Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ιαπωνία, ωστόσο εμπνεύστηκε από την τέχνη της μακρινής και εξωτικής χώρας. Το ομώνυμο μουσείο στο Άμστερνταμ παρουσιάζει αυτή την εκλεκτική συγγένεια.
«Τα άνθη αμυγδαλιάς» με τα λευκά και ροζ λουλούδια ζωγραφισμένα πάνω σε ένα φωτεινό καταγάλανο ουρανό είναι ένα σύμβολο του ερχομού της άνοιξης και ένα από τα πιο γνωστά έργα του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ βαν Γκογκ. Έζησε από το 1853 μέχρι το 1890 και η σειρά αυτή των έργων με θέμα τις αμυγδαλιές ήταν από τoυς τελευταίους του πίνακες. Τον δώρησε στον αδελφό του Τεό με αφορμή τη γέννηση του ανιψιού του.
«Τα άνθη αμυγδαλιάς» είναι ένα τυπικό δείγμα ζωγραφικής του Ολλανδού καλλιτέχνη, μιας ζωγραφικής που εμπνέεται από την ιαπωνική τέχνη. Η Ιαπωνία ήταν το όνειρο του, το ιδανικό του, σύμφωνα με τον Άξελ Ρύγκερ, διευθυντή του μουσείου Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ. Η ιαπωνική χαρακτική τέχνη τον επηρέασε βαθύτατα. «Υπάρχει μια στιλιστική ομοιότητα και ίσως μια ψυχική συγγένεια» δήλωσε ο Άξελ Ρύγκερ κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της έκθεσης με τον τίτλο «Ο Βαν Γκονγκ και η Ιαπωνία», η οποία εγκαινιάζεται σήμερα.
Για την επιρροή της ιαπωνικής τέχνης στο έργο του διάσημου καλλιτέχνη έχουν γραφτεί πάρα πολλά. Ωστόσο ποτέ καμία έκθεση μέχρι σήμερα δεν ασχολήθηκε τόσο επισταμένα με αυτή την εκλεκτική συγγένεια. Παρουσιάζονται γύρω στα 60 έργα με λάδι αλλά και σχέδια, ανάμεσά τους βρίσκονται πολλά δάνεια. Επίσης παρουσιάζονται 60 ιαπωνικά χαρακτικά που τόσο πολύ άρεσαν στον Ολλανδό ζωγράφο.
Βρήκε την δική του Ιαπωνία στην Αρλ
Αναζητούσε το φως και το βρήκε στη Γαλλία ξεκινώντας από το Παρίσι το 1886. Τα βάζα του με τα εντυπωσιακά ηλιοτρόπια και τα αδρά χρώματα εντυπωσίαζαν τους μοντέρνους ζωγράφους της εποχής του. Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ βρήκε την μούσα του στην ιαπωνική ζωγραφική. Είχε συλλέξει γύρω στα 660 χαρακτικά. Ξυλογραφίες του 19ου αιώνα όχι πάντα της καλύτερης ποιότητας αλλά φθηνά. «Ζηλεύω του Ιάπωνες για την καθαρότητα που έχουν τα πράγματα που κάνουν» έγραφε στον αδελφό του Τεό. Η αγάπη του για την Ιαπωνία έφθασε στο σημείο να ζωγραφίσει τον εαυτό του ως Ιάπωνα μοναχό.
Περισσότερο όμως και από τα μοτίβα ήταν ο ιαπωνικός τρόπος παρουσίασης που άλλαξε το βλέμμα του Ολλανδού ζωγράφου. «Μετά από λίγο καιρό αλλάζει η ματιά σου, βλέπεις περισσότερο με μια ιαπωνική ματιά, ζεις τα χρώματα διαφορετικά» έγραφε στον αδελφό του.
Ο ίδιος δεν κατάφερε να πάει ποτέ στην Ιαπωνία, άλλωστε δεν θα μπορούσε να κάνει ένα τόσο ακριβό ταξίδι. Ωστόσο το 1887 βρήκε τη δική του Ιαπωνία, όπως ο ίδιος έλεγε, στο φως και τα λιβάδια της Αρλ στη νότια Γαλλία.
Deutsche Welle / Ανέτ Μπίρσελ (DPA) / Μαρία Ρηγούτσου
