2023: Ένας σύντομος απολογισμός στο χρόνο που φεύγει

Πρω­τό­γνω­ρες θερ­μο­κρα­σί­ες, κλι­μα­τι­κή κρί­ση ή το ξεκί­νη­μα της επο­χής του παγκό­σμιου κοχλα­σμού, η Τεχνη­τή Νοη­μο­σύ­νη στην καθη­με­ρι­νή ζωή των ανθρώ­πων, πρω­το­φα­νείς αριθ­μοί εκτο­πι­σμέ­νων και πόλε­μοι χωρίς δια­φαι­νό­με­νο τέλος στη Λωρί­δα της Γάζας και την Ουκρανία.

Και το 2023 οι λαοί βιώ­νουν ήδη τις συνέ­πειες των αντα­γω­νι­σμών για το μοί­ρα­σμα των καπι­τα­λι­στι­κών αγο­ρών και των σφαι­ρών επιρ­ρο­ής, των δρό­μων μετα­φο­ράς ενέρ­γειας και εμπο­ρευ­μά­των, των πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κών πηγών. Οι εργα­τι­κές-λαϊ­κές απώ­λειες στην Ουκρα­νία, ο εκτο­πι­σμός των Αρμε­νί­ων από το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, η σφα­γή του παλαι­στι­νια­κού λαού, οι δεκά­δες χιλιά­δες πρό­σφυ­γες από τις χώρες της Υπο­σα­χά­ριας Αφρι­κής, απο­τε­λούν μόνο τις φανε­ρές συνέ­πειες των πολε­μι­κών συγκρού­σε­ων. Ταυ­τό­χρο­να, όλοι οι λαοί πλήτ­το­νται από τις συνέ­πειες της έντα­σης των ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κών αντι­θέ­σε­ων και των πολε­μι­κών συγκρού­σε­ων μέσα από τις στρα­τιω­τι­κές δαπά­νες, τα συνε­πα­κό­λου­θα του οικο­νο­μι­κού πολέ­μου κ.ά.

Η Ελλά­δα επλή­γη σφο­δρά από πυρ­κα­γιές στη διάρ­κεια του καλο­και­ριού (28 νεκροί), μετα­ξύ των οποί­ων αυτή στον Έβρο. Στη συνέ­χεια πλημ­μύ­ρες προ­κά­λε­σαν το Σεπτέμ­βριο μεγά­λες κατα­στρο­φές στην εύφο­ρη πεδιά­δα της Θεσ­σα­λί­ας και στοί­χι­σαν τη ζωή σε 17 ανθρώ­πους.  Σφο­δρές πυρ­κα­γιές, ενι­σχυ­μέ­νες από την ξηρα­σία, προ­κά­λε­σαν επί­σης κατα­στρο­φές στη Ρόδο και την Κέρ­κυ­ρα. Κοι­νός παρο­νο­μα­στής οι εγκλη­μα­τι­κές ευθύ­νες των κυβερ­νή­σε­ων που άφη­σαν και αφή­νουν το λαό απρο­στά­τευ­το στα φυσι­κά φαι­νό­με­να, τα περισ­σό­τε­ρα των οποί­ων είναι προ­βλέ­ψι­μα και είτε μπο­ρούν να απο­τρα­πούν, είτε να ελα­χι­στο­ποι­η­θούν οι συνέ­πειές τους. Όπως εγκλη­μα­τι­κές οι κυβερ­νη­τι­κές ευθύ­νες για την τρα­γω­δία στα Τέμπη με θύμα­τα δεκά­δες νέους ανθρώπους.

Ο παγκό­σμιος πλη­θυ­σμός ‑που υπερ­βαί­νει πλέ­ον τα οκτώ δισε­κα­τομ­μύ­ρια- ετοι­μά­ζε­ται να γιορ­τά­σει τον ερχο­μό του νέου έτους, με ελπί­δες αυτό να φέρει μεί­ω­ση στο υψη­λό κόστος ζωής και τέλος στους πολέμους.

Στο Σίδνεϊ, την αυτο­α­πο­κα­λού­με­νη «Πρω­το­χρο­νιά­τι­κη πρω­τεύ­ου­σα του κόσμου», περισ­σό­τε­ροι από ένα εκα­τομ­μύ­ριο άνθρω­ποι ανα­μέ­νο­νται να γιορ­τά­σουν στην ακτή της πόλης, παρά το ασυ­νή­θι­στα κρύο και υγρασία.

Οκτώ τόνοι πυρο­τε­χνη­μά­των θα χρη­σι­μο­ποι­η­θούν για να γιορ­τά­σουν με λαμπρό­τη­τα το 2024 που, για τον μισό πλη­θυ­σμό της γης, θα είναι έτος κρί­σι­μων εκλο­γών. Θα είναι επί­σης χρο­νιά Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων, που θα διε­ξα­χθούν το καλο­καί­ρι στο Παρίσι.

Το 2023, ο κόσμος βίω­σε την «Barbie Mania», άρχι­σε να εξοι­κειώ­νε­ται με εργα­λεία Τεχνη­τής Νοη­μο­σύ­νης και την χρο­νιά που φεύ­γει έγι­νε η πρώ­τη μετα­μό­σχευ­ση ολό­κλη­ρου ματιού.

Η Ινδία έγι­νε η χώρα με το μεγα­λύ­τε­ρο πλη­θυ­σμό, εκθρο­νί­ζο­ντας την Κίνα. Αυτή ήταν επί­σης η πρώ­τη χώρα που προ­σε­λη­νώ­θη­κε δια­στη­μό­πλοιο στην ανε­ξε­ρεύ­νη­τη περιο­χή του Νότιου Πόλου της Σελήνης.

Το έτος που φεύ­γει ήταν επί­σης η χρο­νιά που η μέση θερ­μο­κρα­σία στην επι­φά­νεια του πλα­νή­τη έφθα­σε σε ύψη ρεκόρ, με κλι­μα­τι­κές κατα­στρο­φές που έπλη­ξαν πολυά­ριθ­μες περιο­χές στον πλα­νή­τη από το Πακι­στάν μέχρι το Κέρας της Αφρι­κής έως τη λεκά­νη του Αμαζονίου.

Κυρί­ως όμως, το 2023 θα σημα­το­δο­τη­θεί από τη γενο­κτο­νία του Ισρα­ήλ σε βάρος του λαού της Παλαι­στί­νης που μάχε­ται για ελεύ­θε­ρη πατρί­δα. Μετά την επί­θε­ση της Χαμάς στο Ισρα­ήλ στις 7 Οκτω­βρί­ου, τα ανε­λέ­η­τα αντί­ποι­να του Ισρα­ήλ έχουν ισο­πε­δώ­σει τη λωρί­δα της Γάζας, ενώ οι νεκροί ξεπέ­ρα­σαν τους 20.000 ‑στην πλειο­ψη­φία τους γυναί­κες και παι­διά- και οι τραυ­μα­τί­ες τις 50.000. Χιλιά­δες είναι και οι αγνο­ού­με­νοι, θαμέ­νοι κάτω από τα ερεί­πια σπι­τιών, σχο­λεί­ων, νοσο­κο­μεί­ων, χώρων λατρεί­ας… Το κρά­τος δολο­φό­νος δε σεβά­στη­κε τίπο­τα. Το ένα έγκλη­μα πολέ­μου δια­δέ­χε­ται το άλλο με τη στή­ρι­ξη των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ευρω­παϊ­κής Ένω­σης. Το παρή­γο­ρο, το παγκό­σμιο κύμα αλλη­λεγ­γύ­ης στην Παλαι­στί­νη και κατα­δί­κης του Ισραήλ.

Τα Ηνω­μέ­να Έθνη εκτι­μούν ότι σχε­δόν δύο εκα­τομ­μύ­ρια κάτοι­κοι της Λωρί­δας της Γάζας — περί­που το 85% του πλη­θυ­σμού — έχουν εκτο­πι­στεί από την έναρ­ξη του πολέμου.

Στην πόλη της Γάζας, που έχει ερει­μώ­σει, έχουν απο­μεί­νει ελά­χι­στα μέρη για να γιορ­τά­σει κανείς την Πρωτοχρονιά.

Στην Ουκρα­νία, όπου μαί­νε­ται η ιμπε­ρια­λι­στι­κή σύγκρου­ση για σχε­δόν δύο χρό­νια δε δια­φαί­νε­ται ελπί­δα εκτό­νω­σης, αντί­θε­τα οι ανη­συ­χία για κλι­μά­κω­ση της σύγκρου­σης υπαρ­κτή. Όσο συνε­χί­ζε­ται η σύγκρου­ση αυξά­νο­νται οι άμα­χοι νεκροί Ουκρα­νοί και Ρώσοι, ενώ τα απο­τε­λέ­σμα­τα αυτής της σύγκρου­σης τα υφί­στα­νται και οι δύο λαοί.

Στις 19 Σεπτεμ­βρί­ου, το Αζερ­μπαϊ­τζάν επι­τέ­θη­κε στο Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, έναν απο­σχι­σθέ­ντα θύλα­κα όπου ζουν κυρί­ως Αρμέ­νιοι και τον οποίο διεκ­δι­κούν εδώ και πάνω από τρεις δεκα­ε­τί­ες το Μπα­κού και το Ερε­βάν. Αυτός ο ορει­νός θύλα­κας ‑ο οποί­ος κήρυ­ξε μονο­με­ρώς την ανε­ξαρ­τη­σία του το 1991 με την υπο­στή­ρι­ξη της Αρμε­νί­ας μετά την κατάρ­ρευ­ση της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης- είχε ήδη υπάρ­ξει θέα­τρο δύο πολέ­μων ανά­με­σα στις πρώ­ην σοβιε­τι­κές δημο­κρα­τί­ες του Καυ­κά­σου (από το 1988 ως το 1994 και το φθι­νό­πω­ρο του 2020). Μέσα σε 24 ώρες, οι αρχές του εδά­φους αυτού, οι οποί­ες εγκα­τα­λεί­φθη­καν από το Γερε­βάν, συν­θη­κο­λό­γη­σαν και συνή­φθη μια κατά­παυ­ση του πυρός. Έπει­τα απ’ αυτή την επί­θε­ση αστρα­πή, η οποία στοί­χι­σε τη ζωή σε σχε­δόν 600 ανθρώ­πους, η πλειο­νό­τη­τα των 120.000 κατοί­κων του διέ­φυ­γε προς την Αρμε­νία, ενώ το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ ανα­κοί­νω­σε πως θα δια­λυ­θεί την 1η Ιανουα­ρί­ου 2024. Στα μέσα Νοεμ­βρί­ου, το Διε­θνές Δικα­στή­ριο του ΟΗΕ στη Χάγη, όπου προ­σέ­φυ­γε το Γερε­βάν, έδω­σε εντο­λή στο Μπα­κού να επι­τρέ­ψει την επι­στρο­φή «με κάθε ασφά­λεια» των κατοί­κων του Ναγκόρ­νο Καραμπάχ

Εκτός από τις ρωσι­κές εκλο­γές ‑όπου ο Πού­τιν θα είναι για μια ακό­μη φορά υπο­ψή­φιος- πάνω από τέσ­σε­ρα δισε­κα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι στον κόσμο θα κλη­θούν το 2024 να πάνε στις κάλ­πες, ιδί­ως στο Ηνω­μέ­νο Βασί­λειο, στις ευρω­κλο­γές στην Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση, την Ινδία, την Ινδο­νη­σία, το Μεξι­κό, τη Νότια Αφρι­κή, τη Βενε­ζου­έ­λα και φυσι­κά τις ΗΠΑ, όπου ο Δημο­κρα­τι­κός Τζο Μπάι­ντεν, 81 ετών, και ο Ρεπου­μπλι­κα­νός Ντό­ναλντ Τραμπ, 77 ετών, ανα­μέ­νε­ται να τεθούν αντι­μέ­τω­ποι ξανά τον ερχό­με­νο Νοέμβριο.

Φονικοί σεισμοί

Τη νύκτα της 5ης προς την 6η Φεβρουα­ρί­ου, ένας από τους πιο φονι­κούς σει­σμούς των 100 τελευ­ταί­ων ετών προ­κά­λε­σε μεγά­λες κατα­στρο­φές στη νοτιο­α­να­το­λι­κή Τουρ­κία και ένα μέρος της Συρί­ας. Η δόνη­ση, μεγέ­θους 7,8 βαθ­μών, την οποία ακο­λού­θη­σε μια άλλη εννέα ώρες αργό­τε­ρα, στοί­χι­σε τη ζωή σε του­λά­χι­στον 56.000 ανθρώ­πους, οι 6.000 από τους οποί­ους στη συρια­κή πλευρά.

Συγκλο­νι­στι­κές εικό­νες έκα­ναν το γύρο του κόσμου: ένας πατέ­ρας να σφίγ­γει το χέρι της 15χρονης κόρης του που είναι θαμ­μέ­νη κάτω από τα συντρίμ­μια στην Τουρ­κία· ή αυτή ενός νεο­γέν­νη­του που δια­σώ­θη­κε στη Συρία ενώ ήταν ακό­μη ενω­μέ­νο με τον ομφά­λιο λώρο με τη νεκρή μητέ­ρα του.

Άλλος φονι­κός σει­σμός σημειώ­θη­κε στο Μαρό­κο. Ήταν 23:11 της Παρα­σκευ­ής 8 Σεπτεμ­βρί­ου, όταν ένας σφο­δρός σει­σμός συγκλό­νι­σε την περι­φέ­ρεια του Μαρα­κές στη κέντρο του βασιλείου.

Μεγέ­θους 6,8 ως 7 βαθ­μών, ο ισχυ­ρό­τε­ρος που έχει ποτέ κατα­γρα­φεί σ’ αυτή τη χώρα, ο σει­σμός αφή­σε πίσω του σχε­δόν 3.000 νεκρούς και περισ­σό­τε­ρους από 5.600 τραυματίες.

Η δόνη­ση προ­κά­λε­σε ζημιές σε περί­που 60.000 κατοι­κί­ες σε σχε­δόν 3.000 χωριά του Άνω Άτλα­ντα και των γύρω περιο­χών, όπου η πρό­σβα­ση είναι μερι­κές φορές πολύ δύσκολη.

Η τεχνητή νοημοσύνη συγκλονίζει το Χόλιγουντ

Από το Μάιο, οι αμε­ρι­κα­νοί σενα­ριο­γρά­φοι, με τους οποί­ους ενώ­θη­καν στα μέσα Ιου­λί­ου οι ηθο­ποιοί, άρχι­σαν απερ­γία για να ζητή­σουν καλύ­τε­ρη αμοι­βή και την κανο­νι­στι­κή πλαι­σί­ω­ση της τεχνη­τής νοημοσύνης.

Αυτή η κινη­το­ποί­η­ση, πρω­το­φα­νής στο Χόλι­γουντ από το 1960, έλη­ξε το Σεπτέμ­βριο από τους σενα­ριο­γρά­φους, με μια μισθο­λο­γι­κή σύμ­βα­ση και μέτρα προ­στα­σί­ας ανα­φο­ρι­κά με τη χρή­ση της τεχνη­τής νοημοσύνης.

Οι ηθο­ποιοί, οι οποί­οι ανη­συ­χού­σαν μήπως τα στού­ντιο χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν αυτή την τεχνο­λο­γία για να κλω­νο­ποι­ή­σουν τη φωνή και την εικό­να τους ώστε να τις ξανα­χρη­σι­μο­ποιούν για πάντα χωρίς απο­ζη­μί­ω­ση ούτε συναί­νε­ση, δεν ξανα­βρή­καν το δρό­μο προς τα γυρί­σμα­τα παρά το Νοέμβριο.

Εκτός από τις μισθο­λο­γι­κές αυξή­σεις, η απερ­γία επέ­τρε­ψε να επι­βλη­θούν νέοι περιο­ρι­σμοί στη χρή­ση της τεχνη­τής νοη­μο­σύ­νης. Συνο­λι­κά παρέ­λυ­σε για έξι μήνες την παρα­γω­γή αμε­ρι­κα­νι­κών ται­νιών και σει­ρών και κόστι­σε του­λά­χι­στον 6 δισε­κα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια στην αμε­ρι­κα­νι­κή οικο­νο­μία. Μεγά­λες παρα­γω­γές, όπως η σει­ρά «Stranger Things», σημεί­ω­σαν καθυστερήσεις.

ΙΔΕΕΣ και «ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ» που άλλα­ξαν το ποδό­σφαι­ρο – Γιάν­νης Γεωργάκης