Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πραξικόπημα στη Βολιβία: Χωρίς ρήξη με την καπιταλιστική εξουσία δεν μπορούν να υπάρξουν φιλολαϊκές λύσεις

Με στήριξη των ΗΠΑ στην ντόπια αντίδραση ανατράπηκε ο Εβο Μοράλες

Η Βολι­βία δια­νύ­ει ήδη την πρώ­τη βδο­μά­δα από την πραγ­μα­το­ποί­η­ση του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος κατά του σοσιαλ­δη­μο­κρά­τη Προ­έ­δρου Εβο Μορά­λες, του πρώ­του ιθα­γε­νούς Προ­έ­δρου της χώρας από το 2006, το οποίο οργά­νω­σε η ντό­πια αντι­δρα­στι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση με εκπαι­δευ­μέ­νες ομά­δες κρού­σης και τις πλά­τες των ΗΠΑ και του Οργα­νι­σμού Αμε­ρι­κα­νι­κών Κρα­τών (ΟΑΚ). Ο Μορά­λες οδη­γή­θη­κε σε παραί­τη­ση όταν έλα­βε το σήμα από την ανώ­τα­τη ηγε­σία του στρα­τού και την αστυ­νο­μία ότι δεν τον στη­ρί­ζει. Οι ομά­δες κρού­σης, με σχέ­διο απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης ανά­λο­γο με αυτά που έχου­με δει πολ­λές φορές στη Βενε­ζου­έ­λα, πρώ­τα προ­χώ­ρη­σαν σε εμπρη­σμούς σε σπί­τια υπουρ­γών, βου­λευ­τών και κυβερ­νη­τών με το κυβερ­νη­τι­κό Κίνη­μα για το Σοσια­λι­σμό (MAS) και συγ­γε­νών τους (απει­λή­θη­κε και η αδελ­φή του Μορά­λες), κινή­σεις που εμφά­νι­σαν ως αγα­νά­κτη­ση του λαού απέ­να­ντι στην «τυραν­νία» και εκφό­βι­σαν πολ­λούς αξιω­μα­τού­χους οι οποί­οι παραιτήθηκαν.

Η αντι­δρα­στι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση του φιλε­λεύ­θε­ρου συνα­σπι­σμού Κοι­νό­τη­τα Πολι­τών, του πρώ­ην Προ­έ­δρου της χώρας, Κάρ­λος Μέσα, και υπο­ψη­φί­ου στις τελευ­ταί­ες προ­ε­δρι­κές εκλο­γές, και του ακρο­δε­ξιού προ­έ­δρου της Επι­τρο­πής Πολι­τών της Σάντα Κρους, Λουίς Φερ­νά­ντο Καμά­τσο, ο οποί­ος έχει το δίκτυο των παρα­κρα­τι­κών ομά­δων, αξιο­ποί­η­σε στο έπα­κρο το πόρι­σμα κλι­μα­κί­ου του ΟΑΚ, που είχε προ­σκλη­θεί από τον Πρό­ε­δρο Μορά­λες για επα­να­κα­τα­μέ­τρη­ση των ψήφων των εκλο­γών της 20ής Οκτώ­βρη. Το κλι­μά­κιο δια­πί­στω­σε χει­ρα­γώ­γη­ση του απο­τε­λέ­σμα­τος από την Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή και ζήτη­σε ακύ­ρω­ση των εκλο­γών. Οπως είχε σχε­δια­στεί από την αρχή, η αντι­πο­λί­τευ­ση, που μιλού­σε για νοθεία, απέρ­ρι­ψε την πρό­τα­ση Μορά­λες, στις 10 Νοέμ­βρη το πρωί, να γίνουν νέες εκλο­γές με νέα Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή. Η δήλω­ση του επι­τε­λάρ­χη του στρα­τού, Ουί­λιαμ Καλι­μάν, ότι προ­τεί­νει «να παραι­τη­θεί ο Πρό­ε­δρος για το καλό της Βολι­βί­ας» και οι απει­λές για τη ζωή του, τον οδή­γη­σαν να παραι­τη­θεί και να κατα­φύ­γει από την Τρί­τη, με μέλη της οικο­γέ­νειάς του και τον αντι­πρό­ε­δρο Αλβα­ρο Γκαρ­σία Λινέ­ρα, στο Μεξι­κό, που τους παρεί­χε πολι­τι­κό άσυλο.

Το σχέ­διο της αντι­πο­λί­τευ­σης εξε­λί­χθη­κε με ταχύ­τη­τα και την Τρί­τη το βρά­δυ, αξιο­ποιώ­ντας και τη σει­ρά παραι­τή­σε­ων πιθα­νών αντι­κα­τα­στα­τών του Προ­έ­δρου με βάση το Σύνταγ­μα της χώρας, αυτο­α­να­κη­ρύ­χθη­κε μετα­βα­τι­κή Πρό­ε­δρος της χώρας η β’ αντι­πρό­ε­δρος της Γερου­σί­ας, Για­νί­νε Ανιες, 52χρονη δικη­γό­ρος από την αντι­πο­λί­τευ­ση, που στο παρελ­θόν, ανα­φε­ρό­με­νη στους ιθα­γε­νείς (που είναι το 60% της χώρας), χρη­σι­μο­ποιώ­ντας ρατσι­στι­κούς χαρα­κτη­ρι­σμούς, είπε ότι «δεν πρέ­πει να κατε­βαί­νουν στις πόλεις».

Η ανα­κή­ρυ­ξη της Ανιες έγι­νε χωρίς να υπάρ­χει απαρ­τία αφού απεί­χαν οι 24 γερου­σια­στές του MAS από τους συνο­λι­κά 36 (ενώ και στη Βου­λή έχει επί­σης τα 2/3 ή 88, σε σύνο­λο 130 βου­λευ­τών) και αμέ­σως προ­κά­λε­σε αντι­δρά­σεις στις λαϊ­κές δυνά­μεις. Ωστό­σο αμέ­σως ανα­γνω­ρί­στη­κε ως «νόμι­μη μετα­βα­τι­κή Πρό­ε­δρος» από τις κυβερ­νή­σεις των ΗΠΑ, της Βρε­τα­νί­ας, της Βρα­ζι­λί­ας και από τον αχυ­ράν­θρω­πο των ΗΠΑ και της ΕΕ, Χ. Γκουαϊ­δό, που επί­σης έχει αυτο­α­να­κη­ρυ­χθεί Πρό­ε­δρος, για να του αντα­πο­δώ­σει η Ανιες την «ανα­γνώ­ρι­ση» αμέ­σως μετά. Η Πρό­ε­δρος — μαριο­νέ­τα με τις πλά­τες του στρα­τού και των υψη­λών προ­στα­τών δεν έχα­σε χρό­νο και διό­ρι­σε «υπουρ­γι­κό συμ­βού­λιο» και νέα πιο …δική της ηγε­σία στρα­τού και αστυ­νο­μί­ας, ώστε να γίνει πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κή η κατα­στο­λή. Επί­σης, βγή­καν στη δημο­σιό­τη­τα στοι­χεία από μαγνη­το­φω­νη­μέ­νες συνο­μι­λί­ες στε­λε­χών της πρε­σβεί­ας των ΗΠΑ στη Βολι­βία και γερου­σια­στών από την αντι­κου­βα­νι­κή μαφία του Μαϊ­ά­μι, που προ­ε­τοί­μα­ζαν το πρα­ξι­κό­πη­μα με στε­λέ­χη της αντι­πο­λί­τευ­σης, όπως ο Καμάτσο.

Οι κυβερ­νή­σεις της Κού­βας, της Βενε­ζου­έ­λας και της Νικα­ρά­γουας εξέ­δω­σαν ανα­κοι­νώ­σεις κατα­δί­κης του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, ενώ η ρωσι­κή πλευ­ρά δήλω­σε μέσω της υπεύ­θυ­νης Τύπου του ΥΠΕΞ, Μαρί­ας Ζαχά­ρο­βα, ότι «στη Βολι­βία δεν υπάρ­χει νόμι­μη εξου­σία, που μπο­ρεί να προ­κύ­ψει μόνο μετά από εκλο­γές», ενώ χαρα­κτή­ρι­σε την Ανιες «κυρία που διοι­κεί τη χώρα», ενώ «οι δια­δι­κα­σί­ες που ανα­δεί­χτη­κε προ­σι­διά­ζουν με πραξικόπημα».

Μετά από αυτά τα γεγο­νό­τα, χιλιά­δες λαού, από τα πιο φτω­χά στρώ­μα­τα, τους ιθα­γε­νείς πλη­θυ­σμούς, ακό­μα και φτω­χές συνοι­κί­ες στο προ­πύρ­γιο της αντί­δρα­σης, την οικο­νο­μι­κή πρω­τεύ­ου­σα της Σάντα Κρους, έχουν βγει στους δρό­μους και καταγ­γέλ­λουν το πρα­ξι­κό­πη­μα, ενώ στις συγκρού­σεις με το στρα­τό υπάρ­χουν και οι πρώ­τοι 8 νεκροί και εκα­το­ντά­δες είναι οι τραυματίες.

Κινήσεις παζαριού

Η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ομά­δα του MAS και μια βου­λευ­τής από την αντι­πο­λι­τευ­τι­κή Δημο­κρα­τι­κή Ενό­τη­τα προ­χώ­ρη­σαν τις πρω­ι­νές ώρες της Πέμ­πτης στην εκλο­γή του νέου προ­έ­δρου της Βου­λής, Χόρ­χε Τσό­κε, ο οποί­ος κατήγ­γει­λε ότι «με αυτό το πρα­ξι­κό­πη­μα με τη συμ­βο­λή του στρα­τού και της αστυ­νο­μί­ας παρα­βιά­ζο­νται τα βασι­κά ανθρώ­πι­να δικαιώ­μα­τα, αυτό της ελεύ­θε­ρης έκφρα­σης, της ίδιας της ζωής, της Εκπαί­δευ­σης», γι’ αυτό και δήλω­σε ότι άμε­σα θα φέρει νόμο «για να απο­τρα­βη­χτούν οι στρα­τιώ­τες πίσω στους στρα­τώ­νες τους και να στα­μα­τή­σουν να δολο­φο­νούν τα αδέλ­φια τους». Επί­σης, την Παρα­σκευή το πρωί εξέ­λε­ξαν και πρό­ε­δρο της Γερου­σί­ας την Εβα Κόπα από το MAS και β’ αντι­πρό­ε­δρο από την αντι­πο­λί­τευ­ση, ενώ φαί­νε­ται ότι υπάρ­χουν συζη­τή­σεις για επί­τευ­ξη συμ­βι­βα­σμού με την αντι­πο­λί­τευ­ση για να συμ­φω­νη­θεί χρο­νο­διά­γραμ­μα για νέα Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή και νέες εκλογές.

Από την πλευ­ρά του, ο Εβο Μορά­λες σε συνε­ντεύ­ξεις του από το Μεξι­κό δήλω­σε έτοι­μος να επι­στρέ­ψει «για την ειρή­νευ­ση της χώρας» και κάλε­σε για «ένα διά­λο­γο του κόμ­μα­τός του με τα κόμ­μα­τα της αντι­πο­λί­τευ­σης για να γίνουν εκλο­γές με νέα εκλο­γι­κή επι­τρο­πή, χωρίς ο ίδιος να είναι υπο­ψή­φιος». Πρό­τει­νε δια­με­σο­λα­βη­τές να είναι η Καθο­λι­κή Εκκλη­σία με τον Πάπα, ο πρώ­ην πρω­θυ­πουρ­γός της Ισπα­νί­ας Χ. Θαπα­τέ­ρο και ο Πρό­ε­δρος της Ουρου­γουά­ης, Π. Μουχίκα.

Επί­σης, ο ΟΗΕ δήλω­σε ότι στέλ­νει στη Βολι­βία ως δια­με­σο­λα­βη­τή — ειδι­κό απε­σταλ­μέ­νο του ΓΓ, τον Ζαν Αρνο, που είχε τον ίδιο ρόλο πριν σε Κολομ­βία, Γεωρ­γία και Αφγανιστάν.

Πάντως, η πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κή κυβέρ­νη­ση της Ανιες ανα­κοί­νω­σε ότι ζήτη­σε την απο­χώ­ρη­ση 725 Κου­βα­νών για­τρών που συμ­με­τεί­χαν σε πρό­γραμ­μα που είχε συνά­ψει η κυβέρ­νη­ση Μορά­λες για παρο­χή δωρε­άν ιατρι­κών υπη­ρε­σιών συνή­θως σε απο­μα­κρυ­σμέ­νες αγρο­τι­κές περιο­χές και επί­σης ότι προ­ε­τοι­μά­ζει σημα­ντι­κή μεί­ω­ση διπλω­μα­τι­κών σχέ­σε­ων με την κυβέρ­νη­ση της Βενε­ζου­έ­λας και ανά­κλη­ση των Βολι­βια­νών διπλω­μα­τών από τη χώρα αυτή.

Το ακροδεξιό «εργαλείο»

Στη δεδο­μέ­νη φάση η αιχ­μή του δόρα­τος για την εκδή­λω­ση του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος ήταν ο Λ. Φ. Καμά­τσο από τη λεγό­με­νη Επι­τρο­πή Πολι­τών της Σάντα Κρους. Πρό­κει­ται για γόνο μιας από τις πιο πλού­σιες οικο­γέ­νειες της Βολι­βί­ας, ο πατέ­ρας του είναι ιδρυ­τής της πιο ισχυ­ρής μασο­νι­κής στο­άς «Καβα­λιέ­ροι της Ανα­το­λής» και του ισχυ­ρού Ομί­λου Ασφα­λί­σε­ων Grupo Empresarial de Inversiones Nacional Vida S.A., με δρά­ση σε όλη τη χώρα. Ο Καμά­τσο είναι δικη­γό­ρος και γνω­στός από τα νεα­νι­κά του χρό­νια για τη συμ­με­το­χή του σε τρα­μπού­κι­κες ομά­δες, αντι­τά­χθη­κε από την πρώ­τη στιγ­μή στη δια­κυ­βέρ­νη­ση Μορά­λες ειδι­κά για το πρό­γραμ­μα κρα­τι­κο­ποι­ή­σε­ων του φυσι­κού αερί­ου. Το όνο­μά του επί­σης εμπλέ­κε­ται σε διά­φο­ρες υπο­θέ­σεις ξεπλύ­μα­τος χρή­μα­τος και στα λεγό­με­να έγγρα­φα του Πανα­μά (Panama papers) και εται­ρεί­ες που έχει στή­σει σε φορο­λο­γι­κούς παρα­δεί­σους, ενώ εμφα­νί­ζε­ται και ως πιστός χρι­στια­νός ευαγ­γε­λι­στής, που συχνά απο­κα­λεί­ται ο «Μπολ­σο­νά­ρο της Βολιβίας».

Χωρίς ρήξη με την καπιταλιστική εξουσία δεν μπορούν να υπάρξουν φιλολαϊκές λύσεις

Αν κάτι επι­βε­βαιώ­νουν οι εξε­λί­ξεις στη Βολι­βία είναι ότι για να απαλ­λα­γούν οι λαοί από τους ντό­πιους και ξένους δυνά­στες τους πρέ­πει να αντι­πα­λέ­ψουν το ίδιο το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα εκμε­τάλ­λευ­σης. Η «αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη» ρητο­ρεία και οι δια­κη­ρύ­ξεις της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής δια­χεί­ρι­σης και του Ε. Μορά­λες περί «σοσια­λι­σμού του 21ου αιώ­να» αφο­πλί­ζουν το λαϊ­κό κίνη­μα. Χωρίς να πει­ρα­χτούν τα θεμέ­λια της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας, παρά την άμβλυν­ση της ακραί­ας φτώ­χειας, με θεω­ρί­ες περί «εθνι­κών μοντέ­λων» και «μει­κτής οικο­νο­μί­ας», δεν μπο­ρούν να υπάρ­ξουν πραγ­μα­τι­κές φιλο­λαϊ­κές αλλαγές.

Την ίδια ώρα, τμή­μα­τα του κεφα­λαί­ου με ευκο­λία, ανά­λο­γα και με τη συγκυ­ρία, αλλά­ζουν προ­σα­να­το­λι­σμό και ιμπε­ρια­λι­στι­κές συμ­μα­χί­ες. Οπως φαί­νε­ται και στο παρά­δειγ­μα της Βολι­βί­ας, όσο και σε άλλες χώρες του λεγό­με­νου «προ­ο­δευ­τι­σμού» στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, που ανέ­πτυ­ξαν συνερ­γα­σί­ες με τη Ρωσία ή την Κίνα τις προη­γού­με­νες δεκα­ε­τί­ες, τμή­μα­τα της αστι­κής τάξης που συνερ­γά­στη­καν με αυτές τις σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές δια­χει­ρι­στι­κές δυνά­μεις, εύκο­λα μπο­ρούν να μετα­το­πι­στούν προς τον άξο­να των ΗΠΑ, όπως συνέ­βη για παρά­δειγ­μα στη Βρα­ζι­λία, στο Εκουα­δόρ, στο Περού.

Η επί­θε­ση του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού σε κυβερ­νή­σεις της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής που είχαν άλλους γεω­πο­λι­τι­κούς προ­σα­να­το­λι­σμούς, σχε­τί­ζε­ται με την από­φα­ση της αμε­ρι­κα­νι­κής κυβέρ­νη­σης να μετα­το­πί­σει το ενδια­φέ­ρον της στην περιο­χή που θεω­ρεί «αυλή» των συμ­φε­ρό­ντων της. Εκφρά­ζει απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα να βάλει εμπό­δια σε ιμπε­ρια­λι­στές αντα­γω­νι­στές της να εγκα­τα­στή­σουν ισχυ­ρά ερεί­σμα­τα στην περιοχή.

Δ.Κ.

Ριζο­σπά­στης 16–17 Νοέμ­βρη 2019

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο