Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Για την ψήφο των αποδήμων και τη θέση του ΚΚΕ — Απαντήσεις σε όλα τα προκύπτοντα ζητήματα

Απο­σπά­σμα­τα από την ομι­λία του Γ. Γκιό­κα, μέλους της ΚΕ και βου­λευ­τή του ΚΚΕ, στην Επι­τρο­πή της Βου­λής για τη Συνταγ­μα­τι­κή Ανα­θε­ώ­ρη­ση με θέμα την ανα­θε­ώ­ρη­ση του άρθρου 54, στις 30/10

Το ΚΚΕ από την πρώ­τη στιγ­μή αντι­με­τώ­πι­σε το θέμα της ψήφου των Ελλή­νων του εξω­τε­ρι­κού χωρίς μικρο­κομ­μα­τι­κές σκο­πι­μό­τη­τες, χωρίς τακτι­κι­σμούς, χωρίς να μετρά­ει «κου­κιά» και με στό­χο την εξεύ­ρε­ση μίας λύσης που θα διευ­κο­λύ­νει τους Ελλη­νες που εργά­ζο­νται ή σπου­δά­ζουν στο εξω­τε­ρι­κό, που έχουν δεσμούς με τη χώρα και πιθα­νόν την ελπί­δα επι­στρο­φής τους σ’ αυτήν, να ασκούν το εκλο­γι­κό τους δικαί­ω­μα από τον τόπο δια­μο­νής τους.

Από την άλλη μεριά, αυτή η λύση θα πρέ­πει να απο­τρέ­πει την αλλοί­ω­ση του εκλο­γι­κού σώμα­τος με ψηφο­φό­ρους που ενδε­χο­μέ­νως δεν έχουν γνώ­ση της ελλη­νι­κής πολι­τι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, δεν έχουν πραγ­μα­τι­κούς και ουσια­στι­κούς δεσμούς με τη χώρα και, κυρί­ως, δεν υφί­στα­νται τις συνέ­πειες των όποιων πολι­τι­κών τους επι­λο­γών. Μιλά­με, δηλα­δή, για ανθρώ­πους που λόγω της μακρό­χρο­νης δια­μο­νής τους στο εξω­τε­ρι­κό — οι περισ­σό­τε­ροι μπο­ρεί να έχουν γεν­νη­θεί στο εξω­τε­ρι­κό και να είναι από­γο­νοι παλιών μετα­να­στών — έχουν αντι­κει­με­νι­κά ενσω­μα­τω­θεί στις κοι­νω­νί­ες αυτών των χωρών, έχουν συν­δέ­σει τη ζωή και το μέλ­λον τους με αυτές τις κοι­νω­νί­ες και, το πιο σημα­ντι­κό, δια­μορ­φώ­νουν πολι­τι­κή συνεί­δη­ση και κρι­τή­ριο με βάση τις εξε­λί­ξεις, το συσχε­τι­σμό, την κατά­στα­ση του κινή­μα­τος, τα πολι­τι­κά τεκται­νό­με­να σε αυτές τις χώρες.

Οι τρεις βασικοί άξονες στην πρόταση του ΚΚΕ

H πρό­τα­ση του ΚΚΕ έχει τρεις βασι­κούς άξο­νες, προ­κει­μέ­νου να ασκεί­ται το εκλο­γι­κό δικαί­ω­μα στον τόπο διαμονής.

Ο πρώ­τος άξο­νας είναι η ύπαρ­ξη πραγ­μα­τι­κών οικο­νο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών δεσμών με την Ελλά­δα, όπως φορο­λο­γι­κών υπο­χρε­ώ­σε­ων, και όχι απλά ενός «ψυχι­κού» δεσμού. Αλλω­στε, στον πυρή­να ακό­μα και της αστι­κής αντί­λη­ψης για την τυπι­κή ισό­τη­τα του δικαιώ­μα­τος της ψήφου βρί­σκε­ται η συσχέ­τι­ση του δικαιώ­μα­τος του εκλέ­γειν στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές, από τη μία, και της ύπαρ­ξης υπο­χρε­ώ­σε­ων, από την άλλη, δηλα­δή το να υφί­στα­ται κανείς και τις συνέ­πειες από την όποια πολι­τι­κή του επιλογή.

Ο δεύ­τε­ρος άξο­νας είναι η ύπαρ­ξη ενός ανώ­τα­του χρό­νου απου­σί­ας από τη χώρα. Είχα­με προ­τεί­νει ενδει­κτι­κά τα τριά­ντα χρό­νια. Επει­δή, όμως, όπως φάνη­κε στη συνέ­χεια, αυτή η προ­ϋ­πό­θε­ση είχε δυσχέ­ρειες πιστο­ποί­η­σης, προ­τεί­να­με να μπο­ρεί να πιστο­ποιεί­ται η παρου­σία στη χώρα, η οποία θα μπο­ρού­σε να είναι δύο χρό­νια συνο­λι­κής παρου­σί­ας τα τελευ­ταία τριά­ντα πέντε χρόνια.

Οι δυσκο­λί­ες στην πιστο­ποί­η­ση του χρό­νου απου­σί­ας οφεί­λο­νται στο γεγο­νός ότι το ελλη­νι­κό κρά­τος δεν είχε δια­μορ­φώ­σει ποτέ στοι­χεία κατα­γρα­φής του πόσοι Ελλη­νες ζουν στο εξω­τε­ρι­κό και σε ποιον χρό­νο έφυ­γαν αυτοί οι άνθρωποι.

Αυτό το κρι­τή­ριο, που θέτου­με, καλύ­πτει όσους έφυ­γαν τα χρό­νια της κρί­σης και των μνη­μο­νί­ων, για την ακρί­βεια όσους έδιω­ξαν οι πολι­τι­κές των κυβερ­νή­σε­ων τα χρό­νια της κρί­σης και των μνη­μο­νί­ων. Για­τί η μετα­νά­στευ­ση, όπως και η προ­σφυ­γιά, δεν είναι φυσι­κό φαι­νό­με­νο. Και το ζήτη­μα της ψήφου δεν μπο­ρεί και δεν πρέ­πει να λει­τουρ­γή­σει ως «πλυ­ντή­ριο» ευθυ­νών για εκεί­νες τις πολι­τι­κές δυνά­μεις που συνέ­βα­λαν στο διωγ­μό αυτών των ανθρώ­πων. Οπως, επί­σης, τα προ­βλή­μα­τα που συνα­ντούν οι μετα­νά­στες εργα­ζό­με­νοι στις άλλες καπι­τα­λι­στι­κές χώρες δεν είναι δια­φο­ρε­τι­κά από αυτά που αντι­με­τω­πί­ζουν στην Ελλά­δα, μιας και η στρα­τη­γι­κή επί­θε­σης στα δικαιώ­μα­τα των εργα­ζο­μέ­νων είναι ενιαία για όλες τις χώρες.

Ο τρί­τος άξο­νας της πρό­τα­σής μας είναι η αυτο­πρό­σω­πη παρου­σία σε εκλο­γι­κά τμή­μα­τα του εξω­τε­ρι­κού, που εγγυά­ται τη μυστι­κό­τη­τα και την εγκυ­ρό­τη­τα της ψήφου, αλλά κυρί­ως εγγυά­ται την ουσια­στι­κή πολι­τι­κή συμ­με­το­χή σε μία εκλο­γι­κή δια­δι­κα­σία, σε αντί­θε­ση με όλες αυτές τις θεω­ρί­ες της e‑democracy, ηλε­κτρο­νι­κής ή ψηφια­κής δημο­κρα­τί­ας, που είναι πολύ της μόδας τώρα τελευταία.

Τέλος, τονί­σα­με την ανά­γκη τα κρι­τή­ρια αυτά να θωρα­κι­στούν συνταγ­μα­τι­κά και φυσι­κά να ισχύ­ουν για όλους όσοι θέλουν να εντα­χθούν στους ειδι­κούς εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους του εξω­τε­ρι­κού, χωρίς τη διά­κρι­ση σε παλιούς εγγε­γραμ­μέ­νους και σε όσους πρό­κει­ται να εγγρα­φούν στο μέλλον.

Επιλεκτική η επίκληση στην «ισοτιμία της ψήφου»

Επί­σης, υπάρ­χει ένα γενι­κό­τε­ρο ζήτη­μα που τέθη­κε αυτό το διά­στη­μα στη συζή­τη­ση για την ψήφο των απο­δή­μων. Ποιο είναι αυτό; Η επί­κλη­ση της «ισο­τι­μί­ας της ψήφου», δηλα­δή ότι πρέ­πει να θεσπι­στεί η ψήφος των απο­δή­μων για­τί αυτό επι­βάλ­λει η ισο­τι­μία. Μόνο που και αυτή η επί­κλη­ση γίνε­ται επι­λε­κτι­κά. Για­τί ούτε σήμε­ρα υπάρ­χει ισο­τι­μία της ψήφου, έστω και με την τυπι­κή της έννοια — για­τί ουσια­στι­κά δεν υπάρ­χει ούτως ή άλλως στο πλαί­σιο ενός εκμε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­μα­τος — όταν υπάρ­χουν πλα­φόν και μπό­νους στον εκλο­γι­κό νόμο.

Οι προ­τά­σεις που έγι­ναν και από τη ΝΔ αλλά και από τον ΣΥΡΙΖΑ, στο πλαί­σιο της συνταγ­μα­τι­κής ανα­θε­ώ­ρη­σης, συντη­ρούν αυτήν την ανι­σο­τι­μία. Η πρό­τα­ση του ΣΥΡΙΖΑ, αν και μιλά­ει στο όνο­μα της απλής ανα­λο­γι­κής, δεν απο­κλεί­ει ούτε το πλα­φόν, που το επι­τρέ­πει να υφί­στα­ται, ούτε όμως το μπό­νους. Για­τί λέει ότι μπο­ρεί η κατα­νο­μή των εδρών να απο­κλί­νει μέχρι 10% από το απο­τέ­λε­σμα των εκλογών.

Αρα, δεν μπο­ρεί να υπάρ­χει ισο­τι­μία της ψήφου ούτε καν τυπι­κή, όταν υπάρ­χουν στον εκλο­γι­κό νόμο αυτού του είδους οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις. Εμείς υπο­στη­ρί­ζου­με στα­θε­ρά την απλή και ανό­θευ­τη ανα­λο­γι­κή, που είναι ασυμ­βί­βα­στη με την οποια­δή­πο­τε ύπαρ­ξη μπό­νους και πλαφόν.

Κριτήρια για τη διευκόλυνση της ψήφου των αποδήμων και όχι τον περιορισμό της

Ποια δεδο­μέ­να πήρα­με υπό­ψη μας για τη δια­μόρ­φω­ση της πρό­τα­σής μας, που είναι καθα­ρή, ολο­κλη­ρω­μέ­νη και συνεκτική;

Καταρ­χήν, πήρα­με υπό­ψη μας το γεγο­νός — κάτι το οποίο κανέ­να άλλο κόμ­μα δεν θίγει — ότι στο ελλη­νι­κό Δίκαιο ιθα­γέ­νειας κυριαρ­χεί, ακό­μη και σήμε­ρα, παρά τις αλλα­γές που έχουν γίνει τα τελευ­ταία χρό­νια, το ανα­χρο­νι­στι­κό «δίκαιο του αίμα­τος», το οποίο έχει ως απο­τέ­λε­σμα όσοι έχουν ελλη­νι­κή κατα­γω­γή — αρκεί από τον έναν πρό­γο­νο — να μπο­ρούν να απο­κτή­σουν την ελλη­νι­κή ιθαγένεια.

Σημαί­νει, δηλα­δή, ότι μπο­ρούν να απο­κτή­σουν πολύ εύκο­λα την ελλη­νι­κή ιθα­γέ­νεια πολί­τες άλλων χωρών, αρκεί να απο­δεί­ξουν ότι έχουν έστω έναν μακρι­νό πρό­γο­νο από την Ελλά­δα. Αυτή η κτή­ση της ιθα­γέ­νειας συνε­πά­γε­ται αυτό­μα­τα και την εγγρα­φή στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους και άρα το δικαί­ω­μα της ψήφου.

Αυτό που έλε­γε η κυβέρ­νη­ση — και άλλα κόμ­μα­τα, όπως το ΠΑΣΟΚ και το ΜέΡΑ25 — ότι η ρύθ­μι­ση για τους από­δη­μους αφο­ρά έναν περιο­ρι­σμέ­νο αριθ­μό, που είναι ήδη εγγε­γραμ­μέ­νος στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους, είναι η μισή αλή­θεια. Και η μισή αλή­θεια πολ­λές φορές είναι ένα ολό­κλη­ρο ψέμα.

Για­τί παρα­γνω­ρί­ζει συνει­δη­τά ότι με βάση το ισχύ­ον Δίκαιο της ιθα­γέ­νειας, υπάρ­χει δυνη­τι­κά το ενδε­χό­με­νο να εγγρα­φούν στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους, να απο­κτή­σουν δικαί­ω­μα ψήφου και άρα δυνα­τό­τη­τα παρέμ­βα­σης στις πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις, πολ­λές χιλιά­δες ακό­μη άνθρω­ποι που αν και κατά­γο­νται από την Ελλά­δα, αν και αγα­πούν την Ελλά­δα — δεν το αμφι­σβη­τεί κανέ­νας αυτό — εντού­τοις, δεν γνω­ρί­ζουν την ελλη­νι­κή πολι­τι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, δεν έχουν δεσμούς, δεν δια­μορ­φώ­νουν κρι­τή­ριο και συνεί­δη­ση με βάση αυτήν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αλλά με βάση την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στις κοι­νω­νί­ες που ζουν. Αυτοί οι άνθρω­ποι αντι­κει­με­νι­κά είναι και πιο ευά­λω­τοι σε μηχα­νι­σμούς, λόμπι κ.λπ. που μπο­ρεί να δρά­σουν για τη χει­ρα­γώ­γη­σή τους. Αλλω­στε, η λεγό­με­νη «Ομο­γέ­νεια» δεν είναι κάτι ενιαίο. Και εκεί υπάρ­χει έντο­νη ταξι­κή διαφοροποίηση.

Για να απο­φευ­χθεί, λοι­πόν, αυτό το ενδε­χό­με­νο πρέ­πει να μπουν ορι­σμέ­να κρι­τή­ρια για τη διευ­κό­λυν­ση της ψήφου από τον τόπο διαμονής.

Και εδώ ερχό­μα­στε στο δεύ­τε­ρο δεδο­μέ­νο, που πήρα­με υπό­ψη μας για τη δια­μόρ­φω­ση της πρό­τα­σής μας. Ποιο είναι αυτό το δεδο­μέ­νο; Είναι η διε­θνής πρακτική.

Υπάρ­χουν χώρες, όπως η Γερ­μα­νία, η Μεγά­λη Βρε­τα­νία, οι Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες, που θέτουν στη νομο­θε­σία τους τέτοιες προ­ϋ­πο­θέ­σεις για την ψήφο των δικών τους απο­δή­μων από τις χώρες δια­μο­νής τους, ενώ άλλες χώρες, όπως η Ιρλαν­δία και το Ισρα­ήλ, για ευνό­η­τους λόγους, την απα­γο­ρεύ­ουν εντελώς.

Ορι­σμέ­νοι, συνε­πώς, αρθρο­γρά­φοι, δημο­σιο­λο­γού­ντες κ.λπ., που εκφρά­ζουν την έκπλη­ξή τους για το ότι η Ελλά­δα είναι από τα ελά­χι­στα κρά­τη που δεν έχουν θεσπί­σει την ψήφο των απο­δή­μων και επι­τί­θε­νται στο ΚΚΕ για τα κρι­τή­ρια που θέτει, απο­σιω­πούν ότι όσα κρά­τη το έχουν κάνει, έχουν εισα­γά­γει πολύ συγκε­κρι­μέ­νες προϋποθέσεις.

Αυτές οι προ­τά­σεις δεν συνι­στούν ούτε περιο­ρι­σμό ούτε απώ­λεια του εκλο­γι­κού δικαιώ­μα­τος. Οσοι δεν έχουν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να εντα­χθούν σε αυτούς τους κατα­λό­γους δεν σημαί­νει ότι χάνουν το δικαί­ω­μα ψήφου. Είναι προ­ϋ­πο­θέ­σεις άσκη­σης του εκλο­γι­κού δικαιώ­μα­τος, μέσω της έντα­ξης στους ειδι­κούς εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους του εξωτερικού.

Η πρό­τα­ση του ΚΚΕ βρι­σκό­ταν στον αντί­πο­δα του κοι­νού — ουσια­στι­κά — σχε­δί­ου της Νέας Δημο­κρα­τί­ας, του ΠΑΣΟΚ, της Ελλη­νι­κής Λύσης και του ΜέΡΑ25. Μάλι­στα, ο Γ. Βαρου­φά­κης άσκη­σε κρι­τι­κή στη Νέα Δημο­κρα­τία, λέγο­ντας ότι «υπα­να­χώ­ρη­σε από τις αρχι­κές της θέσεις και δεν δίνει ψήφο σε όλους όσοι είναι εγγε­γραμ­μέ­νοι». Δια­φο­ρο­ποιού­νταν όμως και από την αντί­στοι­χη του ΣΥΡΙΖΑ, για­τί άνοι­γε μία επι­κίν­δυ­νη κερ­κό­πορ­τα, καθώς επέ­τρε­πε την άσκη­ση του δικαιώ­μα­τος ψήφου με βάση το απε­ριό­ρι­στο «δίκαιο του αίμα­τος», έστω κι αν αυτό γίνε­ται αρχι­κά για έναν περιο­ρι­σμέ­νο αριθ­μό βου­λευ­τών και χωρίς την προ­σμέ­τρη­ση στον γενι­κό εκλο­γι­κό συσχε­τι­σμό, κάτι το οποίο μπο­ρεί όμως κάλ­λι­στα να αλλά­ξει στο μέλλον.

Σε κάθε περί­πτω­ση, η τελι­κή στά­ση του ΚΚΕ θα δια­μορ­φω­θεί με την κατά­θε­ση του νομο­σχε­δί­ου της κυβέρ­νη­σης και εφό­σον φυσι­κά αυτές οι προ­τά­σεις θωρα­κι­στούν και συνταγματικά.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο