Economist: Η Κούβα, η μικρότερη χώρα στον κόσμο που θα αναπτύξει τα δικά της εμβόλια Covid-19

Η Κού­βα, μια μικρή χώρα 11 εκα­τομ­μυ­ρί­ων (όσο η Ελλά­δα περί­που), έχει ελλεί­ψεις σε βασι­κά αγα­θά όπως το ρύζι και η παρα­κε­τα­μό­λη, αλλά χάρη στη μακρά ιστο­ρία της στην ιατρι­κή έρευ­να έχει βρε­θεί σε σχε­τι­κά καλή θέση στη διάρ­κεια της παν­δη­μί­ας και φαί­νε­ται πως θα γίνει η μικρό­τε­ρη χώρα στον κόσμο που θα ανα­πτύ­ξει τα δικά της εμβό­λια κατά της Covid-19 και μάλι­στα ίσως περισ­σό­τε­ρα από ένα. Το κατά πόσο πάντως κάποιο κου­βα­νι­κό εμβό­λιο θα εγκρι­θεί σε άλλες χώρες, μένει να φανεί, σύμ­φω­να με τον «Εκό­νο­μιστ» (σ.σ. η έγκρι­ση ή μη του εμβο­λί­ου παό άλλες χώρες δε σχε­τί­ζε­ται με την αξιο­πι­στία του εμβλί­ου αλλά με το φονι­κό εμπάρ­γκο των ΗΠΑ και τις πιέ­σεις που ασκούν σε μια σει­ρά χώρες).

Η χώρα ανα­πτύσ­σει πέντε υπο­ψή­φια εμβό­λια κατά του κορο­νοϊ­ού, με πιο προ­χω­ρη­μέ­νο το Soberana‑2 (που σημαί­νει «εθνι­κή κυριαρ­χία»), το οποίο βρί­σκε­ται στην τελι­κή φάση 3 των κλι­νι­κών δοκι­μών του. Το εμβό­λιο ανα­πτύσ­σε­ται από την κρα­τι­κή εται­ρεία βιο­τε­χνο­λο­γί­ας BioCubaFarma, με βοή­θεια από το Κέντρο Μορια­κής Ανο­σο­λο­γί­ας (CIM) της χώρας. Μέχρι στιγ­μής περισ­σό­τε­ροι από 44.000 Κου­βα­νέ­ζοι εθε­λο­ντές έχουν εμβο­λια­σθεί στο πλαί­σιο της κλι­νι­κής δοκι­μής του έως τώρα, ενώ άλλες 100.000 δόσεις του εμβο­λί­ου έχουν στα­λεί στο Ιράν για δοκι­μές και εκεί.

Η κου­βα­νι­κή κυβέρ­νη­ση ελπί­ζει ότι αν το Soberana‑2 απο­δει­χθεί απο­τε­λε­σμα­τι­κό στις δοκι­μές, θα μπο­ρέ­σει να παρά­γει 100 εκα­τομ­μύ­ρια δόσεις του έως το τέλος του 2021. Τα εμβό­λια που θα πιθα­νώς θα περισ­σέ­ψουν, θα πωλη­θούν σε συμ­μα­χι­κές χώρες όπως η Βενε­ζου­έ­λα. Ακό­μη, η Κού­βα εξε­τά­ζει την πιθα­νό­τη­τα να προ­σφέ­ρει εμβο­λια­σμό στους του­ρί­στες, προ­κει­μέ­νου να κερ­δί­σει συνάλ­λαγ­μα με αυτό τον τρόπο.

Μετά την κομ­μου­νι­στι­κή επα­νά­στα­ση του 1959, σχε­δόν οι μισοί για­τροί της χώρας το έσκα­σαν στο εξω­τε­ρι­κό. Ο Φιντέλ Κάστρο έρι­ξε τότε πολ­λά χρή­μα­τα στο σύστη­μα υγεί­ας της χώρας, «ποντά­ρο­ντας» και στις εξα­γω­γές φαρ­μά­κων, πέρα από την κου­βα­νι­κή ζάχα­ρη. Ακό­μη και στη διάρ­κεια της μεγά­λης κου­βα­νι­κής οικο­νο­μι­κής κρί­σης μετά την κατάρ­ρευ­ση της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης, σύμ­φω­να με τον Κου­βα­νό οικο­νο­μο­λό­γο Ρικάρ­δο Τόρες, «δεν υπήρ­χαν χρή­μα­τα για τρο­φή, αλλά υπήρ­χε ένα ολο­καί­νουρ­γιο κέντρο αντι­καρ­κι­νι­κής έρευ­νας που, όπως πιστευό­ταν, άξι­ζε τη θυσία».

Κάπως έτσι, η Κού­βα παρά­γει σήμε­ρα κάθε χρό­νο για εσω­τε­ρι­κή μόνο χρή­ση πέντε εκα­τομ­μύ­ρια δόσεις εμβο­λί­ων για διά­φο­ρες ασθέ­νειες. Μετά το ξέσπα­σμα της παν­δη­μί­ας Covid-19, η χώρα είχε το κατάλ­λη­λο δυνα­μι­κό για να αρχί­σει την ανά­πτυ­ξη πέντε δια­φο­ρε­τι­κών υπο­ψή­φιων εμβο­λί­ων κατά του κορο­νοϊ­ού. Σε μια επο­χή «διπλω­μα­τί­ας των εμβο­λί­ων» από αρκε­τές μεγά­λες χώρες, η κυβέρ­νη­ση της Αβά­νας έχει πλή­ρη επί­γνω­ση της προ­πα­γαν­δι­στι­κής αξί­ας του συστή­μα­τος υγεί­ας της χώρας.

Εκτός από το Soberana‑2, τα άλλα τέσ­σε­ρα υπο­ψή­φια εμβό­λια φέρουν επί­σης μεγα­λε­πή­βο­λα και ιστο­ρι­κά ονό­μα­τα. Για παρά­δειγ­μα, το Mambisa (σε μορ­φή ρινι­κού σπρέι) έχει το όνο­μα των ανταρ­τών που πολέ­μη­σαν κατά των Ισπα­νών αποι­κιο­κρα­τών, ενώ το Abdala (επί­σης στην φάση 3 των κλι­νι­κών δοκι­μών) φέρει το όνο­μα ενός ποι­η­τι­κού θεα­τρι­κού έργου του ήρωα επα­να­στά­τη της χώρας Χοσέ Μαρτί.

Τα κρού­σμα­τα Covid-19, αν και λιγό­τε­ρα σχε­τι­κά με αρκε­τές άλλες χώρες, εμφα­νί­ζουν εσχά­τως ανο­δι­κή τάση και στην Κού­βα. Είναι πια γύρω στα 1.000 τη μέρα, 20 φορές περισ­σό­τε­ρα από ό,τι στο τέλος του 2020. Εν μέρει η αύξη­ση τους απο­δί­δε­ται στις επι­σκέ­ψεις Κου­βα­νο-Αμε­ρι­κα­νών από τις ΗΠΑ μετά το εκ νέου άνοιγ­μα των κου­βα­νι­κών αερο­δρο­μί­ων πέρυ­σι το Νοέμβριο.

Ακό­μη πάντως κι αν κάποιο από τα κου­βα­νι­κά εμβό­λια απο­δει­χθεί απο­τε­λε­σμα­τι­κό, η χώρα είναι απί­θα­νο να βγά­λει πολ­λά χρή­μα­τα από αυτό, σύμ­φω­να με τον Economist. Μέχρι σήμε­ρα ούτε ένα φάρ­μα­κο που ανα­πτύ­χθη­κε στην Κού­βα, δεν έχει εγκρι­θεί για χρή­ση σε κάποια ανε­πτυγ­μέ­νη αγορά.

Επι­πλέ­ον, η μαζι­κή ανά­πτυ­ξη φαρ­μά­κων και εμβο­λί­ων είναι μια δαπα­νη­ρή δια­δι­κα­σία και απαι­τεί περισ­σό­τε­ρα κεφά­λαια από αυτά που η κου­βα­νι­κή οικο­νο­μία, με τις δυσκο­λί­ες της, μπο­ρεί να παρά­σχει. Το κόστος παρα­γω­γής ανε­βαί­νει λόγω του γεγο­νό­τος ότι η Κού­βα παρά­γει η ίδια λίγα συστα­τι­κά των φαρ­μά­κων και πρέ­πει να εισά­γει τα περισ­σό­τε­ρα. Για παρά­δειγ­μα, η έλλει­ψη φια­λι­δί­ων μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει εμπό­διο για τον γρή­γο­ρο εμβο­λια­σμό ακό­μη και του δικού της πλη­θυ­σμού ένα­ντι της Covid-19.

Το απο­τέ­λε­σμα είναι ότι, παρά την πιθα­νό­τη­τα η Κού­βα να γίνει η πρώ­τη χώρα της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής που θα ανα­πτύ­ξει ένα εμβό­λιο κατά του κορο­νοϊ­ού, η ίδια έχει καθυ­στε­ρή­σει να εμβο­λιά­σει τους δικούς της πολί­τες. Οι κλι­νι­κές δοκι­μές των εμβο­λί­ων της θα πάρουν ακό­μη μερι­κούς μήνες, αν και ανα­μέ­νε­ται ότι περισ­σό­τε­ροι Κου­βα­νοί θα κλη­θούν να εμβο­λια­σθούν, προ­τού προ­κύ­ψουν τα πλή­ρη απο­τε­λέ­σμα­τα των κλι­νι­κών δοκι­μών. Παρα­μέ­νει ακό­μη ασα­φές αν η παρα­γω­γή των κου­βα­νι­κών εμβο­λί­ων τελι­κά θα γίνει μόνο στην ίδια την Κού­βα ή εν μέρει θα ανα­τε­θεί σε κάποια άλλη χώρα, όπως στο Ιράν, στην Κίνα ή στην Ταϊλάνδη.

Πηγή: ΑΠΕ

Φώτης Αγγου­λές, ο προ­λε­τά­ριος ποιητής