Ξημερώματα της 9ης Μάη του 1947 εκτελέσαν τη δασκάλα του λαού Βαγγελίτσα Κουσιάντζα

Η Βαγ­γε­λί­τσα Κου­σιάν­τζα γεν­νή­θη­κε στο Παλα­μά το 1919 και σπού­δα­σε στο διδα­σκα­λείο της Αλε­ξαν­δρού­πο­λης. Υπη­ρέ­τη­σε δασκά­λα στα χωριά Βλο­χό και Μάρ­κο Καρ­δί­τσας και στη συνέ­χεια στον Παλαμά.

Στη διάρ­κεια της κατο­χής, η Βαγ­γε­λί­τσα Κου­σιάν­τζα, στέ­λε­χος του ΚΚΕ, παράλ­λη­λα με την πολι­τι­κή της δρά­ση δίδα­ξε ανε­πί­ση­μα στη Σέκλι­ζα, οργά­νω­σε τάξεις διδά­σκο­ντας γρα­φή και ανά­γνω­ση στους αγράμ­μα­τους ενή­λι­κες και δημιούρ­γη­σε τμή­μα­τα για τις γυναί­κες, συμ­βάλ­λο­ντας απο­φα­σι­στι­κά στην κατα­πο­λέ­μη­ση του αναλφαβητισμού.

Τον Απρί­λη του 1947, Μεγά­λη Παρα­σκευή, 30 μαχη­τές του ΔΣΕ ‑ανά­με­σα τους και η Βαγ­γε­λί­τσα Κου­σιάν­τζα- συνε­λή­φθη­σαν στον αυχέ­να της Νιά­λας από τμή­μα­τα του κυβερ­νη­τι­κού στρατού.

Η ίδια, μαζί με 10 ακό­μα μαχη­τές του ΔΣΕ, βρί­σκο­νταν ξαπλω­μέ­νοι σ’ ένα εχθρι­κό αντί­σκη­νο. Ξεπα­για­σμέ­νοι, κατά­κο­ποι δεν άκου­σαν τη δια­τα­γή για απο­χώ­ρη­ση. Το πρωί πιά­στη­καν από από­σπα­σμα του κυβερ­νη­τι­κού στρα­τού που έφτα­σε στη Νιά­λα για να πάρει τους δικούς του φαντά­ρους. Τους έδε­σαν, τους βασά­νι­σαν, τους μετέ­φε­ραν στα κρα­τη­τή­ρια της Λαμί­ας όπου έμει­ναν μερό­νυ­χτα στα μπουντρούμια.

Η ώρα της εκτέ­λε­σης για τους δέκα μελ­λο­θα­νά­τους φθά­νει στις 4 το πρωί, στις 9 Μάη 1947. Τόπος εκτέ­λε­σης το νεκρο­τα­φείο της Ξηριώ­τισ­σας. Οι μελ­λο­θά­να­τοι άφο­βοι μπρο­στά στο θάνα­το στή­νουν τον ηρω­ι­κό χορό του Ζαλόγ­γου. Η Βαγ­γε­λί­τσα, φορώ­ντας το κόκ­κι­νο μετα­ξω­τό φου­στά­νι της, σέρ­νει πρώ­τη το χορό και την ακο­λου­θούν οι υπό­λοι­ποι εννέα τρα­γου­δώ­ντας, σ’ αυτό το “παρά­ξε­νο” το συγκλο­νι­στι­κό ξεφάντωμα.

Εκπλη­κτοι, οι άνδρες του εκτε­λε­στι­κού απο­σπά­σμα­τος που προ­έρ­χο­νται από το 106 Τάγ­μα, από το ανε­πα­νά­λη­πτο αυτό θέα­μα, αρνού­νται να τους εκτε­λέ­σουν. Το φονι­κό έργο θα το ανα­λά­βουν “μαυ­ρο­σκού­φη­δες” και “ΜΑΥ­δες”.

Οι δέκα αγω­νι­στές και ήρω­ες που έπε­σαν νεκροί από τα δολο­φο­νι­κά βόλια του εμφυ­λί­ου πολέ­μου είναι: 1. Τσι­ρώ­νης Βασί­λης, 2. Κου­σιάν­τζα Βαγ­γε­λί­τσα, 3. Παπα­γε­ωρ­γί­ου Μήτσιος, 4. Χαλ­κιάς Κώστας, 5. Γαλα­νί­τσας Αλέ­κος, 6. Βαρ­νά­βας Αλέ­κος, 7. Χασιώ­της Δημή­τριος, 8. Καψά­λης Θανά­σης, 9. Αθα­νά­τος Δημή­τρης και 10. Κυρί­τσης Χαρί­λα­ος. Δυο άλλοι ο Παπα­λέ­ξης Σωκρά­της και ο Σερα­φέ­ας Αντώ­νης πέθα­ναν καθ’ οδόν και στέ­ρη­σαν τη χαρά στους στρα­το­δί­κες να τους κατα­δι­κά­σουν σε θάνατο.

Η Βαγ­γε­λί­τσα Κου­σιάν­τζα υπήρ­ξε μια αλη­θι­νή δασκά­λα του λαού. Δίδα­σκε με ανι­διο­τέ­λεια και ήθος κάτω από δυσμε­νείς συν­θή­κες. Ήταν από τις ελά­χι­στες δασκά­λες που δίδα­σκε σε επο­χή πολέ­μου. Απο­τε­λεί πρό­τυ­πο εκπαι­δευ­τι­κού και μορ­φή προς μίμη­ση για κάθε γυναί­κα. Είναι φωτει­νό παρά­δειγ­μα για τις νέες γενιές.