Σαν σήμερα 25η Μαρτίου –
Μια ματιά στην ιστορία του τόπου και του κόσμου.
Γεγονότα και πρόσωπα που έμειναν στην ιστορία
421 Παραδοσιακή ημερομηνία ίδρυσης της “Γαληνοτάτης” Βενετίας.
1634 Φτάνουν στο Μέριλαντ των ΗΠΑ οι πρώτοι άποικοι.
1655 Ο Κρίστιαν Χόιχενς ανακαλύπτει τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου.
Ο Τιτάνας (Titan ή Saturn VI) είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα, μετά τον δορυφόρο Γανυμήδη του πλανήτη Δία και πήρε το όνομα Τιτάνας από τους τιτάνες που ήταν αδέλφια του Κρόνου. Στην ατμόσφαιρα του κυριαρχεί άζωτο και υδρογονάνθρακες (η βάση για τα αμινοξέα _ απαραίτητα για να δημιουργηθεί ζωή), που του δίνουν μια θολή πορτοκαλί απόχρωση. Η ατμόσφαιρα του πιστεύεται από τους επιστήμονες, ότι μοιάζει πολύ σε μορφή με αυτή της Γης στα πρώτα στάδια δημιουργίας της, πριν εμφανιστεί δηλ. ζωή στον πλανήτη. Ο Τιτάνας όμως είναι πολύ μακρύτερα από τον Ήλιο, κι έτσι οι χαμηλές θερμοκρασίες στην επιφάνειά του δεν επιτρέπουν (απ’ όσο ξέρουμε) την εμφάνιση κάποιας μορφής ζωής.
1771 Γεννήθηκε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, κατά κόσμον Γεώργιος Κόζης, ο μητροπολίτης που ο θρύλος (κακώς) θέλει να έχει υψώσει το λάβαρο της Ελληνικής Επανάστασης. (Θαν. 30/5/1826)
1807 Ο Γεώργιος Κάνινγκ, από τους ένθερμους υποστηρικτές της ελληνικής ανεξαρτησίας, γίνεται υπουργός Εξωτερικών στην Αγγλία. Προς τιμήν του υπάρχει η πλατεία Κάνιγγος.
1807 Καταργείται το δουλεμπόριο στη Βρετανική Αυτοκρατορία.
1811 Ο Percy (Bysshe) Shelley (Πέρσι Σέλλεϋ) αποβάλλεται από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης λόγω της έκδοσης του φυλλαδίου «Η αναγκαιότητα του Αθεϊσμού».
1821 Επέτειος της Επανάστασης του 1821. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε αργότερα και δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα ως ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης, αφού ο μεν Α. Υψηλάντης (αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας) κήρυξε Επανάσταση στη Μολδοβλαχία από τις 22 Φεβρουαρίου, στη δε Πελοπόννησο ο Φιλικός Π. Καρατζάς ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης στην Πάτρα στις 21 Μαρτίου (ακολούθησε η Καλαμάτα στις 22/3, κ.α.).
1838 Γιορτάζεται για πρώτη φορά επισήμως, με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα, η επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821.
1881 Γεννιέται ο Ούγγρος συνθέτης και πιανίστας Béla (Viktor János) Bartók (Μπέλα Μπάρτοκ , πέθανε 26-Σεπ-1945) .Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα και, μαζί με τον Φραντς Λιστ, ο μεγαλύτερος Ούγγρος συνθέτης. Η συλλογή και αναλυτική μελέτη της λαϊκής μουσικής τον κατατάσσουν στους ιδρυτές της εθνομουσικολογίας.
1884 Εγκαινιάζεται στην Αθήνα το μεγαλύτερο θεραπευτήριο των Βαλκανίων, ο «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου» (γνωστού σήμερα ως «Ευαγγελισμός»). Η πρώτη εισαγωγή ασθενούς θα γίνει στις 13 Απριλίου
1894 Ξεκινάει η πρώτη σημαντική πορεία διαμαρτυρίας ανέργων στις ΗΠΑ και καταλήγει την 1η Μαΐου στη Ουάσινγκτον.
1896 Ανήμερα της 75ης επετείου από την έναρξη της Επανάστασης του ’21, αρχίζουν στην Αθήνα οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο (6η Απριλίου σύμφωνα με το Γρηγοριανό). Την ιδέα αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων είχε πρώτος ο Γάλλος βαρώνος, Πιέρ ντε Κουμπερτέν.
1907 Γεννήθηκε ο συλλέκτης έργων τέχνης Αλέξανδρος Ιόλας
1908 Γεννήθηκε ο Σερ Ντέιβιντ Λην (David LeanΝτέιβιντ Λην, πέθανε – 16-Απρ-1991) Άγγλος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, μοντέρ και παραγωγός. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του βραβεύτηκε με δύο Όσκαρ και ήταν υποψήφιος άλλες εννέα φορές. Επίσης βραβεύτηκε με τρεις Χρυσές Σφαίρες και Χρυσή Άρκτο από το Φεστιβάλ του Βερολίνου. Το 1990 έλαβε τιμητικό βραβείο από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου για τη συνολική προσφορά του. Έχοντας γνωρίσει παγκόσμια αναγνώριση και επηρεάσει το έργο πολλών μεταγενέστερων συναδέλφων του, τον θυμόμαστε για τη δημιουργία επικών ταινιών μεγάλης κλίμακας, όπως Η γέφυρα του Ποταμού Κβάι (1957), Ο Λόρενς της Αραβίας (1962), Δόκτωρ Ζιβάγκο (1965) και Το πέρασμα στην Ινδία (1984).
1911 Η φωτιά που ξέσπασε στο εργοστάσιο παραγωγής ενδυμάτων Triangle Shirtwaist στην Νέα Υόρκη είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 146 άνθρωποι, κυρίως Εβραίες και Ιταλίδες εργάτριες, ηλικίας από 14 έως 23 ετών. Άλλες απανθρακώθηκαν ή πέθαναν από ασφυξία, άλλες πήδησαν από τα παράθυρα και σκοτώθηκαν στο πεζοδρόμιο καθώς μια πόρτα που οδηγούσε στις σκάλες ήταν κλειδωμένη από τους ιδιοκτήτες και δεν υπήρχαν έξοδοι κινδύνου, ενώ οι σκάλες της πυροσβεστικής έφταναν μέχρι τον έκτο όροφο. Οι ιδιοκτήτες της εταιρείας που δικάστηκαν το 1914 για αυτήν την πολύνεκρη τραγωδία αθωώθηκαν. Η ευθύνη τους περιορίστηκε στην καταβολή μιας ελάχιστης χρηματικής αποζημίωσης. Μετά την καταστροφή και την διεθνή κατακραυγή, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αναγκάστηκε να λάβει μέτρα, για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
1914 Γεννήθηκε ο χαράκτης Τάσσος :
Από το 1930 είχε ενταχθεί στο ΚΚΕ, αρχικά στην ΟΚΝΕ και αργότερα ως πλήρες μέλος. Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, ο ίδιος και μερικοί άλλοι μαθητές του Κεφαλληνού, φιλοτέχνησαν προπαγανδιστικές αφίσες για την εμψύχωση του ελληνικού λαού. Στα χρόνια της Κατοχής, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών, για να συνεχίσει την δημιουργία προπαγανδιστικού υλικού κατά των κατακτητών. Μετά την απελευθέρωση, άρχισε να ασχολείται και με άλλα θέματα πέρα από τον πόλεμο, όπως γυμνά, νεκρές φύσεις και πορτρέτα, ενώ ταυτοχρόνως άρχισε να χρησιμοποιεί και χρώμα στις ξυλογραφίες του.Μεγάλο κομμάτι της δημιουργίας του Τάσσου αφορά το βιβλίο και τις γραφικές τέχνες. Ήδη από το 1939, με την αποφοίτησή του, έφτιαχνε εξώφυλλα και εικονογραφήσεις για το λογοτεχνικό περιοδικό Νέα Εστία. Αμέσως μετά την απελευθέρωση, ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση στον εκδοτικό οίκο «Τα Νέα Βιβλία» που ίδρυσε το ΚΚΕ το 1945. Κατά την περίοδο της Δικτατορίας στο Πεταλίδι Μεσσηνίας συνέχισε την καλλιτεχνική του παραγωγή και μετά την κατάρρευσή της, εξέθεσε το 1975, 70 έργα του από εκείνα τα χρόνια στην Εθνική. Το 1977 εκλέχτηκε πρόεδρος της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης ΠαΠοΚ που στόχευε στην ανάπτυξη της πνευματικής ζωής στην επαρχία της χώρας. Συνέχισε να εργάζεται σκληρά μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής του. Πέθανε στην Αθήνα στις 13-Οκτ-1985.
1914 Ιδρύεται ο αθλητικός σύλλογος Άρης Θεσσαλονίκης
1914 Γεννιέται ο Αμερικανός καθηγητής γεωπονίας Νόρμαν Μπόρλογκ, βραβευμένος με Νόμπελ το 1975 για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη ποικιλιών υψηλής απόδοσης και άλλες καινοτομίες που εισήχθησαν στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η «πράσινη επανάσταση» εκτιμάται ότι έσωσε περίπου 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους από τη λιμοκτονία
1917 Πέθανε Σπύρος Σαμάρης ή Σαμαράς ή Σαμάρας, κερκυραίος μουσουργός, που μελοποίησε τον «Ολυμπιακό Ύμνο» σε ποίηση Κωστή Παλαμά. (Γεν. 17/11/1861)
1918 Πέθανε ο Claude-Achille Debussy (Κλωντ Ντεμπυσί, γενν. 22 Αυγ-1862) Γάλλος συνθέτης
1921 Γεννήθηκε η Σιμόν Σινιορέ, Γαλλίδα ηθοποιός
1924 Η Βουλή κηρύσσει έκπτωτη τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ και ανακηρύσσει την Ελλάδα προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Με ανακοινωθέν του (28/3) το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (Κομμουνιστικό) καλεί τους εργαζόμενους να πάρουν δραστήριο μέρος στο σχετικό δημοψήφισμα, που πραγματοποιήθηκε στις 13/4 και έβγαλε 70% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας.
1932 Γίνονται από την κυβέρνηση του Ανδρέα Μιχαλακοπούλου τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη, στην πλατεία μπροστά στα παλιά Ανάκτορα της σημερινής Βουλής.
1935 Ο Αδόλφος Χίτλερ δηλώνει ότι, η ΕΣΣΔ αποτελεί άμεση απειλή για την ειρήνη στην Ευρώπη.
1938 Εκπέμπει στις 22:00 ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών (μετέπειτα ΕΙΡ) σε μήκος κύματος 499,2 μέτρα (661 χιλιόκυκλοι) και με αφορμή την Εθνική Επέτειο μεταδίδεται διάγγελμα του βασιλιά Γεωργίου Β’. Ο ίδιος θα εγκαινιάσει τον σταθμό επίσημα δύο μήνες μετά, στις 21 Μαΐου. Πρόκειται για τον πρώτο ελληνικό ραδιοφωνικό σταθμό στα μεσαία κύματα. Το στούντιο βρίσκεται στο Ζάππειο και ο πομπός είναι ισχύος 15 κιλοβάτ. Η κεραία τοποθετείται από τη γερμανική εταιρεία Τελεφούνκεν στα Νέα Λιόσια.
1938 Η πιο βαριά ήττα της Εθνικής Ελλάδας από την Ουγγαρία με 11-1 στη Βουδαπέστη για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
1942 Επ’ ευκαιρία της εθνικής επετείου του 1821 πραγματοποιείται μαχητική εκδήλωση του Αθηναϊκού λαού κατά της Κατοχής.
1942 Γεννήθηκε η Aretha (Louise) Franklin (Αρίθα Φράνκλιν _πέθανε 16-Αυγ 2018), Αμερικανίδα τραγουδίστρια συνθέτρια και πιανίστρια, γνωστή ως «Βασίλισσα της Σόουλ».Ήταν φημισμένη για τις σόουλ ηχογραφήσεις της, αλλά είχε τραγουδήσει επίσης τζαζ, ροκ, blues, ποπ, γκόσπελ, μέχρι και όπερα. Ήταν ευρέως αναγνωρισμένη για το γεμάτο πάθος ερμηνευτικό της στυλ και τις φωνητικές της δυνατότητες. Η Φράνκλιν ήταν η δεύτερη πιο πολυβραβευμένη γυναίκα στην ιστορία των βραβείων Γκράμι. Είχε κερδίσει 20 βραβεία
1943 Πάνω από 300.000 λαού ξεχύνονται στους δρόμους της Αθήνας γιορτάζοντας την εθνική επέτειο του 1821. Ακολουθούν σφοδρές συγκρούσεις με τις δυνάμεις Κατοχής, με αποτέλεσμα πάνω από 100 νεκρούς και τραυματίες. Ανάλογες εκδηλώσεις — διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα.
1945 Γεννήθηκε ο τραγουδιστής Γιώργος Μαργαρίτης
1946 εγκαινιάζεται ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Θεσσαλονίκης, με φορητό πομπό πάνω σε αυτοκίνητο. Λίγο καιρό αργότερα θα διακόψει τη λειτουργία του, για να εγκατασταθεί μόνιμα το Μάρτιο του 1947
1954 Η Σοβιετική Ένωση παραχωρεί κυριαρχία στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας. Σύμφωνα με τις αποφάσεις της Διάσκεψης του Πότσδαμ (1945) προβλέπονταν η διαίρεση της ηττημένης Γερμανίας σε περιοχές ευθύνης υπό τις ΗΠΑ — Αγγλία — Γαλλία — ΕΣΣΔ με σκοπό τη δημιουργία ενός ενιαίου γερμανικού κράτους, αποστρατιωτικοποιημένου και αποναζιστικοποιημένου. Ακολούθως, ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία έλεγχαν στρατιωτικά το δυτικό τμήμα της Γερμανίας, ενώ η ΕΣΣΔ το ανατολικό τμήμα. Ανάλογος καταμερισμός έγινε και για το Βερολίνο. Ωστόσο, ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία δεν είχαν καμιά πρόθεση για την επανένωση της Γερμανίας, ενώ παράλληλα ενέτειναν τις υπονομευτικές ενέργειες και δράσεις στο ανατολικό τμήμα. Ενέργειες που εντέλει οδήγησαν στη διχοτόμηση της χώρας.
1954 Κατασκευάζεται η πρώτη έγχρωμη τηλεόραση από την RCA (12 ιντσών)
1955 Γερμανός αρχαιολόγος ανακαλύπτει στην Ολυμπία το καλούπι, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του τεράστιου αγάλματος του Ολυμπίου Διός.
1957 Υπογράφεται στη Ρώμη η Συνθήκη για την ίδρυση της ΕΟΚ από τη Δυτική Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο.
1983 Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν διατάσσει την εισβολή στη Γρενάδα.
1990 Από πυρκαγιά σε παράνομο κοινωνικό όμιλο, με την ονομασία «Ευτυχισμένη Γη», στη Νέα Υόρκη, χάνουν τη ζωή τους 87 άτομα.
1992 – Βρετανοί επιστήμονες βρίσκουν το μεγαλύτερο τέλειο αριθμό (2 756839 -1 * 2 756839). Στη θεωρία των αριθμών, «τέλειος» _ perfect – parfait – perfecto – perfetto είναι ένας θετικός ακέραιος που ισούται με το άθροισμα των θετικών διαιρετών του, εξαιρουμένου του ίδιου του αριθμού. Για παράδειγμα, το 6 έχει διαιρέτες 1, 2 και 3 (εξαιρουμένου του εαυτού του), και 1 + 2 + 3 = 6, άρα το 6 είναι τέλειος αριθμός. Ο επόμενος τέλειος αριθμός είναι το 28, αφού 1 + 2 + 4 + 7 + 14 = 28. Το άθροισμα των διαιρετών ενός αριθμού, εξαιρουμένου του ίδιου του αριθμού, ονομάζεται άθροισμά του, επομένως τέλειος αριθμός είναι αυτός που ισούται με το άθροισμά του. Ισοδύναμα, τέλειος αριθμός είναι ένας αριθμός που είναι το ήμισυ του αθροίσματος όλων των θετικών διαιρετών του συμπεριλαμβανομένου του εαυτού του. Αυτός ο ορισμός είναι αρχαίος, εμφανίζεται ήδη από τα Στοιχεία του Ευκλείδη (μαθηματική πραγματεία που αποτελείται από 13 βιβλία – 300 π.Χ) συλλογή από ορισμούς, όπου εμφανίζεται πρώτη φορά ο όρος «τέλειος» = ιδανικός ή πλήρης αριθμός.
1999 Ανακάλυψη (από Αυστραλούς) των παλαιοτέρων ιχνών ζωής σε βράχο στη Δυτική Αυστραλία (βακτήρια-ηλικίας 3,5 δισ. ετών).
2002 Σεισμική δόνηση μεγέθους 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ (5,9 σύμφωνα με το Κέντρο Γεωλογικών Ερευνών στο Κολοράντο των ΗΠΑ) πλήττει το βορειοανατολικό Αφγανιστάν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον 2.000 άτομα, άλλα 4.000 να τραυματιστούν και περίπου 20.000 σπίτια να καταστραφούν.
2004 Αρχίζουν συνομιλίες για το Κυπριακό, στην Λουκέρνη της Ελβετίας.
2004 «Η Φλόγα μας ενώνει τον κόσμο». Με το σύνθημα αυτό πραγματοποιείται στην Αρχαία Ολυμπία η Αφή της Ολυμπιακής Φλόγας. Λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι η πρωθιέρεια, Θάλεια Προκοπίου, ανάβει την Φλόγα στο Ναό της Ήρας, σε μία άκρως μυσταγωγική τελετή. Παραδίδει τη Φλόγα στον πρώτο λαμπαδηδοδρόμο, τον πρωταθλητή του ακοντισμού, Κώστα Γκατσιούδη, η οποία ξεκινά έτσι το μεγάλο της ταξίδι στα πέρατα της γης για να επιστρέψει στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας στις 13 Αυγούστου.
1821: Η επανάσταση και οι απαρχές του ελληνικού αστικού κράτους
2021 Συνεχίζονται οι εκδηλώσεις του ΚΚΕ για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821: αναγκαία η κατάκτηση της διαλεκτικής — υλιστικής αντίληψης
Η οικονομική ανάπτυξη πριν την Επανάσταση, η διαμόρφωση της ελληνικής αστικής τάξης
2024 Ανακοίνωση του ΚΚΕ για την 25η Μάρτη: γίνεται αναφορά στις κινητήριες κοινωνικές δυνάμεις της επανάστασης στις πολιτικές και ιδεολογικές πηγές έμπνευσής της και στη συγκρότηση της Φιλικής Εταιρείας ως απαραίτητου φορέα της επαναστατικής αλλαγής.
Επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι «η Επανάσταση όχι μόνο σάρωσε τη φαινομενικά παντοδύναμη Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά είχε και τη δική της συμβολή στην ευρωπαϊκή διαδικασία επικράτησης της καπιταλιστικής εξουσίας, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι τα πισωγυρίσματα της ιστορίας είναι προσωρινά».
