Ο Jacques Callot (1592 ‑1635), υπήρξε ένας μπαρόκ πρωτοπόρος χαρισματικός καλλιτέχνης χαράκτης, printmaker και draftsman — gravure
ΣΣ |> printmaker |> ένα είδος χαράκτη της εποχής, σε διαδικασία δημιουργίας έργων τέχνης με εκτύπωση- συνήθως σε χαρτί, που έχουν ένα στοιχείο πρωτοτυπίας, και όχι απλώς μια «φωτογραφική αναπαραγωγή».
▪️ Εκτός από την περίπτωση μονοτυπίας, η διαδικασία παράγει πολλαπλάσια του ίδιου τεμαχίου, που θεωρούνται “πρωτότυπα” έργα τέχνης και αναφέρεται ως αριθμημένη «εντύπωση» και όχι ως «αντίγραφο», που συχνά ποικίλλουν σημαντικά, είτε σκόπιμα είτε όχι.
▪️ Το τελικό αποτέλεσμα ξεκινάει από μια προκαταρκτική μελέτη, ένα καλό σκίτσο.
▪️ Ο όρος draftsman — draftsmaker που με τη σύγχρονη έννοια αφορά τεχνικά σχέδια για μηχανήματα, κτίρια, ηλεκτρονικά, υποδομές, λεπτομέρειες κ.λπ. (γίνονται πλέον μέσω υπολογιστή) εκείνο τον καιρό ήταν ένα είδος γκραβούρας (με χρήση συνήθως σινικής μελάνης)
ℹ️ Ο Callot θεωρείται ένας από τους πατέρες της χαρακτικής, με ένα ύφος πολύ καθαρής γραμμής και βάθους στο μελάνι, που επιτρέπει την τέλεια ανάγνωση των έργων του, παρά την ‑συχνά αφθονία σκηνών και χαρακτήρων, σε χαρακτικά συχνά περιορισμένου μεγέθους.
Το πιο διάσημο ‑ίσως έργο του μια σειρά δεκαοκτώ χαρακτικών με τίτλο «Οι Μεγάλες Αθλιότητες του Πολέμου» (Les Grandes Misères de la guerre), που απεικονίζουν τις καταστροφές του 30ετούς Πολέμου (1618–1648 στην κεντρική Ευρώπη, μια από τις πιο μακροχρόνιες και καταστροφικές συγκρούσεις).
Έκανε ‑στον πολύ βραχύ βίο του, περισσότερα από 1.400 χαρακτικά απεικονίζοντας τη ζωή της εποχής του, στρατιώτες, κλόουν, μεθυσμένους, τσιγγάνους, ζητιάνους, την αυτοκρατορική αυλή, θρησκευτικές στρατιωτικές κ.ά τελετές, με πολλές να περιλαμβάνουν εκτεταμένα τοπία στο υπόβαθρό τους.
ℹ️ Ο Callot γεννήθηκε και πέθανε στην Nancy της Λωρραίνης, από πατέρα ευγενή (τελετάρχη του δούκα). Στα δεκαπέντε ήταν μαθητευόμενος σε χρυσοχόο, αλλά σύντομα ταξίδεψε στη Ρώμη, όπου έμαθε την τέχνη της χάραξης από τον εκπατρισμένο Philippe Thomassin και στη συνέχεια μαθήτευσε δίπλα Antonio Tempesta στη Φλωρεντία, όπου έζησε ως το 1621 (κάποια χρόνια στην αυλή των Μεδίκων).
▪️ Δημιούργησε χιλιάδες drafts και μελέτες (περισσότερα από 2.000 έργα του επιβιώνουν) ενώ ποτέ δεν ασχολήθηκε με τη ζωγραφική
▪️ Μετά το θάνατο του Cosimo II των Μεδίκων, επέστρεψε στην Nancy όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής του, ταξιδεύοντας στο Παρίσι και τις Κάτω Χώρες. Τα χαρακτικά του διανεμήθηκαν ευρέως σ’ όλη την Ευρώπη (μεγάλος συλλέκτης τους και ο Ρέμπραντ)
ℹ️ Τεχνικές καινοτομίες: échoppe (ένα είδος χρωματικής βελόνας με ένα κεκλιμένο ωοειδές τμήμα στο τέλος, που επέτρεψε να δημιουργείται μια γραμμή διόγκωσης) και αρκετές ακόμη εξειδικευμένες και πρωτοπόρες, που η περιγραφή τους ξεφεύγει από τα όρια αυτού του σημειώματος, παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής της πλάκας και με λιγότερα ή χωρίς στίγματα ή κηλίδες στην εικόνα.
▪️ Έχει επιτύχει μια άνευ προηγουμένου φινέτσα στις στην αίσθηση της απόστασης, του φωτός και της σκιάς πολύ περισσότερο παίρνοντας υπόψη πως τα περισσότερα έργα του ήταν σχετικά μικρά (~15εκ στη μακρύτερη διάστασή τους).
Με βάση την τεχνοτροπία και τις καινοτομίες του Callot ο Abraham Bosse δημοσίευσε και «εγχειρίδιο χάραξης», το οποίο μεταφράστηκε στα ιταλικά, τα ολλανδικά, τα γερμανικά και τα αγγλικά.
Balli di Sfessania
Μια ομάδα δεκαέξι εκτυπώσεων, που ο Callot δημιούργησε το 1623, μετά το ταξίδι του στην Ιταλία (και προφανώς επηρεασμένος από αυτό). που έγιναν πολύ δημοφιλείς και κυκλοφόρησαν σε χιλιάδες αντιτύπων. Οι «χοροί» κατά μερικούς μελετητές είναι συνδεδεμένοι με τις θεατρικές παραδόσεις, ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως αποτελούν προϊόν της ανεξάντλητης δημιουργικής φαντασίας του. Ενδεχομένως αντιπροσωπεύουν ένα μείγμα και των δύο. Με εξαίρεση το εξώφυλλο, κάθε εκτύπωση απεικονίζει δύο ονοματισμένους χαρακτήρες, περισσότερο ή λιγότερο γνωστούς, με ονόματα από τη Νάπολη και την Τοσκάνη.
Ο Balthasar Moncornet, τις αναδημοσίευσε (ελαφρά παραλλαγμένες) στο τέλος της 10ετία του 1630 (μετά το θάνατό του, με τίτλους και πάλι στα ιταλικά, αποδεικνύοντας τη γοητεία που ασκούσε και στη Γαλλία η ιταλική τέχνη. Ο Callot δεν αποσκοπούσε στη θεατρική παρουσίαση αλλά, στα χαρακτηριστικά γνωρίσματά των χαρακτήρων του με πόζες υπερβολής, σε αντίθεση με τον Moncornet που επέμεινε στο θεατρικό πνεύμα.
Les Grandes Misères de la Guerre
Η σειρά «Les Grandes Misères de la guerre» Οι Μεγάλες Αθλιότητες του Πολέμου αποτελείται από 18 χαρακτικά του Callot (πλήρης τίτλο Les Misères et les Malheurs de la Guerre), απεικονίζοντας πειστικά τα πάνδεινα που υφίστανται οι άμαχοι, ο λαός.
Παρά το μεγάλο θέμα οι εικόνες είναι στην πραγματικότητα μόνο ~83Χ180mm η καθεμιά και ονομάζονται «Grandes “Μεγάλες”» για να γίνει διάκριση από ένα ακόμα μικρότερο προηγούμενο σετ Les Petites Misères de la guerre για το ίδιο θέμα.
Ο Callot ζούσε στη Nancy εκείνη την εποχή, αν και οι εκτυπώσεις δημοσιεύονταν, όπως το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, στο Παρίσι, με την απαραίτητη βασιλική άδεια.
Οι μήτρες υπάρχουν ακόμη σήμερα, σε ένα μουσείο της Nancy, όπως και επτά σχέδια ολόκληρων συνθέσεων και πολλές μικροσκοπικές μελέτες για φιγούρες και πολύ ακόμη μεγάλης αξίας ιστορικό υλικό, στο Ερμιτάζ.
Η σειρά, που δημοσιεύθηκε το 1633, είναι ‑όπως ήδη ειπώθηκε, το πιο γνωστό έργο του και έγινε γνωστή σαν η πρώτη «αντιπολεμική δήλωση» στην ευρωπαϊκή τέχνη.
Μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια πρώιμη πρωτότυπη ταινία κόμικ, δεδομένου ότι οι εικόνες συνοδεύονται από ένα εκτενές περιγραφικό κείμενο
Η σειρά ‑μετά το εξώφυλλο ξεκινάει με μια παρέλαση και σκηνή μάχης, οι μήτρες 4–8 δείχνουν τους «νικητές» στρατιωτών που επιτίθενται διαδοχικά σε ένα αγρόκτημα, ένα μοναστήρι ένα κάρο και καίγοντας ένα χωριό, στη συνέχεια (9–14) διάφορες μέθοδοι δημόσιων βασανιστηρίων και εκτελέσεων, στη 15η καταστρέφουν ένα νοσοκομείο, στην 16η αραχτούς στρατιώτες που πεθαίνουν από ανία στο δρόμο, στη 17η οι χωρικοί έχουν ξεμοναχιάσει μια ομάδα και τους χτυπάνε με δικριάνια και κόπανους και στην τελευταία ‑τη 18η έναν ενθουσιασμένος βασιλιάς ανταμείβει τους νικητές στρατηγούς.
Κάθε εκτύπωση έχει και τίτλο έξι γραμμών κάτω από την εικόνα, γραμμένο από τον διάσημο συλλέκτη Michel de Marolles. Όλα με «πανοραμική» θέα, πολλές μικροσκοπικές φιγούρες κλπ. χαρακτηριστικά του έργου του Callot με τις τεχνικές ιδιαίτερες πρωτοπόρες τεχνικές του που ήδη αναφέραμε