Πάνε σχε­δόν 100 χρό­νια από τότε που ο αιθε­ρο­βά­μων _μεγάλος αρχι­τέ­κτο­νας Λε Κορ­μπυ­ζιέ… (κατά κόσμον Charles-Édouard Jeanneret-Gris) _το 1926, δημο­σί­ευ­σε τα ‘’Πέντε Σημεία μιας Νέας Αρχι­τε­κτο­νι­κής’’ (Le Cinq Points d´une architecture nouvelle) 1. πιλο­τή, 2. ελεύ­θε­ρη όψη, 3. επι­μή­κη ανοίγ­μα­τα στην όψη, 4. ελεύ­θε­ρη κάτο­ψη και 5. roof garden.

Γρά­φει ο \\ Αστέ­ρης Αλα­μπής _Μίδας

Εξε­τά­ζο­ντας, από μαρ­ξι­στι­κή σκο­πιά, την πόλη ως χώρο όπου γίνο­νται οι περισ­σό­τε­ρες κοι­νω­νι­κές και οικο­νο­μι­κές διερ­γα­σί­ες σε κάθε συγκε­κρι­μέ­νο κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κό σχη­μα­τι­σμό, εύκο­λα οδη­γού­μα­στε στο να την εντά­ξου­με στο εποι­κο­δό­μη­μα και Ειδι­κά σήμε­ρα, που η (καπι­τα­λι­στι­κή) παρα­γω­γή έχει μετα­το­πί­σει κατά πολύ το κέντρο βάρους της στη χρη­μα­τι­στι­κή οικο­νο­μία και όπου το κυρί­αρ­χο κεφά­λαιο δεν είναι ούτε απλά εμπο­ρι­κό ούτε βιο­μη­χα­νι­κό αλλά νέας μορ­φής χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό, ο χώρος της πόλης και ακό­μη περισ­σό­τε­ρο η ίδια η πόλη ως πόλη, απο­τε­λεί όχι απλά προ­νο­μια­κό πεδίο επεν­δύ­σε­ων αλλά βασι­κό οικο­νο­μι­κό στοι­χείο του συστή­μα­τος, που, έχο­ντας ξεπε­ρά­σει την απλή γαιο­πρό­σο­δο, ανά­γε­ται σε κεφα­λαιώ­δους σημα­σί­ας οικο­νο­μι­κή διερ­γα­σία, με επί­κε­ντρο τη (συχνά βίαιη) ανα­πα­ρα­γω­γή / ανα­συ­γκρό­τη­ση του αστι­κού χώρου εν μέσω των γενι­κό­τε­ρων ‑εθνι­κών και διε­θνών, καπι­τα­λι­στι­κών ανα­διαρ­θρώ­σε­ων.

Ελλη­νι­κό: ασύλ­λη­πτα κέρ­δη πριν καν ξεκι­νή­σει το έργο – νέο θεσμι­κό πλαί­σιο για τις επενδύσεις

Έτσι η πόλη και η πολε­ο­δό­μη­ση (ο σχε­δια­σμός) ξεπερ­νά­ει πια την έννοια (να το πού­με σχη­μα­τι­κά) του «απλού εποι­κο­δο­μή­μα­τος» με την «παρα­δο­σια­κή» του μορ­φή δηλ. των πολύ­μορ­φων κοι­νω­νι­κών σχέ­σε­ων, ιδε­ών & θεσμών του οργα­νι­σμού που ονο­μά­ζου­με «κοι­νω­νι­κο-οικο­νο­μι­κό σχη­μα­τι­σμό» και απο­τε­λεί «έκφρα­ση του κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κού συστή­μα­τος στο χώρο» (ως βασι­κό οικο­νο­μι­κό και όχι μόνο στοι­χείο του σύγ­χρο­νου καπι­τα­λι­στι­κού συστήματος).

ΚΚΕ: επέν­δυ­ση Ελλη­νι­κού πάνω στις αντερ­γα­τι­κές ανα­τρο­πές & μακριά από τις λαϊ­κές ανάγκες

Τα συναρπαστικά αρχιτεκτονικά πρότζεκτ 
του αμύθητου πλούτου για το 2024

(αντι­γρά­φου­με _δείτε και τις εικόνες)

• Ως «οκτώ κτί­ρια μέσα σε ένα» περι­γρά­φε­ται το EPIQ στο Κίτο του Εκουαδόρ

Το 2023 στην αρχι­τε­κτο­νι­κή είχε στοι­χεία υπερ­βο­λής, με την Ινδία να εγκαι­νιά­ζει το μεγα­λύ­τε­ρο κτί­ριο γρα­φεί­ων στον κόσμο και το Merdeka 118 της Μαλαι­σί­ας να γίνε­ται ο δεύ­τε­ρος ψηλό­τε­ρος ουρα­νο­ξύ­στης που έχει κατα­σκευα­στεί ποτέ. Ήταν όμως και μια χρο­νιά που γιόρ­τα­σε τη λεπτό­τη­τα, με ένα στο­χα­στι­κά σχε­δια­σμέ­νο κινε­ζι­κό οικο­τρο­φείο να ανα­κη­ρύσ­σε­ται Παγκό­σμιο Κτί­ριο της Χρο­νιάς και τον Βρε­τα­νό αρχι­τέ­κτο­να David Chipperfield (που έχει ανα­λά­βει και τη μετα­μόρ­φω­ση του Εθνι­κού Αρχαιο­λο­γι­κού Μου­σεί­ου της Αθή­νας) να τιμά­ται με το βρα­βείο Pritzker – το αντί­στοι­χο βρα­βείο Νόμπελ του κλά­δου — για μια καριέ­ρα αφιε­ρω­μέ­νη σε δια­κρι­τι­κά σχε­δια­σμέ­να πολι­τι­στι­κά ιδρύματα.
Το 2024 θα φέρει πιθα­νό­τα­τα ένα παρό­μοιο μείγ­μα τόλ­μης και ομορ­φιάς. Ας δού­με στη συνέ­χεια 10 συναρ­πα­στι­κά αρχι­τε­κτο­νι­κά πρό­τζεκτ που θα ολο­κλη­ρω­θούν φέτος: Το 2022 ο Francis Kéré από την Μπουρ­κί­να Φάσο έγι­νε ο πρώ­τος Αφρι­κα­νός αρχι­τέ­κτο­νας που κέρ­δι­σε το πολυ­πό­θη­το βρα­βείο Pritzker. Και το σχέ­διό του για τη νέα Εθνο­συ­νέ­λευ­ση 35.000 τ.μ. στο γει­το­νι­κό Μπε­νίν ακο­λου­θεί τις ίδιες αρχές που υπε­ρα­σπί­ζε­ται από τότε που ανέ­λα­βε την πρώ­τη του παραγ­γε­λία, ένα δημο­τι­κό σχο­λείο στο χωριό του, το 2001: φυσι­κός αερι­σμός, άφθο­νη σκί­α­ση και χρή­ση τοπι­κών υλικών.

Σύμ­φω­να με την εται­ρεία του Kéré, που εδρεύ­ει στο Βερο­λί­νο, η εμφά­νι­ση του κτι­ρί­ου είναι εμπνευ­σμέ­νη από το δέντρο palaver, το οποίο παρα­δο­σια­κά απο­τε­λεί σημείο συνά­ντη­σης στα αφρι­κα­νι­κά χωριά (κάτι σαν τον μεγά­λο πλά­τα­νο της πλα­τεί­ας του χωριού στην Ελλά­δα). Μια ισό­γεια αίθου­σα συνε­δριά­σε­ων θα φιλο­ξε­νή­σει το νομο­θε­τι­κό σώμα του Μπε­νίν με 109 θέσεις, ενώ ένα δημό­σιο πάρ­κο γύρω του προ­σφέ­ρει «μια αίσθη­ση ανοι­κτό­τη­τας και δια­φά­νειας», όπως ανα­φέ­ρε­ται στην περι­γρα­φή του έργου.

Κατα­κό­ρυ­φο Δάσος της Ναν­τσίνγκ – Ναν­τσίνγκ, Κίνα από το γρα­φείο Stefano Boeri Architetti: Το καλυμ­μέ­νο με δέντρα Bosco Verticale (Κατα­κό­ρυ­φο Δάσος) στο Μιλά­νο έχει γίνει σύμ­βο­λο του πρά­σι­νου σχε­δια­σμού από τότε που άνοι­ξε πριν από σχε­δόν μια δεκα­ε­τία. Αλλά για τον αρχι­τέ­κτο­να Stefano Boeri, το εντυ­πω­σια­κό οικι­στι­κό έργο ήταν μόνο η αρχή μίας σει­ράς παρό­μοιων πρό­τζεκτ στην Ευρώ­πη και όχι μόνο. Το τελευ­ταίο από αυτά, στην πρώ­ην πρω­τεύ­ου­σα της Κίνας Ναν­τσίνγκ, θα περι­λαμ­βά­νει περί­που 800 δέντρα και πάνω από 2.500 θάμνους και αναρ­ρι­χώ­με­να φυτά που θα εγκα­τα­στα­θούν σε προ­σε­κτι­κά δια­μορ­φω­μέ­να μπαλκόνια.

Απο­τε­λού­με­νο από δύο πύρ­γους – ο μεγα­λύ­τε­ρος από τους οποί­ους έχει ύψος 200 μέτρα – το νέο Κατα­κό­ρυ­φο Δάσος θα περι­λαμ­βά­νει γρα­φεία, ένα μου­σείο και ένα ξενο­δο­χείο με πισί­να στον τελευ­ταίο όρο­φο. Η εται­ρεία του Boeri δήλω­σε ότι τα 27 ενδη­μι­κά είδη που ξεπη­δούν από τις προ­σό­ψεις των κτι­ρί­ων θα προ­ω­θή­σουν τη βιο­ποι­κι­λό­τη­τα και θα μειώ­σουν τις εκπο­μπές διο­ξει­δί­ου του άνθρα­κα κατά περί­που 18 τόνους ετησίως.

• Kunstsilo – Κρί­στιαν­σαντ, Νορ­βη­γία (Mestres Wåge Arquitectes και MX_SI): Ένα πανύ­ψη­λο προ­πο­λε­μι­κό σιλό για την απο­θή­κευ­ση σιτη­ρών στη νότια νορ­βη­γι­κή πόλη Κρί­στιαν­σαντ έμει­νε άδειο όταν ο τοπι­κός μύλος έκλει­σε, μετά από 370 χρό­νια συνε­χούς λει­τουρ­γί­ας, το 2008. Ωστό­σο, οι τοπι­κοί αξιω­μα­τού­χοι διέ­τα­ξαν να δια­τη­ρη­θεί η παρο­πλι­σμέ­νη δομή πολι­τι­στι­κής κλη­ρο­νο­μιάς και κήρυ­ξαν αρχι­τε­κτο­νι­κό δια­γω­νι­σμό για τον επα­να­σχε­δια­σμό του ως γκα­λε­ρί, που προ­σέλ­κυ­σε προ­τά­σεις από περισ­σό­τε­ρα από 100 αρχι­τε­κτο­νι­κά γραφεία.

Η νική­τρια πρό­τα­ση, των Mestres Wåge Arquitectes και MX_SI, αφή­νει ανέ­πα­φο μεγά­λο μέρος του εξω­τε­ρι­κού του σιλό. Στο εσω­τε­ρι­κό, ωστό­σο, δια­μορ­φώ­θη­καν 3.000 τετρα­γω­νι­κά μέτρα εκθε­σια­κού χώρου που θα φιλο­ξε­νή­σουν την συλ­λο­γή Tangen των 5.500 έργων, τη μεγα­λύ­τε­ρη ιδιω­τι­κή συλ­λο­γή σκαν­δι­να­βι­κής τέχνης στον κόσμο.

• Keppel South Central – Σιγκα­πού­ρη (γρα­φείο NBBJ): Η ευά­ε­ρη εξω­τε­ρι­κή πισί­να και οι άφθο­νοι χώροι πρα­σί­νου θα κάνουν πιο ευχά­ρι­στα τα δια­λείμ­μα­τα των εργα­ζο­μέ­νων στις επι­χει­ρή­σεις που θα στε­γά­ζει ο πύρ­γος Keppel South Central της Σιγκα­πού­ρης. Ενώ η πρό­σο­ψη του κτι­ρί­ου καμπυ­λώ­νε­ται κοντά στη βάση του για να γίνει στέ­γα­στρο μιας υπαί­θριας πλα­τεί­ας με κατα­στή­μα­τα, καφε­τέ­ριες και εστιατόρια.

Ενώ τα φωτο­βολ­ταϊ­κά στην ορο­φή και τα συστή­μα­τα συλ­λο­γής βρό­χι­νου νερού συμ­βάλ­λουν στο χαρα­κτη­ρι­σμό του πύρ­γου από το αρχι­τε­κτο­νι­κό γρα­φείο NBBJ ως ένα από τα «πιο βιώ­σι­μα κτί­ρια γρα­φεί­ων της Σιγκα­πού­ρης μέχρι σήμερα».

• EVE Park – Λόντον, Κανα­δάς (γρα­φείο Gensler για την κατα­σκευά­στρια εται­ρεία s2e Technologies Gensler/Studio Dror): Το Electric Vehicle Enclave Park (ή EVE Park) του Κανα­δά στο Λόντον του Οντά­ριο είναι ένα οικι­στι­κό έργο που απευ­θύ­νε­ται απο­κλει­στι­κά στους λάτρεις των ηλε­κτρι­κών οχη­μά­των και τρο­φο­δο­τεί­ται από τον ήλιο. Προ­σφέ­ρει φόρ­τι­ση ηλε­κτρι­κών οχη­μά­των και ένα πρό­γραμ­μα κοι­νής χρή­σης αυτο­κι­νή­των για τους κατοί­κους. Κάθε ένα από τα κτί­ρια με δια­με­ρί­σμα­τα περιέ­χει έναν αυτο­μα­το­ποι­η­μέ­νο «έξυ­πνο» πύρ­γο στάθ­μευ­σης που απο­θη­κεύ­ει τα οχή­μα­τα κάθε­τα, απε­λευ­θε­ρώ­νο­ντας χώρο για κήπους.

Οι τέσ­σε­ρις κυκλι­κές οικι­στι­κές κατα­σκευ­ές, που σχε­διά­στη­καν για την κατα­σκευά­στρια εται­ρεία s2e Technologies από το αμε­ρι­κα­νι­κό αρχι­τε­κτο­νι­κό γρα­φείο Gensler, μπο­ρούν να φιλο­ξε­νή­σουν συνο­λι­κά 84 νοι­κο­κυ­ριά. Είναι τοπο­θε­τη­μέ­νες και προ­σα­να­το­λι­σμέ­νες έτσι ώστε να μεγι­στο­ποιούν την έκθε­ση στον ήλιο για τα φωτο­βολ­ταϊ­κά που τρο­φο­δο­τούν το «μικρο­δί­κτυο» της κοινότητας.

• EPIQ – Κίτο, Εκουα­δόρ _τo σχε­δί­α­σε ο Δανός Bjarke Ingels: Το Κίτο «ψηλώ­νει» από χρό­νο σε χρό­νο με πολυώ­ρο­φα κτί­ρια που σχε­διά­στη­καν από γνω­στούς αρχι­τέ­κτο­νες όπως ο Moshe Safdie, ο Jean Nouvel και ο Ma Yansong. Ο Bjarke Ingels, ιδρυ­τής της δανέ­ζι­κου αρχι­τε­κτο­νι­κού γρα­φεί­ου BIG, αφού το 2022 ολο­κλή­ρω­σε το ψηλό­τε­ρο κτί­ριο της πόλης, το IQON των 133 μέτρων, φέτος επι­στρέ­φει με το EPIQ, στο νότιο άκρο του Parque La Carolina στο κέντρο της πόλης. Το 24ώροφο κτί­ριο μικτής χρή­σης χωρί­ζε­ται σε οκτώ ξεχω­ρι­στούς όγκους – ή «κτί­ρια μέσα στο κτί­ριο» – που συν­δέ­ο­νται με κατα­πρά­σι­νες βεράντες.

Η απο­κα­τά­στα­ση του Grand Palais – Παρί­σι, Γαλ­λία: Μετά από 124 χρό­νια, το Grand Palais ξανα­γί­νε­ται «και­νούρ­γιο» από τους Chatillon Architectes: Το Grand Palais στην καρ­διά του Παρι­σιού από το 1900 που ολο­κλη­ρώ­θη­κε μέχρι σήμε­ρα, έχει λει­τουρ­γή­σει ως εκθε­σια­κός χώρος, χώρος εκδη­λώ­σε­ων, ακό­μη και ως στρα­τιω­τι­κό νοσο­κο­μείο κατά τη διάρ­κεια του Α’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου. Αλλά ενώ έχουν γίνει εργα­σί­ες στη γυά­λι­νη ορο­φή και τα θεμέ­λιά του σε αυτό το διά­στη­μα, το κτί­ριο δεν είχε ποτέ υπο­στεί σημα­ντι­κές ανα­και­νί­σεις. Για το λόγο αυτό έκλει­σε για το κοι­νό το 2021 προ­κει­μέ­νου να ξεκι­νή­σει μια ανα­καί­νι­ση ύψους 212 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ από το γρα­φείο Chatillon Architects.

Οι εγκα­τα­στά­σεις εκσυγ­χρο­νί­ζο­νται, η πρό­σβα­ση και οι περι­βαλ­λο­ντι­κές επι­δό­σεις βελ­τιώ­νο­νται, ανοί­γει ένα επι­πλέ­ον υπό­γειο επί­πε­δο, ενώ αλλά­ζει και ο τρό­πος με τον οποίο οι επι­σκέ­πτες κινού­νται στην ηλιό­λου­στη αίθου­σα εκθέ­σε­ων του συγκρο­τή­μα­τος. Τα πρώ­τα ανα­και­νι­σμέ­να τμή­μα­τα θα να είναι έτοι­μα εγκαί­ρως για τους Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες του Παρι­σιού αυτό το καλοκαίρι.

• One Za’abeel – Ντου­μπάι, ΗΑΕ με τη γέφυ­ρα που είναι γνω­στή ως The Link (ο σύν­δε­σμος), σχε­δια­σμέ­νοι από το γρα­φείο Nikken Sekkei: Μετά από το ψηλό­τε­ρο κτί­ριο του κόσμου, τα Ηνω­μέ­να Αρα­βι­κά Εμι­ρά­τα πέτυ­χαν άλλο ένα επί­τευγ­μα δομι­κής μηχα­νι­κής: μια γέφυ­ρα μήκους 226 μέτρων και βάρους 9.500 τόνων η οποία ανυ­ψώ­θη­κε 100 μέτρα πάνω από έναν πολυ­σύ­χνα­στο αυτο­κι­νη­τό­δρο­μο του Ντου­μπάι και συν­δέ­ει τους δύο ουρα­νο­ξύ­στες του συγκρο­τή­μα­τος One Za’abeel, που θα ανοί­ξει τον Φεβρουάριο.

Οι δύο πύρ­γοι – ως «πατέ­ρας και γιος» περι­γρά­φο­νται από το ιαπω­νι­κό γρα­φείο Nikken Sekkei που τους σχε­δί­α­σε – περι­λαμ­βά­νουν κατοι­κί­ες, χώρους γρα­φεί­ων και ένα ξενο­δο­χείο, ενώ η «γέφυ­ρά» τους θα φιλο­ξε­νή­σει πολυ­τε­λή εστια­τό­ρια, πισί­να και παρα­τη­ρη­τή­ρια με θέα στην πόλη και τον Περ­σι­κό κόλπο.

• Το 13όροφο ξενο­δο­χείο Populus –Ντέν­βερ, ΗΠΑ (Studio Gang Architechts): 265 δωμα­τί­ων ξενο­δο­χείο που πρό­κει­ται να ανοί­ξει στο Ντέν­βερ του Κολο­ρά­ντο αυτό το καλο­καί­ρι, ένα ενδια­φέ­ρον δείγ­μα βιο­φι­λι­κού σχε­δια­σμού, εμπνευ­σμέ­νο από τον κορ­μό της ενδη­μι­κής λεύ­κας (Populus είναι η επι­στη­μο­νι­κή ονο­μα­σία του δέντρου). Πρό­κει­ται για το πρώ­το ξενο­δο­χείο με θετι­κό ισο­ζύ­γιο άνθρα­κα στις ΗΠΑ, ενώ θα είναι και το πρώ­το κτί­ριο που κατα­σκευά­ζε­ται στο κέντρο του Ντέν­βερ χωρίς να δια­θέ­τει πάρκινγκ.

Το νέο θέα­τρο του QPAC – Μπρι­σμπέιν, Αυστρα­λία στο Κέντρο Παρα­στα­τι­κών Τεχνών Κουίν­σλαντ _σχεδιάστηκε από τους Νορ­βη­γούς αρχι­τέ­κτο­νες Snøhetta και τους Αυστρα­λούς Blight Rayner: Με την τερά­στια, κυμα­τι­στή γυά­λι­νη πρό­σο­ψή του και τους ανοι­χτούς χώρους του φουα­γιέ, το πολυα­να­με­νό­με­νο νέο κτί­ριο στο Κέντρο Παρα­στα­τι­κών Τεχνών Κουίν­σλαντ (QPAC) στο Μπρι­σμπέιν της Αυστρα­λί­ας, προ­σφέ­ρει μια δια­φά­νεια που σπά­νια συν­δέ­ε­ται με τα θέα­τρα. Πιο μέσα, ωστό­σο, ένα κέλυ­φος από σκυ­ρό­δε­μα περιέ­χει τη βασι­κή ατρα­ξιόν, ένα αμφι­θέ­α­τρο 1.500 θέσε­ων με ξύλι­νη επέν­δυ­ση, σχε­δια­σμέ­νο για να φιλο­ξε­νεί μπα­λέ­το, όπε­ρα, θέα­τρο και μιούζικαλ.
Το νορ­βη­γι­κό αρχι­τε­κτο­νι­κό γρα­φείο Snøhetta και το τοπι­κό γρα­φείο Blight Rayner – που μαζί νίκη­σαν περισ­σό­τε­ρους από 20 συμ­με­τέ­χο­ντες σε διε­θνή δια­γω­νι­σμό – εμπνεύ­στη­καν τον σχε­δια­σμό από τη ροή του ποτα­μού Μπρι­σμπέιν. Το έργο κόστι­σε 175 εκα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια Αυστρα­λί­ας (106,5 εκατ. ευρώ).

Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από:
The new architecture set to shape the world in 2024
(έτσι η νέα αρχι­τε­κτο­νι­κή θα δια­μορ­φώ­σει τον κόσμο το 2024)