Ο ΓΛΥΠΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο “ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ” ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ

Γρά­φει ο Κώστας Ευαγ­γε­λά­τος //
Ζωγρά­φος, Λογο­τέ­χνης, Θεω­ρη­τι­κός της Τέχνης

Ο Διο­νύ­σης Γερο­λυ­μά­τος, με κατα­γω­γή από το Πυρ­γί της Κεφα­λο­νιάς, γεν­νή­θη­κε το 1938 στην Πάτρα, όπου και μεγά­λω­σε και πέρα­σε το μεγά­λο μέρος της ζωής του παράλ­λη­λα με την παρα­γω­γι­κή δια­μο­νή του στο Χαλάν­δρι της Αττι­κής. Ήδη από την ηλι­κία των 15 ετών έλα­βε τα πρώ­τα μαθή­μα­τα σχε­δί­ου και εισα­γω­γής στην ιστο­ρία της Τέχνης και της φιλο­σο­φί­ας από τον

Διο­νύ­σης Γερο­λυ­μά­τος, Επι­σι­τι­σμός 1965

ζωγρά­φο Γεώρ­γιο Παπα­δη­μη­τρί­ου-Φάω­να. Το 1959 εισή­χθη πρώ­τος στην ΑΣΚΤ, λαμ­βά­νο­ντας σε όλα τα έτη σπου­δών υπο­τρο­φί­ες από το Ίδρυ­μα Κρα­τι­κών Υπο­τρο­φιών (ΙΚΥ). Παρα­κο­λού­θη­σε τα εργα­στή­ρια γλυ­πτι­κής με καθη­γη­τές τους κορυ­φαί­ους γλύ­πτες Γιάν­νη Παπ­πά και Θανά­ση Απάρ­τη. Το 1962 έλα­βε μέρος στην Πανελ­λα­δι­κή Έκθε­ση Νέων, όπου απέ­σπα­σε το Β’ Βρα­βείο Γλυ­πτι­κής (Βρα­βείο Bourdelle).

Το 1968, παρό­τι κλή­θη­κε από το Δικτα­το­ρι­κό καθε­στώς να ανα­λά­βει τη θέση του υπευ­θύ­νου Γλύ­πτη στο Εθνι­κό Νομι­σμα­το­κο­πείο, σε ένδει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας δεν την απο­δέ­χθη­κε. Στα επό­με­να χρό­νια συμ­με­τεί­χε στις Πανελ­λή­νιες εκθέ­σεις του Ζαπ­πεί­ου, σε Συμπό­σια Τέχνης, σε εκθέ­σεις στην Ελλά­δα και σε αρκε­τές χώρες (Ιτα­λία, Γιου­γκο­σλα­βία, Ουκρα­νία, Αίγυ­πτο, Γαλ­λία, κ.α.). Παράλ­λη­λα με την εικα­στι­κή του παρα­γω­γή, είχε ενερ­γό εμπλο­κή στους αγώ­νες για τα δικαιώ­μα­τα των εικα­στι­κών καλ­λι­τε­χνών. Το 1978 ιδρύ­ει μαζί με άλλους γλύ­πτες τον Σύλ­λο­γο Ελλή­νων Γλυ­πτών, όπου για μια διε­τία ήταν Πρό­ε­δρος, ενώ στο διά­στη­μα 1982–1985 εκλέ­γε­ται Πρό­ε­δρος του Συλ­λό­γου Γλυ­πτών, μέλος του Δ.Σ. και αντι­πρό­ε­δρος του ΕΕΤΕ, το οποίο εκπρο­σω­πεί στη Στέ­γη Καλών Τεχνών και Γραμ­μά­των και παράλ­λη­λα μέλος του Γενι­κού Συμ­βου­λί­ου Νεό­τε­ρων Μνημείων.

Γλυ­πτι­κές του συν­θέ­σεις κοσμούν διά­φο­ρα μέρη της Ελλά­δας (Καρ­δί­τσα, Καλα­μά­τα, Αργο­στό­λι, Αγία Παρα­σκευή, Κιά­το, Καβά­λα, Θεσ­σα­λο­νί­κη, Κηφι­σιά, κ.α.) και του κόσμου, με πιο χαρα­κτη­ρι­στι­κή τη μνη­μεια­κή σύν­θε­σή του σε ηφαι­στεια­κή πέτρα, με τίτλο «Η Πέτρα της Γνώ­σης» στο Τεχνο­λο­γι­κό Πανε­πι­στή­μιο Tula – Tepeji στο Μεξικό.

Διο­νύ­σης Γερο­λυ­μά­τος, Ανα­κύ­κλω­ση 1983, Εθνι­κή Πινακοθήκη

Έχει φιλο­τε­χνή­σει πολ­λά μετάλ­λια, χρυ­σά, αργυ­ρά και χάλ­κι­να, πλα­κέ­τες ανα­θη­μα­τι­κές κι ακό­μα ταφι­κά μνη­μεία και προ­το­μές σε κοι­μη­τή­ρια όπως στον Πόρο Κεφα­λο­νιάς, στο Δρά­πα­νο Αργο­στο­λί­ου, στην Αγιά Λάρι­σας, στο Β’ κοι­μη­τή­ριο Πατρών κ.α. Επί­σης φιλο­τέ­χνη­σε προ­το­μές και ανδριά­ντες σε διά­φο­ρα μέρη της Ελλά­δας ρεα­λι­στι­κού συν­θε­τι­κού ύφους. Παράλ­λη­λα μαζί με τα παρα­πά­νω, κατα­γρά­φο­νται παρεμ­βά­σεις του με ανά­γλυ­φα στοι­χεία και δια­κο­σμη­τι­κά μοτί­βα σε πολυ­κα­τοι­κί­ες του οικο­δο­μι­κού ιστού στην Αθή­να, την Πάτρα, την Νεά­πο­λη Λακω­νί­ας και αλλού.

Ασχο­λή­θη­κε όχι μόνο με τη γλυ­πτι­κή και την μεταλ­λιο­γρα­φία, αλλά και με άλλα είδη των εικα­στι­κών τεχνών, από τα οποία ξεχω­ρί­ζουν οι σκη­νο­γρα­φι­κές δου­λειές του για το Κρα­τι­κό Θέα­τρο Βορεί­ου Ελλά­δος (Tosca, 1983), οι εικο­νο­γρα­φή­σεις βιβλί­ων, με χαρα­κτη­ρι­στι­κή την εικο­νο­γρά­φη­ση βιβλί­ου για τον Μπε­τό­βεν. Δημιούρ­γη­σε επί­σης παρα­στα­τι­κές ζωγρα­φι­κές συν­θέ­σεις με την τεχνι­κή της νωπο­γρα­φί­ας (fresco). Ενδια­φέ­ρον είναι το συγ­γρα­φι­κό του έργο με από­ψεις του για την τέχνη, τη σχέ­ση της με την επο­χή μας και τα κοι­νω­νι­κά φαι­νό­με­να που την χαρακτηρίζουν.

Ο Πολι­τι­στι­κός Οργα­νι­σμός του Δήμου Πατρέ­ων, διορ­γά­νω­σε προς τιμήν του το 2019 ανα­δρο­μι­κή έκθε­ση στο χώρο της Δημο­τι­κής Πινα­κο­θή­κης, με τη συμ­με­το­χή του ίδιου στις ξενα­γή­σεις και στις παράλ­λη­λες εκδη­λώ­σεις που έγι­ναν στα πλαί­σια της έκθε­σης, δίνο­ντας την ευκαι­ρία στους φιλό­τε­χνους να έρθουν σε επα­φή με το πολυ­διά­στα­το έργο του.

Διο­νύ­σης Γερο­λυ­μά­τος, Αντι­πα­ρο­χής ΕΓΚΏΜΙΟΝ…,1997 

Γνώ­ρι­σα τον Διο­νύ­ση Γερο­λυ­μά­το στα εφη­βι­κά μου χρό­νια, όταν ήρθε το 1976 στο Αργο­στό­λι για να επε­ξερ­γα­στεί επι­τύμ­βιες προ­το­μές που του είχαν παραγ­γεί­λει και είχαν στη­θεί στο κοι­μη­τή­ριο-μου­σείο του Δρα­πά­νου. Με είχε εντυ­πω­σιά­σει το ενδια­φέ­ρον που έδει­ξε για τα πρώ­ι­μα ζωγρα­φι­κά έργα μου, η ελεύ­θε­ρη καλ­λι­τε­χνι­κή του υπό­στα­ση και η ανθρω­πι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία του με την ευρύ­τε­ρη έννοια του όρου. Έκτο­τε συν­δε­θή­κα­με φιλι­κά. Οι συνα­ντή­σεις μας σε ομα­δι­κές εκθέ­σεις στην Αθή­να αλλά και στις ομα­δι­κές των Επτα­νη­σί­ων καλ­λι­τε­χνών που συμ­με­τεί­χα­με, είχαν πάντα κρι­τι­κές δια­λε­κτι­κές προ­σεγ­γί­σεις. Άκου­σα και έμα­θα από αυτόν πολ­λά και σημα­ντι­κά για την τέχνη και ειδι­κό­τε­ρα την γλυ­πτι­κή και τις τεχνι­κές της, αλλά και κρι­τι­κές για αισθη­τι­κά θέμα­τα και τις κοι­νω­νι­κές κατα­στά­σεις που τον απα­σχο­λού­σαν έντονα.

Παρα­τη­ρώ­ντας και μελε­τώ­ντας τις ευφά­ντα­στες, αισιό­δο­ξες και δυνα­μι­κές συν­θέ­σεις του ανα­φαί­νε­ται η εντρύ­φη­ση του στην αφαι­ρε­τι­κή γλυ­πτι­κή σκέ­ψη, στην εκλε­πτυ­σμέ­νη ανά­πλα­ση ενός ιδιό­τυ­που συμ­βο­λι­στι­κού μοντερ­νι­σμού «σοσια­λι­στι­κής» αφε­τη­ρί­ας και στην ευρη­μα­τι­κή χρή­ση ποι­κί­λων υλι­κών (από μάρ­μα­ρο, μέχρι ξύλο και τσι­μέ­ντο). Σε πολ­λά έργα του δια­τυ­πώ­νει με εύστο­χες θεω­ρη­τι­κές ανα­γω­γές την έντο­νη κρι­τι­κή του για την υπο­ταγ­μέ­νη στο σύστη­μα και την αισθη­τι­κή της αντι­πα­ρο­χής καθη­με­ρι­νό­τη­τα και την προ­σα­να­το­λι­σμέ­νη στον κατα­να­λω­τι­σμό ζωή των πολι­τών. Σε κεί­με­νο του με τίτλο «Παρακ­μια­κά φαι­νό­με­να-το δέον γενέ­σθαι», με το οποίο συμ­με­τεί­χε στην Ημε­ρί­δα Τέχνης που συντό­νι­σα στο Δήμο Αργο­στο­λί­ου το 2008, με γενι­κό θέμα «Οι Εικα­στι­κές Τέχνες στο Ιόνιο» μας λέει: Είμαι κυρί­ως ένας εργά­της, λιθο­ξό­ος, κατά προ­τί­μη­ση, και λίγο σκε­πτό­με­νος που υπο­φέ­ρει για όσα δεν οδη­γούν που­θε­νά. Σπου­δαία ταλέ­ντα εγκλω­βί­στη­καν στους –ισμούς, ενώ άλλοι περι­πλα­νώ­με­νοι σε θεω­ρη­τι­κούς λαβυ­ρίν­θους και σε λογι­κές, που δεν είχαν, κατέ­λη­ξαν είτε σε φρε­νο­κο­μεία είτε σε αφα­νι­σμό. Γεμά­τος αγκά­θια είναι στρω­μέ­νος ο δρό­μος προς την ομορ­φιά. Μια ομορ­φιά που ξεπη­δά­ει μέσα από όλες τις βαθ­μί­δες συνεί­δη­σης. Μια ομορ­φιά που «θα σώσει τον κόσμο» κατά τον Ντο­στο­γιέφ­σκι φυσι­κά. Όλη η δημιουρ­γι­κή του πορεία μέχρι την πρό­σφα­τη απο­βί­ω­ση του στις αρχές του 2021 είναι δια­πο­τι­σμέ­νη από το όρα­μα για έναν κόσμο που η τέχνη πρωταγωνιστεί.

Ειδι­κά οι γλυ­πτι­κές συν­θέ­σεις του στο χώρο με τις παλά­μες των χεριών που ανοί­γουν εξπρε­σιο­νι­στι­κά και ορθώ­νο­νται μνη­μεια­κά προς τον ουρα­νό, όπως και οι τσι­με­ντέ­νιες στή­λες της αντι­πα­ρο­χής που αγκα­λιά­ζο­νται από ανθρώ­πι­να μέλη, συνο­ψί­ζουν το από­σταγ­μα των αισθη­τι­κών του πεποι­θή­σε­ων και του βιω­μέ­νου καλ­λι­τε­χνι­κού του είναι.

«Ο Χικ­μέτ στην Ελλά­δα», του Ηρα­κλή Κακαβάνη