Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Jacques Callot: Οι Μεγάλες Αθλιότητες του Πολέμου και τα χορευτικά του χαρακτικά “Balli di Sfessania”

Ο Jacques Callot (1592 ‑1635), υπήρ­ξε ένας μπα­ρόκ πρω­το­πό­ρος χαρι­σμα­τι­κός καλ­λι­τέ­χνης χαρά­κτης, printmaker και draftsman — gravure

ΣΣ |> printmaker |> ένα είδος χαρά­κτη της επο­χής, σε δια­δι­κα­σία δημιουρ­γί­ας έργων τέχνης με εκτύ­πω­ση- συνή­θως σε χαρ­τί, που έχουν ένα στοι­χείο πρω­το­τυ­πί­ας, και όχι απλώς μια «φωτο­γρα­φι­κή ανα­πα­ρα­γω­γή».
▪️ Εκτός από την περί­πτω­ση μονο­τυ­πί­ας, η δια­δι­κα­σία παρά­γει πολ­λα­πλά­σια του ίδιου τεμα­χί­ου, που θεω­ρού­νται “πρω­τό­τυ­πα” έργα τέχνης και ανα­φέ­ρε­ται ως αριθ­μη­μέ­νη «εντύ­πω­ση» και όχι ως «αντί­γρα­φο», που συχνά ποι­κίλ­λουν σημα­ντι­κά, είτε σκό­πι­μα είτε όχι.
▪️ Το τελι­κό απο­τέ­λε­σμα ξεκι­νά­ει από μια προ­κα­ταρ­κτι­κή μελέ­τη, ένα καλό σκίτσο.
▪️ Ο όρος draftsman — draftsmaker που με τη σύγ­χρο­νη έννοια αφο­ρά τεχνι­κά σχέ­δια για μηχα­νή­μα­τα, κτί­ρια, ηλε­κτρο­νι­κά, υπο­δο­μές, λεπτο­μέ­ρειες κ.λπ. (γίνο­νται πλέ­ον μέσω υπο­λο­γι­στή) εκεί­νο τον και­ρό ήταν ένα είδος γκρα­βού­ρας (με χρή­ση συνή­θως σινι­κής μελάνης)

Jacques Callot Les Gobbi Le joueur de violon

ℹ️  Ο Callot θεω­ρεί­ται ένας από τους πατέ­ρες της χαρα­κτι­κής, με ένα ύφος πολύ καθα­ρής γραμ­μής και βάθους στο μελά­νι, που επι­τρέ­πει την τέλεια ανά­γνω­ση των έργων του, παρά την ‑συχνά αφθο­νία σκη­νών και χαρα­κτή­ρων, σε χαρα­κτι­κά συχνά περιο­ρι­σμέ­νου μεγέ­θους.

Les Bohémiens La halte

Το πιο διά­ση­μο ‑ίσως έργο του μια σει­ρά δεκα­ο­κτώ χαρα­κτι­κών με τίτλο «Οι Μεγά­λες Αθλιό­τη­τες του Πολέ­μου» (Les Grandes Misères de la guerre), που απει­κο­νί­ζουν τις κατα­στρο­φές του 30ετούς Πολέ­μου (1618–1648 στην κεντρι­κή Ευρώ­πη, μια από τις πιο μακρο­χρό­νιες και κατα­στρο­φι­κές συγκρούσεις).

Jacques Callot Les misères et les malheurs de la guerre

Les Grandes Misères de la guerre ‑εξώ­φυλ­λο

Έκα­νε ‑στον πολύ βρα­χύ βίο του, περισ­σό­τε­ρα από 1.400 χαρα­κτι­κά απει­κο­νί­ζο­ντας τη ζωή της επο­χής του, στρα­τιώ­τες, κλό­ουν, μεθυ­σμέ­νους, τσιγ­γά­νους, ζητιά­νους, την αυτο­κρα­το­ρι­κή αυλή, θρη­σκευ­τι­κές στρα­τιω­τι­κές κ.ά τελε­τές, με πολ­λές να περι­λαμ­βά­νουν εκτε­τα­μέ­να τοπία στο υπό­βα­θρό τους.Jacques Callot

ℹ️  Ο Callot γεν­νή­θη­κε και πέθα­νε στην Nancy της Λωρ­ραί­νης, από πατέ­ρα ευγε­νή (τελε­τάρ­χη του δού­κα). Στα δεκα­πέ­ντε ήταν μαθη­τευό­με­νος σε χρυ­σο­χόο, αλλά σύντο­μα ταξί­δε­ψε στη Ρώμη, όπου έμα­θε την τέχνη της χάρα­ξης από τον εκπα­τρι­σμέ­νο Philippe Thomassin και στη συνέ­χεια μαθή­τευ­σε δίπλα Antonio Tempesta στη Φλω­ρε­ντία, όπου έζη­σε ως το 1621 (κάποια χρό­νια στην αυλή των Μεδίκων).
▪️  Δημιούρ­γη­σε χιλιά­δες drafts και μελέ­τες (περισ­σό­τε­ρα από 2.000 έργα του επι­βιώ­νουν) ενώ ποτέ δεν ασχο­λή­θη­κε με τη ζωγραφική
▪️  Μετά το θάνα­το του Cosimo II των Μεδί­κων, επέ­στρε­ψε στην Nancy όπου έζη­σε για το υπό­λοι­πο της ζωής του, ταξι­δεύ­ο­ντας στο Παρί­σι και τις Κάτω Χώρες. Τα χαρα­κτι­κά του δια­νε­μή­θη­καν ευρέ­ως σ’ όλη την Ευρώ­πη (μεγά­λος συλ­λέ­κτης τους και ο Ρέμπραντ)


ℹ️  Τεχνι­κές και­νο­το­μί­ες: échoppe (ένα είδος χρω­μα­τι­κής βελό­νας με ένα κεκλι­μέ­νο ωοει­δές τμή­μα στο τέλος, που επέ­τρε­ψε να δημιουρ­γεί­ται μια γραμ­μή διό­γκω­σης) και αρκε­τές ακό­μη εξει­δι­κευ­μέ­νες και πρω­το­πό­ρες, που η περι­γρα­φή τους ξεφεύ­γει από τα όρια αυτού του σημειώ­μα­τος, παρα­τεί­νο­ντας τη διάρ­κεια ζωής της πλά­κας και με λιγό­τε­ρα ή χωρίς στίγ­μα­τα ή κηλί­δες στην εικόνα.
▪️  Έχει επι­τύ­χει μια άνευ προη­γου­μέ­νου φινέ­τσα στις στην αίσθη­ση της από­στα­σης, του φωτός και της σκιάς πολύ περισ­σό­τε­ρο παίρ­νο­ντας υπό­ψη πως τα περισ­σό­τε­ρα έργα του ήταν σχε­τι­κά μικρά (~15εκ στη μακρύ­τε­ρη διά­στα­σή τους).
Με βάση την τεχνο­τρο­πία και τις και­νο­το­μί­ες του Callot ο Abraham Bosse δημο­σί­ευ­σε και «εγχει­ρί­διο χάρα­ξης», το οποίο μετα­φρά­στη­κε στα ιτα­λι­κά, τα ολλαν­δι­κά, τα γερ­μα­νι­κά και τα αγγλικά.

Jacques Callot Balli di Sfessania

Balli di Sfessania

Μια ομά­δα δεκα­έ­ξι εκτυ­πώ­σε­ων, που ο Callot δημιούρ­γη­σε το 1623, μετά το ταξί­δι του στην Ιτα­λία (και προ­φα­νώς επη­ρε­α­σμέ­νος από αυτό). που έγι­ναν πολύ δημο­φι­λείς και κυκλο­φό­ρη­σαν σε χιλιά­δες αντι­τύ­πων. Οι «χοροί» κατά μερι­κούς μελε­τη­τές είναι συν­δε­δε­μέ­νοι με τις θεα­τρι­κές παρα­δό­σεις, ενώ άλλοι υπο­στη­ρί­ζουν πως απο­τε­λούν προ­ϊ­όν της ανε­ξά­ντλη­της δημιουρ­γι­κής φαντα­σί­ας του. Ενδε­χο­μέ­νως αντι­προ­σω­πεύ­ουν ένα μείγ­μα και των δύο. Με εξαί­ρε­ση το εξώ­φυλ­λο, κάθε εκτύ­πω­ση απει­κο­νί­ζει δύο ονο­μα­τι­σμέ­νους χαρα­κτή­ρες, περισ­σό­τε­ρο ή λιγό­τε­ρο γνω­στούς, με ονό­μα­τα από τη Νάπο­λη και την Τοσκάνη.Jacques Callot Balli di Sfessania 1 1

Ο Balthasar Moncornet, τις ανα­δη­μο­σί­ευ­σε (ελα­φρά παραλ­λαγ­μέ­νες) στο τέλος της 10ετία του 1630 (μετά το θάνα­τό του, με τίτλους και πάλι στα ιτα­λι­κά, απο­δει­κνύ­ο­ντας τη γοη­τεία που ασκού­σε και στη Γαλ­λία η ιτα­λι­κή τέχνη. Ο Callot δεν απο­σκο­πού­σε στη θεα­τρι­κή παρου­σί­α­ση αλλά, στα χαρα­κτη­ρι­στι­κά γνω­ρί­σμα­τά των χαρα­κτή­ρων του με πόζες υπερ­βο­λής, σε αντί­θε­ση με τον Moncornet που επέ­μει­νε στο θεα­τρι­κό πνεύμα.

Les Grandes Misères de la Guerre

Η σει­ρά «Les Grandes Misères de la guerre» Οι Μεγά­λες Αθλιό­τη­τες του Πολέ­μου απο­τε­λεί­ται από 18 χαρα­κτι­κά του Callot (πλή­ρης τίτλο Les Misères et les Malheurs de la Guerre), απει­κο­νί­ζο­ντας πει­στι­κά τα πάν­δει­να που υφί­στα­νται οι άμα­χοι, ο λαός.
Παρά το μεγά­λο θέμα οι εικό­νες είναι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μόνο ~83Χ180mm η καθε­μιά και ονο­μά­ζο­νται «Grandes “Μεγά­λες”» για να γίνει διά­κρι­ση από ένα ακό­μα μικρό­τε­ρο προη­γού­με­νο σετ Les Petites Misères de la guerre για το ίδιο θέμα.
Ο Callot ζού­σε στη Nancy εκεί­νη την επο­χή, αν και οι εκτυ­πώ­σεις δημο­σιεύ­ο­νταν, όπως το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος του έργου του, στο Παρί­σι, με την απα­ραί­τη­τη βασι­λι­κή άδεια.
Οι μήτρες υπάρ­χουν ακό­μη σήμε­ρα, σε ένα μου­σείο της Nancy, όπως και επτά σχέ­δια ολό­κλη­ρων συν­θέ­σε­ων και πολ­λές μικρο­σκο­πι­κές μελέ­τες για φιγού­ρες και πολύ ακό­μη μεγά­λης αξί­ας ιστο­ρι­κό υλι­κό, στο Ερμιτάζ.
Η σει­ρά, που δημο­σιεύ­θη­κε το 1633, είναι ‑όπως ήδη ειπώ­θη­κε, το πιο γνω­στό έργο του και έγι­νε γνω­στή σαν η πρώ­τη «αντι­πο­λε­μι­κή δήλω­ση» στην ευρω­παϊ­κή τέχνη.
Μπο­ρεί επί­σης να θεω­ρη­θεί ως μια πρώ­ι­μη πρω­τό­τυ­πη ται­νία κόμικ, δεδο­μέ­νου ότι οι εικό­νες συνο­δεύ­ο­νται από ένα εκτε­νές περι­γρα­φι­κό κείμενο
Η σει­ρά ‑μετά το εξώ­φυλ­λο ξεκι­νά­ει με μια παρέ­λα­ση και σκη­νή μάχης, οι μήτρες 4–8 δεί­χνουν τους «νικη­τές» στρα­τιω­τών που επι­τί­θε­νται δια­δο­χι­κά σε ένα αγρό­κτη­μα, ένα μονα­στή­ρι ένα κάρο και καί­γο­ντας ένα χωριό, στη συνέ­χεια (9–14) διά­φο­ρες μέθο­δοι δημό­σιων βασα­νι­στη­ρί­ων και εκτε­λέ­σε­ων, στη 15η κατα­στρέ­φουν ένα νοσο­κο­μείο, στην 16η αρα­χτούς στρα­τιώ­τες που πεθαί­νουν από ανία στο δρό­μο, στη 17η οι χωρι­κοί έχουν ξεμο­να­χιά­σει μια ομά­δα και τους χτυ­πά­νε με δικριά­νια και κόπα­νους και στην τελευ­ταία ‑τη 18η έναν ενθου­σια­σμέ­νος βασι­λιάς αντα­μεί­βει τους νικη­τές στρατηγούς.
Κάθε εκτύ­πω­ση έχει και τίτλο έξι γραμ­μών κάτω από την εικό­να, γραμ­μέ­νο από τον διά­ση­μο συλ­λέ­κτη Michel de Marolles. Όλα με «πανο­ρα­μι­κή» θέα, πολ­λές μικρο­σκο­πι­κές φιγού­ρες κλπ. χαρα­κτη­ρι­στι­κά του έργου του Callot με τις τεχνι­κές ιδιαί­τε­ρες πρω­το­πό­ρες τεχνι­κές του που ήδη αναφέραμε

Les misères et les malheurs de la guerre 18 Distribution des récompensesLes misères et les malheurs de la guerre 17 La revanche des paysansLes misères et les malheurs de la guerre 16 Les mendiants et les mourantsLes misères et les malheurs de la guerre 15 LhôpitalLes misères et les malheurs de la guerre 14 La roueLes misères et les malheurs de la guerre 13 Le bûcherLes misères et les malheurs de la guerre 12 LarquebusadeLes misères et les malheurs de la guerre 11 La pendaisonLes misères et les malheurs de la guerre 10 LestrapadeLes misères et les malheurs de la guerre 09 Découverte des malfaiteursLes misères et les malheurs de la guerre 08 Vol sur les grandes routesLes misères et les malheurs de la guerre 07 Pillage et incendie dun villageLes misères et les malheurs de la guerre 06 Dévastation d un monastèreLes misères et les malheurs de la guerre 05 Le pillageLes misères et les malheurs de la guerre 04 La maraudeLes misères et les malheurs de la guerre 03 La batailleLes misères et les malheurs de la guerre 02 Lenrôlement des troupesLes misères et les malheurs de la guerre 01 Frontispice


ΑΤΕΧΝΩΣ 2020

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο