­νο αργό­τε­ρα παρά τα ανοίγ­μα­τα προς το κέντρο στις εκλο­γές του 1991, το κόμ­μα πήρε μόνο 8,84% και 17 έδρες, συνε­χί­ζο­ντας την εκλο­γι­κή του πτώση.

100χρονα ΚΚ Πορτογαλίας
(ανάρ­τη­ση στο twitter)
Ελευ­θε­ρία-Δημο­κρα­τία-Σοσια­λι­σμός
Το μέλ­λον του Κόμματος

Το 1992 πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε το 14ο συνέ­δριο όπου ο Carlos Carvalhas εξε­λέ­γη ο νέος ΓΓ, αντι­κα­θι­στώ­ντας τον Cunhal και ανέ­λυ­σε τη νέα διε­θνή κατά­στα­ση που δημιουρ­γή­θη­κε από τις ανα­τρο­πές στη Σοβιε­τι­κής Ένω­σης αλλά επι­κε­ντρώ­θη­κε στις κατευ­θυ­ντή­ριες γραμ­μές της «διε­ξό­δου από τη δεξιά προ­ο­πτι­κή» (Cavaco Silva).
Το 1995, είχα­με ακό­μη μια εναλ­λα­γή (το δεξιό Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό Κόμ­μα παρέ­δω­σε την κυβερ­νη­τι­κή σκυ­τά­λη στο Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα), με τα επό­με­να συνέ­δρια (XV το 1996, XVI το 2000 κλπ) να στέ­κο­νται σχε­δόν απο­κλει­στι­κά στα εκλο­γι­κά προ­βλή­μα­τα (το 2002, το PCP πήρε το χαμη­λό­τε­ρο μέχρι τότε ποσο­στό -μόνο το 7,0%) και το νέο πρό­γραμ­μα είναι εκεί­νο της Democracia Progressiva para o século XXI |> «Προηγ­μέ­νης Δημο­κρα­τί­ας για τον 21ο Αιώ­να», για να φτά­σει στα­δια­κά το 2015, να στη­ρί­ξει κυβέρ­νη­ση με επι­κε­φα­λής το σοσια­λι­στή — σοσιαλ­δη­μο­κρά­τη António [Luís Santos] da Costa (Αντό­νιο Κόστα), μαζί με το Αρι­στε­ρό Μπλοκ και τους Πράσινους.

1

Το Πορ­το­γα­λι­κό Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα, είναι πολι­τι­κό κόμ­μα της εργα­τι­κής τάξης και όλων των εργα­ζό­με­νων, στρα­τευ­μέ­νο στην υπη­ρε­σία του πορ­το­γα­λι­κού λαού και της Πορ­το­γα­λί­ας, με απώ­τε­ρο στό­χο την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού και του κομ­μου­νι­σμού — μιας νέας κοι­νω­νί­ας χωρίς την εκμε­τάλ­λευ­ση του ανθρώ­που, απαλ­λαγ­μέ­νη από την κατα­πί­ε­ση, τις ανι­σό­τη­τες, την αδι­κία και τις κοι­νω­νι­κές πλη­γές, μιας κοι­νω­νί­ας όπου η ανά­πτυ­ξη παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων, η επι­στη­μο­νι­κή και τεχνο­λο­γι­κή πρό­ο­δος και η εμβά­θυν­ση της οικο­νο­μι­κής, κοι­νω­νι­κής, πολι­τι­κής και πολι­τι­στι­κής δημο­κρα­τί­ας θα δια­σφα­λί­ζει την ελευ­θε­ρία, την ισό­τη­τα, άρι­στες συν­θή­κες ζωής, πολι­τι­σμού, οικο­λο­γι­κά ισορ­ρο­πη­μέ­νου περι­βάλ­λο­ντος και σεβα­σμού για τους εργα­ζό­με­νους και για όλη τη χώρα.

2

Εμπνευ­σμέ­νο από τους υπέρ­τα­τους στό­χους του, η ιστο­ρία του PCP από την ίδρυ­σή του, στις 6 Μαρ­τί­ου 1921, χαρα­κτη­ρί­στη­κε με την πάρο­δο των ετών από απα­ρά­μιλ­λη δοκι­μα­σία αφο­σί­ω­σης, θάρ­ρους και ηρω­ι­σμού γενε­ών […] Με άξο­νες και συγκε­κρι­μέ­νους στό­χους που ιεραρ­χού­νται, σύμ­φω­να με τα υπάρ­χο­ντα προ­βλή­μα­τα και συν­θή­κες, με τις εξε­λί­ξεις από τις εξε­λί­ξεις […] κατά τη διάρ­κεια των 48 χρό­νων της φασι­στι­κής δικτα­το­ρί­ας, στη δια­δι­κα­σία της επα­νά­στα­σης του Απρί­λη και στη συνέ­χεια της αντε­πα­να­στα­τι­κής διαδικασίας […] 

3

Οι στό­χοι της πάλης του PCP αντι­στοι­χούν σε θεμε­λιώ­δη συμ­φέ­ρο­ντα της συντρι­πτι­κής πλειο­ψη­φί­ας του πορ­το­γα­λι­κού πλη­θυ­σμού. Η εργα­τι­κή τάξη, της οποί­ας η σύν­θε­ση αλλά­ζει και δια­φο­ρο­ποιεί­ται με την εξέ­λι­ξη του καπι­τα­λι­σμού και την επι­στη­μο­νι­κή και τεχνο­λο­γι­κή επα­νά­στα­ση, επι­βε­βαιώ­νε­ται με τον αγώ­να και το ρόλο της ως καθο­ρι­στι­κής κοι­νω­νι­κής δύνα­μης στη δια­δι­κα­σία του δημο­κρα­τι­κού και προ­ο­δευ­τι­κού μετα­σχη­μα­τι­σμού της κοι­νω­νί­ας. Η προηγ­μέ­νη δημο­κρα­τία που προ­τεί­νει το PCP είναι αντι­κει­με­νι­κά προς το συμ­φέ­ρον όλων των εργα­ζο­μέ­νων, των μικρο­με­σαί­ων αγρο­τών, των δια­νο­ού­με­νων, των επι­στη­μό­νων, των μικρο­με­σαί­ων στο εμπό­ριο, τη βιο­μη­χα­νία και τις υπη­ρε­σί­ες, της βιο­τε­χνί­ας και επί­σης των συντα­ξιού­χων, των ΑΜΕΑ, των γυναι­κών και της νεο­λαί­ας ως κοι­νω­νι­κές δυνά­μεις με συγκε­κρι­μέ­νο ρόλο, προ­βλή­μα­τα, φιλο­δο­ξί­ες και στό­χους. Από αυτήν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και τη συγκέ­ντρω­ση δυνά­με­ων, προ­κύ­πτει το σύστη­μα κοι­νω­νι­κών συμ­μα­χιών, στο οποίο η συμ­μα­χία της εργα­τι­κής τάξης με την αγρο­τιά (μικροί και μεσαί­οι αγρό­τες) και η συμ­μα­χία της εργα­τι­κής τάξης με τους δια­νο­ού­με­νους και άλλα ενδιά­με­σα στρώ­μα­τα είναι βασι­κές συμ­μα­χί­ες. Το σύστη­μα συμ­μα­χιών πολι­τι­κών-κομ­μά­των καλύ­πτει δια­φο­ρε­τι­κά όλα τα κινή­μα­τα, τις οργα­νώ­σεις και τα κόμ­μα­τα που, στους στό­χους τους και στην πρα­κτι­κή τους, υπε­ρα­σπί­ζο­νται τα συμ­φέ­ρο­ντα και τις φιλο­δο­ξί­ες των τάξε­ων και των κοι­νω­νι­κών δυνά­με­ων που συμ­με­τέ­χουν στο σύστη­μα κοι­νω­νι­κής συμ­μα­χί­ας. Η αυξα­νό­με­νη ξένη κυριαρ­χία στην πορ­το­γα­λι­κή οικο­νο­μία και η υπο­τα­γή των πορ­το­γα­λι­κών συμ­φε­ρό­ντων σε ξένα συμ­φέ­ρο­ντα στο πλαί­σιο της απο­κα­τά­στα­σης των μονο­πω­λί­ων και της ευρω­παϊ­κής καπι­τα­λι­στι­κής ολο­κλή­ρω­σης δημιουρ­γούν συν­θή­κες που είναι πιθα­νό να επε­κτεί­νουν περαι­τέ­ρω τις κοι­νω­νι­κές και πολι­τι­κές-κομ­μα­τι­κές συμ­μα­χί­ες με συγκε­κρι­μέ­νους στό­χους, ακό­μη και συγκυ­ρια­κού χαρα­κτή­ρα Από το σύστη­μα συμ­μα­χιών εκπο­ρεύ­ε­ται η πολι­τι­κή του PCP για την ενό­τη­τα της εργα­τι­κής τάξης και όλων των εργα­ζο­μέ­νων, την ενό­τη­τα ή σύγκλι­ση των αντι­μο­νο­πω­λια­κών κοι­νω­νι­κών τάξε­ων και κινη­μά­των, την ενό­τη­τα ή σύγκλι­ση της δρά­σης των δημο­κρα­τι­κών και πατριω­τι­κών δυνάμεων.

4

Αντα­πο­κρι­νό­με­νο δημιουρ­γι­κά με προ­τά­σεις, λύσεις και αγώ­να για αλλα­γές, το PCP σφυ­ρη­λα­τεί και επι­βε­βαιώ­νει τη δική του ταυ­τό­τη­τα. Ως κόμ­μα της εργα­τι­κής τάξης και όλων όσων συν­δέ­ο­νται στε­νά με τις μάζες. Ως κόμ­μα που αγω­νί­ζε­ται για μια σοσια­λι­στι­κή κοι­νω­νία. Ως κόμ­μα του οποί­ου η θεω­ρη­τι­κή βάση είναι ο μαρ­ξι­σμός-λενι­νι­σμός και ο δια­λε­κτι­κός υλι­σμός, αλλά ‑ανα­γκα­στι­κά, σε νέα δημιουρ­γι­κή κατεύ­θυν­ση. Ως κόμ­μα με αρχές και πρα­κτι­κή βαθιάς εσω­τε­ρι­κής δημο­κρα­τί­ας και ενό­τη­τας στό­χων και δρά­σης που κατα­κτή­σα­με ανα­πτύσ­σο­ντας παρα­πέ­ρα το δημο­κρα­τι­κό συγκε­ντρω­τι­σμό. Ως ένα πατριω­τι­κό κόμ­μα που είναι διε­θνι­στι­κό, αλλη­λέγ­γυο και συνερ­γα­ζό­με­νο με τους κομ­μου­νι­στές και άλλες επα­να­στα­τι­κές και προ­ο­δευ­τι­κές δυνά­μεις στον κόσμο στον αγώ­να των εργα­τών και των λαών άλλων χωρών.

5

Επι­βε­βαιώ­νο­ντας τα συμ­φέ­ρο­ντα των εργα­ζο­μέ­νων, του λαού και της χώρας, στην υπε­ρά­σπι­ση και εμβά­θυν­ση του δημο­κρα­τι­κού καθε­στώ­τος, στον αγώ­να για μια νέα κοι­νω­νία που απε­λευ­θε­ρώ­νε­ται από την εκμε­τάλ­λευ­ση του ανθρώ­που από άνθρω­πο, το PCP δια­δρα­μα­τί­ζει έναν απα­ραί­τη­το, απα­ραί­τη­το και ανα­ντι­κα­τά­στα­το ρόλο στην πορ­το­γα­λι­κή κοινωνία

Η επανάσταση του Απριλίου, ιστορικό επίτευγμα του πορτογαλικού λαού -
Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα των οκτώ αιώνων της πορτογαλικής ιστορίας.

▪️ Η επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου ‑στη σύλ­λη­ψή της είναι εκπλή­ρω­ση της βού­λη­σης του λαού, επι­βε­βαί­ω­ση της ελευ­θε­ρί­ας, της κοι­νω­νι­κής χει­ρα­φέ­τη­σης και της εθνι­κής ανεξαρτησίας.
▪️ Η επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου, που κορυ­φώ­θη­κε σε έναν μακρύ και ηρω­ι­κό αγώ­να της εργα­τι­κής τάξης, των εργα­ζό­με­νων, τις λαϊ­κών μαζών και των δημο­κρα­τι­κών δυνά­με­ων, έδω­σε τέλος στα 48 χρό­νια της φασι­στι­κής δικτα­το­ρί­ας, τερ­μά­τι­σε τον αποι­κια­κό πόλε­μο ανα­γνω­ρί­ζο­ντας στους λαούς τους αγώ­νες αιώνων.
▪️ Το τέλος της αποι­κιο­κρα­τί­ας, το δικαί­ω­μα πλή­ρους και άμε­σης ανε­ξαρ­τη­σί­ας, άλλα­ξε βαθιά το πλαί­σιο της Πορ­το­γα­λί­ας στη διε­θνή σκη­νή και επέ­φε­ρε βαθιές πολι­τι­κές, οικο­νο­μι­κές, κοι­νω­νι­κές και πολι­τι­στι­κές μετα­μορ­φώ­σεις που απο­τε­λούν συστα­τι­κά ενός (πολι­τι­κού) συστή­μα­τος και καθε­στώ­τος που άνοι­ξε την προ­ο­πτι­κή της χώρας σε μια νέα ιστο­ρι­κή περί­ο­δο που χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από ελευ­θε­ρία και κοι­νω­νι­κή πρόοδο.

Το πρόγραμμα PCP για τη Δημοκρατική και Εθνική Επανάσταση

1

Με βάση την ανά­λυ­ση της εθνι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, το PCP, στο Πρό­γραμ­μα που ενέ­κρι­νε εννέα χρό­νια πριν από τις 25 Απρι­λί­ου 1974, καθό­ρι­σε τη φύση και τους θεμε­λιώ­δεις στό­χους της αντι­φα­σι­στι­κής επα­νά­στα­σης — σαν μια δημο­κρα­τι­κή και εθνι­κή επανάσταση.
«Δημο­κρα­τι­κή», έλε­γε προ­γραμ­μα­τι­κά, «επει­δή θα τερ­μα­τί­σει τη φασι­στι­κή τυραν­νία, θα εγκα­θι­δρύ­σει πολι­τι­κή ελευ­θε­ρία, θα τερ­μα­τί­σει την κυριαρ­χία της οικο­νο­μι­κής ολι­γαρ­χί­ας, θα υπε­ρα­σπι­στεί τα λαϊ­κά συμ­φέ­ρο­ντα, θα πραγ­μα­το­ποι­ή­σει μια σει­ρά από βαθιές μεταρ­ρυθ­μί­σεις που θα ωφε­λή­σουν τη συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία του πορ­το­γα­λι­κού πλη­θυ­σμού».
«Εθνι­κή» — «επει­δή, τερ­μα­τί­ζο­ντας την ιμπε­ρια­λι­στι­κή κυριαρ­χία στην Πορ­το­γα­λία και την αποι­κιο­κρα­τι­κή κυριαρ­χία της Πορ­το­γα­λί­ας ένα­ντι άλλων λαών, θα δια­σφα­λί­σει την κυριαρ­χία, την εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα και την πραγ­μα­τι­κή ανε­ξαρ­τη­σία της χώρας».

2

Το πρό­γραμ­μα PCP για τη δημο­κρα­τι­κή και εθνι­κή επα­νά­στα­ση απο­τε­λεί­το από οκτώ θεμε­λιώ­δη σημεία ή στόχους:

1. Χτύ­πη­μα του φασι­στι­κού κρά­τους και εδραί­ω­ση ενός δημο­κρα­τι­κού καθεστώτος.
2. Αφα­νι­σμό της ισχύ­ος των μονο­πω­λί­ων και προ­ώ­θη­ση της γενι­κής οικο­νο­μι­κής ανάπτυξης.
3. Αγρο­τι­κή Μεταρ­ρύθ­μι­ση, δίνο­ντας τη γη σε όσους τη δουλεύουν.
4. Αύξη­ση του βιο­τι­κού επι­πέ­δου των εργα­ζό­με­νων και του λαού γενικότερα.
5. Εκδη­μο­κρα­τι­σμό της εκπαί­δευ­σης και του πολιτισμού
6. Απε­λευ­θέ­ρω­ση της Πορ­το­γα­λί­ας από τον ιμπεριαλισμό.
7. Ανα­γνώ­ρι­ση και δια­σφά­λι­ση στο λαό των πορ­το­γα­λι­κών αποι­κιών το δικαί­ω­μα άμε­σης ανεξαρτησίας.
8. Πολι­τι­κή ειρή­νης και φιλί­ας με όλους τους λαούς.

3

Το πρό­γραμ­μα τόνι­σε την αλλη­λε­ξάρ­τη­ση αυτών των στό­χων και επι­βε­βαί­ω­σε ότι χωρίς την επί­τευ­ξη όλων αυτών, η δημο­κρα­τι­κή και εθνι­κή επα­νά­στα­ση δεν θα τελειώ­σει και δεν θα εξα­σφα­λι­στεί η οικο­νο­μι­κή και ανε­ξάρ­τη­τη ανά­πτυ­ξη της πορ­το­γα­λι­κής κοινωνίας.

✔️   Η επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου, στην ανά­πτυ­ξή της, απέ­δει­ξε πως τα παρα­πά­νω ήταν σωστά

1

Η επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου — που πυρο­δο­τή­θη­κε από την ηρω­ι­κή στρα­τιω­τι­κή εξέ­γερ­ση της MFA (Κίνη­μα των Ενό­πλων Δυνά­με­ων) και που σύντο­μα μετα­τρά­πη­κε σε λαϊ­κή εξέ­γερ­ση — επι­βε­βαί­ω­σε ότι οι θεμε­λιώ­δεις στό­χοι της δημο­κρα­τι­κής και εθνι­κής επα­νά­στα­σης που καθο­ρί­στη­καν από το PCP αντι­στοι­χού­σαν, στις αντι­κει­με­νι­κές συν­θή­κες της κοι­νω­νί­ας, στις ανά­γκες οικο­νο­μι­κής ανά­πτυ­ξης της πορ­το­γα­λι­κής οικο­νο­μί­ας, κοι­νω­νι­κής προ­ό­δου και βελ­τί­ω­σης των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης του πλη­θυ­σμού, αλλά και στη βού­λη­ση του πορ­το­γα­λι­κού λαού.
Στη δια­δι­κα­σία που ανα­πτύ­χθη­κε το 1974–1975 και η οποία οδή­γη­σε στην ίδρυ­ση και θεσμο­θέ­τη­ση του δημο­κρα­τι­κού καθε­στώ­τος που κατο­χυ­ρώ­θη­κε στο Σύνταγ­μα, που εγκρί­θη­κε στις 2‑Α­πρ-1976 […], η επα­νά­στα­ση μετα­μόρ­φω­σε σε βάθος την εθνι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και τη θέση της Πορ­το­γα­λί­ας στον κόσμο.

2

Καθιέ­ρω­σε τις θεμε­λιώ­δεις δημο­κρα­τι­κές ελευ­θε­ρί­ες και βασι­κά δικαιώ­μα­τα των πολι­τών τις συν­δι­κα­λι­στι­κές ελευ­θε­ρί­ες το δικαί­ω­μα οργά­νω­σης στους χώρους δου­λειάς, το δικαί­ω­μα συλ­λο­γι­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων, το δικαί­ω­μα απερ­γί­ας, τον έλεγ­χο της διοί­κη­σης, το δικαί­ω­μα των σωμα­τεί­ων να συμ­με­τέ­χουν στη δια­χεί­ρι­ση της κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης και στην εκπό­νη­ση της εργα­τι­κής νομοθεσίας
▪ Τερ­μά­τι­σε τον αποι­κια­κό πόλε­μο και συνέ­βα­λε άμε­σα στην ανε­ξαρ­τη­σία των λαών, δημιουρ­γώ­ντας ιστο­ρι­κά μονα­δι­κές συν­θή­κες για την ανά­πτυ­ξη φιλι­κών σχέ­σε­ων και συνερ­γα­σί­ας με αυτούς τους λαούς
▪ Καθιέ­ρω­σε πολι­τι­κή δημο­κρα­τία με βασι­κά στοι­χεία είναι το δια­χω­ρι­σμό, αλλη­λε­ξάρ­τη­ση και συμπλη­ρω­μα­τι­κό­τη­τα των οργά­νων άσκη­σης εξου­σί­ας, την αρχή ίσων δικαιω­μά­των για τους πολί­τες, τη λαϊ­κή συμ­με­το­χή στην πολι­τι­κή και κοι­νω­νι­κή ζωή, το ρόλο των πολι­τι­κών κομ­μά­των, την καθο­λι­κή και άμε­ση ψηφο­φο­ρία και την αρχή της ανα­λο­γι­κό­τη­τας στο εκλο­γι­κό σύστη­μα, την τοπι­κή δημο­κρα­τι­κή εξου­σία (ΣΣ |> τοπι­κή διοί­κη­ση και την περι­φε­ρεια­κή αυτο­νο­μία Μαδέ­ρας και Αζορών
▪ Εκκα­θά­ρι­ση του ΚΜΚ των πορ­το­γα­λι­κών μονο­πω­λια­κών ομά­δων και της κυριαρ­χί­ας τους στην εθνι­κή οικο­νο­μία, την πολι­τι­κή και τη ζωή, δημιουρ­γώ­ντας με εθνι­κο­ποι­ή­σεις έναν βασι­κό τομέα της πορ­το­γα­λι­κής οικο­νο­μί­ας απαλ­λαγ­μέ­νης από ιδιω­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα και σε συν­θή­κες ενί­σχυ­σης της εθνι­κής οικο­νο­μι­κής ανάπτυξης.
▪ Δημιούρ­γη­σε συν­θή­κες για την πραγ­μα­το­ποί­η­ση μεγά­λων οικο­νο­μι­κών, κοι­νω­νι­κών και πολι­τι­στι­κών μετα­σχη­μα­τι­σμών στους τομείς, συγκε­κρι­μέ­να μέσω της Αγρο­τι­κής Μεταρ­ρύθ­μι­σης, με την απαλ­λο­τρί­ω­ση των εδα­φών των λατι­φού­ντιων και τη δημιουρ­γία νέων συνε­ται­ρι­στι­κών μονά­δων, την επέ­κτα­ση των δικαιω­μά­των των εργα­τών γης (νόμος περί αγρο­τι­κής μίσθω­σης) […] ▪ Κατο­χύ­ρω­σε και προ­ώ­θη­σε τα νόμι­μα ίσα δικαιώ­μα­τα ανδρών και γυναι­κών και τα δικαιώ­μα­τα των νέων
▪ Προ­ώ­θη­σε τη βελ­τί­ω­ση των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης των πολι­τών, θεσμο­θε­τώ­ντας τον εθνι­κό ελά­χι­στο μισθό, τις ελά­χι­στες συντά­ξεις και τις μεταρ­ρυθ­μί­σεις, το δικαί­ω­μα κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης για μεγά­λες ομά­δες του πλη­θυ­σμού, την επέ­κτα­ση του δικαιώ­μα­τος άδειας 30 ημε­ρών και επι­δό­μα­τος, τον 13ο μισθό, άδεια μητρό­τη­τας, μειω­μέ­νες ώρες εργα­σί­ας, προ­στα­σία από την ανερ­γία, ανα­γνώ­ρι­ση των δικαιω­μά­των ΑΜΕΑ και των ηλι­κιω­μέ­νων, με προ­ο­δευ­τι­κούς μετα­σχη­μα­τι­σμούς στην παι­δεία, την υγεία, τον πολι­τι­σμό, τον αθλη­τι­σμό και το περι­βάλ­λον ‑σημα­ντι­κά βήμα­τα στην πορεία του εκδημοκρατισμού
▪ Έθε­σε τέρ­μα στη διε­θνή απο­μό­νω­ση της χώρας και στην πλή­ρη υπο­τα­γή της στην πολι­τι­κή του ιμπε­ρια­λι­σμού, με δημιουρ­γία διπλω­μα­τι­κών σχέ­σε­ων με τις σοσια­λι­στι­κές χώρες, ανοί­γο­ντας έτσι το δρό­μο για μια εξω­τε­ρι­κή πολι­τι­κή ειρή­νης συνερ­γα­σί­ας και φιλί­ας με όλους λαοί του κόσμου.

3

Κατα­κτή­σεις ήταν και οι (πολι­τι­κές) ελευ­θε­ρί­ες, τα δικαιώ­μα­τα των πολι­τών και το καθε­στώς της δημο­κρα­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης, στη δια­δι­κα­σία της πορ­το­γα­λι­κής επα­νά­στα­σης ‑μαζί με την εκκα­θά­ρι­ση της οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής δύνα­μης των μονο­πω­λια­κών ομά­δων και των γαιο­κτη­μό­νων, μέσω εθνι­κο­ποι­ή­σε­ων, της αγρο­τι­κής μεταρ­ρύθ­μι­σης και άλλων μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων των κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κών δομών, το τέλος του αποι­κια­κού πολέ­μου και την ανα­γνώ­ρι­ση του δικαιώ­μα­τος των λαών των πορ­το­γα­λι­κών αποι­κιών στην ανεξαρτησία.

Και όλ’ αυτά αντι­μέ­τω­ποι με συνω­μο­σί­ες, σαμπο­τάζ και από­πει­ρες πρα­ξι­κο­πή­μα­τος από αντι­δρα­στι­κές δυνά­μεις που υπο­στη­ρί­ζο­νταν από μεγά­λους καπι­τα­λι­στές, τους λατι­φου­ντί­στες και το διε­θνή ιμπεριαλισμό.
Ανά­με­σα στα μεγά­λα πλε­ο­νε­κτή­μα­τά της, η επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου ήταν επί­σης μια επα­νά­στα­ση στην πορ­το­γα­λι­κή συνεί­δη­ση.
Ήταν ένας παρά­γο­ντας βαθιών αλλα­γών στις έννοιες, στις κοι­νω­νι­κές και ηθι­κές συμπε­ρι­φο­ρές, στις νοο­τρο­πί­ες. Εκτός από την ιστο­ρι­κή σημα­σία της σε εθνι­κό επί­πε­δο, η επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου ήταν ένα μεγά­λο γεγο­νός στη σύγ­χρο­νη ιστο­ρία τις τελευ­ταί­ες δεκα­ε­τί­ες, με σημα­ντι­κές διε­θνείς επιπτώσεις.

4

Η εργα­τι­κή τάξη, οι λαϊ­κές μάζες και ο προ­ο­δευ­τι­κός στρα­τός — «οι λοχα­γοί του Απρί­λη» — ενω­μέ­νοι στη συμ­μα­χία MFA έπαι­ξαν θεμε­λιώ­δη ρόλο σε όλες τις δημο­κρα­τι­κές κατα­κτή­σεις. Το PCP παρε­νέ­βη σε όλη αυτή τη δια­δι­κα­σία ως ουσια­στι­κή και καθο­ρι­στι­κή πολι­τι­κή δύνα­μη. Ο ρόλος της στην επα­νά­στα­ση του Απρι­λί­ου και στην ίδρυ­ση του δημο­κρα­τι­κού καθε­στώ­τος εγγρά­φε­ται ως ένα από τα μεγα­λύ­τε­ρα επι­τεύγ­μα­τα στην ιστο­ρία του.

Η αντεπαναστατική διαδικασία

1

Η πορ­το­γα­λι­κή επα­νά­στα­ση μας κλη­ρο­δο­τεί ως πολύ­τι­μη εμπει­ρία το γεγο­νός ότι, σε μια επα­να­στα­τι­κή κατά­στα­ση, ακό­μη και χωρίς να έχουν την πολι­τι­κή εξου­σία, οι λαϊ­κές μάζες σε κίνη­ση και σε συμ­μα­χία με το MFA κατά­φε­ραν να μετα­σχη­μα­τί­σουν βαθιά την κοι­νω­νία, να ανα­λά­βουν και να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν βαθιές μεταρ­ρυθ­μί­σεις των κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κών δομών, επη­ρε­ά­ζο­ντας και ρυθ­μί­ζο­ντας τη συμπε­ρι­φο­ρά της πολι­τι­κής εξου­σί­ας και συμ­βάλ­λο­ντας στην εξυ­γί­αν­ση των επα­να­στα­τι­κών εξε­λί­ξε­ων. Τα τελευ­ταία χρό­νια δεί­χνουν επί­σης την εξαι­ρε­τι­κή ικα­νό­τη­τα των μαζών να αντι­στέ­κο­νται στην αντε­πα­νά­στα­ση, ακό­μη και όταν εξα­πο­λύ­ε­ται και ανα­πτύσ­σε­ται από την πολι­τι­κή εξου­σία. Αλλά η εμπει­ρία επι­βε­βαιώ­νει επί­σης ότι το ζήτη­μα της εξου­σί­ας κατα­λή­γει να καθο­ρί­ζει την πορεία της εθνι­κής πολιτικής.

2

Διαι­ρέ­σεις, συγκρού­σεις και αντι­πα­ρα­θέ­σεις στο MFA επέ­τρε­ψαν σιγά-σιγά την κατά­λη­ψη θέσε­ων-κλει­διά, στις Ένο­πλες Δυνά­μεις από συντη­ρη­τι­κά, τη συνερ­γα­σία του με τους πιο συντη­ρη­τι­κούς αντι­κο­μου­νι­στές ακό­μη και με πρα­ξι­κο­πη­μα­τί­ες στο νέο πλαί­σιο εξου­σί­ας. Η οικο­νο­μι­κή, πολι­τι­κή και διπλω­μα­τι­κή παρέμ­βα­ση και η πίε­ση του ιμπε­ρια­λι­σμού, άνοι­ξε το δρό­μο στην αντε­πα­να­στα­τι­κή δια­δι­κα­σί­ας, που κορυ­φώ­θη­καν με το πρα­ξι­κό­πη­μα της 25ης Νοεμ­βρί­ου 1975, του οποί­ου οι κύριες συνέ­πειες ήταν η εκ των πραγ­μά­των εκκα­θά­ρι­ση του MFA και μια ριζι­κή αλλα­γή στον συσχε­τι­σμό δυνά­με­ων. Από το 1976, σε προ­φα­νή σεβα­σμό για το Σύνταγ­μα της Δημο­κρα­τί­ας και για τη δημο­κρα­τι­κή νομι­μό­τη­τα, η πολι­τι­κή δια­δο­χι­κών κυβερ­νή­σε­ων με δια­φο­ρε­τι­κές κομ­μα­τι­κές συν­θέ­σεις (PS, PSD, PS-CDS, PS-PSD, PSD-CDS), καθώς και ορι­σμέ­νες από τις λεγό­με­νες κυβερ­νή­σεις «Προ­ε­δρι­κής πρω­το­βου­λί­ας», υιο­θέ­τη­σαν, ως στρα­τη­γι­κό στό­χο και τακτι­κή, την απο­κα­τά­στα­ση του μονο­πω­λια­κού καπι­τα­λι­σμού, με τη δυνα­μι­κή εκμε­τάλ­λευ­σης των εργα­τών και με συγκέ­ντρω­ση και συγκε­ντρο­ποί­η­ση κεφαλαίου.

3

Η αντε­πα­να­στα­τι­κή δια­δι­κα­σία, με την κατα­στρο­φή των κατα­κτή­σε­ων του Απρι­λί­ου, ανα­πτύ­χθη­κε και συνε­χί­ζει να ανα­πτύσ­σε­ται σε πέντε συμπλη­ρω­μα­τι­κές και αδια­χώ­ρι­στες θεμε­λιώ­δεις κατευθύνσεις:
α) την ανα­σύ­στα­ση, απο­κα­τά­στα­ση και ανα­διάρ­θρω­ση των κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κών δομών του μονο­πω­λια­κού καπιταλισμού
β) την επι­δεί­νω­ση της εκμε­τάλ­λευ­σης των εργα­ζο­μέ­νων, την απά­λει­ψη πολ­λών από τα δικαιώ­μα­τα και τις ελευ­θε­ρί­ες με σοβα­ρούς περιο­ρι­σμούς στα κοι­νω­νι­κά δικαιώ­μα­τα των Πορτογάλων
γ) τη δια­στρο­φή της δημο­κρα­τί­ας με δημιουρ­γία αυταρ­χι­κού καθεστώτος
δ) την προ­ώ­θη­ση και απο­κα­τά­στα­ση σκο­τα­δι­στι­κών ή οπι­σθο­δρο­μι­κών αξιών στον τομέα του πολι­τι­σμού και της ιδεολογίας
ε) την υιο­θέ­τη­ση, ως στρα­τη­γι­κής επι­λο­γής, της αυξα­νό­με­νης κυριαρ­χί­ας του ξένου κεφα­λαί­ου στην πορ­το­γα­λι­κή οικο­νο­μία και των περιο­ρι­σμών στην εθνι­κή κυριαρ­χία και ανε­ξαρ­τη­σία, ιδί­ως με την έντα­ξη στην ΕΟΚ / ΕΕ.
▪ Η ανα­σύ­στα­ση, απο­κα­τά­στα­ση και ανα­διάρ­θρω­ση των κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κών δομών του μονο­πω­λια­κού κρα­τι­κού καπι­τα­λι­σμού ανα­πτύ­χθη­κε σε μια προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νη, συντο­νι­σμέ­νη και προ­ο­δευ­τι­κή επί­θε­ση κατά των εθνι­κο­ποι­ή­σε­ων και άλλων μη καπι­τα­λι­στι­κών τομέων.
▪ Ξεκί­νη­σε με την παρά­δο­ση στον εργο­δό­τη λαϊ­κών εται­ρειών, συνε­ται­ρι­σμών και αυτοδιαχειριζόμενων.
▪ Ενι­σχύ­θη­κε με πολι­τι­κές του πιστω­τι­κού συστή­μα­τος, επεν­δύ­σε­ων, τιμών και εξω­τε­ρι­κού εμπο­ρί­ου που δεν ήταν ευνοϊ­κές για τις εθνι­κο­ποι­η­μέ­νες εται­ρεί­ες και το διο­ρι­σμό διευ­θυ­ντι­κών στε­λε­χών που ενδια­φέ­ρο­νταν για το χαντά­κω­μα απο­τυ­χία τους, προ­ε­τοι­μά­ζο­ντας τις ιδιωτικοποιήσεις.
▪ Προ­χώ­ρη­σε με την αυξα­νό­με­νη παρά­δο­ση δημό­σιων εται­ρειών στο ιδιω­τι­κό κεφά­λαιο. Ανα­πτύ­χθη­κε με την απο­διάρ­θρω­ση και ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση δημό­σιων υπη­ρε­σιών και κοι­νω­νι­κών λει­τουρ­γιών του κρά­τους, άμε­σα ή με τη χρή­ση άλλων μορ­φών, δηλα­δή συμπρά­ξε­ων δημό­σιου-ιδιω­τι­κού τομέα (ΣΔΙΤ).
▪ Και μετα­φρά­στη­κε σε μια ιστο­ρία απά­της, υπο­τι­μή­σε­ων, δια­φθο­ράς, κερ­δο­σκο­πί­ας στο χρη­μα­τι­στή­ριο και παρά­δο­σης χρη­μά­των του λαού από το κρά­τος στους ιδιώτες.
▪ Η ίδια καπι­τα­λι­στι­κή και μονο­πω­λια­κή πολι­τι­κή είχε ως απο­τέ­λε­σμα, όσον αφο­ρά τις αγρο­τι­κές δομές, την κατα­στρο­φή της αγρο­τι­κής μεταρ­ρύθ­μι­σης με την απο­κα­τά­στα­ση της ιδιο­κτη­σί­ας γης μέσω παρά­νο­μων και βίαιων ενερ­γειών ενα­ντί­ον των εργα­ζο­μέ­νων, κλο­πές, παρά­δο­ση γης, κτη­νο­τρο­φί­ας, μηχα­νη­μά­των, εγκα­τα­στά­σε­ων και καλ­λιερ­γειών σε γαιο­κτή­μο­νες, εκκα­θά­ρι­ση δεκά­δων χιλιά­δων θέσε­ων εργα­σί­ας, με νομο­θε­τι­κά και οικο­νο­μι­κά μέτρα και συν­δρο­μή καρ­μπόν δικα­στι­κών αποφάσεων.
▪ Αυτό είχε ως απο­τέ­λε­σμα την επι­δεί­νω­ση της οικο­νο­μι­κής κατά­στα­σης και την κατα­στρο­φή πολ­λών χιλιά­δων μικρών και μεσαί­ων αγρο­κτη­μά­των, δια­δο­χι­κά βάσει του νόμου της αγρο­τι­κής μίσθω­σης, με προ­ώ­θη­ση της συγκέ­ντρω­σης της γεωρ­γι­κής ιδιο­κτη­σί­ας. […] ▪ Η υιο­θέ­τη­ση, ως στρα­τη­γι­κής επι­λο­γής, περιο­ρι­σμών στην εθνι­κή κυριαρ­χία και ανε­ξαρ­τη­σία επι­τά­χυ­νε τη δια­δι­κα­σί­ας χτυ­πή­μα­τος των κατα­κτή­σε­ων της επα­νά­στα­σης του Απρι­λί­ου […] στους τομείς που είχαν να κάνουν με την έντα­ξη της Πορ­το­γα­λί­ας στην ΕΟΚ / ΕΕ, τη συμ­με­το­χή της χώρας σε άλλους διε­θνείς οργα­νι­σμούς, τη σύν­δε­ση με την ιμπε­ρια­λι­στι­κή παρέμ­βα­ση και τον πόλε­μο, καθώς και στις οικο­νο­μι­κή, στρα­τιω­τι­κή, πολι­τι­στι­κή εξω­τε­ρι­κή πολι­τι­κή και ασφά­λεια, δημιούρ­γη­σαν νέους αυξη­μέ­νους δεσμούς εξάρ­τη­σης και υποταγής.

4

Οι επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον των κατα­κτή­σε­ων του Απρί­λη ολο­κλη­ρώ­θη­καν ‑παρά το σκλη­ρό αγώ­να του πορ­το­γα­λι­κού λαού […] με έγκρι­ση αντι­συ­νταγ­μα­τι­κών νόμων και ανα­θε­ω­ρή­σεις του Συντάγ­μα­τος σαν μέρος μιας δια­δι­κα­σί­ας ανα­σύ­στα­σης, απο­κα­τά­στα­σης και ανα­διάρ­θρω­σης της κυριαρ­χί­ας των μονο­πω­λια­κών ομά­δων, που συν­δέ­ο­νται και εξαρ­τώ­νται από το ξένο κεφάλαιο. […] 

Συνε­χί­ζε­ται