Ο Λάζαρος Κουζηνόπουλος 🖤 δεν είναι πια μαζί μας

Έφυ­γε από κοντά μας πλή­ρης ημε­ρών, όπως συνη­θί­ζου­με να λέμε, πλή­ρης δημιουρ­γι­κών ημε­ρών θα έλε­γα. Ένα άξιος Και­σα­ρια­νιώ­της που το απο­τύ­πω­μα του παρα­μέ­νει στην Ιστο­ρία αυτής της πόλης. Πελο­πον­νή­σιος “κάτω από το ποτά­μι” _γεννημένος το 1927  από γονείς μικρα­σιά­τι­κης κατα­γω­γής, παι­δί της Αντί­στα­σης εντάσ­σε­ται σε ΕΛΑΣ και ΕΠΟΝ. Θύμα του μετεμ­φυ­λια­κού κλί­μα­τος ακο­λου­θεί τη δύσκο­λη και επώ­δυ­νη δια­δρο­μή των αγω­νι­στών. Ο παπαΙορ­δά­νης στη Χώρα (Τρι­φυ­λί­ας πλέ­ον), ο Λάζα­ρος επί διε­τία να παρα­κο­λου­θεί πολι­τι­κές επι­στή­μες στην Πάντειο, ενώ παράλ­λη­λα σπου­δά­ζει βυζα­ντι­νή και ευρω­παϊ­κή μου­σι­κή στο Ωδείο Αθη­νών. Εργά­στη­κε ως καθη­γη­τής στο ίδιο ωδείο αργό­τε­ρα, όπως και στη Μέση εκπαί­δευ­ση. Είχε πολύ­χρο­νη παρου­σία και στη λογο­τε­χνία. Έχει εκδώ­σει ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή, ενώ στο ενερ­γη­τι­κό του υπάρ­χουν δημο­σιεύ­σεις σε λογο­τε­χνι­κά περιο­δι­κά, όπως στην επι­θε­ώ­ρη­ση τέχνης, στον Μαν­δρα­γό­ρα και σε άλλα.

\\ Σπύ­ρος Τζό­κας _ Πανε­πι­στη­μια­κός – συγγραφέας
“Το λαϊ­κό τρα­γού­δι κου­λου­ριά­ζε­ται σα φίδι στις σκο­τει­νές τρύ­πες που στε­γά­ζουν τα ράκη μας…” (από  ποι­η­τι­κή συλλογή).

Σε μια ιδιαί­τε­ρα δύσκο­λη επο­χή, το Σεπτέμ­βριο του 1951, όταν όλα τα’ σκιά­ζε η φοβέ­ρα,  μια ομά­δα νέων της επά­νω Και­σα­ρια­νής προ­χώ­ρη­σε στο εγχεί­ρη­μα. “Να ιδρύ­σου­με έναν πολι­τι­στι­κό σύλ­λο­γο και να ανα­δεί­ξου­με τις αξί­ες μας” απο­φάν­θη­κε ο Λάζα­ρος. Μαζεύ­τη­καν, λοι­πόν, ο Ματ­θαί­ος Φρα­γκιάς, ο Λάζα­ρος Κου­ζη­νό­που­λος, ο Τάσος Νηφά­κος, ο Πάνος Γλυ­κο­φρύ­δης, ο Γιάν­νης και Τάσος Μωυ­σό­γλου και κάποιοι άλλοι και απο­φά­σι­σαν να ιδρύ­σουν έναν πολι­τι­στι­κό σύλ­λο­γο με σκο­πό την άνο­δο του μορ­φω­τι­κού και πολι­τι­στι­κού επι­πέ­δου της νεο­λαί­ας και γενι­κό­τε­ρα του λαού της συνοι­κί­ας. Και το έπρα­ξαν.  Σε μικρό χρο­νι­κό διά­στη­μα η κίνη­ση διευ­ρύ­νε­ται με την προ­σχώ­ρη­ση αρκε­τών νέων ανθρώ­πων οι οποί­οι δίνουν πνοή και δυνα­μι­κή σ’ αυτή. Μετα­ξύ αυτών που προ­σχώ­ρη­σαν στην κίνη­ση ήταν και ο Μάριος Χάκκας.

Η κίνη­ση αυτή εξα­πλώ­νε­ται στα­δια­κά σ’ όλη την Και­σα­ρια­νή και αρχί­ζουν οι ενέρ­γειες για τη μορ­φο­ποί­η­σή της. Εκπρό­σω­ποι της κίνη­σης επι­σκέ­φθη­καν το Δήμαρ­χο Λεω­νί­δα Μανω­λί­δη και του ζήτη­σαν τη βοή­θειά του την οποία εκεί­νος υπο­σχέ­θη­κε ότι θα ήταν αμέ­ρι­στη. Η δημο­τι­κή αρχή δεν θα μπο­ρού­σε να είναι ξένο σώμα. Ήταν στο σώμα του συνοι­κι­σμού.  Η συμ­βο­λή της δημο­τι­κής αρχής έδω­σε φτε­ρά στην κίνη­ση: “έχου­με και τους αιρε­τούς μαζί μας. Προ­χω­ρά­με”. Η κίνη­ση πραγ­μα­τι­κά προ­χω­ρεί να οργα­νώ­σει την πρώ­τη ιδρυ­τι­κή συνέ­λευ­ση της.  Η συνέ­λευ­ση αυτή έγι­νε στην αίθου­σα τελε­τών του σχο­λεί­ου Βενι­ζέ­λου. Σ’ αυτή έλα­βε μέρος ο κύριος όγκος των μελών της. Κάποιοι, ελά­χι­στοι, απε­χώ­ρη­σαν συμ­με­ρι­ζό­με­νοι τους ψιθύ­ρους ότι η κίνη­ση είχε συγκε­κα­λυμ­μέ­νο πολι­τι­κό-κομ­μα­τι­κό χαρα­κτή­ρα. Πάντα έτσι γίνε­ται. Η ίδια δικαιο­λο­γία: «δεν μετέ­χω επει­δή η κίνη­ση έχει πολι­τι­κό χαρα­κτή­ρα.» Πως μπο­ρού­σε να είναι αλλιώς;  Ευτυ­χώς αυτοί ήταν λίγοι, που προ­φα­νώς φοβή­θη­καν και έψα­χναν πρό­σχη­μα.  Η συνέ­λευ­ση προ­χώ­ρη­σε κανο­νι­κά.  Με πρό­ε­δρο το Λάζα­ρο Κου­ζη­νό­που­λο ενέ­κρι­νε σχέ­διο κατα­στα­τι­κού που είχε ως πρό­τυ­πο το αντί­στοι­χο της ΕΟΦ (Ένω­ση Ορει­βα­τών Φυσιο­λα­τρών). Αυτό δόθη­κε στο δικη­γό­ρο Φώτη Καρα­γιάν­νη, ο οποί­ος αμι­σθί, το προ­σάρ­μο­σε στις απαι­τή­σεις του νόμου και το υπέ­βα­λε στο Πρω­το­δι­κείο για έγκριση.

Ο δήμαρ­χος Λεω­νί­δας Μανω­λί­δης και το δημο­τι­κό συμβούλιο

Έτσι, άρχι­σε η δρα­στη­ριό­τη­τα της Φιλο­προ­ο­δευ­τι­κής Ένω­σης Νέων (ΦΕΝ) μια όαση στα δύσκο­λα χρό­νια της μετα­πο­λε­μι­κής Και­σα­ρια­νής. Μια πνευ­μα­τι­κή και πολι­τι­κή όαση. Η ΦΕΝ έλα­βε νομι­κή υπό­στα­ση και σφρα­γί­δα που φιλο­τέ­χνη­σε ο γλύ­πτης Γιώρ­γος Κακου­λί­δης. Η κίνη­ση συνε­χώς διευ­ρυ­νό­ταν και με νέους από άλλες περιο­χές της Αθή­νας και η φήμη της απλω­νό­ταν. Η πρώ­τη εκδή­λω­ση της ΦΕΝ έγι­νε τις από­κριες του 1952, όπου οργα­νώ­θη­κε χορός σε κέντρο του Σκο­πευ­τη­ρί­ου, ώστε να δηλώ­σει την παρου­σία της και να ενι­σχύ­σει τα οικο­νο­μι­κά της. Κορυ­φαία εκδή­λω­ση της ΦΕΝ ήταν το αφιέ­ρω­μα στον εθνι­κό ποι­η­τή μας Διο­νύ­σιο Σολω­μό. Έγι­νε στην αίθου­σα του κινη­μα­το­γρά­φου «ΕΚΛΑΙΡ», που αργό­τε­ρα μετο­νο­μά­σθη­κε σε «ΝΑΝΑ» και σήμε­ρα δεσπό­ζει μια πολυ­κα­τοι­κία!!! Μεγα­λειώ­δης και καλά οργα­νω­μέ­νη εκδή­λω­ση. Με μια τερά­στια σκιά, όμως, πάνω της.  Η εκδή­λω­ση συνέ­πε­σε με ένα τρα­γι­κό γεγο­νός: την εκτέ­λε­ση του Ν. Μπελογιάννη.

Ο προ­βλη­μα­τι­σμός, η αγα­νά­κτη­ση, η πίκρα και η αδι­κία ώθη­σαν κάποιους να προ­τεί­νουν τη ματαί­ω­ση της εκδή­λω­σης. Η εκδή­λω­ση, όμως, για πολ­λούς και ευνό­η­τους λόγους έπρε­πε να γίνει κι έγι­νε. Έπρε­πε να δει­χθεί για μια ακό­μα φορά ότι η τρο­μο­κρα­τία δεν πτο­εί τους ανθρώ­πους του συνοι­κι­σμού. Στον κατά­με­στο κινη­μα­το­γρά­φο, με την παρου­σία του Δημάρ­χου και της δημο­τι­κής αρχής, η συγκί­νη­ση ήταν έντο­νη. Τα όρια είχαν συρ­ρι­κνω­θεί. Οι στί­χοι του Σολω­μού από την «τρε­λή μάνα» αντη­χού­σαν για τους εκτε­λε­σμέ­νους πατριώ­τες, ενώ οι άλλοι της «Δόξας» παρέ­πε­μπαν στην «ολό­μαυ­ρη ράχη» των τόπων των εκτε­λέ­σε­ων. Στην εκδή­λω­ση πήραν μέρος ερα­σι­τέ­χνες του Θεά­τρου και του ποι­η­τι­κού λόγου και μικρό χορω­δια­κό σύνο­λο. Ήταν πράγ­μα­τι μια πρω­τό­γνω­ρη για την Και­σα­ρια­νή πνευ­μα­τι­κή εκδή­λω­ση που ανα­δεί­κνυε την αξία της ΦΕΝ και την αξία των λαϊ­κών πολι­τι­στι­κών κινήσεων.

Η εξαι­ρε­τι­κή αυτή αρχή δεν είχε ανά­λο­γη συνέ­χεια. Ο αμεί­λι­κτος πόλε­μος που κήρυ­ξε η ασφά­λεια, η τρο­μο­κρα­τία και η παρα­πλη­ρο­φό­ρη­ση λει­τούρ­γη­σαν δια­λυ­τι­κά για τη ΦΕΝ. “η κίνη­ση αυτή πρέ­πει να τελειώ­σει με κάθε τρό­πο, με κάθε μέσο” ήταν η εντο­λή.  Πολ­λά μέλη της κίνη­σης λιπο­ψύ­χη­σαν και ζήτη­σαν τη δια­γρα­φή τους. Στην πορεία αυτή ελά­χι­στα έγι­ναν. Κάποιες εκδρο­μές και ένας χορός. Άδεια για συγκε­ντρώ­σεις και δια­λέ­ξεις δε δινό­ταν. Το τέλος της ΦΕΝ πλη­σί­α­ζε. Οι δια­μαρ­τυ­ρί­ες στην ασφά­λεια εκ μέρους των εκπρο­σώ­πων της ΦΕΝ δεν απέ­δω­σαν. Το ορι­στι­κό τέλος της ΦΕΝ γρά­φτη­κε στην τελευ­ταία συνέ­λευ­σή της, όπου ο γραμ­μα­τέ­ας της, Λάζα­ρος Κου­ζη­νό­που­λος, πήρε τα χαρ­τιά και τη σφρα­γί­δα, τα κλεί­δω­σε στο σπί­τι του, περι­μέ­νο­ντας καλύ­τε­ρες εποχές…

_            \\ Ιορ­δά­νης Κουζηνόπουλος

(σσ. ο γιος του) Έφυ­γε χθες ο Λάζα­ρος Κου­ζη­νό­που­λος. Ο Δάσκα­λος, ο Μου­σι­κός, ο αγω­νι­στής της Εθνι­κής Αντί­στα­σης, ο μαχη­τής του 9^ου Συντάγ­μα­τος του Ε.Λ.Α.Σ. Μεσ­ση­νί­ας, ο Πατέ­ρας μου. Άνθρω­πος των γραμ­μά­των, της τέχνης, των κοι­νω­νι­κών αγώ­νων, της συνε­χούς και αφι­λο­κερ­δούς προσφοράς.
Όλοι εμείς, οικο­γέ­νεια, συγ­γε­νείς, μαθη­τές, φίλοι, παλιοί και νέοι σύντρο­φοι θα τον απο­χαι­ρε­τή­σου­με την Τρί­τη 02/01/2024 στις 10:30, στο κοι­μη­τή­ριο της αγα­πη­μέ­νης του Και­σα­ρια­νής, όπου και θα τελε­στεί η εξό­διος ακολουθία.

Κι ήρθαν καλύ­τε­ρες εποχές …

«Να δεί­τε που στο τέλος θα το κάνουν οικό­πε­δα – έξι μέτρα φάτσα και δώδε­κα βάθος το καθέ­να, τσί­μα τσί­μα όσο επι­τρέ­πε­ται για να είναι άρτιο. Για οικό­πε­δα θα συμ­φω­νή­σου­νε όλοι… Πιθα­νόν να μεί­νει κι η ονο­μα­σία «Σκο­πευ­τή­ριο», ουδέ­τε­ρα όμως, χωρίς καμία ειδι­κή σημα­σία, αλά πλα­τεία Συντάγ­μα­τος, θα φέρ­νει στα μυα­λά των ανθρώ­πων τους αργό­σχο­λους που κάναν βολή σε χάρ­τι­νους στό­χους, σε πια­τά­κια πήλι­να και σε περι­στέ­ρια. Σε ανθρώ­πους, ποτέ. Κατά τη γερ­μα­νι­κή κατο­χή; Μα συνέ­βη­κε ποτέ τέτοιο πράγ­μα;» — «Σκο­πευ­τή­ριο Και­σα­ρια­νής», Μάριος Χάκ­κας, 1972.

Πέρα από τα «λογο­τε­χνι­κή αδεία» γλα­φυ­ρά, τελι­κά σε πεί­σμα πολ­λών τα πράγ­μα­τα δεν εξε­λί­χτη­καν μ’ αυτό τον τρόπο.

Λίγο ψηλό­τε­ρα…