70 χρόνια από την “Εκκληση της Στοκχόλμης” για ειρήνη και απαγόρευση των πυρηνικών όπλων

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Η Σου­η­δι­κή Επι­τρο­πή Ειρή­νης με αφορ­μή της συμπλή­ρω­σης 70 χρό­νων από την έκκλη­ση της Στοκ­χόλ­μης κυκλο­φό­ρη­σε ανα­κοί­νω­ση που δημο­σιεύ­ε­ται στην εφη­με­ρί­δα του ΚΚ Σου­η­δί­ας Riktpunkt.

“Η Παγκό­σμια Επι­τρο­πή Ειρή­νης απο­φά­σι­σε, σε συνε­δρί­α­ση της στη Ρώμη τον Οκτώ­βριο του 1949, να καλέ­σει όλα τα κοι­νο­βού­λια των χωρών να μειώ­σουν τους στρα­τιω­τι­κούς εξο­πλι­σμούς και να απα­γο­ρεύ­σουν και να εξα­λεί­ψουν όλα τα πυρη­νι­κά όπλα. Μόλις λίγους μήνες αργό­τε­ρα, τα αιτή­μα­τα αυτά συν­δέ­θη­καν με τη Στοκ­χόλ­μη, όταν ήταν εκεί που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε η διά­σκε­ψη που προ­ε­τοί­μα­ζε την έκκληση.

Ήταν μια μεγά­λη δέσμευ­ση για τη νέα και άπει­ρη σου­η­δι­κή επι­τρο­πή και υπήρ­ξαν πολ­λά προ­βλή­μα­τα. Το Hotel Continental είχε κρα­τη­θεί για να φιλο­ξε­νή­σει τους επι­σκέ­πτες και να διε­ξα­χθεί το συνέ­δριο στην αίθου­σα δεξιώ­σε­ων του, αλλά μόλις τρεις εβδο­μά­δες πριν, ο ιδιο­κτή­της του ξενο­δο­χεί­ου ακύ­ρω­σε ξαφ­νι­κά τη σύμ­βα­ση. Σε τόσο σύντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα, κατά­φε­ραν να βρούν οι διορ­γα­νω­τές, μια αίθου­σα αντι­κα­τά­στα­σης, ένα σαλό­νι χορού χωρίς παρά­θυ­ρα κάτω από Göta Källare στην περιο­χή Medborgarhuset στο Söder.

120 εκπρό­σω­ποι από 35 χώρες και 700 προ­σκε­κλη­μέ­νοι από τη Σου­η­δι­κή Επι­τρο­πή Ειρή­νης συγκε­ντρώ­θη­καν το βρά­δυ της 15ης Μαρ­τί­ου του 1950 και η εναρ­κτή­ρια ομι­λία έγι­νε από τον νομπε­λί­στα καθη­γη­τή Joliot-Curie.

Μετά από μερι­κές έντο­νες ημέ­ρες, η έκκλη­ση που έμει­νε στην ιστο­ρία ως “Έκκλη­ση της Στοκ­χόλ­μης” δημο­σιεύ­θη­κε στις 19 Μαρτίου:

“Απαι­τού­με άνευ όρων την απα­γό­ρευ­ση των πυρη­νι­κών όπλων, τα οποία απο­τε­λούν όπλα τρό­μου και μαζι­κής εξό­ντω­ση των ανθρώπων.

Ζητού­με τη θέσπι­ση αυστη­ρού διε­θνούς ελέγ­χου για να δια­σφα­λι­στεί η συμ­μόρ­φω­ση με αυτήν την απα­γό­ρευ­ση. Πιστεύ­ου­με ότι η κυβέρ­νη­ση που χρη­σι­μο­ποιεί πρώ­τη τα πυρη­νι­κά όπλα, ενα­ντί­ον όποιας χώρας και αν είναι, θα δια­πρά­ξει ένα έγκλη­μα κατά της ανθρω­πό­τη­τας και πρέ­πει να αντι­με­τω­πί­ζε­ται ως εγκλη­μα­τί­ας πολέμου.

Καλού­με όλους τους ανθρώ­πους καλής θέλη­σης σε όλο τον κόσμο να υπο­γρά­ψουν αυτή την έκκληση”

Η εκδή­λω­ση αγνο­ή­θη­κε σε μεγά­λο βαθ­μό από τα σου­η­δι­κά μέσα ενη­μέ­ρω­σης, παρά τα καθη­με­ρι­νά δελ­τία Τύπου της Επιτροπής.

Οι λίστες συλ­λο­γής υπο­γρα­φών εκτυ­πώ­θη­καν και η έκκλη­ση υπε­γρά­φη από πολ­λά εκα­τομ­μύ­ρια ανθρώ­πους σε όλο τον κόσμο, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και 140.000 στη Δανία, 100.000 στη Νορ­βη­γία, σχε­δόν ένα εκα­τομ­μύ­ριο στη Φιν­λαν­δία και 333.000 στη Σουηδία.

Στις 27 Δεκεμ­βρί­ου, οι λίστες γεμά­τες υπο­γρα­φές παρα­δό­θη­καν στον τότε υπουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών Undén, ο οποί­ος απέ­φυ­γε την συνάντηση.

Τα κου­τιά με τις λίστες των ονο­μά­των είναι ακό­μα στα αρχεία του Υπουρ­γεί­ου Εξωτερικών.

Φέτος, 70 χρό­νια από την έκκλη­ση της Στοκ­χόλ­μης, οι νέες γενιές υπο­βάλ­λουν τα ίδια αιτήματα”.

Επι­τρο­πή Ειρή­νης Νοέμ­βριος 2020

Από τους πιο δρα­στή­ριους συλ­λέ­κτης υπο­γρα­φών εκεί­νη την επο­χή στην Σου­η­δία ήταν ο νέος κομ­μου­νι­στής και μετέ­πει­τα Πρό­ε­δρος του ΚΚ Σου­η­δί­ας Rolf Hagel. Μάζε­ψε μόνος του πάνω από 2000 υπο­γρα­φές, σύνο­λο που ακό­μη θεω­ρεί­ται ρεκόρ συλ­λο­γής υπο­γρα­φών στην Σουηδία.

Στην Ελλά­δα την ίδια επο­χή, ένα χρό­νο μετά την δημο­σιο­ποί­η­ση της έκκλη­σης, τον Μάρ­τη του 1951 ένας άλλος νέος 22 χρο­νών, ο αγω­νι­στής Νίκος Νικη­φο­ρί­δης συνε­λή­φθη στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, κατα­δι­κά­στη­κε από έκτα­κτο Στρα­το­δι­κείο “τρις εις θάνα­τον” και οδη­γή­θη­κε στο εκτε­λε­στι­κό από­σπα­σμα για­τί μάζευε υπο­γρα­φές για την “Εκκλη­ση της Στοκχόλμης”.

Ήταν ένα από τα “εγκλή­μα­τα” του αγω­νι­στή που πέθα­νε φωνάζοντας“Ζήτω η ειρή­νη! Ζήτω η παναν­θρώ­πι­νη λευ­τε­ριά!” παρά την παγκό­σμια κινη­το­ποί­η­ση για την σωτη­ρία του και τις ψεύ­τι­κες δια­βε­βαιώ­σεις της κυβέρ­νη­σης Σ. Βενι­ζέ­λου πως “δεν γίνο­νται πια εκτελέσεις”.

Πάνος Αλεπλιώτης

Εργά­στη­κε σαν γεω­λό­γος, περι­βαλ­λο­ντο­λό­γος και χωρο­τά­κτης στην Ελλά­δα και στην Σου­η­δία. Δημο­τι­κός σύμ­βου­λος Πυλαί­ας Θεσ­σα­λο­νί­κης 87/90 και 99/2002. Αντι­δή­μαρ­χος Πυλαί­ας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000.

Πάνε καλά αυτοί οι Σουηδοί;