Σαν σήμερα 30 Οκτωβρίου ||

Μια ματιά στην ιστορία του τόπου και του κόσμου
Γεγονότα και πρόσωπα που έμειναν στην ιστορία και δεν πρέπει να ξεχάσουμε

1657 Μάχη του Ότσο Ρίος (Ocho Ríos, Οχτώ Ποτά­μια): οι ισπα­νι­κές δυνά­μεις απο­τυγ­χά­νουν να ανα­κα­τα­λά­βουν την Τζα­μάι­κα. Η γνω­στή και ως μάχη Las Chorreras (Λας Χορέ­ρας …τα νερά – οι καταρ­ρά­κτες) αφο­ρά άγη­μα υπό τον Cristóbal Arnaldo Isasi που ήλπι­ζε να πάρει πίσω το νησί από την αγγλι­κή δύνα­μη κατο­χής του στρα­τη­γού Edward D’Oyley.
Οι Άγγλοι είχαν κατα­λά­βει την Τζα­μάι­κα το 1655 αλλά απο­δε­κα­τί­στη­καν από τις αρρώ­στιες ην ασθέ­νεια στη συνέ­χεια. Διέ­σχι­σαν τους κυβερ­νή­τες με γρή­γο­ρο ρυθ­μό: ο στρα­τη­γός Robert Sedgwick έφτα­σε και πέθα­νε το 1655, ο στρα­τη­γός William Brayne τον αντι­κα­τέ­στη­σε και πέθα­νε το 1656, αλλά στη συνέ­χεια ο D’Oyley (γύρι­σε στην Αγγλία το 1662 και πέθα­νε στο Λον­δί­νο το 1675) άντε­ξε εγκλι­μα­τι­ζό­με­νος στις σκλη­ρές τρο­πι­κές συν­θή­κες του νησιού.

1793 Εκτε­λού­νται στη γκι­λο­τί­να οι Γιρον­δί­νοι της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης, με εντο­λή των Ιακωβίνων.

1821 Η επα­νά­στα­ση στη Μακε­δο­νία υπό τον Φιλι­κό Εμμ. Παπά κατα­πνί­γε­ται υπό το βάρος των υπέρ­τε­ρων οθω­μα­νι­κών δυνά­με­ων, αλλά και από τη στάση

1831 Στη Βιρ­τζί­νια των ΗΠΑ, συλ­λαμ­βά­νε­ται ο Νατ Τέρ­νερ, δρα­πέ­της σκλά­βος, που ηγή­θη­κε της πιο αιμα­τη­ρής εξέ­γερ­σης σκλά­βων στην αμε­ρι­κα­νι­κή ιστο­ρία. Έπει­τα από λίγες μέρες θα απαγ­χο­νι­στεί μαζί με 21 συντρό­φους του.

1863 Ο Δανός πρί­γκι­πας Γου­λιέλ­μος φτά­νει στην Αθή­να για να ανα­λά­βει τον θρό­νο του, ως βασι­λιάς των Ελλή­νων, Γεώρ­γιος Α’.

1864 Ιδρύ­ε­ται η Χέλε­να (Μοντά­να) ‑μετέ­πει­τα πολι­τεία των ΗΠΑ, μετά την ανα­κά­λυ­ψη χρυ­σού από τέσ­σε­ρις χρυ­σο­θή­ρες στην περιο­χή Λαστ Τσανς Γκαλτς.

1871 Γεν­νή­θη­κε ο Πολ Βαλε­ρί, Γάλ­λος ποι­η­τής και φιλόσοφος

1885 Γεν­νή­θη­κε ο Έζρα Πάουντ (Ezra Weston Loomis Pound, πέθα­νε 1η Νοεμ­βρί­ου 1972), Αμε­ρι­κα­νός ποι­η­τής και δοκιμιογράφος

1888 Γεν­νή­θη­κε ο Κων­στα­ντί­νος Τσι­κλη­τή­ρας, Έλλη­νας αθλη­τής του στί­βου, Ολυ­μπιο­νί­κης στις Ολυ­μπιά­δες του 1908 και 1912

1896 Γεν­νή­θη­κε ο Κώστας Καρυω­τά­κης, Έλλη­νας ποιητής

1905 «Οκτω­βρια­νό Μανι­φέ­στο»: Μετά τη στρα­τιω­τι­κή ήττα από τους Ιάπω­νες και την εκδή­λω­ση της πρώ­της Ρωσι­κής Επα­νά­στα­σης, ο τσά­ρος Νικό­λα­ος Β’ παρα­χω­ρεί συνταγ­μα­τι­κά δικαιώ­μα­τα στο λαό και πολι­τι­κές ελευ­θε­ρί­ες, ενώ εγκρί­νει τη λει­τουρ­γία της Βουλής.

1908 Εμφα­νί­ζο­νται στους δρό­μους της Αθή­νας τα πρώ­τα ηλε­κτρι­κά τραμ, τα οποία αντι­κα­θι­στούν στα­δια­κώς τα ιππή­λα­τα. Λόγω του ότι δεν έχει εγκρι­θεί ακό­μα ο περί στά­σε­ων κανο­νι­σμός, τα τραμ επί του παρό­ντος θα στα­μα­τούν εκεί που το ζητούν οι επιβάτες.

1908 Ο Γάλ­λος σχε­δια­στής αερο­πλά­νων Ανρί Φαρ­μάν (Henri Farman, ή Henry Farman γεν­νή­θη­κε το 1874 στο Παρί­σι και πέθα­νε το 1958) πραγ­μα­το­ποιεί το πρώ­το αερο­πο­ρι­κό ταξί­δι. Κάλυ­ψε 26,5 χλμ σε μισή ώρα, από την πόλη Μπουί της Γαλ­λί­ας έως τη Ρενς.

1910 Πεθαί­νει πάμ­πτω­χος και ξεχα­σμέ­νος σε ένα γηρο­κο­μείο της Ζυρί­χης ο Ερρί­κος Ντι­νάν (Jean-Henri Dunant, γεν­νή­θη­κε 8 Μαΐ­ου 1828). Είχε ιδρύ­σει το Διε­θνή Ερυ­θρό Σταυ­ρό και ήταν ο πρώ­τος που το 1901 είχε τιμη­θεί με το Νόμπελ για την ειρή­νη. Ο Ε. Ντι­νάν είχε δια­θέ­σει ολό­κλη­ρη την περιου­σία του και ολό­κλη­ρο το ποσό του βρα­βεί­ου για τους σκο­πούς του Ερυ­θρού Σταυρού.

1918 Η Γερ­μα­νία κατα­θέ­τει τα όπλα. Τέλος του Α’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου. Ταυ­τό­χρο­να η Οθω­μα­νι­κή Αυτο­κρα­το­ρία υπο­γρά­φει ανα­κω­χή με τους Συμ­μά­χους και έτσι τελειώ­νει ο Α’ Παγκό­σμιος Πόλε­μος της Μέσης Ανατολής

1918 Μαζι­κές ένο­πλες εξε­γέρ­σεις των εργα­ζο­μέ­νων ξεσπούν στη Βιέν­νη, όπου συγκρο­τού­νται Σοβιέτ. Ένο­πλη εξέ­γερ­ση πραγ­μα­το­ποιεί­ται και στη Βουδαπέστη.

1920 Το κομ­μου­νι­στι­κό κόμ­μα της Αυστρα­λί­ας ιδρύ­ε­ται στο Σίδνεϊ.

1922 Ο Μπε­νί­το Μου­σο­λί­νι γίνε­ται πρω­θυ­πουρ­γός της Ιταλίας

1925 Δημιουρ­γεί­ται ο πρώ­τος πομπός τηλε­ό­ρα­σης στην Βρε­τα­νία από τον Τζον Λόγκι Μπερντ.

1927 Σημειώ­νε­ται απο­τυ­χη­μέ­νη από­πει­ρα δολο­φο­νί­ας κατά του Προ­έ­δρου της Δημο­κρα­τί­ας Παύ­λου Κουντουριώτη.

1930 Από­πει­ρα πρα­ξι­κο­πή­μα­τος παγκα­λι­κών αξιω­μα­τι­κών στη Θεσ­σα­λο­νί­κη εξου­δε­τε­ρώ­νε­ται εν τη γενέ­σει της.

1932 Ισχυ­ρές αστυ­νο­μι­κές δυνά­μεις επι­τί­θε­νται σε μαζι­κή προ­ε­κλο­γι­κή συγκέ­ντρω­ση του Ενιαί­ου Μετώ­που Εργα­τών-Αγρο­τών (ΚΚΕ) στη Λάρι­σα. Μετα­ξύ των συλ­λη­φθέ­ντων ήταν και ο βου­λευ­τής του Ενιαί­ου Μετώ­που Α. Κλειδωνάρης.

1937 - Γεν­νιέ­ται ο Γάλ­λος  σκη­νο­θέ­της, σενα­ριο­γρά­φος, κινη­μα­το­γρα­φι­στής, ηθο­ποιός και παρα­γω­γός κινη­μα­το­γρα­φι­κών ται­νιών. Κλοντ Λελούς (Claude Lelouch). Έκα­νε πάνω από 50 ται­νί­ες, γνω­στή σ’ εμάς η δρα­μα­τι­κή “Ένας άντρας και μια γυναίκα”(Un Homme et Une Femme ‑σενά­ριο & σκη­νο­θε­σία), που ξεχω­ρί­ζει χάρη στην υπέ­ρο­χη φωτο­γρα­φία (ο Λελούς υπήρ­ξε επαγ­γελ­μα­τί­ας φωτο­γρά­φος με δου­λειά στη δια­φή­μι­ση) και την εξαι­ρε­τι­κή μου­σι­κή του Φράν­σις Λάι (το αγα­πη­μέ­νο μου­σι­κό θέμα της ται­νί­ας έχει γίνει συνώ­νυ­μο κάθε ρομα­ντι­κής σκη­νής). Κέρ­δι­σε μια πλειά­δα βρα­βεί­ων μετα­ξύ των οποί­ων ο Χρυ­σός Φοί­νι­κας στο Φεστι­βάλ των Καν­νών του 1966, Χρυ­σή Σφαί­ρα Καλύ­τε­ρης Ξενό­γλωσ­σης Ται­νί­ας και τα Όσκαρ Καλύ­τε­ρου Ξενό­γλωσ­σου Φιλμ + Καλύ­τε­ρου Σενα­ρί­ου — υπο­ψή­φιο για Όσκαρ Σκη­νο­θε­σί­ας και Καλύ­τε­ρης Γυναι­κεί­ας Ερμηνείας.

1938 Ο Όρσον Γου­έλς δια­βά­ζει στο ραδιό­φω­νο απο­σπά­σμα­τα του κλα­σι­κού μυθι­στο­ρή­μα­τος επι­στη­μο­νι­κής φαντα­σί­ας «Ο Πόλε­μος των Κόσμων» του Χ. Τζ. Γου­έλς, προ­κα­λώ­ντας υστε­ρία σε χιλιά­δες Αμε­ρι­κα­νούς που νόμι­ζαν ότι επρό­κει­το για πραγ­μα­τι­κή είδη­ση εισβο­λής εξωγήινων.

1941 1500 Εβραί­οι από την Ουκρα­νία απο­στέλ­λο­νται από τους Ναζί στο στρα­τό­πε­δο εξό­ντω­σης Μπελζέκ.

1941 Ξεκι­νά η ηρω­ι­κή άμυ­να της Σεβα­στού­πο­λης, βάση του σοβιε­τι­κού στό­λου της Μαύ­ρης Θάλασ­σας. Παρά τις διπλά­σιες δυνά­μεις των Ναζί, οι υπε­ρα­σπι­στές της πόλης θα αντέ­ξουν 8 ολό­κλη­ρους μήνες σκλη­ρής πολιορ­κί­ας και ανε­λέ­η­των βομβαρδισμών.

1944 Η Θεσ­σα­λο­νί­κη απε­λευ­θε­ρώ­νε­ται από τη ναζι­στι­κή κατο­χή. Τμή­μα­τα του ΕΛΑΣ, με επι­κε­φα­λής τους Μάρ­κο Βαφειά­δη και Ευρι­πί­δη Μπα­κιρ­τζή απε­λευ­θε­ρώ­νουν τη Θεσ­σα­λο­νί­κη από τους γερ­μα­νούς. Ο λαός της πόλης χει­ρο­κρο­τά με έξαλ­λο ενθου­σια­σμό αντάρ­τες και αντι­στα­σια­κές οργα­νώ­σεις, που παρε­λαύ­νουν στη λεω­φό­ρο Νίκης.

1945 Πάνω από 150.000 λαού της Θεσ­σα­λο­νί­κης γιορ­τά­ζουν την απε­λευ­θέ­ρω­ση της πόλης από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Παρα­κρα­τι­κοί ανοί­γουν πυρ κατά των συγκε­ντρω­μέ­νων, δολο­φο­νούν 1 και τραυ­μα­τί­ζουν 8.

1947 Υπο­γρά­φε­ται η εμπο­ρι­κή συμ­φω­νία GATT από 23 κρά­τη, στη Γενεύη. Η Γενι­κή Συμ­φω­νία Δασμών και Εμπο­ρί­ου — “General Agreement on Tariffs and Trade”, απο­τε­λεί σήμε­ρα έναν παγκό­σμιο αστι­κό οργα­νι­σμό που μέσα από θεσμο­θε­τη­μέ­νες συνε­δρί­ες επι­βάλ­λει κανό­νες ανα­γκα­στι­κού χαρακτήρα.

1956 Η Αγγλία και η Γαλ­λία επι­δί­δουν τελε­σί­γρα­φο στο Κάι­ρο  για τον τερ­μα­τι­σμό των εχθρο­πρα­ξιών με το Ισρα­ήλ και την απο­χώ­ρη­ση των στρα­τευ­μά­των από την περιο­χή της διώ­ρυ­γας του Σου­έζ. Το τελε­σί­γρα­φο απορ­ρί­φθη­κε. Την επο­μέ­νη αγγλο-γαλ­λι­κά αερο­σκά­φη επι­χει­ρούν βομ­βαρ­δι­σμούς αιγυ­πτια­κών αερο­δρο­μί­ων. Ταυ­τό­χρο­να Βρε­τα­νία και Γαλ­λία προ­βάλ­λουν βέτο στην απαί­τη­ση των ΗΠΑ και της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης για κατά­παυ­ση του πυρός στο μέτω­πο της κρί­σης του Σουέζ.

1957 Οι Βασί­λης Μπαρ­τζιώ­τας, Δημή­τρης Βλα­ντάς και Γιώρ­γης Βοντί­σιος (Γού­σιας) δια­γρά­φο­νται από μέλη του ΚΚΕ, με από­φα­ση του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος.

1959 Γεν­νιέ­ται ο τρα­γου­δι­στής Γιάν­νης Αγγελάκας.

1959 Γεν­νιέ­ται ο ηθο­ποιός Παύ­λος Χαϊκάλης.

1960 Γίνε­ται η πρώ­τη επι­τυ­χη­μέ­νη μετα­μό­σχευ­ση νεφρού στο Ηνω­μέ­νο Βασίλειο,

1960 Γεν­νή­θη­κε ο Ντιέ­γκο Μαρα­ντό­να, Αργε­ντι­νός ποδοσφαιριστής

Μαρα­ντό­να: Ο … Θεός δεν έχει φύγει, είναι…παντού

1961 Απο­φα­σί­ζε­ται η απο­μά­κρυν­ση της σορού του Ιωσήφ Στά­λιν από το Μαυ­σω­λείο Λένιν και ο εντα­φια­σμός της στο τεί­χος του Κρεμλίνου.

1966 Πέθα­νε ο Γιώρ­γος Θεο­το­κάς, Έλλη­νας συγγραφέας

1973 Τελειώ­νουν οι εργα­σί­ες για τη γέφυ­ρα του Βοσπό­ρου στην Κων­στα­ντι­νού­πο­λη, η οποία ενώ­νει την Ευρώ­πη με την Ασία.

1974 Διε­ξά­γε­ται στην Κιν­σά­σα του Ζαΐρ ένας από τους κορυ­φαί­ους αγώ­νες επαγ­γελ­μα­τι­κής πυγ­μα­χί­ας. Ο Μοχά­μεντ Άλι νικά με νοκ-άουτ τον Τζορτζ Φόρ­μαν και επα­να­κτά τον παγκό­σμιο τίτλο βαρέ­ων βαρών.

1975 Ο βασι­λιάς Χουάν Κάρ­λος ανα­λαμ­βά­νει τη δια­κυ­βέρ­νη­ση της Ισπα­νί­ας, όταν ο δικτά­το­ρας Φράν­κο δηλώ­νει “πολύ άρρω­στος για να κυβερνήσει”.

1983 Διε­ξά­γο­νται οι πρώ­τες δημο­κρα­τι­κές εκλο­γές μετά την πτώ­ση της δικτα­το­ρί­ας στην Αργεντινή.

Τάσος Λει­βα­δί­της: Ο αξέ­χα­στος ποι­η­τής του αγώ­να και της φτω­χο­γει­το­νιάς που κρα­τού­σε ανοι­χτή την πόρ­τα της αδι­καί­ω­της ελπί­δας, μέχρι “ν’ ανθί­σει μες στην καρ­βου­νό­σκο­νη, σαν έν’ άσπρο τριαντάφυλλο”

1988 Πεθαί­νει ο ποι­η­τής Τάσος Λει­βα­δί­της. Μαζί με άλλους της γενιάς του, άφη­σε τα πρώ­τα του γρα­πτά ίχνη, πάνω στους τοί­χους της αδού­λω­της πολι­τεί­ας, γρά­φο­ντας συν­θή­μα­τα, παλεύ­ο­ντας μέσα από τις γραμ­μές της ΕΑΜι­κής Εθνι­κής Αντί­στα­σης. Την τετρα­ε­τία 1948–1952, εξο­ρί­στη­κε για τις πολι­τι­κές του ιδέ­ες στον Μού­δρο, στον Αϊ — Στρά­τη και τη Μακρόνησο.

Τάσος Λει­βα­δί­της, στη­ρί­ζει τα βήμα­τά μας στα δυσκο­λο­διά­βα­τα μονο­πά­τια των σύγ­χρο­νων καιρών

1995 Σε δημο­ψή­φι­σμα στο Κεμπέκ, οι γαλ­λό­φω­νοι κάτοι­κοι της περιο­χής τάσ­σο­νται κατά της από­σχι­σης της χώρα τους από τον Κανα­δά (50,6% υπέρ- 49,4% κατά).

2003 Για πρώ­τη φορά έπει­τα από 60 χρό­νια η Βου­λή των Ελλή­νων απο­φα­σί­ζει άρση της ασυ­λί­ας μελών της. Πρό­κει­ται για πέντε βου­λευ­τές που κατη­γο­ρού­νται για παρα­βά­σεις του κώδι­κα οδι­κής κυκλο­φο­ρί­ας, για ψευ­δορ­κία και χειροδικία.

2009 Πέθα­νε ο Κλοντ Λεβί-Στρος, Γάλ­λος ανθρω­πο­λό­γος και εθνολόγος

2000 Ολο­κλη­ρώ­νο­νται οι Παρα­ο­λυ­μπια­κοί Αγώ­νες του Σίδνεϊ που ξεκί­νη­σαν στις 18 του ιδί­ου μήνα. Η Ελλά­δα κατα­τάσ­σε­ται στην 33η θέση κατα­κτώ­ντας 10 μετάλ­λια (4 χρυ­σά, 5 αργυ­ρά και 1 χάλκινο).

2013 Πέθα­νε ο Νίκος Φώσκο­λος, Έλλη­νας σκηνοθέτης

2019 Πέθα­νε ο συν­θέ­της Γιάν­νης Σπανός.

Βλα­ντί­μιρ Μαγια­κόφ­σκι: «Ωδή στην Επανάσταση»