Πίσω από τις νέες συγκρούσεις στο Σουδάν

Οι πολύ­νε­κρες μάχες που μαί­νο­νται από το περα­σμέ­νο Σάβ­βα­το στο Σου­δάν, με τον πολύ­πα­θο λαό του να πλη­ρώ­νει για άλλη μια φορά βαρύ φόρο αίμα­τος, απο­τε­λούν νέο επει­σό­διο σοβα­ρής κλι­μά­κω­σης στη σφο­δρή ενδο­α­στι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση που εντεί­νε­ται εδώ και χρό­νια στη χώρα, με την ενερ­γό παρέμ­βα­ση ισχυ­ρών καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών και σε άμε­ση δια­σύν­δε­ση με τους εντει­νό­με­νους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς συνο­λι­κά στην αφρι­κα­νι­κή ήπειρο.

Στο επί­κε­ντρο της αντι­πα­ρά­θε­σης και των «παρεμ­βά­σε­ων» τίθε­νται ο σημα­ντι­κός ορυ­κτός πλού­τος του Σου­δάν και η επί­σης κρί­σι­μη γεω­πο­λι­τι­κή του θέση, με τα «συγκρι­τι­κά πλε­ο­νε­κτή­μα­τα» της χώρας να μετα­τρέ­πο­νται και σε αυτήν την περί­πτω­ση σε «κατά­ρα» για τον λαό, ο οποί­ος βιώ­νει συν­θή­κες ακραί­ας φτώ­χειας, δεκα­ε­τί­ες πολε­μι­κών συγκρού­σε­ων, συνε­χή πρα­ξι­κο­πή­μα­τα, χτύ­πη­μα των κοι­νω­νι­κών και δημο­κρα­τι­κών του δικαιωμάτων.

Ενδει­κτι­κά, σε ό,τι αφο­ρά τον ορυ­κτό πλού­το, το Σου­δάν έχει μεγά­λη παρα­γω­γή χρυ­σού, από την οποία ωστό­σο υπο­λο­γί­ζε­ται ότι περί­που τα δύο τρί­τα μετα­φέ­ρο­νται λαθραία στο εξω­τε­ρι­κό. Δια­θέ­τει επί­σης σημα­ντι­κά κοι­τά­σμα­τα ουρα­νί­ου: Σύμ­φω­να με παλιό­τε­ρες κυβερ­νη­τι­κές εκθέ­σεις υπο­λο­γί­ζο­νται σε 1,5 εκατ. τόνους (κυρί­ως στο Νταρ­φούρ και στα νότια της χώρας, σε περιο­χές κοντά στα σύνο­ρα με το Νότιο Σου­δάν), στοι­χείο που εφό­σον επα­λη­θευ­τεί θα τα καθι­στά από τα μεγα­λύ­τε­ρα απο­θέ­μα­τα ουρα­νί­ου στον κόσμο.

Ως προς τη γεω­πο­λι­τι­κή θέση του Σου­δάν, ξεχω­ρί­ζουν η σημα­ντι­κή ακτο­γραμ­μή του στην Ερυ­θρά Θάλασ­σα (853 χιλιό­με­τρα) και γενι­κά η εγγύ­τη­τά του με μια σει­ρά περιο­χές κρί­σι­μες για τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς στην ήπει­ρο, στη ζώνη του Σαχέλ και στην Ανα­το­λι­κή Αφρική.

Σε ένα τέτοιο έδα­φος εκτυ­λίσ­σο­νται οι ένο­πλες ενδο­α­στι­κές συγκρού­σεις και οι ιμπε­ρια­λι­στι­κές παρεμ­βά­σεις που ταλα­νί­ζουν εδώ και δεκα­ε­τί­ες τον σου­δα­νι­κό λαό.

Το 2019, υπό την πίε­ση της τερά­στιας λαϊ­κής αγα­νά­κτη­σης και των μαζι­κών δια­δη­λώ­σε­ων σε όλη τη χώρα, η ηγε­σία του στρα­τού ανέ­τρε­ψε τον ισλα­μι­στή δικτά­το­ρα Ομάρ Αλ Μπα­σίρ, που κυβερ­νού­σε επί 30 χρό­νια. Είχε προη­γη­θεί από το 2011 η επί­ση­μη ανε­ξαρ­τη­το­ποί­η­ση του Νότιου Σου­δάν, έπει­τα από πολυ­ε­τή εμφύ­λιο πόλε­μο, με πολύ­μορ­φη ανά­μει­ξη ξένων καπι­τα­λι­στι­κών χωρών στις εξελίξεις.

Η ανα­τρο­πή του Αλ Μπα­σίρ από «δικούς» του ανθρώ­πους το 2019 εξέ­φρα­ζε σημα­ντι­κά τμή­μα­τα της σου­δα­νι­κής αστι­κής τάξης, που επι­δί­ω­καν καλύ­τε­ρους όρους για τα παζά­ρια τους με τα ισχυ­ρό­τε­ρα ιμπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα που παρεμ­βαί­νουν στην περιο­χή. Πράγ­μα­τι, την επό­με­νη περί­ο­δο επι­τα­χύν­θη­καν μια σει­ρά χαρα­κτη­ρι­στι­κές εξελίξεις.

Μετά από παζά­ρια με τις ΗΠΑ και το Ισρα­ήλ, τον Δεκέμ­βρη του 2020 η σου­δα­νι­κή κυβέρ­νη­ση υπέ­γρα­ψε μία από τις περι­βό­η­τες «Συμ­φω­νί­ες του Αβρα­άμ» για την εξο­μά­λυν­ση των σχέ­σε­ων αρα­βι­κών και μου­σουλ­μα­νι­κών κρα­τών με το Ισρα­ήλ. Ως «αντάλ­λαγ­μα» για τη συμ­φω­νία, οι ΗΠΑ έβγα­λαν το Σου­δάν από τη μαύ­ρη λίστα των «χωρών που στη­ρί­ζουν την τρο­μο­κρα­τία» και υπο­σχέ­θη­καν σημα­ντι­κή οικο­νο­μι­κή βοήθεια.

Τον Οκτώ­βρη του 2021, ο αρχη­γός του στρα­τού, Αμπ­ντέλ Φατάχ αλ Μπουρ­χάν, προ­χώ­ρη­σε σε νέο πρα­ξι­κό­πη­μα, κατα­λύ­ο­ντας την «πολι­τι­κο-στρα­τιω­τι­κή» κυβέρ­νη­ση που είχε σχη­μα­τι­στεί ως «μετα­βα­τι­κό σχή­μα», μετά την ανα­τρο­πή του Αλ Μπα­σίρ. «Νού­με­ρο 2» στη νέα πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κή κυβέρ­νη­ση έγι­νε ο αρχη­γός της πανί­σχυ­ρης παρα­στρα­τιω­τι­κής οργά­νω­σης «Δυνά­μεις Ταχεί­ας Υπο­στή­ρι­ξης» (RSF), Μοχά­μαντ Χαμντάν Ντά­γκα­λο ή Χεμε­ντί.

Λίγους μήνες μετά, τον Δεκέμ­βρη του 2021, ανα­κοι­νώ­θη­κε συμ­φω­νία της σου­δα­νι­κής στρα­τιω­τι­κής κυβέρ­νη­σης με τη Ρωσία για τη δημιουρ­γία στρα­τιω­τι­κής ναυ­τι­κής βάσης στην Ερυ­θρά Θάλασ­σα. Ούτε αυτή η συμ­φω­νία βέβαια «έπε­σε από τον ουρα­νό», αφού η Μόσχα είχε ενι­σχύ­σει επί χρό­νια τα «πατή­μα­τά» της στο Σου­δάν, μετα­ξύ άλλων και μέσω της ρωσι­κής μισθο­φο­ρι­κής εται­ρεί­ας «Wagner». Δημο­σιεύ­μα­τα και καταγ­γε­λί­ες από τις ΗΠΑ και αλλού επι­ση­μαί­νουν, εκτός των άλλων, ενερ­γό εμπλο­κή της «Wagner» στο λαθρε­μπό­ριο χρυ­σού, σε άμε­ση δια­σύν­δε­ση με την ηγε­σία του σου­δα­νι­κού στρα­τού και των παραστρατιωτικών.

Τόσο η συμ­φω­νία με το Ισρα­ήλ και τις ΗΠΑ, ωστό­σο, όσο και αυτή με τη Ρωσία, έχουν «παγώ­σει», στο έδα­φος της συνε­χι­ζό­με­νης ενδο­α­στι­κής αντι­πα­ρά­θε­σης στο Σουδάν.

Ισχυ­ρά συμ­φέ­ρο­ντα στο Σου­δάν δια­τη­ρούν παράλ­λη­λα και άλλα κέντρα, όπως η Κίνα (1η σε εισα­γω­γές του Σου­δάν, με 31%, και 2η σε απορ­ρό­φη­ση εξα­γω­γών από το Σου­δάν, με 19%), τα Ηνω­μέ­να Αρα­βι­κά Εμι­ρά­τα (1η χώρα σε απορ­ρό­φη­ση εξα­γω­γών, με 31%, και 3η σε εξα­γω­γές στο Σου­δάν, με 11%), η Σαου­δι­κή Αρα­βία, η Αίγυ­πτος κ.ά.

Την ίδια ώρα, σε μια χώρα με τέτοιο πλού­το και δυνα­τό­τη­τες, περί­που ένας στους δύο Σου­δα­νούς εξα­κο­λου­θεί να βρί­σκε­ται κάτω από το όριο της φτώ­χειας… Οι λαϊ­κές κινη­το­ποι­ή­σεις για δημο­κρα­τι­κά και οικο­νο­μι­κά δικαιώ­μα­τα συνε­χί­ζο­νται όλα αυτά τα χρό­νια, με πολυ­μορ­φία, παρά την κρα­τι­κή κατα­στο­λή, που έχει εντα­θεί ιδιαί­τε­ρα μετά το πρα­ξι­κό­πη­μα του 2021, με τις δυνά­μεις της δικτα­το­ρί­ας να έχουν δολο­φο­νή­σει και τραυ­μα­τί­σει εκα­το­ντά­δες διαδηλωτές.

Ανα­δη­μο­σιεύ­ε­ται από την εφη­με­ρί­δα «Ριζο­σπά­στης»

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα