Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

«ΦωτοΠρολετάριοι» στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο

Από τη νέα χρο­νιά στο Λαϊ­κό Πανε­πι­στη­μίο ξεκι­νά το Εργα­στή­ρι Φωτογραφίας-«ΦωτοΠρολετάριοι», το οποίο με πρω­τερ­γά­τη και στυ­λο­βά­τη τον εξαί­ρε­το ερα­σι­τέ­χνη φωτο­γρά­φο και ευρη­μα­τι­κό διδά­σκο­ντα κ. Σπύ­ρο Σαν­σο­νέ­τη, άρχι­σε αμέ­σως τη δου­λειά, σχε­διά­ζο­ντας την επό­με­νη ακα­δη­μαϊ­κή χρονιά.

Τα μαθή­μα­τα θα ερευ­νη­θούν ανα­λυ­τι­κά και σε βάθος σε τρεις βασι­κούς πυλώ­νες που περιέ­χο­νται στη φωτογραφία:

  1. Τεχνι­κά στοι­χεία που αφο­ρούν την ποιό­τη­τα της φωτογραφίας
  2. Γεω­με­τρι­κά στοι­χεία που αφο­ρούν τη σύν­θε­ση της φωτογραφίας
  3. Αισθη­τι­κά στοι­χεία που οδη­γούν στο περιε­χό­με­νο της φωτογραφίας

Παράλ­λη­λα θα γίνε­ται ανα­φο­ρά στην ιστο­ρία της φωτο­γρα­φί­ας, στα κινή­μα­τά της, γνω­ρι­μία με το έργο μεγά­λων και κατα­ξιω­μέ­νων φωτο­γρά­φων, που δια­μόρ­φω­σαν την αισθη­τι­κή της, αλλά και κρι­τι­κή και αξιο­λό­γη­ση των δικών μας φωτογραφιών.

Με αυτή την αφορ­μή δημο­σιεύ­ου­με ένα κεί­με­νο του Σπύ­ρου Σανσονέτη.

sansonetis1

Με τον όρο φωτο­γρα­φία ανα­φε­ρό­μα­στε στην τέχνη και επι­στή­μη της δημιουρ­γί­ας οπτι­κών εικό­νων, μέσω της κατα­γρα­φής και απο­τύ­πω­σης του φωτός, με χρή­ση κατάλ­λη­λων συσκευών (φωτο­γρα­φι­κές μηχα­νές). Ετυ­μο­λο­γι­κά, η λέξη φωτο­γρα­φία είναι σύν­θε­τη και προ­έρ­χε­ται από τις ελλη­νι­κές λέξεις φως και γραφή.

Η φωτο­γρα­φία, πέρα από την τεχνο­λο­γι­κή της διά­στα­ση, ανα­γνω­ρί­ζε­ται ως ένα από τα ευρύ­τε­ρα δια­δε­δο­μέ­να μέσα επι­κοι­νω­νί­ας, καθώς και ως μία μορ­φή τέχνης.

Είναι ψευ­δαί­σθη­ση ότι οι φωτο­γρα­φί­ες δημιουρ­γού­νται από τη φωτο­γρα­φι­κή μηχα­νή. Δημιουρ­γού­νται από τον άνθρω­πο για τον άνθρω­πο, με το μάτι, την καρ­διά και το μυα­λό. «Για να φωτο­γρα­φί­σεις: Πρέ­πει να τοπο­θε­τή­σεις σε μια ευθεία γραμ­μή το μυα­λό, το μάτι και την καρ­διά.» (Henri Cartier-Bresson)

Tο Εργα­στή­ρι Φωτο­γρα­φί­ας του Λαϊ­κού Πανε­πι­στή­μιου Αγ. Δημη­τρί­ου & Νοτί­ων Προ­α­στί­ων δημιουρ­γή­θη­κε το Δεκέμ­βρη του 2016 από ανθρώ­πους με αγά­πη κι ενδια­φέ­ρον για την τέχνη της φωτο­γρα­φί­ας ως αλη­θι­νή δημιουρ­γι­κή ανθρώ­πι­νη έκφραση.

Σκο­πός του εργα­στη­ρί­ου μας είναι η σύσφι­ξη των ανθρώ­πι­νων σχέ­σε­ων σ’ επο­χή κρί­σης και η μύη­ση στα μυστι­κά της φωτο­γρα­φι­κής τέχνης, τόσο από τεχνι­κή όσο κι από αισθη­τι­κή άπο­ψη. Επι­δί­ω­ξη είναι η ενερ­γή συμ­με­το­χή των φίλων της φωτο­γρα­φί­ας, που θα μοι­ρά­ζο­νται το κοι­νό τους πάθος και θα δρα­στη­ριο­ποιού­νται μέσα από εκδη­λώ­σεις, εκθέ­σεις, φωτο­γρα­φι­κές συνα­ντή­σεις, εκδρο­μές, με σκο­πό τη βελ­τί­ω­ση των φωτο­γρα­φι­κών ικα­νο­τή­των τους.

Η αξία της φωτο­γρα­φί­ας δεν κατα­γρά­φε­ται μόνο από την τεχνι­κή και αισθη­τι­κή της άπο­ψη, αλλά και από την ανθρώ­πι­νη πλευ­ρά της και από την κοι­νω­νι­κή αλληλεγγύη.

sonsonetis2

Φωτο­γρα­φία για μας είναι η συνο­μω­σία του σύμπα­ντος του τόπου, του χρό­νου, του ιστο­ρι­κού γεγο­νό­τος, των κοι­νω­νι­κών δεδο­μέ­νων, της συνι­στα­μέ­νης του βιώ­μα­τος και του βλέμ­μα­τος, για να απο­δο­θεί η εικό­να του φωτο­γρά­φου σε σχέ­ση με το πώς αντι­λαμ­βά­νε­ται τον κόσμο γύρω του.

Η φωτο­γρα­φία είναι η ανθρώ­πι­νη ψευ­δαί­σθη­ση του στα­μα­τη­μού του χρό­νου. Είναι η φυσι­κή αντί­δρα­ση του φόβου για την απο­φυ­γή του μοι­ραί­ου. Είναι η δημιουρ­γία της στιγ­μής από στιγ­μιαία σε αιώ­νια και ταυ­τό­χρο­να από αιώ­νια σε στιγμιαία.

Η φωτο­γρα­φία είναι η μόνη τέχνη που έχει την ικα­νό­τη­τα να μιλά­ει για πράγ­μα­τα που δεν δεί­χνει. Πολ­λές φορές στη φωτο­γρα­φία δεν έχει σημα­σία μόνο αυτά που δεί­χνει. Πολ­λές φορές στη φωτο­γρα­φία μεγα­λύ­τε­ρη σημα­σία έχει αυτά που απο­κρύ­πτει. Η φωτο­γρα­φία έχει τα δικά της οπτι­κά ισο­δύ­να­μα. Προ­σπα­θεί να λέει όσα μπο­ρεί περισ­σό­τε­ρα με τις λιγό­τε­ρες δυνα­τές λέξεις. Η φωτο­γρα­φία έχει σχέ­ση με τον χρό­νο, την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, τη μνή­μη, τη ζωή το θάνα­το, και τον εαυ­τό μας.

Φωτο­γρα­φία είναι η ψευ­δαί­σθη­ση του αναλ­λοί­ω­του και του άφθαρ­του, το πισω­γύ­ρι­σμα στο χρό­νο, η θύμη­ση των απλών κι αγα­πη­μέ­νων, το ζωντά­νε­μα των ανα­μνή­σε­ων. Είναι ένα κομ­μά­τι από το χρό­νο, είναι μια νίκη απέ­να­ντι στον αδυ­σώ­πη­το χρό­νο, είναι η μνή­μη των αγα­πη­μέ­νων μας προ­σώ­πων, είναι η δυνα­τό­τη­τα να κρα­τά­με τις ανα­μνή­σεις μας ζωντα­νές, είναι η λησμο­νιά να ξανα­θυ­μη­θού­με όλα αυτά που έχου­με δει, αυτά που έχου­με αισθαν­θεί, αυτά που έχου­με ζήσει, να ξανα­θυ­μη­θού­με τόπους που μεγα­λώ­σα­με, τόπους που αγα­πή­σα­με, τόπους που ερω­τευ­τή­κα­με, τόπους που ταξι­δέ­ψα­με, τόπους που επι­σκε­φτή­κα­με, τόπους που ονει­ρευ­τή­κα­με, τόπους που φανταστήκαμε.

Φωτο­γρα­φία είναι η ανά­δει­ξη των στοι­χεί­ων που δανει­ζό­μα­στε από τον πραγ­μα­τι­κό μας κόσμο, μετα­μορ­φώ­νο­ντας τα ασή­μα­ντα σε σημα­ντι­κά και τα σημα­ντι­κά σε ασή­μα­ντα. Είναι η κατα­γρα­φή της χαράς, της λύπης, της ιστο­ρί­ας, της ομορ­φιάς, της ασχή­μιας, η κατα­γρα­φή της φρί­κης του πολέ­μου, της πεί­νας των παι­διών, της ανθρώ­πι­νης εξα­θλί­ω­σης, του τοπί­ου της κρί­σης, του πρω­το­γε­νούς ελλεί­μα­τος, της δημιουρ­γι­κής ασά­φειας, μια απο­δε­κτή μορ­φή απά­της, είναι να βλέ­που­με πέρα από το προ­φα­νές, είναι ο πόλε­μος με το προφανές.

Φωτο­γρα­φία είναι το ξύπνη­μα των αισθή­σε­ων, των συναι­σθή­σε­ων και των συνει­δή­σε­ων, είναι η πάλη των σκέ­ψε­ων και η έμπρα­κτη μετά­δο­ση ιδε­ών, είναι η ανά­γκη για δημιουρ­γία, η επι­θυ­μία να κατα­νο­ή­σου­με και να κατα­λά­βου­με τον κόσμο μας και το όχη­μα για να γίνου­με καλύ­τε­ροι άνθρωποι.

Για μας η εικό­να απο­τε­λεί μέσο έκφρα­σης των ίδιων μας των συναι­σθη­μά­των ή των κοι­νω­νι­κών προ­βλη­μά­των του και­ρού μας. Πιστεύ­ου­με ότι τα ανθρώ­πι­να, ταξι­κά και κοι­νω­νι­κά προ­βλή­μα­τα μας αφο­ρούν άμε­σα, είμα­στε επο­μέ­νως στρα­τευ­μέ­νοι, δεν έχου­με αυτα­πά­τες και έχου­με δια­λέ­ξει στρα­τό­πε­δο. Θέλου­με με το έργο μας να απο­δο­κι­μά­σου­με την κοι­νω­νία στην οποία ζού­με, και με τις φωτο­γρα­φί­ες μας να κάνου­με τον πολι­τι­σμό μας να ντρα­πεί, να αφυ­πνι­στεί και να τον αλλά­ξου­με! Αυτή επι­θυ­μού­με να είναι η συνει­σφο­ρά μας απέ­να­ντι στην κοι­νω­νία μας.

Καθη­με­ρι­νά δια­πι­στώ­νου­με ότι η ανθρώ­πι­νη αξιο­πρέ­πεια είναι στε­νά συν­δε­δε­μέ­νη με τα βάσα­να. Αντι­με­τω­πί­ζου­με την ανθρω­πό­τη­τα ως ηρω­ι­κή παρά τα βάσα­να — ηρω­ι­κή ακό­μα και εξαι­τί­ας των βασά­νων, πιστεύ­ο­ντας πως η ανθρω­πό­τη­τα απο­κα­λύ­πτε­ται καλύ­τε­ρα στην τρο­χιά της κρί­σης και της δράσης.

Σήμε­ρα ο κοι­νω­νι­κός φωτο­γρά­φος δρό­μου στη χώρα μας έρχε­ται αντι­μέ­τω­πος με μια τρα­γω­δία, αυτή του ελλη­νι­κού λαού που βιώ­νει την κρί­ση, την ανερ­γία και την εξα­θλί­ω­ση, απο­πλη­ρώ­νο­ντας ένα χρέ­ος που δε συνέ­φα­γε. Παντού βλέ­πεις σκυμ­μέ­να κεφά­λια, απο­γο­ή­τευ­ση και κατή­φεια. Τελι­κά είναι κεφα­λαιώ­δους σημα­σία προ­κει­μέ­νου να κατα­νο­ή­σου­με το πώς η κοι­νή γνώ­μη δια­πλά­θε­ται. Το από πού όλοι το γνω­ρί­ζου­με. Οι φωτο­γρα­φί­ες μας θα θέλα­με να μπο­ρού­σαν να ξυπνή­σουν συνει­δή­σεις, να σηκώ­σουν ανθρώ­πους από τους κανα­πέ­δες τους και να κατα­στρέ­ψουν τη δημο­φι­λή εικό­να των προ­ταγ­μέ­νων πλε­ο­να­σμά­των, της πολυ­πό­θη­της επερ­χό­με­νης ανά­πτυ­ξης και των έντι­μων συμ­βι­βα­σμών, όπως είχε γίνει και στο ιστο­ρι­κό παρελ­θόν, όπου η φωτο­γρα­φία έπαι­ξε κυρί­αρ­χο ρόλο στην αφύ­πνι­ση συνειδήσεων.

sonsonetis4

Η ενα­σχό­λη­ση μας με την κοι­νω­νι­κή φωτο­γρα­φία, εκτός της ικα­νο­ποί­η­σης των ανθρώ­πι­νων συναι­σθη­μά­των και την προ­σφο­ρά σε αυτήν, μετα­βά­λει και την καλ­λι­τε­χνι­κή μας οπτι­κή. Ως μέσω εξω­τε­ρί­κευ­σης μιας εσω­τε­ρι­κής καλ­λι­τε­χνι­κής ανη­συ­χί­ας, δια­φέ­ρει από την απλή κατα­γρα­φή των πραγμάτων.

Δε μας αγγί­ζει αυτό που ευχα­ρι­στεί ειλι­κρι­νά τους μικρο­α­στούς, που είναι το όμορ­φο, το συνη­θι­σμέ­νο, το λου­στρα­ρι­σμέ­νο. Που δεν είναι τίπο­τα λιγό­τε­ρο από την αισθη­τι­κή που επι­κρα­τεί στις μάζες. Όπου αυτό το καλ­λι­τε­χνι­κό αισθη­τή­ριο της μάζας οδη­γεί την τέχνη σε χαμη­λό­τε­ρο επί­πε­δο λόγω του ανεκ­παί­δευ­του κοι­νού και της έλλει­ψης παι­δεί­ας. Αντι­λή­ψεις που, έχο­ντας την τεχνο­λο­γία σαν όπλο, εύκο­λα μπο­ρούν να εξα­φα­νί­ζουν ανή­θι­κα οτι­δή­πο­τε δυσα­ρε­στεί την πελα­τεία, εδώ που θα δεις μόνο χαρού­με­νους, λαμπε­ρούς, επι­τυ­χη­μέ­νους ανθρώ­πους ή θέμα­τα. Αυτό που υπα­γο­ρεύ­ει η πρω­ταρ­χι­κή απαί­τη­ση του πελά­τη από το φωτο­γρά­φο, που είναι να κολα­κευ­θεί και που μετα­μορ­φώ­νε­ται σύμ­φω­να με τις εφή­με­ρες επι­τα­γές της μόδας.

Όσο περισ­σό­τε­ρο η φωτο­γρα­φία μας θα πλη­σιά­ζει τις μάζες, τόσο σοβα­ρό­τε­ρα αρχί­ζου­με ως φωτο­γρά­φοι να θεω­ρού­με τους εαυ­τούς μας ως καλ­λι­τέ­χνες. Για να γίνει κατα­νοη­τό το έργο μας, θα προ­σπα­θού­με να το παρου­σιά­σου­με μέσα στο γενι­κό πνευ­μα­τι­κό και ηθι­κό κλί­μα στο οποίο κινούμαστε.

Είμα­στε της άπο­ψης ότι κάθε άνθρω­πος που θεω­ρεί τον εαυ­τό του πνευ­μα­τι­κό και καλ­λι­τέ­χνη καλεί­ται να δια­δρα­μα­τί­σει έναν ρόλο στην ιστο­ρία ή σωστό­τε­ρα να εκπλη­ρώ­σει συγκε­κρι­μέ­να ταξι­κά και κοι­νω­νι­κά καθή­κο­ντα. Συλ­λο­γι­κά θα ασχο­λη­θού­με περισ­σό­τε­ρο με τον άνθρω­πο και την κοι­νω­νία, παρά με τη φύση. Έτσι μόνο θα γίνου­με μάρ­τυ­ρες των μεγά­λων γεγο­νό­των της επο­χής μας, του αγώ­να του λαού για αξιο­πρέ­πεια και ευη­με­ρία, παρα­τη­ρώ­ντας τα πρό­σω­πα των ανθρώ­πων του μόχθου, της παρα­γω­γής του πλού­του, των φτω­χών και μόνι­μα αδι­κη­μέ­νων. Αν και ο δρό­μος αυτός είναι δύσκο­λος και δύσβα­τος και οι κίν­δυ­νοι που παρα­μο­νεύ­ουν είναι πολ­λοί, κάποια στιγ­μή έστω και αργά συνει­δη­το­ποιείς ότι είναι ο μόνος δρό­μος που αξί­ζει να αφή­σεις το στίγ­μα σου σαν καλ­λι­τέ­χνης και άνθρωπος.

Θα υπάρ­χουν πάντα αυτοί που θα ρωτούν για το πού και πώς έγι­νε μια φωτο­γρα­φία, εστιά­ζο­ντας το ενδια­φέ­ρον τους στον τόπο και την τεχνι­κή, ενώ οι λιγό­τε­ροι και περισ­σό­τε­ρο περί­ερ­γοι θα περιο­ρι­στούν στο ”για­τί”. Άλλω­στε η τεχνι­κή και η αισθη­τι­κή στη φωτο­γρα­φία πάνε χέρι — χέρι από τη γέν­νη­σή της. Από τον εκά­στο­τε φωτο­γρά­φο εξαρ­τά­ται η δόση ποσο­στών μετα­ξύ των ”πώς” και ”για­τί” βάζει στο 100% της φωτο­γρα­φί­ας του. Προ­σω­πι­κά προ­τι­μώ την έμπνευ­ση από την πληροφορία.

Επι­θυ­μία μας είναι η παρα­γω­γή φωτο­γρα­φιών με αγά­πη και σεβα­σμό στο θέμα, τον άνθρω­πο, το φωτο­γρα­φι­ζό­με­νο άνθρω­πο και το θεα­τή. Φωτο­γρα­φί­ες που να λάμπουν με τη σεμνό­τη­τά τους, ώστε να απο­τε­λέ­σουν δημιουρ­γί­ες βαθιάς και διαρ­κούς γοη­τεί­ας, όπως αρμό­ζει σε κάθε αλη­θι­νή και άδο­λη τέχνη. Φωτο­γρα­φί­ες που θα αντέ­χουν και θα ωρι­μά­ζουν δια­χρο­νι­κά με γνώ­ση και ιστο­ρι­κή συνεί­δη­ση, που θα απο­τε­λέ­σουν για τις επό­με­νες γενιές πνευ­μα­τι­κή κλη­ρο­νο­μιά και υλι­κό πνευ­μα­τι­κής καλ­λιέρ­γειας χωρίς ίχνος υποκρισίας.

Σπύ­ρος Σανσονέτης

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο