Aleida Guevara March: “Θεωρώ αδιανόητη την εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο Ρωσίας — Ουκρανίας”

Η Aleida Guevara March ήρθε στην Αθήνα, επίσημη προσκεκλημένη της New Star Art Cinema, στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τα 55 χρόνια από τη δολοφονία του Τσε.

Με την άφι­ξή της, ξεκί­νη­σαν και οι εκδη­λώ­σεις, που εκτός των άλλων περιε­λάμ­βα­ναν την προ­βο­λή 55 ται­νιών από όλο τον κόσμο για τον Κομα­ντά­ντε, ανά­με­σά τους και το ντο­κι­μα­ντέρ μου «Ημε­ρο­λό­για Μοτο­συ­κλέ­τας», βασι­σμέ­νο στη συνά­ντη­σή μου με τον σύντρο­φο του Τσε, στο ταξί­δι του στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, Αλμπέρ­το Γρανάδο.

Η αξία της επαναστατικής ηθικής

Γεν­νή­θη­κες μαζί με την Επα­νά­στα­ση. Σήμε­ρα τι σημαί­νει αυτή η λέξη για τη νεο­λαία της Κούβας;

Επα­νά­στα­ση, για όλους μας, είναι ό,τι μας δίδα­ξε ο Τσε. Σημαί­νει η πραγ­μα­το­ποί­η­ση μιας αλλα­γής σε οτι­δή­πο­τε χρειά­ζε­ται αλλα­γή, το να έχει κανείς ηθι­κή, να μην προ­κα­λείς σε κάποιον άνθρω­πο αυτό που δε θα σου άρε­σε να σου προ­κα­λούν. Επα­νά­στα­ση σημαί­νει να είσαι συνει­δη­τός, να βοη­θάς τον λαό σε κάθε στιγ­μή και με κάθε έννοια. Επα­νά­στα­ση είναι να έχεις μια ζωή αξιοπρεπή.

Ο Τσε παρό­τρυ­νε τους νέους να απο­κτή­σουν επα­να­στα­τι­κή ηθι­κή. Τι σήμαι­νε αυτό στην πράξη;

Αυτή η ηθι­κή ήθε­λε να είναι ο κύριος στό­χος τους. Αυτό ήθε­λε ο πατέ­ρας μου από τους νέους, να θεω­ρούν όλους τους άλλους ίσους και να δεί­χνουν πάντα, σε όλους την αλλη­λεγ­γύη τους. Να μοι­ρά­ζο­νται τα πάντα και να δου­λεύ­ουν εθε­λο­ντι­κά για τον λαό. Ο Τσε ήταν ένα αδέ­σμευ­το πνεύ­μα. Η μόνη του δέσμευ­ση ήταν η επα­νά­στα­ση, η προ­σφο­ρά με κάθε τρό­πο στην ανά­πτυ­ξη της επα­να­στα­τι­κής συνείδησης.

Η νέα γενιά των Κου­βα­νών πώς πιστεύ­ει ότι πρέ­πει ν’ αντι­με­τω­πι­στεί — 60 χρό­νια μετά — αυτή η πιο περί­πλο­κη, παρα­τε­τα­μέ­νη και απάν­θρω­πη πρά­ξη οικο­νο­μι­κού πολέ­μου που δια­πρά­χτη­κε ποτέ;

Όπως την έχου­με αντι­με­τω­πί­σει και εμείς, με δύνα­μη και με γεν­ναιό­τη­τα. Ταυ­τό­χρο­να, όμως, να ψάχνουν τρό­πους για να «σπά­σει» αυτός ο απο­κλει­σμός, να δοκι­μά­ζουν όλα τα μέσα που χρειά­ζο­νται για την επί­λυ­ση των προ­βλη­μά­των της χώρας. Αλλω­στε, η Επα­νά­στα­ση της Κού­βας κατά­φε­ρε να αντέ­ξει τόσα χρό­νια χάρη στην ενό­τη­τα του λαού της. Η Κού­βα υπέ­φε­ρε και υπο­φέ­ρει καθώς οι ΗΠΑ έχουν επι­βά­λει έναν εγκλη­μα­τι­κό απο­κλει­σμό. Δεν είναι ένα απλό εμπάρ­γκο δηλα­δή, δεν απα­γο­ρεύ­ει μόνο τις εμπο­ρι­κές συναλ­λα­γές με τις ΗΠΑ, είναι ένας απο­κλει­σμός που απα­γο­ρεύ­ει τις εμπο­ρι­κές συναλ­λα­γές με όλες τις χώρες, μία επι­θε­τι­κή ενέρ­γεια που δημιουρ­γεί έλλει­ψη αγα­θών και πρώ­των υλών με σκο­πό να σπά­σουν το ηθι­κό μας.

Μα από τι υλι­κό είστε φτιαγ­μέ­νοι εσείς οι Κουβανοί;

Ως λαός οι Κου­βα­νοί δια­θέ­του­με την επι­μο­νή των Ισπα­νών, την υπο­μο­νή των Κινέ­ζων και την αισιο­δο­ξία των Αφρι­κα­νών. Δεν φοβό­μα­στε ούτε σωπαί­νου­με. Καταγ­γέλ­λου­με τη συμπε­ρι­φο­ρά των ΗΠΑ και δεν ξεχνά­με ότι πριν από την Επα­νά­στα­ση στο Νησί, δεν υπήρ­χε ούτε δημό­σια Υγεία ούτε Εκπαί­δευ­ση. Ο λαός ήταν αμόρ­φω­τος και η γη ανή­κε στις εται­ρεί­ες των ΗΠΑ. Ο ΟΗΕ φυσι­κά καταγ­γέλ­λει τον απο­κλει­σμό, αλλά δεν επι­βάλ­λει κυρώ­σεις στις ΗΠΑ. Η Κού­βα στά­θη­κε στα πόδια της χάρη στη βοή­θεια της Ισπα­νί­ας και της Ιταλίας.

«Οι αντάρτες δεν προλαβαίνουν να γεράσουν»

Κάπο­τε που είπες πόσο όμορ­φα θα ήταν αν ζού­σε ο Τσε και να συζη­τά­τε μαζί του, ο αδελ­φός σου ο Καμί­λο είπε: «Αν ήταν ζωντα­νός, δεν θα ήταν πατέ­ρας μας». Υπάρ­χει …ηλι­κια­κό όριο στον αντάρτη;

Φαί­νε­ται πως ναι, η εξέ­γερ­ση ανταρ­τών είναι ένα από τα πιο περί­πλο­κα θέμα­τα που υπάρ­χουν και όσοι έχουν αγω­νι­στεί, το ξέρουν αυτό. Γι’ αυτό, όταν το άτο­μο είναι πιο νέο, είναι φυσι­κό να έχει περισ­σό­τε­ρη ενέρ­γεια και δυνα­τό­τη­τες να φέρει εις πέρας όσα χρειά­ζο­νται να γίνουν. Επί­σης, σπά­νια προ­λα­βαί­νει να γερά­σει ένας αντάρτης…

Ποιο είναι το μεγα­λύ­τε­ρο ψέμα που λέγε­ται για τη χώρα σας σήμερα;

Υπάρ­χουν ένα σωρό πράγ­μα­τα που έχουν ειπω­θεί και συνε­χί­ζουν να λέγο­νται για την Κού­βα και που κατά κάποιον τρό­πο χει­ρα­γω­γούν τον κόσμο, αλλά δεν ξέρω να σας πω ποιο είναι το μεγα­λύ­τε­ρο, για­τί όλα τα ψέμα­τα βλά­πτουν. Κάνουν κακό σε τερά­στιο βαθ­μό στον κόσμο που ζει εκεί. Η Κού­βα είναι ένας λαός επα­να­στα­τι­κός και μπο­ρεί να συμ­βαί­νουν λάθη, αλλά αυτά τα λάθη οι μόνοι που μπο­ρού­με να τα λύσου­με, είμα­στε εμείς οι ίδιοι. Κανέ­νας άλλος, κανείς δεν μπο­ρεί να έρθει από έξω για να σου πει τι πρέ­πει να κάνεις στη χώρα σου. Εσύ ο ίδιος πρέ­πει να κάνεις αυτό που πιστεύ­εις και αυτό που μπο­ρείς να κάνεις.

Πόσο και ποιους εμπνέ­ει το σύν­θη­μα του Τσε «Μέχρι τη νίκη, πάντα», μέσα στο καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα, που ισχύ­ει πάνω από 200 χρό­νια, με το 80% της ανθρω­πό­τη­τας φτωχό;

Κοί­τα­ξε, αυτή η ερώ­τη­ση θα έπρε­πε να απα­ντη­θεί από κάποιον που ζει σε ένα καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα, διό­τι εγώ έρχο­μαι από μια χώρα στην οποία επι­κρα­τεί ο σοσια­λι­σμός. Εμάς εκεί μας εμπνέ­ει το σύστη­μα, αλλά στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, για παρά­δειγ­μα, χρη­σι­μο­ποιούν πολύ αυτό το σύν­θη­μα, για­τί τους εμπνέ­ει και τους δίνει τη δύνα­μη να συνε­χί­σουν ακά­θε­κτοι τον αγώ­να. Είναι σίγου­ρα ένα ρητό που μας κινη­το­ποιεί όλους να αγω­νι­ζό­μα­στε πάντο­τε για τη νίκη, με κάθε τρό­πο και με όλες τις συνέ­πειες. Η ενό­τη­τα, όμως, είναι απα­ραί­τη­τη για να απο­κτή­σου­με τη δύνα­μη που θα μας επι­τρέ­ψει να αλλά­ξου­με την άγρια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που ζούμε.

Υπάρ­χουν μεγά­λοι επα­να­στά­τες στον κόσμο σήμερα;

Είναι πιθα­νό. Αυτό που συμ­βαί­νει πολ­λές φορές είναι ότι δεν τους γνω­ρί­ζου­με ή δεν κατορ­θώ­νουν να κλεί­σουν έναν κύκλο στη ζωή, δηλα­δή να ολο­κλη­ρώ­σουν το έργο τους. Γι’ αυτό δεν κατα­λή­γουν γνω­στοί παγκο­σμί­ως. Υπάρ­χει όμως ένας μεγά­λος αριθ­μός από άντρες και γυναί­κες στον κόσμο, που είναι πραγ­μα­τι­κοί επα­να­στά­τες και σε μέρη που έχω βρε­θεί, έχουν δημιουρ­γή­σει μια κοι­νω­νι­κή λει­τουρ­γι­κό­τη­τα εντυ­πω­σια­κή. Φυσι­κά, ο διε­θνής Τύπος δεν αφιε­ρώ­νει χρό­νο για να μιλή­σει γι’ αυτούς τους ανθρώ­πους, δεν του ται­ριά­ζουν, δεν τον εξυ­πη­ρε­τούν, γι’ αυτό και δεν τους γνω­ρί­ζου­με στην πραγματικότητα.

Εγώ μεγά­λω­σα στην Κού­βα σε μια σοσια­λι­στι­κή επα­να­στα­τι­κή χώρα και είναι σχε­τι­κά εύκο­λο να είσαι επα­να­στά­της, όταν γεν­νιέ­σαι σε ένα τέτοιο μέρος. Αλλά σε μέρη του κόσμου όπου η κοι­νω­νία σε πηγαί­νει σε αντί­θε­το μέρος, το να κρα­τή­σεις τα επα­να­στα­τι­κά ιδα­νι­κά είναι κάτι πολύ δύσκολο.

Τι έμα­θες, τι διδά­χθη­κες ως παι­δί­α­τρος και ως άνθρω­πος από τις διε­θνι­στι­κές απο­στο­λές και τη συμ­με­το­χή σου σε ιατρι­κές μπριγάδες; 

Η αλή­θεια είναι ότι έχω μάθει πάρα πολ­λά. Εμα­θα με τις μαί­ες kichu να κάνω καλύ­τε­ρα τον τοκε­τό. Για παρά­δειγ­μα, έμα­θα μαζί με πολ­λές γυναί­κες και άντρες να θερα­πεύ­ου­με καλύ­τε­ρα τους ανθρώ­πους, ως για­τροί, να μη ρωτά­με τα ονό­μα­τά τους, τις διευ­θύν­σεις τους, αν δεν μπο­ρού­με σε κάτι να τους βοη­θή­σου­με. Με έμα­θαν — για παρά­δειγ­μα — να κατα­νο­ή­σω ότι μια γυναί­κα οφεί­λει να γεν­νή­σει γονα­τι­σμέ­νη ή καθι­σμέ­νη, ποτέ ξαπλω­μέ­νη, αυτό είναι ενά­ντια στην ανθρώ­πι­νη φύση. Μου έχουν μάθει πολ­λά φυσι­κά φάρ­μα­κα. Στην Κού­βα, που έχου­με τερά­στιες ελλεί­ψεις στη δημιουρ­γία φαρ­μά­κων — λόγω της απου­σί­ας πρώ­της ύλης, εξαι­τί­ας του απο­κλει­σμού των ΗΠΑ — έχει χρεια­στεί να ψάξου­με άλλες εναλ­λα­κτι­κές, να γνω­ρί­σου­με τα φάρ­μα­κα της φύσης, των θερα­πευ­τι­κών φυτών, της ομοιο­πα­θη­τι­κής. Ολα αυτά τα πράγ­μα­τα τα ανα­κα­λύ­ψα­με και τα χρη­σι­μο­ποιού­με προ­κει­μέ­νου να αντι­με­τω­πί­σου­με την έλλει­ψη που έχουμε.

Πώς σχο­λιά­ζεις την κατά­στα­ση στην Ελλά­δα σήμε­ρα (παρα­κο­λου­θή­σεις, κατα­στο­λή, φτώ­χεια, εκμε­τάλ­λευ­ση, ανερ­γία, τρομοκρατία);

Κοί­τα­ξε, ερχό­με­νη από μια άλλη χώρα, το να κάνω ένα σχό­λιο σχε­τι­κά με το τι συμ­βαί­νει εδώ, είναι πολύ δύσκο­λο. Την τελευ­ταία σας κυβέρ­νη­ση υπο­τί­θε­ται ότι την επι­λέ­ξα­τε εσείς οι ίδιοι. Αλλά ως Κου­βα­νή, το μόνο που μπο­ρώ να σου πω για τον ελλη­νι­κό λαό, είναι ότι επι­θυ­μώ τα καλύ­τε­ρα. Οι Ελλη­νες να μπο­ρέ­σε­τε να ζήσε­τε με ηρε­μία και δικαιο­σύ­νη, αλλά πάνω από όλα με την αλλη­λεγ­γύη, όπως αυτή που έχε­τε ανα­πτύ­ξει με τον δικό μου λαό.

Πόσο επι­κίν­δυ­νη θεω­ρείς την εμπλο­κή της Ελλά­δας στους επι­κίν­δυ­νους σχε­δια­σμούς των ΗΠΑ — ΝΑΤΟ, αλλά και την τουρ­κι­κή προκλητικότητα;

Εμέ­να με έχουν προ­σκα­λέ­σει αρκε­τές φορές στην Τουρ­κία αλλά πάντα αρνού­μαι και ξέρεις για­τί; Διό­τι ακό­μη συνε­χί­ζει να υφί­στα­ται ένας στρα­τός κατο­χής στην Κύπρο και εγώ είμαι φίλη του κυπρια­κού λαού. Εμείς ως λαός έχου­με υπο­φέ­ρει με τις επεμ­βά­σεις των ΗΠΑ, αλλά επι­πλέ­ον έχου­με μια αμε­ρι­κα­νι­κή ναυ­τι­κή βάση (Guantanamo) σε εθνι­κό έδα­φος και αυτό είναι μια προ­σβο­λή για τον κου­βα­νι­κό λαό. Αυτήν την περί­ο­δο, η χώρα σας έχει εμπλα­κεί — με κάποιον τρό­πο — στον πόλε­μο μετα­ξύ Ουκρα­νί­ας και Ρωσί­ας και αυτό είναι πραγ­μα­τι­κά κάτι πολύ λυπη­ρό, που δεν κατα­φέρ­νω να κατα­νο­ή­σω, μου φαί­νε­ται αδιανόητο.

Τι απα­ντάς σ’ αυτούς που θεω­ρούν ουτο­πι­κό να είναι σήμε­ρα κανείς κομ­μου­νι­στής;

Ότι δε γνω­ρί­ζει τι είναι να είσαι κομ­μου­νι­στής και ότι το μπερ­δεύ­ει με άλλα πράγ­μα­τα που έχουν ειπω­θεί ενά­ντια στους κομ­μου­νι­στές, όλα αυτά τα χρό­νια. Το να είσαι κομ­μου­νι­στής αλη­θι­νά, σημαί­νει να είσαι ένας άνθρω­πος ειλι­κρι­νής, ανθρώ­πι­νος, καθα­ρός, ηθι­κός, αλλη­λέγ­γυος και πάνω από όλα να είσαι ένας ωραί­ος άνθρω­πος, έτσι μπο­ρείς να ονο­μά­ζε­σαι κομ­μου­νι­στής. Ο πατέ­ρας μου είχε πει «Ο αλη­θι­νός επα­να­στά­της οδη­γεί­ται από ένα μεγά­λο αίσθη­μα αγά­πης. Είναι αδύ­να­το να σκε­φτώ κάποιον πραγ­μα­τι­κό επα­να­στά­τη χωρίς αυτό το ιδα­νι­κό». Οσο υπάρ­χουν άνθρω­ποι που οι πρά­ξεις τους έχουν κινη­τή­ρια δύνα­μη την αγά­πη απέ­να­ντι σε κάθε αδι­κία, η επα­νά­στα­ση και οι κομ­μου­νι­στές θα συνε­χί­σουν να υπάρχουν.

Ποια είναι τα θέμα­τα και οι στό­χοι της 22ης Διε­θνούς Συνά­ντη­σης των Κομ­μου­νι­στι­κών και Εργα­τι­κών Κομ­μά­των στην Αβά­να στα τέλη Οκτώβρη;

Το αντι­κεί­με­νο της Διε­θνούς Συνά­ντη­σης είναι να συνα­ντη­θού­με όλοι για να μπο­ρέ­σου­με να ανα­γνω­ρί­σου­με, να παρα­δε­χτού­με, να δού­με πού βρί­σκο­νται τα όριά μας, πού έχου­με προ­βλή­μα­τα, πώς μπο­ρού­με να στη­ρί­ξου­με ο ένας τον άλλον, να ψάξου­με την διε­θνή ένω­ση ανά­με­σα σε όλο αυτό που ονο­μά­ζου­με αρι­στε­ρά και να φτιά­ξου­με έναν κόσμο πολύ καλύ­τε­ρο για όλους τους λαούς. Ειδι­κά στις σημε­ρι­νές πολύ δυσοί­ω­νες συν­θή­κες, όπου οι ιμπε­ρια­λι­στι­κές χώρες κοντα­ρο­χτυ­πιού­νται με μανία για τα κέρ­δη και την παγκό­σμια κυριαρ­χία, με κίν­δυ­νο να οδη­γή­σουν την ανθρω­πό­τη­τα στον όλεθρο.

Ευχα­ρι­στώ για τη βοή­θειά του τον Βελισ­σά­ριο Κοσ­συ­βά­κη, διορ­γα­νω­τή των εκδη­λώ­σε­ων για τα 55 χρό­νια από τη δολο­φο­νία του Τσε και καλ­λι­τε­χνι­κό διευ­θυ­ντή του Studio New Star Art Cinema.

Της Σεμί­νας Διγενή
Ριζο­σπά­στης

Με την πολύ­τι­μη φίλη Aleida Guevara March, μια προ­σω­πι­κό­τη­τα διε­θνούς κύρους και κορυ­φαία παι­δί­α­τρο αλλερ­γιο­λό­γο, μιλή­σα­με για την επι­και­ρό­τη­τα της σκέ­ψης του Τσε, σε μία επο­χή που η ανθρω­πό­τη­τα αντι­με­τω­πί­ζει τρο­μα­κτι­κούς κιν­δύ­νους και για το πώς η οικου­με­νι­κή φιγού­ρα του πατέ­ρα της μας εμπνέ­ει και μας καλεί να αντι­με­τω­πί­σου­με, με επι­μο­νή και αδιαλ­λα­ξία, την απλη­στία του ιμπε­ρια­λι­σμού. Πρό­κει­ται για την τρί­τη συνέ­ντευ­ξη που μου παρα­χω­ρεί αυτή η ξεχω­ρι­στή γυναί­κα, και σπου­δαία επι­στή­μο­νας, που μεγά­λω­σε πιστεύ­ο­ντας αυτό που έλε­γε ο Χοσέ Μαρ­τί, πως «πατρί­δα είναι η ανθρωπότητα».

Η πρώ­τη μας συνά­ντη­ση και συζή­τη­ση έγι­νε στην Αβά­να, στα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του ’90, για την εκπο­μπή μου «Ανθρω­ποι» και η δεύ­τε­ρη για το ντο­κι­μα­ντέρ μου «Ρεπόρ­τερ μεγά­λων απο­στά­σε­ων», σε σκη­νο­θε­σία Χρί­στου Αλε­ξάν­δρου, στην ΕΡΤ. Εκτός από την ίδια είχαν μιλή­σει τότε και ο μαχη­τι­κός δικη­γό­ρος αδελ­φός της Καμί­λο, αλλά και ο Χοσέ Ραμόν Φερ­νά­ντες, ο θρύ­λος της επο­ποι­ί­ας στον Κόλ­πο των Χοίρων.