200 χρόνια φέτος από το λαμπρό 1821. Από τη μια ο παλαιών Πατρών (Γερμανός) από την άλλη το «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους».
Το αστικό κράτος (κόμματα κλπ.) γιορτάζει κι αυτό με τον τρόπο του –που μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο (γελώντας ή κλαίγοντας) –πρόσφατα μάθαμε πως «η Ελληνική Επανάσταση ξεσήκωσε τον κόσμο της μόδας» …
Σε ανύποπτο χρόνο (Σεπ 2019) με απόφαση της κυβέρνησης της ΝΔ, που έγινε απόφαση της Βουλής, ενόψει της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, ζητείται (…) η δημιουργία ενιαίας εικόνας (branding) της χώρας και των φορέων του Ελληνικού Κράτους…», επιχειρώντας συσκότιση και της Ιστορίας και της πραγματικής εικόνας της σημερινής ελληνικής κοινωνίας, προβάλλοντας προκλητικά το «όλοι μαζί μπορούμε» του κεφαλαίου ‑πρόθεση της αστικής τάξης να συγκαλύψει την ταξική διαφοροποίηση που διαπερνά ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, τον ταξικό χαρακτήρα της πάλης που διεξάγεται.
Στόχος η χειραγώγηση των λαϊκών μαζών, η αποδοχή από τους εργαζόμενους ως φυσικού φαινομένου της ληστρικής εκμετάλλευσής τους από το κεφάλαιο, η μόνιμη ενσωμάτωσή τους στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και η εξαφάνιση κάθε σκέψης ότι ο ενωμένος λαός μπορεί να συντρίψει τα δεσμά της κυρίαρχης τάξης και να ανοίξει το δρόμο για ριζικές αλλαγές με την οργάνωση και την πάλη του.
Οι αξίες «του ελληνικού Έθνους», αφορούν τις αξίες της αστικής τάξης, άρα δεν είναι αξίες όλων.
Το «Ατέχνως» με πάνω από 60 μικρά και μεγάλα άρθρα –τα περισσότερα συνεργατών συμβάλει να φωτιστούν σημαντικές πλευρές του 21.
Σε κάθε περίπτωση από πλευράς σύνταξης ως πλέον επίκαιρο εργαλείο θεωρούμε αυτό του τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, που επεξεργάστηκε ένα αφιέρωμα με στόχο να φωτίσει καλύτερα τον χαρακτήρα και τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες εκδήλωσης των γεγονότων από τη σκοπιά του μαρξισμού – λενινισμού, καθώς και σε αντιπαράθεση με αστικές και αναθεωρητικές ιστορικές θέσεις.
(Το σχετικό βιβλίο διατίθεται από τις «Εκδόσεις Ατέχνως»)
Το σημερινό μας δημοσίευμα –όπως φαίνεται και από τη φωτο-κεφαλίδας, έχει να κάνει με σχετικό «επετειακό», που δημοσιεύτηκε πριν 78 χρόνια στην (παράνομη) ΚΟΜΕΠ –το παραθέτουμε με ένα μικρό σχολιασμό στο τέλος.
Η δημιουργία του ελληνικού «Έθνους-Κράτους»
Η λεγόμενη «Εθνική Παλιγγενεσία» ήταν αστική εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση, με ηγετική της δύναμη την ανερχόμενη ελληνική αστική τάξη, που συγκρούστηκε με την οθωμανική φεουδαρχική εξουσία, έχοντας ως πιο δυναμικό και πρωτοπόρο τμήμα της αυτό που αναπτύχθηκε στη ναυτιλία και στο εξωτερικό εμπόριο της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Στόχος και αποτέλεσμα της επανάστασης ήταν η συγκρότηση του αστικού έθνους — κράτους, που επιτεύχθηκε με την παρέμβαση ισχυρών ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών της εποχής (της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας), αλλά και της τσαρικής Ρωσίας.
Ωστόσο, τα διάφορα τμήματα της αστικής τάξης δεν κράτησαν ενιαία στάση στο ζήτημα της επαναστατικής πάλης. Η αιτία γι’ αυτό ήταν οι σημαντικές διαφορές συμφερόντων που υπήρχαν μεταξύ τους.
Οι Έλληνες κεφαλαιοκράτες των θαλάσσιων μεταφορών, πλοιοκτήτες και έμποροι, είχαν ως βασικό στόχο την ισχυροποίησή τους στις διεθνείς αγορές και είχαν διαμορφώσει φιλελεύθερη κοσμοπολίτικη σκέψη. Στην ταλάντευση των Ελλήνων πλοιοκτητών, ως προς τη συμμετοχή τους στην επαναστατική πάλη, έπαιξαν ρόλο και η σχέση τους με το αγγλικό κεφάλαιο και η σύμπλευσή τους με την αγγλική εξωτερική πολιτική. Η Αγγλία δεν επιδίωκε αρχικά το διαμελισμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Αντιφατική ήταν και η στάση των Ελλήνων κοτζαμπάσηδων, που είχαν σημαντικά προνόμια, ενώ μετείχαν στην εκμετάλλευση και καταπίεση των φτωχών Ελλήνων αγροτών. Ωστόσο, δεν έπαυαν να βρίσκονται στα κατώτερα τμήματα του οθωμανικού κράτους, η περιουσία τους μπορούσε να δημευτεί όταν πέθαιναν, ενώ κινδύνευαν να δολοφονηθούν από τους Τούρκους πασάδες και βελήδες. Ακόμα, είχαν αναπτύξει και εμπορική δραστηριότητα και κοινά συμφέροντα με αστικά στρώματα και απ’ αυτήν την άποψη τους συνέφερε η κατάργηση της οθωμανικής κυριαρχίας.
Παρόμοιες ταλαντεύσεις παρουσίαζαν και άλλες δυνάμεις, όπως οι αρματολοί, που είχαν σχέσεις με τον οθωμανικό κρατικό μηχανισμό.
Ο ανώτερος κλήρος — ιδιαίτερα το Πατριαρχείο — είχε προνόμια στο πλαίσιο της οθωμανικής αυτοκρατορίας, με αποτέλεσμα το Πατριαρχείο να σταθεί αντίθετο με τις αποσχιστικές εθνικιστικές τάσεις. Ενα μικρό μέρος του ανώτερου κλήρου ασπάστηκε τις ιδέες του αστικού Διαφωτισμού. Ομως μεγάλο μέρος του κατώτερου κλήρου συμπορεύτηκε με τους φτωχούς αγρότες.
Οι Φαναριώτες στήριζαν την οθωμανική εξουσία, βλέποντας ότι υπήρχαν δυνατότητες για ακόμα μεγαλύτερη κοινωνική ανέλιξή τους.
Αυτοί που αποτέλεσαν την υποδομή για τη στρατιωτική οργάνωση της επανάστασης, ήταν οι μικροί έμποροι του χερσαίου εμπορίου, οι αγρότες, οι τεχνίτες και οι κλέφτες, που σήκωσαν το κύριο βάρος του επαναστατικού αγώνα και στήριξαν αποφασιστικά τη Φιλική Εταιρεία. Ομως αυτές οι δυνάμεις ήταν αντικειμενικά αδύνατο να διαμορφώσουν αυτοτελές πρόγραμμα εξουσίας. Στην πραγματικότητα ήταν εξαναγκασμένες να ακολουθήσουν την ηγεμονική δύναμη του αγώνα, την αστική τάξη, δηλαδή τον φορέα των νέων σχέσεων παραγωγής, των καπιταλιστικών, για τη δημιουργία αστικού κράτους και το τσάκισμα των φεουδαρχικών σχέσεων παραγωγής.
Κοινωνικές διαφοροποιήσεις και αντιθέσεις
Οι διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα διάφορα αστικά τμήματα εκφράστηκαν και στο βάθος των επιδιωκόμενων ανατροπών, με αιματηρούς ένοπλους εμφυλίους πολέμους κατά τη διάρκεια της επανάστασης και μετά από την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Η ελληνική αστική τάξη επιδίωκε τη συγκρότηση ενός συγκεντρωτικού κράτους, με Σύνταγμα και Κοινοβούλιο, με ενιαία εθνική αγορά. Αυτό προϋπέθετε την κατάργηση των ορίων των τοπικών αγορών που είχαν διαμορφωθεί.
Το τμήμα που δέσποζε στην αστική τάξη, το εφοπλιστικό κεφάλαιο, επιδίωκε τη δημιουργία μιας ισχυρής κεντρικής εξουσίας που θα συγκέντρωνε κρατικά έσοδα, για να στηρίξει τη διεθνή κίνηση του εμπορικού στόλου. Οι ίδιοι οι πλοιοκτήτες ζητούσαν αποζημιώσεις για τη συμμετοχή τους στον αγώνα, με κτήματα από την εθνικοποίηση των τουρκικών κτημάτων.
Αυτή η επιδίωξη τους έφερε σε σύγκρουση με τους προεστούς (κοτζαμπάσηδες) και τους αρματολούς, που επιθυμούσαν τη διατήρηση και ενίσχυση των τοπικών προνομίων και εξουσιών (συγκέντρωση φόρων κ.ά.) και γι’ αυτό αντιδρούσαν στη συγκρότηση ισχυρού συγκεντρωτικού κράτους.
Απ’ την πλευρά τους, οι μικροί ιδιοκτήτες γης και οι ακτήμονες προσδοκούσαν τη βελτίωση της οικονομικής τους θέσης καθώς και πολιτικά δικαιώματα, έχοντας χύσει ποταμούς αίματος για τη νίκη της επανάστασης. Ομως η υποθήκευση της εθνικής γης για τα εξωτερικά δάνεια απέκλειε τότε το μοίρασμα της γης στους στρατιωτικούς και στους αγρότες.
Η τύχη χιλιάδων αγωνιστών ακτημόνων και στρατιωτικών ήταν αντίστοιχη με την τύχη των σκαφτιάδων της Αγγλικής Επανάστασης (1649), που διακήρυσσαν στις κινητοποιήσεις τους: «Δεν μπορεί να υπάρχει πραγματική ελευθερία όσο η γη των αγροτών είναι ιδιοκτησία των λόρδων» (Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, «Παγκόσμια Ιστορία», τ. Ε1, εκδ. «Μέλισσα», Αθήνα, 1959, σελ. 87).
Στη βάση όλων των προηγούμενων πρέπει να αναζητηθούν οι αιτίες της ρευστότητας των κοινωνικών συμμαχιών, των προσωρινών συμβιβασμών και των εμφύλιων συγκρούσεων. Ακόμα, στο γεγονός ότι στην εξέλιξη της επανάστασης έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι τότε μεγάλες δυνάμεις, με βάση τις δικές τους ιδιαίτερες στρατηγικές επιδιώξεις και τον λυσσαλέο ανταγωνισμό τους για κυριαρχία, που καθόριζε τη διαφορετική κάθε φορά στάση τους απέναντι στην επανάσταση και το εδαφικό της όριο.
Το 1830 αναγνωρίστηκε επίσημα η ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους, με Πρωτόκολλο που υπέγραψαν στο Λονδίνο οι Μ. Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία. Η συγκρότηση του νέου κράτους καθώς και η πάλη για την επέκτασή του πραγματοποιούνταν σε συνθήκες οξύτατου ανταγωνισμού των τότε κομμάτων. Απότοκο αυτών των αντιθέσεων ήταν και η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια (1831). Ταυτόχρονα, δεν υπήρχε πλήρης συμφωνία μεταξύ των διαφόρων αστικών τμημάτων σχετικά με τους ρυθμούς που προχωρούσε η εδαφική επέκταση του ελληνικού κράτους.
Η ενδοαστική διαπάλη συνεχίστηκε οξύτατη και μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια και την επιλογή του Οθωνα ως βασιλιά της Ελλάδας από τις τρεις «εγγυήτριες δυνάμεις», που έγινε σε σύμπραξη με τους εγχώριους αστούς (Μαυροκορδάτο κ.ά.).
Ενσωματωμένος στο αστικό κράτος ο θεσμός της βασιλείας και λειτουργώντας ως κέντρο εξουσίας, αλλά και έχοντας άμεση διασύνδεση με ξένες δυνάμεις, ήρθε συχνά σε σύγκρουση με το αστικό πολιτικό σύστημα, με επίκεντρο τις αρμοδιότητες κάθε πλευράς (έλεγχο των κυβερνήσεων, του στρατού κ.ά.). Ταυτόχρονα, αυξανόταν συνεχώς η επιρροή της Αγγλίας και ενισχυόταν προς αυτήν ο προσανατολισμός της ελληνικής αστικής τάξης, ενώ υποχωρούσε αναλόγως η επιρροή της Ρωσίας.
Στο έδαφος αυτών των αντιθέσεων ξεδιπλώθηκαν το εκσυγχρονιστικό κίνημα της 3ης Σεπτέμβρη 1843 για τη θέσπιση νέου Συντάγματος και το αντίστοιχο κίνημα του 1862, που οδήγησε στην έξωση του Οθωνα και στην ανάληψη της βασιλείας από τον Γεώργιο Α’ (1863), συνακόλουθα και στην ψήφιση νέου Συντάγματος (1864).
Κατά την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα άρχισε να διαμορφώνεται ο αστικός δικομματισμός, εν μέσω έντονων τριβών και αστάθειας του αστικού πολιτικού συστήματος, που κορυφώθηκαν με το στρατιωτικό κίνημα στου Γουδή (1909), την έλευση του Ελ. Βενιζέλου και την ανάληψη από αυτόν της πρωθυπουργίας και την ψήφιση του Συντάγματος του 1911.
Η αστική διαπάλη κορυφώθηκε στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου και πήρε εκρηκτικές διαστάσεις το 1915 και ακόμα περισσότερο το 1916 (30 Αυγούστου), οπότε πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη φιλοβενιζελικό κίνημα ενάντια στην κυβέρνηση της Αθήνας και στον βασιλιά Κωνσταντίνο Α’, ενώ ο Βενιζέλος σχημάτισε στη Θεσσαλονίκη δική του κυβέρνηση. Υπενθυμίζεται ότι τμήμα των αστικών δυνάμεων και ο βασιλιάς είχαν ταχθεί υπέρ της «ουδετερότητας» της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που ευνοούσε τις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία — Αυστροουγγαρία). Ο Βενιζέλος επέμενε να μπει η Ελλάδα στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ (Αγγλία — Γαλλία — Ρωσία).
Η ενδοαστική σύγκρουση οδήγησε στον εμπορικό αποκλεισμό της «Παλιάς Ελλάδας» από την Αντάντ, στην κατοχή της Θεσσαλονίκης από τον γαλλικό στρατό και στην πολεμική σύγκρουση στρατού και βασιλικής κυβέρνησης και των επίστρατων με τον γαλλικό στρατό, που έφτασε έως το κέντρο της Αθήνας. Τελικά η βενιζελική παράταξη επικράτησε και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εκθρονίστηκε. Ακόμα, στη διάρκεια του αντιβενιζελικού πογκρόμ, στο οποίο επιδόθηκαν οι βασιλικοί στην Αθήνα, σημειώθηκαν 35 φόνοι, 922 φυλακίσεις, 503 περιπτώσεις λεηλασίας και 980 απελάσεις και εκτοπίσεις (Νίκος Αλιβιζάτος, «Το Σύνταγμα και οι εχθροί του στη νεοελληνική ιστορία 1880–2011», εκδ. «Πόλις», Αθήνα, 2011, σελ. 232).
1933. Σκίτσο του «Ριζοσπάστη»
Οι συγκρούσεις φούντωσαν ξανά το 1922, μετά από τη Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή, και κορυφώθηκαν με το στρατιωτικό πραξικόπημα υπό τους Πλαστήρα — Γονατά — Φωκά και την εκτέλεση στου Γουδή 6 πρωτοκλασάτων στελεχών της βασιλικής πλευράς (ανάμεσά τους 3 πρώην πρωθυπουργοί). Μέχρι το 1936, ακολούθησαν 6 στρατιωτικά πραξικοπήματα, με εναλλάξ πρωταγωνιστές βασιλόφρονες και βενιζελικούς.
Απ’ όλα τα προηγούμενα καθώς και από τις μετέπειτα εξελίξεις (Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, αγώνας του ΕΑΜ — ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ και όσα ακολούθησαν), προκύπτει ότι η περιλάλητη «εθνική ενότητα» ήταν άπιαστο πουλί, όχι μόνο στο πλαίσιο της αντίθεσης ανάμεσα στην αστική τάξη και στις λαϊκές μάζες, αλλά ακόμα και μέσα στο ενδοαστικό πλαίσιο. Βέβαια, πρέπει να υπογραμμιστεί, γιατί αποτελεί και σύγχρονο δίδαγμα, ότι οι αστικές δυνάμεις, ακόμα και τότε που σφάζονταν μεταξύ τους, ήταν απόλυτα ενιαίες όταν επρόκειτο να αντιμετωπίσουν τον λαό.
Μια νέα κοινωνική τάξη ήρθε στο προσκήνιο
Η καπιταλιστική ανάπτυξη, η οποία συντελούνταν ολόκληρη την προαναφερόμενη περίοδο, είχε ως επακόλουθο την αριθμητική αύξηση της εργατικής τάξης, τη συγκέντρωσή της σε μια σειρά βασικούς χώρους (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Βόλο κ.ά.) και την οργάνωσή της σε πανελλαδικό επίπεδο. Το 1918, ένα χρόνο μετά την Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, που έδειχνε ότι η ανθρωπότητα μπήκε στην εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, ιδρύθηκε το ΚΚΕ, γεγονός που σήμαινε τη χάραξη μιας ποιοτικής τομής στην ελληνική κοινωνία.
Με την ίδρυση του ΚΚΕ (αρχικά ΣΕΚΕ) η εργατική τάξη απέκτησε την ιδεολογικοπολιτική και οργανωτική πρωτοπορία της, αφού το εργατικό κίνημα συνδέθηκε με τη θεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού. Η ίδρυση του ΚΚΕ σηματοδότησε ότι η ταξική πάλη εισήλθε σε νέα φάση και ότι η εργατική τάξη συγκέντρωνε βασικές προϋποθέσεις για να παίξει τον δικό της αυτοτελή ρόλο.
Η εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι η αστική τάξη και οι ιδέες της είναι ιστορικά παρωχημένες. Εχει μετατραπεί σε τάξη παρασιτική. Επίκαιρες είναι μόνο οι αξίες της εργατικής τάξης, η θεωρία της σύγχρονης κοινωνικής επανάστασης για το σοσιαλισμό — κομμουνισμό.
Ομως, ο λαός έχει ταυτόχρονα κάθε λόγο να τιμά τον ηρωικό λαϊκό αγώνα του 1821, τις ανείπωτες θυσίες και τα ολοκαυτώματα των απλών αγωνιστών να ξεκολλήσουν από την τότε λάσπη τη ρόδα της προόδου. Αυτή η τιμή είναι στοιχείο της οφειλόμενης τιμής σε κάθε επαναστατικό κίνημα όπου Γης και κάθε εποχής. Είναι και κληρονομιά των σύγχρονων μισθωτών σκλάβων.
Από την άλλη, κληρονομιά είναι ο αγώνας της Παρισινής Κομμούνας, η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, τα 20 εκατομμύρια νεκρών Σοβιετικών στον Β’ Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο, οι χιλιάδες νεκροί του ΕΑΜ — ΕΛΑΣ, οι 200 της Καισαριανής, ο Δεκέμβρης 1944, οι 30.000 νεκροί μαχητές του ΔΣΕ, ο Μπελογιάννης και η Ηλέκτρα και χιλιάδες άλλοι. Ο αγώνας τους πηγαίνει πολύ πιο μακριά από αυτόν του 1821. Εκατομμύρια μαχητές είχαν όραμα μια κοινωνία δίχως εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Καθετί στην εποχή του.
Η ανιστόρητη προπαγάνδα για την ανάγκη «εθνικής ενότητας» συντρίβεται στους τόπους δουλειάς, όπου οι εργάτες συνθλίβονται στη μέγγενη της εκμετάλλευσης, της τρομοκρατίας, των εκβιασμών, της απόλυσης. Συντρίβεται στους διεξαγόμενους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, στις συγκρούσεις για το μοίρασμα των πηγών Ενέργειας, στην καπιταλιστική κρίση, που για την έξοδο απ’ αυτήν σε όφελος του κεφαλαίου πλήρωσαν η εργατική τάξη και οι αυτοαπασχολούμενοι, χάρη στην πολιτική των κυβερνήσεων ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και άλλων αστικών κομμάτων. Επίκαιρος, ρεαλιστικός και αναγκαίος είναι ο αγώνας για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, για τη Λαϊκή Συμμαχία, τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την εργατική εξουσία.
Από το 1821 μπορούμε να κρατήσουμε το συμπέρασμα ότι η λαϊκή ορμή και εξέγερση μπορεί να σπάσουν και έναν αρνητικό διεθνή συσχετισμό δυνάμεων (απόσπασμα του Μάκη ΜΑΪΛΗ, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνου του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ –που χάσαμε πρόσφατα)
ℹ️ Ακριβές πλήρες αντίγραφο –με αφαίρεση του πολυτονικού για διευκόλυνση στην ανάγνωση – οι επισημάνσεις δικές μας
Στις πιο φοβερές στιγμές της νεοελληνικής ιστορίας μας βρίσκει φέτος η μεγάλη Επαναστατική επέτειος του έθνους μας.
Η επέτειος της μέρας πού το νεαρό ελληνικό έθνος, δουλωμένο στο βαρβαρότερο ίσαμε τότε καταχτητή, άδραξε τα όπλα και ύστερα από εφτά χρόνων νίκες και ήττες, θριάμβους και συμφορές λευτέρωσε μια γωνιά, ελληνική γη.
Για μας τους κομμουνιστές, για κάθε συνειδητό αγωνιστή του ελληνικού λαού τούτη ή επέτειο έχει τρανή σημασία: μας φανερώνει ανάγλυφες τις συγκλονιστικές δυνάμεις των λαϊκών μαζών πού με την πάλη τους είναι ο δημιουργός της ιστορίας, ο φορέας της προόδου, Μας δείχνει ολοζώντανη τη διδασκαλία των Μάρξ — Λένιν, πώς ή επαναστατική πάλη αποτελεί το νόμο της προόδου, πώς η επανάσταση είνε αρμονία κι όχι παραφωνία στην τωρινή περίοδο της ανθρωπότητας.
Και κάτι πιο μεγάλο ακόμα: Σήμερα πού ό πιο βάρβαρος, ό πιο βρώμικος καταχτητής, έχει ρίξει στην πιο βαριά σκλαβιά και γυρεύει να εξοντώσει το έθνος μας, σήμερα πού ο ελληνικός λαός παίρνει τις τύχες του στα χέρια του με πρωτοπόρο καθοδηγητή, το κόμμα μας.
Σήμερα πού σε διεθνή κλίμακα οι δυνάμεις της προόδου χτυπιούνται σε αγώνα ζωής και θανάτου με τη μαύρη αντίδραση, ή Επέτειο τού 1821 αποτελεί ζωηφόρο φωτεινό σύμβολο. Ατσαλώνει τή θέλησή μας. Γιγαντώνει την πίστη μας.
Κινεί τη σκέψη μας να βγάλουμε τα ιστορικά διδάγματα, απαραίτητα στον τωρινό κύκλο της επαναστατικής δράσης του έθνους μας, για να λυτρωθεί από κάθε λογής σκλαβιά εθνική, κοινωνική και πολιτική.
Στα χρόνια της Οθωμανικής σκλαβιάς το ακοίμητο ρέμα της Ιστορίας διαμόρφωσε το ελληνικό έθνος κι έβαλε μπροστά του το καθήκον να λύσει τα μεγάλα, τα Ιστορικά του προβλήματα: πριν απ’ όλα το πρόβλημα της Εθνικής του ανεξαρτησίας σαν προϋπόθεση δημιουργίας νεοελληνικού πολιτισμού. Και το αγροτικό πρόβλημα, το ουσιαστικότερο πρόβλημα της επανάστασης έπαιρνε Εθνική μορφή γιατί οι αγάδες ήταν οι καθεαυτό κάτοχοι της γης.
Τούτα τα προβλήματα μαζί με τ’ άλλα τ’ αστικοδημοκρατικά σαν το γλωσσικό, το πολιτειακό εξέφραζαν στο σύνολό τους την ιστορική ανάγκη να συγχρονιστεί το έθνος. Σ’ εποχή Επαναστατική ωρίμασαν οι προϋποθέσεις τού 1821 και πρώτος ο Ρήγας προσανατολίζει το έθνος προς τις δυνάμεις της Επανάστασης, κηρύχνει πανεθνική επαναστατική πάλη. Ονειροπολεί μια βαλκανική δημοκρατική ομοσπονδία.
Το έργο του το συνεχίζει ή — Φιλική Εταιρεία, πού οργανώνει και κινεί τις δυνάμεις της Επανάστασης. Και βασική δύναμη ήταν η αγροτιά με πρωτοπορία την πολεμικότατη κλεφτουριά.
Μαζί της κινιόνταν ναύτες χειροτέχνες, υπάλληλοι, μικροδιανοούμενοι.
Τα προνομιούχα στρώματα τρέμουν τήν Επανάσταση.
Οι έμποροι δισταχτικοί ταλαντεύονται. Οι κοτζαμπάσηδες αντιδρούν. Το Φανάρι ξαποστέλνει αφορισμούς.
Μα το εργαζόμενο Έθνος δεν τους ψηφάει. Κατανικάει αντιδράσεις και δισταγμούς, παρασέρνει τούς Εμποροκοτσαμπάσηδες, και ή Επανάσταση, ξεσκάει φοβερή, μαζική και αφήνει να ξεχυθούν οι συνταραχτικές δυνάμεις τού λαού.
Απ’ την αγροτιά βγήκαν αυτοσχέδιοι Επαναστατικοί στρατοί πού έστησαν τρόπαια απ’ το Βαλτέτσι στα 1821 ως την Αράχοβα στα 1827. Στη θάλασσα θριάμβεψε ή φοβερή τόλμη και παλληκαριά των ναυτών με το μπουρλότο. Η Επαναστατημένη μάζα ανάδειξε έξοχους στρατηγούς και ναυμάχους σαν τον Κολοκοτρώνη, τον Καραϊσκάκη, το Μιαούλη, τον Κανάρη.
Φανέρωσε ήρωες σαν τον Παπαφλέσσα, τον Διάκο, τον Μπότσαρη, πού έπεσαν ένδοξα στο πεδίο της τιμής.
Παρουσίασε μαζικούς ηρωισμούς και αυτοθυσίες σαν το Μεσολόγγι, το τρίχρονο χαροπάλεμα τού Μωριά με το Μπραήμη, όπου αντήχησε φοβερή, ή εκδικήτρα πατριωτική κραυγή τού Κολοκοτρώνη. «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους». Ολοκαυτώματα πύρινα σαν το Μανιάκι και τα Ψαρά. Το 1821 σήκωσε περήφανο κεφάλι αντίκρυ στην «Ιερή συμμαχία», το φασιστικό άξονα κείνης της εποχής με τον ύμνο τού Σολωμού πού κι αυτός ήταν πνευματικός της αντίλαλος, διακήρυξε την αλληλεγγύη της με τις επαναστατικές δυνάμεις της Ευρώπης :και Αμερικής και τράβηξε τις συμπάθειες και την ενίσχυσή τους. Επανάσταση εθνική παλλαϊκή άνοιξε το δρόμο των Εθνικό-δημοκρατικών Επαναστάσεων στα Βαλκάνια πού ακόμα δεν ολοκληρώθηκαν.
Ωστόσο το 1821 δεν απέδωσε καρπούς ισάξιους με τις θυσίες.
Η Αστική τάξη συνασπισμένη με τους κοτζαμπάσηδες, μ’ όλες τις διαμάχες τους, πήραν εξ αρχής την ηγεμονία της επανάστασης και έβαναν τα δικά τους συμφέροντα, πάνω από τα εθνικά: Δεν έδωκαν τη γη στους αγρότες. Διασπάθισαν τούς εθνικούς πόρους. Παραμέλησαν την οργάνωση των επαναστατικών δυνάμεων, Παραγκώνισαν τους Επαναστατικούς Αρχηγούς., Ευνούχισαν τον Επαναστατικό ‑δημοκρατικό χαρακτήρα της εξέγερσης.
Έβαζαν τις βάσεις της εξάρτησης, της χώρας. Απ το ξένο κεφάλαιο. Κατάργησαν τους δημοκρατικούς θεσμούς, και παράδωσαν την Ελλάδα στον πράχτορα του Τσαρισμού Καποδίστρια. Έτσι, τα δημοκρατικά προβλήματα έμειναν άλυτα και μόνον το εθνικό πρόβλημα μισολύθηκε. Γιατί το επαναστατημένο έθνος δεν’ είχε Αρχηγό και καθοδηγητή. Η Αστική τάξη αποδείχτηκε ανίκανη να εκπληρώσει τον ιστορικό της προορισμό.
Ο λαός και καθαφτό η Αγροτιά δεν μπόρεσε, να δημιουργήσει δική της οργάνωση κόμμα λαϊκό,- που θα καθοδηγούσε την επανάσταση.
Ένας μυθολογικός ήρωας της ελληνικής αρχαιότητας ο Σίσυφος ήταν καταδικασμένος να κυλάει μια πέτρα για να την ανεβάσει στην κορυφή τού βουνού. Άμα κατάκοπος την έφερνε κοντά στην κορφή ή πέτρα τού ξέφευγε και κατρακυλούσε στον ‑κάμπο και ξανάρχιζε το μαρτύριο του Σίσυφου. Κι ο ελληνικός λαός μετά το 1821 ξανάρχισε τον Αγώνα του Σίσυφου για να λύσει τα ίδια προβλήματα πού όσο κι αν άλλαξαν μορφή και περιεχόμενο, όσο κι αν περιπλέχτηκαν εξακολουθούν νάνε τα ίδια εθνικο-δημοκρατικά προβλήματα και για τη λύση τους παλεύει ακόμα δ ελληνικός λαός.
Σε τούτο τον πολύχρονο Αγώνα οι κυρίαρχοι αστοτσιφλικάδες σε διαρκείς συγκρούσεις ανάμεσα τους, κινήματα, ανακατατάξεις στο συνασπισμό τους, ανέμιζαν διαρκώς το καταχτητικό λάβαρο της «μεγάλης ιδέας» πάνω στους λαούς της Βαλκανικής.
Με την βυζαντινή πολιτική της «μεγάλης ιδέας» ξακολουθούν να κρατάν τον ελληνικό λαό στην πείνα, την αμορφωσιά, στην φτώχεια. Να προδίνουν την εθνική του Ανεξαρτησία ατούς ξένους.
Μ’ αυτή τον οδήγησαν στην τρομερή, καταστροφή του 1922. Τρέμοντας το ξύπνημα του ελληνικού λαού τον παράδωσαν στη μοναρχοφασιστική κλίκα της 4ης Αυγούστου πού με την αντιδραστική και τυχοδιωκτική της πολιτική ετοίμασε την τωρινή φριχτή συμφορά που παρόμοια δεν γνώρισε το έθνος μας. Τρέμοντας τον ελληνικό λαό έφτασαν σε προδοσιά ανήκουστη. Πήραν τα όπλα, τα τιμημένα όπλα απ’ τα χέρια ενός νικηφόρου στρατού και τα παράδωσαν στις ορδές των φασιστών ληστών. Τους άνοιξαν τις πόρτες της Ελλάδας.
Κράτησαν στις φυλακές και στα στρατόπεδα τούς κομμουνιστές, τούς συνεπείς αγωνιστές της λευτεριάς. Παράδωσαν αιχμάλωτο στο χιτλερισμό, ένα Ζαχαριάδη! Τον Αρχηγό του ΚΚΕ και του ελληνικού λαού, που απ’ την πρώτη μέρα της εθνικής κρίσης κάλεσε, από τα μπουντρούμια της Ασφάλειας, τον, ελληνικό λαό σε συναγερμό για την τιμή και τή λευτεριά! Η ελληνική Ιστορία πρώτη φορά γνώρισε τέτοια ατιμία… Η 120χρονη ιστορία και η σκληρή πείρα των τελευταίων χρόνων αποδείχνουν πώς η ελληνική πλουτοκρατία είνε ανίκανη να οργανώσει και να καθοδηγήσει ένα εθνικο-επαναστατικό πόλεμο και πιο πολύ μια εθνική δημοκρατική αναδημιουργία.
Σε τούτες τις τραγικές στιγμές της εσωτερικής προδοσίας, της εισβολής των βαρβάρων, της υποδούλωσης και τού διαμελισμοί της Ελλάδας ο ελληνικός λαός δε σταύρωσε τα χέρια. Διδαγμένος από τη σκληρή πείρα, ωριμασμένος ιστορικά, ατσαλωμένος σε Αγώνες, διαπαιδαγωγημένος πολιτικά από το Κ.Κ.Ε. ρίχτηκε στον εθνικό Αγώνα. Και ή φετεινή επέτειος τού 1821 μας βρίσκει με περήφανα ξεδιπλωμένες σε πόλεις και χωριά τις εθνικοαπελευθερωτικές Επαναστατικές σημαίες για την ολοκλήρωση τού 1821. Άπ’ τα μακεδονικά φαράγγια ως το αντρειωμένο το νησί της Κρήτης ή ελληνική γη είνε καμίνι για τούς φασίστες.
Στα βουνά ξαναζεί ή κλεφτουριά και θεριεύει ο ανταρτοπόλεμος. Στις πόλεις, στα μουγγά ή φανερά, βράζει ο αγώνας. Με το σαμποτάζ, τις απεργίες, τις διαδηλώσεις. Με όλα τα μέσα. Δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι της Αθήνας κλονίζουν το κάτεργο — καθεστώς της «Νέας τάξης».
Ούτε οι μαζικοί σκοτωμοί φοβίζουν, ούτε ή βρώμικη ψευτιά ξεγελάει το λαό πού βαδίζει το δρόμο της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης πού χάραξε το ΚΚΕ.
Σε πυκνές φάλαγγες γύρω απ’ το ΕΑΜ, ο λαός της Αθήνας δίνει μάχες για ψωμί και λευτεριά με τους καταχτητές και τα ελληνόφωνα όργανά τους και ή πάλη του έχει απήχηση στον Αγώνα όλων των σκλαβωμένων λαών όλης της Ευρώπης. Στη χώρα μας το εσωτερικό μέτωπο του καταχτητή τρίζει απ’ την ορμή των λαϊκών Αγώνων, πού όλο και ανεβαίνουν.
Το έθνος ορθώνεται σε πανεθνικό Αγώνα και ματωμένη πύρινη γραμμή σημαδεύει το δρόμο του.
25 Χρόνια Κόκκινου Στρατού — Η.Δ. σφου Στάλιν -από την ίδια ΚΟΜΕΠ
Το Εργαζόμενο έθνος και τούτη τη φορά δεν αντιπαλεύει μόνο με τον καταχτητή.
Ακόμα και σήμερα απ’ τ’ ανώτερα στρώματά του σκέπτονται με ιδιοτέλεια και βάνουν τ’ ατομικά τους συμφέροντα πάνω απ’ το πανεθνικό συμφέρο, πάνω άπ’ τό μεγάλο ιδανικό της λευτεριάς και της προόδου του έθνους.
Δεν πρόκειται για ανδράποδα σαν το Λογοθετόπουλο και την κλίκα του, πού σκοτώνουν τούς έλληνες πατριώτες και- με σκυλίσια αναισχυντία θά μιλήσουν και για το 1821 σήμερα. Ούτε για το πεμπτοφαλαγγίτικο πλοκάμι άπ’ τους Κύρου ως τη «Ν. Εποχή», ή το «Νέο Δρόμο». Ωρισμενοι αρχηγοί των παλιών κομμάτων ταλαντεύονται σαν τους εμποροκοτζαμπάσηδες του 21 και μπαίνουν στο δρόμο της Αντίδρασης. «Δημοκράτες», πού ωστόσο τρέμουν τις μάζες και τη μαζική πάλη, μα κυρίως ένοχες μοναρχικές συνειδήσεις και υπολείμματα τεταρτοαυγουστιανά πού βυσσοδομούν για το Γλύξμπουργκ, χαιρεκακούνε για τό χυνόμενο, ελληνικό αίμα. Δυσφημούν τον έθνικοαπελευθερωτικόν Αγώνα, τον διασπούν, οργανώνουν Αντεθνικές οργανώσεις.
Αντί νά συνενωθούν στο έθνικοαπελευθερωτικό μέτωπο, ενισχύουν στην, ουσία τον καταχτητή, υψώνουν ξανά το ξεφτισμένο λάβαρο της «μεγάλης Ιδέας» για ν’ αποπλανήσουν άλλη μια φορά τον ελληνικό λαό.
Το εργαζόμενο έθνος δεν παύει, μακρόθυμο και υπομονετικό, να τους καλεί στο εθνικό καθήκον. Μα ή αντεθνική τους στάση δε θα το επηρεάσει στην πάλη του και δεν θά ματαιώσει τις θυσίες του για να ξαναρχίσει το μαρτύριο του Σίσυφου.
Οι εθνικές λαοκρατικές δυνάμεις της εργατιάς, της αγροτιάς, όλου του εργαζόμενου έθνους θέλουν, μπορούν και θα ικανοποιήσουν τις ιστορικές εθνικές ανάγκες. Ο τωρινός αγώνας γίνεται σ’ εποχή κοσμοχαλασμού και κοσμοδημιουργίας.
Το θαύμα των λεύτερων λαών της Σοβιετικής Ένωσης φωτίζει κι’ εμπνέει τον ελληνικό λαό.
Ο κοινός και δίκαιος Αγώνας των μεγάλων συμμάχων Σοβιετοαγγλοαμερικάνων και η εποποιία τού κόκκινου στρατού τον γεμίζουν τόλμη και πίστη στη νίκη…
Ούτε παλεύουν πια οι μάζες ακέφαλες, όπως στα 1821.
Υπάρχει το ΚΚΕ, το μαχητικό επιτελείο τού Ελληνικού λαού, ο αλύγιστος οργανωτής, ο φωτισμένος πολιτικός του Αρχηγός. Υπάρχουν οι άλλες οργανώσεις και κόμματα πού συνεργάζονται μαζί του. Υπάρχει το εθνικό Απελευθερωτικό μέτωπο ΕΑΜ, ο πανεθνικός αυτός οργανισμός. Υπάρχει το εθνικό εργατικό Απελευθερωτικό μέτωπο ΕΕΑΜ. Υπάρχει ο Εθνικός λαϊκός Απελευθερωτικός στρατός ΕΛΑΣ που τα τμήματά του πολεμάν στα βουνά με τα όπλα τους καταχτητές. Είνε οι οργανώσεις πού δεν τις είχε ή τρανοδύναμη γενιά τού 1821. Φλογεροί επαναστάτες σαν τον Παπαφλέσσα, τον Οικονόμου, τον Καραντζά, λαογέννητοι ήρωες και έντιμοι και αδέκαστοι πατριώτες σαν το Μακρυγιάννη, το Διάκο, το Νικητηρά, τον Κανάρη.
Αν δρούσαν στην εποχή μας θα ήταν μαχητές τού ΕΑΜ, θα ήταν οι πολεμικοί αρχηγοί, τού ΕΛΑΣ. Οι εθνικές, οι λαοκρατικές δυνάμεις Ακριβώς γιατί είνε λαοκρατικές είνε ακαταγώνιστες. Ό λαός αδιάκοπα τις πλουτίζει με καινούριο αίμα, καινούρια τμήματα Έλληνες πατριώτες πυκνώνουν καθημερινά τις φάλαγγές τους…
Τη δύναμη των εθνικών λαοκρατικών μαζών την τρανεύει σε αφάνταστο βαθμό η ξεκάθαρη γνώση των μεγάλων σκοπών. Το καθήκον της ιστορικής, στιγμής, τα νεοελληνικά προβλήματα γίνονται συνείδηση, με το αίμα του λαού πού ξέρει πώς με τον τωρινό Αγώνα πρέπει να λυθούν, και μπορούν να λυθούν επιτέλους, για νά προκόψει ή Ελλάδα:
Πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα η εθνική λευτεριά. Αγώνας πανεθνικός. Τον σαμποτάρουν; Τον διασπούν; Τον πολεμάν; Το έθνος θα τους απομονώσει και θα τούς κάνει ανίσχυρους να βλάψουν τον αγώνα του. Και θα διώξει τούς ξένους ληστές και δήμιους: το γερμανό, τον Ιταλό, το βούλγαρο φασίστα, που μολύνουν το χώμα της Ελλάδος.
Η Ελλάδα θα γίνει λεύτερη και θα ολοκληρωθεί η εθνική της ενότητα. Ας σκούζουν τα κοράκια της «μεγάλης ιδέας». Το έθνος πολεμάει για να πάψει νάνε σκλάβο όχι για να σκλαβώσει άλλους λαούς. Αντίθετα θ’ ανοίξει το δρόμο της συνεργασίας με τούς γειτονικούς λαούς. Η εθνική λευτεριά κερδισμένη με τον πρωτόβουλο Αγώνα τού λαού, δημιουργική προϋπόθεση για τον κοινωνικό λυτρωμό, για το θρίαμβο της λαοκρατικής κυριαρχίας.
Ο ελληνικός λαός παλεύει σήμερα για να γίνει αύριο νοικοκύρης στον τόπο του. Για να γίνει η Ελλάδα δική του. Για να λυτρωθεί από κάθε ντόπια και ξένη κεφαλαιοκρατική εκμετάλλευση. Πολεμάει για να εγκαθιδρύσει λαοκρατικό πολίτευμα και να κυβερνάει ο ίδιος τον τόπο του.
Για να γίνουν οι ελληνίδες ισότιμες με τούς έλληνες. Θέλει ν΄ αποχτήσει ο αγρότης τη γη του, ο κάθε βιοπαλαιστής να εξασφαλίσει τη δουλειά και τον κόπο του. Να πληρώνεται ο εργάτης και ο υπάλληλος, όσο αξίζει η δουλειά τους. Για όλο το λαό να λείψει ο εφιάλτης της πείνας.
Η περιφρονημένη γλώσσα τού λαού είνε πια καιρός να γίνει επίσημη εθνική γλώσσα. Η μόρφωση, οι ευκολίες και οι ανέσεις τού πολιτισμού να γίνουν χτήμα όλου του λαού. Ν’ αναπτυχτούν οι παραγωγικές δυνάμεις και ν’ ανέβει το βιοτικό και εκπολιτιστικό επίπεδο των μαζών.
Να το βαθύτερο κίνητρο πού ψυχώνει και αναφτερώνει τον ελληνικό λαό στον εθνικό του Αγώνα. Θέλει να αποκτήσει σαν έπαθλο και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα μια καινούρια Ελλάδα της δουλειάς, της λευτεριάς, λυτρωμενη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση και από κάθε εκμετάλλευση, μ΄ έναν πραγματικά-παλλαϊκό, πολιτισμό.
Ο αγώνας είνε βαρύς μα ή υπόθεση τρανή και το έπαθλο μεγάλο. Αξίζει να πολεμήσουμε όλοι οι Έλληνες, και οι Ελληνίδες σαν Κολοκοτρωναίοι. Οι μάρτυρες τού 1821 το περιμένουν. Η Ελλάδα το απαιτεί. Και οί βράχοι ακόμα της ελληνικής γης με τη βουβή τραχιά τους όψη μας το προστάζουν. Περήφανοι, γιατί ο λαός μας δημιούργησε και πλαταίνει ολοένα έναν υπεύθυνο τομέα στο παγκόσμιο μέτωπο της λευτεριάς, πλημμυρισμένοι από επαναστατικό μίσος στους τυράννους και στους πράχτορές τους, ψυχωμένοι από το πάθος της πάλης και της νίκης, Άφοβοι μπροστά σ’ οποιοδήποτε κίντυνο. Πανέτοιμοι για κάθε θυσία. Με ιερό ενθουσιασμό μά και με κρύο και άγρυπνο λογισμό ας οργανώσουμε, ας σφυρηλατούμε, ας καταχτάμε κάθε στιγμή τη νίκη και τη λευτεριά στο φοβερό, πολύμορφο εθνικό — Απελευθερωτικό αγώνα με αδιάκοπη επαναστατική δουλειά.
Στις γραμμές του ΕΑΜ, του ΕΕΑΜ, του ΚΚΕ, του ΕΛΑΣ, όλων των εθνικών λαοκρατικών κομμάτων και οργανώσεων. Κανένας να μη λείψει από τον μεγάλον αγώνα της λευτεριάς. Η σφραγίδα της ατιμίας θα σημαδέψει ‑και θα συνοδεύει αιώνια- το δειλό, τον άναντρο το συμφεροντολόγο, το διασπαστή. Όλοι στις φάλαγγες του ΕΑΜ. Όλοι ενωμένοι στον αγώνα για την ολοκλήρωση του 1821! Για μια Ελλάδα Λεύτερη και πολιτισμένη και για λεύτερο και ευτυχισμένο Ελληνικό λαό! Πιο ψηλά τις σημαίες της Εθνικο—απελευθερωτικής πάλης! Και η νίκη είνε δική μας.!
- Παρά το γεγονός ότι αναφέρει «για να λυτρωθεί από κάθε λογής σκλαβιά εθνική, κοινωνική και πολιτική» υπάρχουν πολλές αντιφάσεις, που έχουν τις ρίζες τους στη στρατηγική του Κόμματος εκείνη την περίοδο με τη γνωστή θέση περί «Εθνικής Αστικής Τάξης», τη λεγόμενη «ομαλή δημοκρατική εξέλιξη» ‑σε βάρος του αγώνα εγκαθίδρυσης εργατικής εξουσίας κλπ.
- Ανάγει το «αγροτικό πρόβλημα», ως «ουσιαστικότερο πρόβλημα της επανάστασης» ‑που μάλιστα «έπαιρνε Εθνική μορφή» υποβαθμίζοντας την –κινητήρια δύναμη, αστική τάξη)
- Βασική δύναμη ήταν η αγροτιά και μαζί της κινιόνταν ναύτες χειροτέχνες, υπάλληλοι, μικροδιανοούμενοι
Μάλιστα –μιλώντας για την αστική τάξη την δείχνει απρόσωπη …αναφέρει «έβαναν τα δικά τους συμφέροντα, πάνω από τα εθνικά τα δημοκρατικά προβλήματα» (γι αυτό) «έμειναν άλυτα και μόνον το εθνικό πρόβλημα μισολύθηκε» - Μιλάει για «εργαζόμενο Έθνος» (;;) του 1821
- Αναφέρει «ο λαός (και καθαφτό η Αγροτιά) δεν μπόρεσε, να δημιουργήσει δική της οργάνωση κόμμα λαϊκό,- που θα καθοδηγούσε την επανάσταση (χωρίς να στέκεται στα αστικά κόμματα της εποχής και στο ρόλο τους) τέλος
- (για το «σήμερα» ‑1943)
Το έθνος ορθώνεται σε πανεθνικό Αγώνα (αλλά)
Το εργαζόμενο έθνος δεν παύει, μακρόθυμο και υπομονετικό, να τους καλεί (ΣΣ |> τους αστούς) στο εθνικό καθήκον, εκθειάζοντας
Τη δύναμη των εθνικών λαοκρατικών μαζών όλων των εθνικών λαοκρατικών κομμάτων και οργανώσεων …(και το «κλου») - Ο κοινός και δίκαιος Αγώνας των μεγάλων συμμάχων Σοβιετοαγγλοαμερικάνων
1821. Η επανάσταση και οι απαρχές του ελληνικού αστικού κράτους