Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Hijo de la luna –Ο γιος της σελήνης

Σαν σήμε­ρα (6‑Οκτ-2018) χάθη­κε η διά­ση­μη ισπα­νί­δα υψί­φω­νος Monserrat Caballé >|Μον­σε­ράτ Καμπα­γιέ<| μια από τις σπου­δαιό­τε­ρες ερμη­νεύ­τριες με καριέ­ρα μισού αιώ­να, που ερμή­νευ­σε μια ευρεία γκά­μα ρόλων, περισ­σό­τε­ρο γνω­στή για τα έργα του Βέρ­ντι και για το ρεπερ­τό­ριο του μπελ­κά­ντο, με πιο χαρα­κτη­ρι­στι­κά παρα­δείγ­μα­τα τα έργα των Ροσί­νι, Μπε­λί­νι και Ντονιτσέτι.

Το 1992 τρα­γού­δη­σε -«Los primeros del año» το θρυ­λι­κό πλέ­ον «Hijo de la luna», που γρά­φτη­κε το 1986 από το grupo Mecano και τρα­γου­δή­θη­κε σε 10άδες (μπο­ρεί και 100άδες) εκτε­λέ­σεις σε όλα τα πλά­τη και τα μήκη του κόσμου (μετα­ξύ άλλων –εκτός από τις πολ­λές εκτε­λέ­σεις του «Mecano» …Gerónimo Rauch, Belle Perez, Vanessa Mae, Sarah Brightman κά, καθώς και ο δικός μας Μάριος Φραγκούλης)

Ο μύθος

Κάπο­τε, ήταν –λένε, μια μονα­χι­κή τσιγ­γά­να χωρίς αγά­πη και σύντροφο.
Κάθε νύχτα εκλι­πα­ρού­σε κλαί­γο­ντας το φεγ­γά­ρι, παρα­κα­λώ­ντας το πριν ανα­τεί­λει ο ήλιος να της στεί­λει μια αγά­πη «δική της» από τσιγ­γά­νι­κο αίμα.
Ο και­ρός, περ­νού­σε κι ήρθε η νύχτα, που η σελή­νη απο­φά­σι­σε να της χαρί­σει τη συντρο­φιά που ζήτα­γε, με σκλη­ρό όμως αντάλ­λαγ­μα: το ίδιο το παι­δί της, το πρώ­το που θα φερ­νε στο κόσμο.
Όμως –συμ­βαί­νουν αυτά, από τον έρω­τά της με τον μελα­χρι­νό τσιγ­γά­νο ήρθε στον κόσμο ένα αγό­ρι με γκρί­ζα μάτια και δέρ­μα τόσο λευ­κό σαν το χιόνι.
Ο πατέ­ρας, παίρ­νο­ντας κατά­καρ­δα την (υπο­τι­θέ­με­νη;) γυναι­κεία απι­στία, της παίρ­νει τη ζωή με μαχαί­ρι. Ύστε­ρα εγκα­τα­λεί­πει το αγό­ρι ψηλά στο βου­νό για να πεθά­νει, μη μπο­ρώ­ντας να φαντα­στεί ότι έτσι, εκπλή­ρω­σε ένα «πεπρω­μέ­νο», κάνο­ντας τη σελή­νη μάνα.
Από τότε, τις νύχτες που το αγό­ρι γελά­ει, το φεγ­γά­ρι ολό­γιο­μο φωτί­ζει την πλά­ση… μετά γίνε­ται κού­νια, για να το κοι­μί­σει κι όταν κλαί­ει σβήνει.

(οι στί­χοι)

Ανό­η­τος αυτός που δεν κατα­λα­βαί­νει ‑λέει ένας μύθος
πως μια τσιγγάνα
ως την αυγή ξόρ­κι­ζε το φεγγάρι
ικε­τεύ­ο­ντας γοερά
να έρθει μια μέρα που
να παντρευ­τεί έναν τσιγγάνο

«Θα σου δώσω τον μελα­χρι­νό σου άντρα»!
είπε το γιο­μά­το φεγ­γά­ρι από τον ουρανό
Μα σε αντάλ­λαγ­μα σου ζητάω το πρω­τό­το­κο παιδί
που θα χεις απ‘αυτόν
να το θυσιά­σεις για μένα ‑για να μην είναι μόνη
μικρό θα ΄ναι δε θα προ­λά­βεις να τα’ αγαπήσεις

Σελή­νη θες μάνα να γίνεις
μα δεν μπο­ρείς να βρεις την αγάπη
που θα σε κάνει γυναίκα
Πες μου αση­μέ­νια σελήνη
τι να το κάνεις εσύ ένα παι­δί από σάρκα

Γιος της σελήνης
Από πατέ­ρα κανε­λό­χρω­μο γεννήθηκε
Λευ­κός όμως σαν τη ράχη της ερμίνας
με μάτια γκρί­ζα αντί για λαδιά
αλμπί­νο βρέ­φος της σελήνης

«Ανά­θε­μα στην φάτσα του!
Αυτό το παι­δί δεν είναι τσιγγάνος
και εγώ αυτό δεν θα το δεχτώ»

Ο τσιγ­γά­νος ατι­μα­σμέ­νος νοιώθοντας,
στην γυναί­κα του πάει με μαχαί­ρι στο χέρι
«Από ποιόν είναι το παιδί;
Με έχεις απα­τή­σει είναι βέβαιο!»

Και θανά­σι­μα τη μαχαι­ρώ­νει κι έπειτα
πάει στο βου­νό με το μωρό στα χέρια
κι εκεί το παρατάει.

Και οι νύχτες μ’ ολό­γιο­μη σελήνη
είναι για­τί το μωρό είναι χαρούμενο
Και άμα αυτό κλαίει
μικραί­νει η σελήνη
ώστε κού­νια να γίνει

(…)
Και άμα το βρέ­φος κλαίει
μικραί­νει η σελήνη
ώστε κού­νια να γίνει…

tammurriata neraΣε άλλο μήκος κύμα­τος –στον αντί­πο­δα θα λέγα­με (αισθη­τι­κά και σημειο­λο­γι­κά)  η «tammurriata nera» αφη­γεί­ται την ιστο­ρία μιας γυναί­κας που γεν­νά ένα μαυ­ρά­κι, από αμε­ρι­κά­νο  στρα­τιώ­τη κατά τη διάρ­κεια της κατο­χής της Νάπολης.
Η μάνα αγκα­λιά­ζει το παι­δί, ενώ η κοι­νω­νία εν «χορώ» σκω­πτι­κά δήθεν, βγά­ζει κυριο­λε­κτι­κά το άχτι της

Το τρα­γού­δι έχει να κάνει με ένα πραγ­μα­τι­κό επει­σό­διο που συνέ­βη στον Nicolardi διευ­θυ­ντή του νοσο­κο­μεί­ου Loreto Mare της Νάπο­λης, που παρα­τή­ρη­σε ανα­μπου­μπού­λα στο θάλα­μο μητρό­τη­τας, όταν ένα νεα­ρό κορί­τσι γέν­νη­σε μαυ­ρά­κι (φυσι­κά δεν ήταν το μόνο περι­στα­τι­κό εκεί­νη την επο­χή λόγω παρου­σί­ας αφρο­α­με­ρι­κά­νων στρα­τιω­τών –βλ. και το δικό μας «τίνος είναι βρε γυναί­κα τα παιδιά…).

Το επει­σό­διο αντι­προ­σώ­πευε ένα πραγ­μα­τι­κό επο­χι­κό σημείο καμπής για τη ναπο­λι­τά­νι­κη και την ιτα­λι­κή κοι­νω­νία, και ο Nicolardi, ήδη συγ­γρα­φέ­ας ναπο­λι­τά­νι­κων τρα­γου­διών, έγρα­ψε το κεί­με­νο της «Μαύ­ρης Tammurriata».

ΣΣ |> Η «tammurriata» είναι παρα­δο­σια­κός χορός της Καμπα­νί­ας. Πριν μερι­κές δεκα­ε­τί­ες, ο όρος σήμαι­νε μόνο τραγούδι+οργανικό ρεπερ­τό­ριο –βασι­κά με μεγά­λα τύμπα­να, εξ ου και το όνο­μα ενώ τώρα αντι­προ­σω­πεύ­ει μια πολύ­πλο­κη οικο­γέ­νεια χορών πάντα με το τύμπα­νο κυρί­αρ­χο σε ευρύ­τε­ρη περιο­χή από την κάτω κοι­λά­δα Volturno, το Casertano, την περιο­χή circumvesuviana, μέχρι το Agro Nocerino, το Nolano και την ακτή του Amalfi.Tammurriata Nera (με πολ­λές στρο­φές και παραλ­λα­γές –η πιο γνω­στή στην χώρα μας με τη Nuova Compagnia di Canto Popolare που μας έχει επι­σκε­φτεί αρκε­τές φορές, μέχρι και τελευ­ταία, μεγά­λοι πια αλλά αει­θα­λείς στο Γκάζι)

Δεν κατα­λα­βαί­νω, μερι­κές φορές τι διά­ο­λο συμβαίνει!
Κι αυτό που βλέ­πεις δεν μπο­ρείς να το πιστέψεις!

Ένα μαύ­ρο, κατά­μαυ­ρο πλά­σμα γεννήθηκε …
Κι η μάνα του Giro το φωνάζει
Μάλι­στα κύριε Giro!

Να πάρει και να σηκώσει!
Τι σημα­σία έχει αν το λένε Ciccio ή Ntuono, αν το λένε Peppe ή Giro
Το θέμα είν’ άλλο αυτό είναι μαύ­ρο-κατά­μαυ­ρο, σαν τι δεν μπο­ρώ να φανταστώ.

Κι όλοι το συζητούν …
Μα δεν είναι κάτι σπάνιο
Υπάρ­χουν χιλιά­δες τέτοια!

A ‘e vvote basta solo na guardata,
E ‘a femmena è restata,
Sott “a botta, ‘mpressiunata…”

Μια ματιά φτά­νει κι η γυναί­κα, «ευδαι­μο­νεί χτυπημένη»…

Τρέξ­τε να μάθε­τε ποιος ήταν, ποιος της έκα­νε αυτό το καλό… ποιος σημα­δεύ­ει «κέντρο»
να είναι μαύ­ρο-κατά­μαυ­ρο κάρ­βου­νο, σαν τι δεν μπο­ρώ να φανταστώ.

Το χωρά­φι πλού­σιο ή όχι σε σοδειά, όταν έχει στά­ρι, στά­ρι θα βγά­λει ‑όχι…

Οι νεα­ρές κυρί­ες του Capodichino
το κάνουν με τους Μαροκινούς,
οι Μαρο­κι­νοί ρίχνο­νται στις υπόλοιπες
και τα κορί­τσια μένουν με την κοι­λιά «προς τα μπρός»

American Express,
δώσε μου το δολά­ριο για­τί βιάζομαι,
αλλιώς θα έρθει η Αστυνομία
και θα μας μπαγλαρώσει

Χθες βρά­δυ στην Piazza Dante
Είχα άδεια την κοιλιά,
ευτυ­χώς με σώσαν τα λαθραία
αλλιώς θα είχα ήδη πάει στο νεκροταφείο.

tammurriata nera

Βάλ­τε το πιστό­λι κάτω, μωρό μου,
Βάλ­τε το πιστό­λι προς τα κάτω.
Pistol packin ‘mama,
Βάλ­τε το πιστό­λι προς τα κάτω.

Ο Τσόρ­τσιλ, αυτός ο τρε­λός γέρος
έκλε­ψε τα στρώ­μα­τά του,
και η Αμε­ρι­κή, για να τον συναγωνιστεί
του έκλε­ψε τις τρί­χες από το στήθος.

Χθες το βρά­δυ έφα­γα φλούδες
κι ήπια χαμομήλι
και τηγα­νιά frisella, frisella
και το θείο friar τον έπια­σε φαγούρα.

Βάλ΄το πιστό­λι κάτω, μωρό μου,
Κατέ­βα­σε το πιστό­λι σου
Pistol packin ‘mama…


ΣΣ |> Η φωτο­γρα­φία κεφα­λί­δας είναι της Marta Dorado

Πηγή - Περισσότερα

 

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο